Η εγκυκλοπαίδεια στη λέξη "πολιτισμός" γράφει:

ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ: Ημερότης ήθους, ευπροσηγορία, προαγωγή βιοτικών όρων,εξευγενισμός της ζωής, εκδηλούμενος διά των έργων τέχνης, διά της επιστήμης και φιλολογίας, για πολιτικών και κοινωνικών παραδόσεων.

"Πολιτισμός", λοιπόν, σύμφωνα με τις απόψεις "ειδημόνων" σημαίνει "προαγωγή των βιοτικών όρων". Μ' άλλα λόγια να εξασφαλίζονται οι ανάλογες συνθήκες και δυνατότητες για να μπορούν να αναπτύσσονται και να καλλιεργούνται οι προδιαθέσεις που υπάρχουν μέσα στο κάθε άτομο. Το αποτέλεσμα θα είναι η αποκάλυψη ταλέντων και η παραγωγή πολιτιστικών αξιών και πολιτιστικών αγαθών, κατάλληλων ν' ανταποκριθούν στις ανθρώπινες ανάγκες. Και οι ανθρώπινες είναι, όπως γνωρίζουμε, υλικές, ηθικές και πνευματικές. Με το σύνολό τους συνθέτουν τον υλικό και πνευματικό πολιτισμό και εξυπηρετούν τελικά την αγωγή του ανθρώπινου γένους.

Ο υλικός πολιτισμός ελάττωσε, με την τεχνολογία, το μόχθο του ανθρώπου, βελτίωσε την ανθρώπινη διαβίωση, δημιούργησε ελεύθερο χρόνο για την ενασχόλησή του και με την πνευματική του καλλιέργεια με τα Γράμματα και τις Καλές Τέχνες, που με το μετασχηματισμό της πραγματικότητας ανοίγουν το δρόμο στο όνειρο, ενώ οδηγούν και τους ίδιους τους δημιουργούς σε υψηλές μορφές πνευματικής και καλλιτεχνικής δημιουργίας.

Πολιτισμός δεν είναι μόνο τα όμορφα δημόσια κτίρια και μνημεία που κοσμούν μια πόλη, δεν είναι μόνο οι ομορφοστολισμένες εκκλησιές και τα ψηλοκρεμαστά γεφύρια, ο εκδοτικός οργασμός βιβλίων και τα Μέγαρα Μουσικής. Ο πολιτισμός αυτός σίγουρα και γνήσιος και θαυμαστός είναι, απομακρύνεται, όμως, από τον πυρήνα της ίδιας της ύπαρξής του, όταν τον νέμεται και τον απολαμβάνει μόνο μια προνομιούχος οικονομικά κοινωνική τάξη που κυριολεκτικά τον ληστεύει, όταν τα αρχοντικά είναι γεμάτα με έργα τέχνης κι όταν μόνο αυτή η τάξη έχει τη δυνατότητα να σπουδάζει στην Ευρώπη και να πλουταίνει ο νους όσων ανήκουν σ' αυτήν και μόνο αυτοί να μπορούν να κατανοούν και να απολαμβάνουν τα έργα τέχνης. Ποιος άλλωστε, βιοπαλαιστής μισογράμματος καταλαβαίνει τον Πικάσο ή τον Ιονέσκο, απολαμβάνει ψυχαγωγία υψηλού επιπέδου στα Μέγαρα Μουσικής, δανείζεται βιβλία από τις δημόσιες βιβλιοθήκες, δίνει το παρών σε εκθέσεις ζωγραφικής, σε διαλέξεις και συχνάζει στα στέκια της ποίησης;

Ολα αυτά τα θαυμαστά και τα ωραία είναι απρόσιτα για την εργατική τάξη για τους μη προνομιούχους, για την πλειονότητα του λαού μας, ενώ για την άρχουσα τάξη ο πολιτισμός αποτελεί καθημερινά αισθητικό βίωμα.

Σαν καρπός, όμως και παράγοντας της οικονομικής ολιγαρχίας η Ελένη Βλάχου αδυνατούσε να συλλογιστεί ότι τα έργα τέχνης τοποθετήθηκαν σκόπιμα στις στάσεις του μετρό της Μόσχας για να μπορούν να τα απολαμβάνουν καθημερινά όλοι οι εργαζόμενοι που είναι τελικά αυτοί που όχι μόνο δίνουν ζωή σ' όλο το φάσμα της παραγωγής, αλλά και τη δυνατότητα να παράγεται πολιτισμός.Και πολιτισμός σύμφωνα με την προοδευτική ορολογία είναι το κάθε άτομο να έχει τη δυνατότητα και τις ευκαιρίες να εκφράζει, να αναπτύσσει και να καλλιεργεί τις προδιαθέσεις που έχει μέσα του για να γίνει παράγοντας πολιτισμού. Τον πολιτισμό, άλλωστε, μιας χώρας τον δημιουργεί το σύνολο του λαού, όταν εξασφαλίζονται ευνοϊκές συνθήκες διαβίωσής του.

