Η λεγόμενη «Στρατηγική ΕΕ - 2020» προορίζεται να αποτελέσει τη συνέχεια της «Στρατηγικής της Λισαβόνας» της ΕΕ. Οπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στο έγγραφο διαβούλευσης, με τίτλο «Διαβούλευση για τη μελλοντική Στρατηγική ΕΕ 2020» COM (2009) 647 τελικό - «η Στρατηγική ΕΕ 2020 προορίζεται να διαδεχθεί την τρέχουσα Στρατηγική της Λισαβόνας, η οποία αποτέλεσε τη στρατηγική μεταρρύθμισης της ΕΕ την τελευταία δεκαετία... Η ΕΕ 2020 οικοδομεί πάνω στα επιτεύγματα της Στρατηγικής της Λισαβόνας ...και την ανανεώνει ώστε να ανταποκριθεί στις νέες προκλήσεις. Στηρίζεται επίσης στα οφέλη που προέκυψαν από τη συντονισμένη αντίδραση στην κρίση, που έλαβε τη μορφή του Σχεδίου για την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας».

Η Στρατηγική ΕΕ 2020 αποτελεί επομένως τη συνέχεια της Στρατηγικής της Λισαβόνας, με τις απαραίτητες προσαρμογές που ανταποκρίνονται στις ανάγκες του ευρωπαϊκού κεφαλαίου, όπως διαμορφώθηκαν στα πλαίσια της καπιταλιστικής κρίσης, με το βλέμμα στραμμένο κυρίως στην περίοδο της αναζωογόνησης, που θα ακολουθήσει την ύφεση. Συνιστά το σχέδιο των μονοπωλίων για την ενίσχυση της θέσης τους στον παγκόσμιο ενδοϊμπεριαλιστικό ανταγωνισμό, που θα οξυνθεί ακόμη περισσότερο στη φάση της εξόδου από την καπιταλιστική κρίση. Τα αντεργατικά μέτρα που πάρθηκαν στα κράτη - μέλη και συνολικά στην ΕΕ, για να αντιμετωπιστεί η καπιταλιστική κρίση, να φορτωθούν οι συνέπειές της στην πλάτη της εργατικής τάξης και των λαϊκών στρωμάτων, θεωρούνται από τα επιτελεία της πλουτοκρατίας ως «κεκτημένο» για το κεφάλαιο, πάνω στα οποία θα οικοδομήσει ακόμη πιο σκληρά αντιλαϊκά μέτρα.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έδωσε στη δημοσιότητα το κείμενο που αναφέρεται πιο πάνω, προκειμένου να αποτελέσει αντικείμενο διαβούλευσης, κυρίως με τις συλλογικές οργανώσεις των καπιταλιστών, αλλά και τα διάφορα τμήματα του κεφαλαίου, καθώς και με τις ξεπουλημένες συνδικαλιστικές ηγεσίες ευρωπαϊκών Συνδικάτων ΕTUC/CES, ΓΣΣΕ, ΑΔΕΔΥ κ.ά. που θα αναλάβουν συγκεκριμένη δράση για τη συνέχιση της αντεργατικής πολιτικής σε ολόκληρη την ΕΕ. Εχουν προηγηθεί τα Συμπεράσματα του Συμβουλίου Υπουργών Απασχόλησης της ΕΕ της 30-11-2009 σχετικά με την «Προώθηση της ένταξης στην αγορά εργασίας - Ξεπέρασμα της κρίσης και προετοιμασία για την Ατζέντα της Λισαβόνας μετά το 2010» και τα Συμπεράσματα του ECOFIN της 2-12-2009 για τη «Στρατηγική της Λισαβόνας μετά το 2010». Σύμφωνα με το σχέδιο των ευρωενωσιακών επιτελείων, η διαβούλευση διήρκεσε μέχρι τις 15-1-2010. Θα ακολουθήσει Ανακοίνωση της Επιτροπής που θα δίνει τις κατευθυντήριες γραμμές της στρατηγικής του κεφαλαίου για την επόμενη δεκαετία, μέχρι το 2020, ενώ το πλάνο της πρώτης αυτής πενταετίας θα συμφωνηθεί και θα οριστικοποιηθεί στο Εαρινό Συμβούλιο της ΕΕ το 2010.

Το παρόν σημείωμα δεν έχει στόχο την ανάλυση της Στρατηγικής ΕΕ 2020, αλλά μια πρώτη παρουσίαση των στόχων - κλειδιά που καθορίζονται, δεδομένου ότι η διαμόρφωση της τελικής της μορφής είναι ακόμη σε εξέλιξη.

Στην ουσία, δε διαφέρουν από αυτές της Στρατηγικής της Λισαβόνας, προσαρμοσμένες στις ανάγκες του ευρωενωσιακού μονοπωλιακού κεφαλαίου, εξαιτίας της καπιταλιστικής κρίσης, τόσο στο επίπεδο της εσωτερικής αγοράς της ΕΕ, όσο και στον παγκόσμιο μονοπωλιακό ανταγωνισμό.

Για να μην επιτρέπεται καμιά παρερμηνεία, στο έγγραφο της Επιτροπής, από την αρχή, τίθεται το πλαίσιο: «Η διατηρήσιμη κοινωνική οικονομία της αγοράς», η οποία εστιάζει στη διαμόρφωση κινήτρων επενδύσεων για αξιοποίηση καινοτομιών και στην ανάδειξη εναλλακτικών τρόπων επιχειρηματικότητας (ΜΚΟ, δημοτικές επιχειρήσεις, άτυπες δομές κοινωνικής μέριμνας κλπ.), ώστε να δώσει νέα ώθηση στην καπιταλιστική ανάπτυξη.

Πρόκειται για ενιαία στρατηγική του κεφαλαίου, που πρέπει να προωθηθεί, με βάση ενιαίο σχέδιο σε όλα τα κράτη - μέλη, προσαρμοσμένο βέβαια στο διαφορετικό επίπεδο της καπιταλιστικής τους ανάπτυξης.

Οι βασικές κατευθύνσεις της ΕΕ 2020 εστιάζονται στις ακόλουθες προτεραιότητες:

1. «Δημιουργία αξίας με ανάπτυξη βασιζόμενη στη γνώση».

2. «Παροχή δυνατοτήτων στους πολίτες μέσα σε κοινωνίες χωρίς αποκλεισμούς».

3. «Δημιουργία μιας ανταγωνιστικής, διασυνδεδεμένης και πιο πράσινης οικονομίας».

Αναπόσπαστο μέρος της στρατηγικής ΕΕ 2020 αποτελεί η διείσδυση των μονοπωλίων στις παγκόσμιες αγορές, η καταλήστευση λαών και χωρών σε όλα τα μήκη και πλάτη του πλανήτη.

Αναλυτικότερα:

Το βασικό στοιχείο που διατρέχει τη Στρατηγική 2020 είναι η αξιοποίηση «νέων πηγών ανάπτυξης», με βασική προτεραιότητα τους τομείς υψηλής τεχνολογίας, όπου η ένταση της εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης και η παραγωγή και απόσπαση υπεραξίας είναι πολύ υψηλότερη.

Ετσι, το προβάδισμα δίνεται στην Εκπαίδευση, στην Ερευνα και τη Καινοτομία και τη δημιουργικότητα.

Οταν η ΕΕ μιλάει για ενίσχυση της εκπαίδευσης εννοεί την απόκτηση από περισσότερους νέους, όχι εκπαίδευσης υψηλής ποιότητας, αλλά μάθησης βασικών δεξιοτήτων (ανάγνωση, στοιχειώδη μαθηματικά και βασικές γνώσεις στις φυσικές επιστήμες), ώστε ο αυριανός εργάτης να είναι φτηνός, να ανταποκρίνεται στις απαιτήσεις του κεφαλαίου.

Στο επίπεδο της Πανεπιστημιακής εκπαίδευσης διακηρύσσεται η γνωστή στόχευση του κεφαλαίου για την υποταγή των πανεπιστημίων στις ανάγκες των επιχειρήσεων.

Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερη σημασία για το κεφάλαιο αποκτά ο Ευρωπαϊκός Χώρος Ερευνας, ο οποίος με ενιαίο και αποτελεσματικό τρόπο και με δημόσια χρηματοδότηση θα διασυνδέεται ακόμα πιο άμεσα με τις μονοπωλιακές επιχειρήσεις και θα αποδίδει άμεσα πρακτικά οφέλη γι' αυτές. Επαναλαμβάνεται ο στόχος της δημιουργίας εσωτερικής αγοράς έρευνας, που θα υλοποιηθεί με την ανάπτυξη υποδομών σε επίπεδο ΕΕ και πλήρη εφαρμογή της λεγόμενης 5ης ελευθερίας (της ελεύθερης κίνησης όλων των παραγόντων της έρευνας: φοιτητές, εκπαιδευτικοί, ερευνητές, εκπαιδευτικοί και ερευνητικοί φορείς και επιχειρήσεις).

Βάρος πέφτει στη χρηματοδότηση της «καινοτομίας και δημιουργικότητας», με παροχή κινήτρων σε αντίστοιχους κλάδους και επιχειρήσεις, «πρόσβαση σε συλλογικές δημόσιες και ιδιωτικές πηγές αναπτυξιακών κεφαλαίων».

Στο πλαίσιο αυτό, ιδιαίτερη σημασία έχει η προστασία των πνευματικών δικαιωμάτων, ώστε να προστατεύονται τα καπιταλιστικά κέρδη και η οποιαδήποτε εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνολογίας, η χρήση και η αξιοποίησή της να βρίσκεται στα χέρια του κεφαλαίου.

Στον τομέα αυτό, προτεραιότητα αποτελεί η ψηφιακή οικονομία. Η πρόσβαση στο Διαδίκτυο και η απόκτηση στοιχειωδών γνώσεων χρήσης τους από τους εργαζόμενους, κρίνεται ιδιαίτερης σημασίας και από την άποψη της ενίσχυσης και ολοκλήρωσης της ενιαίας καπιταλιστικής αγοράς της ΕΕ (διασυνοριακές συναλλαγές, παροχή υπηρεσιών μέσω Ιντερνετ, απλούστευση γραφειοκρατικών διαδικασιών για τις επιχειρήσεις).

Τα επιτελεία της ΕΕ προβλέπουν ότι η ανεργία θα εκτοξευθεί σε διψήφια νούμερα μέσα στο 2010. Προβλέπουν ότι, «στην μετά την κρίση οικονομία πολλές από τις θέσεις απασχόλησης που καταστράφηκαν δεν πρόκειται να αντικατασταθούν».

Ετσι, από τη μία στρέφεται «σε μια ευφυέστερη, πιο πράσινη και ανταγωνιστικότερη οικονομία», σε τομείς και τεχνολογίες υψηλής κερδοφορίας του κεφαλαίου. Ταυτόχρονα, θέλουν να αποσαθρώσουν ό,τι απέμεινε από τα συστήματα Κοινωνικής Ασφάλισης, Πρόνοιας και προστασίας, κρατώντας μόνο ένα δίχτυ, μόλις ένα βήμα πάνω από την εξαθλίωση, για τη συγκράτηση κοινωνικών εκρήξεων.

Στην κατεύθυνση αυτή θέλει να προσδώσει μόνιμο χαρακτήρα και να γενικεύσει τα αντεργατικά μέτρα που επιβλήθηκαν, αξιοποιώντας την καπιταλιστική κρίση. Οπως αναφέρει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, η μετάβαση στην πράσινη οικονομία «απαιτεί ένα πλαίσιο οργάνωσης και στήριξης των μεταβάσεων αυτών, ενδεχομένως στη βάση ορισμένων από τα μέτρα που υιοθετήθηκαν κατά τη διάρκεια της κρίσης (π.χ. μειωμένο ωράριο εργασίας σε συνδυασμό με εκπαίδευση)».

Κεντρική θέση στην επίθεση ενάντια στην εργατική τάξη αποκτά η διαβόητη «ευελφάλεια», σε συνδυασμό με τις διάφορες μορφές «διά βίου μάθησης», «κατάρτισης και επανακατάρτισης» και απόκτησης «δεξιοτήτων», αλλά και της κινητικότητας της εργατικής τάξης ανάμεσα στους διάφορους κλάδους και τομείς παραγωγής, αλλά και ανάμεσα στα διάφορα κράτη - μέλη της ΕΕ.

Η Επιτροπή τονίζει ότι «θα απαιτηθούν σύγχρονα συστήματα κοινωνικής προστασίας και συντάξεων, προσαρμοσμένα στην κρίση και στη γήρανση του ευρωπαϊκού πληθυσμού», δίνοντας το έναυσμα για την πλήρη κατεδάφισή τους.

Η «πράσινη οικονομία» και οι «πράσινες τεχνολογίες», ιδιαίτερα στον ενεργειακό τομέα, φαίνεται ότι αποκτούν σήμερα δεσπόζουσα θέση στη στρατηγική του ευρωπαϊκού κεφαλαίου και της ΕΕ, αφού δίνουν διέξοδο επένδυσης των συγκεντρωμένων κεφαλαίων σε νέους «πράσινους» κερδοφόρους τομείς, στους οποίους η ΕΕ εκτιμά ότι έχει συγκριτικό πλεονέκτημα στον παγκόσμιο μονοπωλιακό ανταγωνισμό.

Η «πράσινη ανάπτυξη» επεκτείνεται στο σύνολο της καπιταλιστικής παραγωγής και οικονομίας. Οπως τονίζει η Επιτροπή «Πιο πράσινη οικονομία δε σημαίνει μόνο δημιουργία νέων κλάδων. Εξίσου σημαντικό είναι να επιταχύνουμε τον εκσυγχρονισμό των υπαρχόντων βιομηχανικών κλάδων της Ευρώπης, πολλοί από τους οποίους θα υποστούν αναδιάρθρωση συνεπεία της κρίσης. Η επίτευξη των στόχων αυτών θα είναι καθοριστική, προκειμένου η ΕΕ να ανταγωνίζεται σ' έναν κόσμο όπου όλες οι χώρες θα αναζητούν λύσεις για τις προκλήσεις αυτές. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να γίνεται αποτελεσματικότερη χρήση των υλικών εισροών στην οικονομία και να καταστούμε παραγωγικότεροι, μειώνοντας την πίεση που ασκείται στους πόρους. Αυτό σημαίνει στροφή για την οικονομία μας με στοχευμένες ρυθμίσεις (π.χ. προώθηση ενεργειακά αποδοτικών προϊόντων και συστημάτων), εμπορία των δικαιωμάτων εκπομπής διοξειδίου του άνθρακα, φορολογικές μεταρρυθμίσεις, χορήγηση επιδοτήσεων, επιχορηγήσεων και δανείων, πολιτικές δημοσίων επενδύσεων και ανάθεση δημοσίων συμβάσεων, καθώς και με τη στόχευση των κονδυλίων που διαθέτουμε για έρευνα και καινοτομία στον σκοπό αυτό».

Στρατηγικό ρόλο προορίζονται να παίξουν οι τεχνολογίες πληροφορίας και επικοινωνιών (ΤΠΕ). Σαν στόχος μπαίνει «το ταχύτερο δυνατόν 100% ευρυζωνική κάλυψη», η ανάπτυξη Διαδικτύου υψηλής ταχύτητας με ένα πρόγραμμα μαζικών επενδύσεων σε δίκτυα οπτικών ινών και ασύρματη ευρυζωνική κάλυψη.

Παράλληλα με την ανάπτυξη Διαδικτύου υψηλής ταχύτητας, ιδιαίτερη σημασία αποκτά η αναβάθμιση των μεταφορικών και ενεργειακών υποδομών, η ενοποίηση των μεταφορικών δικτύων, η ανάπτυξη εναλλακτικών δυνατοτήτων έναντι των οδικών μεταφορών, η προώθηση καθαρών τεχνολογιών.

Η Επιτροπή βάζει σαν στόχο μέχρι το 2030 η ΕΕ να έχει αντικαταστήσει τις μισές από τις υπάρχουσες μονάδες παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος, ώστε τα δύο τρίτα της παραγωγής της σε ηλεκτρική ενέργεια να έχουν αφενός χαμηλές εκπομπές άνθρακα και παράλληλα να είναι πιο εξασφαλισμένα. Στο πλαίσιο αυτό εκτιμά ότι, «η δημιουργία ενός ευρωπαϊκού υπερδικτύου θα αυξήσει σημαντικά το μερίδιο της ηλεκτρικής ενέργειας από ανανεώσιμες πηγές και της αποκεντρωμένης παραγωγής της».

Βέβαια, η στήριξη του κεφαλαίου για τη στροφή του σε αυτούς τους τομείς κερδοφορίας από την ΕΕ και τα κράτη - μέλη, με δημόσιο χρήμα, θα είναι αποφασιστική: «Σε μια περίοδο βιομηχανικής αναδιάρθρωσης, η πολιτική κρατικών ενισχύσεων θα διαδραματίσει καθοριστικό ρόλο για τη στήριξη της μετάβασης σε μια πιο έξυπνη, πιο πράσινη οικονομία».

Ο μεγαλύτερος συντονισμός των οικονομικών πολιτικών των κρατών - μελών από το ευρωενωσιακό κέντρο, με βάση το παραπάνω ενιαίο στρατηγικό σχέδιο του κεφαλαίου.

Γι' αυτό προωθείται:

Η πλήρης ολοκλήρωση και παραμερισμός κάθε εμποδίου στην αξιοποίηση της ενιαίας αγοράς της ΕΕ, που λειτουργεί ως ο πολλαπλασιαστής της δύναμης του ευρωπαϊκού κεφαλαίου στον παγκόσμιο ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό.

Ενίσχυση της θέσης των ευρωενωσιακών μονοπωλίων

Κεντρικός στόχος στην κατεύθυνση αυτή η διείσδυση και κατάκτηση θέσεων των μονοπωλίων στις παγκόσμιες αγορές. Ενα από τα βασικά μέσα για την επίτευξη του στόχου αυτού είναι η παραπέρα «απελευθέρωση» του διεθνούς εμπορίου, τόσο στο πλαίσιο του ΠΟΕ όσο και μέσω της ανάπτυξης των διμερών σχέσεων της ΕΕ, ώστε με κάθε μέσο, από τους οικονομικούς εκβιασμούς και τις πολιτικές πιέσεις, μέχρι και τον απροκάλυπτο ιμπεριαλιστικό πόλεμο να «εξασφαλίσει τον περιορισμό των φραγμών στις διεθνείς εμπορικές ροές και επενδύσεις».

Προσήλωση στο Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης

Το Σύμφωνο Σταθερότητας και Ανάπτυξης θα χρησιμεύσει για το δραστικό περιορισμό των κοινωνικών δαπανών και τη ροή του δημόσιου χρήματος - χρήματος που αποσπάται από την εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα από την ένταση των άμεσων ή έμμεσων φοροεπιδρομών - στις «επενδύσεις και διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που αποσκοπούν στη δημιουργία μιας πιο έξυπνης, διασυνδεδεμένης και πιο πράσινης οικονομίας» και στις «κατάλληλες διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις», δηλαδή στην ένταση της εκμετάλλευσης της εργατικής τάξης και των φτωχομεσαίων αυτοαπασχολούμενων του χωριού και της πόλης.

Ετσι, οι δημόσιοι προϋπολογισμοί πρέπει να αντανακλούν τις παραπάνω πολιτικές προτεραιότητες του κεφαλαίου. Η Επιτροπή δηλώνει την πρόθεσή της να συμπεριλάβει τις στρατηγικές επιλογές του κεφαλαίου «στην αναθεώρηση του προϋπολογισμού που θα δημοσιεύσει το προσεχές έτος και στις προτάσεις της για το επόμενο πολυετές δημοσιονομικό πλαίσιο. Επίσης, τα κράτη - μέλη θα πρέπει και αυτά να αναθεωρήσουν τις δημόσιες δαπάνες τους, για να βελτιωθεί η ποιότητα και η αποτελεσματικότητά τους και, παρά τους σημαντικούς δημοσιονομικούς περιορισμούς, να βρουν πόρους για να επενδύσουν στη «βιώσιμη ανάπτυξη». Ταυτόχρονα, θα «πρέπει να αξιοποιηθούν νέα μοντέλα χρηματοδότησης (όπως συμπράξεις δημοσίου και ιδιωτικού τομέα, μόχλευση χρηματοδότησης από την ΕΕ ή την ΕΤΕπ) για το συνδυασμό πόρων δημοσίου και ιδιωτικού τομέα και τη μεγιστοποίηση των αποτελεσμάτων τους».

Τέλος, τονίζεται ότι καθοριστικής σημασίας είναι η ενιαία εφαρμογή του στρατηγικού σχεδίου του κεφαλαίου και των προτεραιοτήτων, χωρίς να τίθεται σε κίνδυνο από τυχόν επιμέρους διαφοροποιήσεις των κρατών μελών. Στο Συμβούλιο Κορυφής ανατίθεται ο ρόλος της εξασφάλισης της ενιαίας εφαρμογής αυτής της αντιδραστικής πολιτικής, μα βάση τις νέες δυνατότητες που προσφέρονται στη δομή της ΕΕ, όπως διαμορφώνεται με τη θέση σε εφαρμογή της Συνθήκης της Λισαβόνας. Τα κράτη - μέλη θα πρέπει να θέσουν και να εκπληρώσουν «εθνικούς πενταετείς στόχους» και η Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο θα παρακολουθούν κάθε χρόνο την «πρόοδό» τους στην επίτευξη αυτών των στόχων. Ιδιαίτερος ρόλος για την υποταγή και την άμβλυνση των αντιδράσεων των εργαζομένων ανατίθεται στην ξεπουλημένη εργατική αριστοκρατία και στις διάφορες μορφές του «κοινωνικού εταιρισμού» και των «κοινωνικών διαλόγων».

Αρκεί μια πρώτη, έστω και πρόχειρη ματιά, στο σχέδιο της ΕΕ για τη Στρατηγική 2020 και στο κυβερνητικό πρόγραμμα του ΠΑΣΟΚ, για να διαπιστώσει κανείς ότι το ΠΑΣΟΚ αντιγράφει σχεδόν επί λέξει όλο το στρατηγικό σχέδιο της ΕΕ και του κεφαλαίου. Με τη διαφορά ότι, ενώ τα ευρωενωσιακά επιτελεία του κεφαλαίου δεν μασάνε ούτε τα λόγια τους, ούτε τις επιδιώξεις τους, το ΠΑΣΟΚ, η εργατική αριστοκρατία και η αστική τάξη στη χώρας μας, με την ουσιαστική στήριξη των κομμάτων του ευρωμονόδρομου έχουν οργανώσει μια τεράστια προπαγανδιστική επιχείρηση, προκειμένου να παρουσιάσουν την πιο άγρια επίθεση του κεφαλαίου των τελευταίων δεκαετιών ενάντια στην εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα, σαν φιλολαϊκή πολιτική! Η ΝΔ τόσο κατά τη διάρκεια της κυβερνητικής της θητείας 2004 - 2009 όσο και μετεκλογικά διεκδικεί από το ΠΑΣΟΚ την πρωτοκαθεδρία σε ό,τι αφορά την «Πράσινη Οικονομία», που αποτυπώνεται με σκανδαλώδεις παροχές για τα μονοπώλια που δραστηριοποιούνται στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας και του φυσικού αερίου με τη στήριξη και των άλλων κομμάτων του ευρωμονόδρομου.