Αλλά, οι πολιτιστικές ανάγκες του λαού ουδέποτε αντιμετωπίστηκαν υπεύθυνα από το καπιταλιστικό κατεστημένο. Γενική είναι, άλλωστε, η αντίληψη στις αστικές κοινωνίες ότι η οικονομία έχει μεγαλύτερη ανάγκη από έναν εργάτη κι από έναν γεωργό παρά από έναν ποιητή ή έναν ζωγράφο. Και παραβλέπουν, ολότελα, το γεγονός ότι αυτοί είναι που με το έργο τους προσφέρουν αισθητική χαρά και απόλαυση στον άνθρωπο. Παραβλέπουν ακόμα το γεγονός ότι τα πνευματικά και αισθητικά καλλιεργημένα άτομα γίνονται τα θεμέλια που πάνω τους χτίζονται οι πολιτισμοί.

Ο πολιτισμός δεν κατακτιέται, όπως γνωρίζουμε, με τους πολέμους, την αρπαγή, τη βία, την καταπίεση, την αδικία και την εκμετάλλευση.

Στη σημερινή ταραγμένη εποχή μας ο πολιτισμός επωμίζεται μ' ένα ρόλο εξαιρετικά δύσκολο, αλλά και πάρα πολύ σημαντικό: Να δίνει, όχι μόνο χαρά κι ευχαρίστηση κι αισθητική απόλαυση, αλλά και γνώσεις και εμπειρίες και μηνύματα που να βοηθούν το σύγχρονο άνθρωπο να ονειρεύεται, να δραστηριοποιείται, να αγωνίζεται να διεκδικεί αυτά που κυριολεκτικά του κλέβουν επιτήδειοι κερδοσκόποι. Ο πολιτισμός με όλα τα παράγωγά του βοηθά τον πολίτη να σκέφτεται, να κρίνει σωστά το καθετί, γιατί έτσι μόνο θα μπορέσει να βοηθήσει ν' αλλάξει μορφή αυτός ο τόσο άδικος, ο τόσο άσχημα, απάνθρωπα κι ανορθόδοξα διαρθρωμένος κόσμος κάτω από το βαρύ πλέγμα του καπιταλισμού.

Η κοινωνία στην οποία ζούμε στηρίζεται στον οικονομικό ανταγωνισμό. Το κύρος σου, κατά συνέπεια, εξαρτάται από αυτό που πετυχαίνεις στον οικονομικό τομέα, με το επάγγελμά σου, σ' έναν τομέα όπου η ανθρώπινη προσπάθειά σου παίρνει συχνά τραγικές διαστάσεις, καθώς με τα πενιχρά ή τα μέτρια εισοδήματά σου από την εργασία σου εμπλέκεσαι μέσα στις ψευτοαξίες της αστικής καταναλωτικής κοινωνίας, μιας κοινωνίας όπου ο καταναλωτισμός γιγαντώνεται μέρα με τη μέρα με βασικό παράγοντα τα διεθνή μονοπώλια σε βάρος των πολιτιστικών και πνευματικών αγαθών και αξιών. Και είναι γνωστό ότι τη βάρβαρη τούτη κατάσταση τη δημιουργεί, κυρίως, το αδηφάγο πολυεθνικό κεφάλαιο.

Οταν, όμως, ο ψυχονοητικός κόσμος ενός λαού στην πλειονότητά του μένει αμόρφωτος μια ολόκληρη ζωή, όταν ένα μυαλό μένει ναρκωμένο ανέκφραστο και αναξιοποίητο, ο καθένας μαντεύει πού οδηγείται αυτός ο λαός. Και είναι γνωστό ότι τα καθεστώτα της συντήρησης προγραμματισμένα ενισχύουν την αμάθεια του λαού, για να εξουδετερώνουν την αντίστασή του. Είναι γνωστό, επίσης, ότι η αμορφωσιά δεν υπήρξε ποτέ συντελεστής και παράγοντας ελεύθερης συνείδησης, κοινωνικής προόδου και πολιτισμού.

Δυστυχώς οι κυβερνώντες δεν έχουν ακόμα αντιμετωπίσει τον πολιτισμό σαν τη δραστήρια ηθική εκείνη δύναμη, από τις πιο ουσιαστικές και τις πιο σημαντικές, που μπορεί να παίξει ρόλο στην Αλλαγή και στην Πρόοδο. Ο πολιτισμός επηρεάζει βαθιά τον άνθρωπο διαμορφώνει την προσωπικότητά του και τον τρόπο της σκέψης και της αντίδρασής του. Τον κάνει να ονειρεύεται έναν καλύτερο κόσμο. Ο κόσμος της Τέχνης τον εξανθρωπίζει, τον φέρνει κοντά στους άλλους, τον βοηθά να ζει αρμονικά μαζί τους.

Ο πολιτισμός, με όλες τις μορφές της Τέχνης, ευαισθητοποιεί και ενώνει τους ανθρώπους, συμβάλλει στη συνεργασία των λαών και την εδραίωση της παγκόσμιας ειρήνης.

Αλλά και κανένας λαός δεν αντιγράφει τον πολιτισμό του άλλου λαού. Οι πολιτισμοί όλων των λαών συνυπάρχουν μέσα από τη διαφορετικότητά τους. Κι αυτό είναι θαυμαστό και ωραίο και σύμφυτο και με την ανθρώπινη φύση. Η συνύπαρξη μέσα από τη διαφορετικότητα των πολιτισμών εγγυάται και την αρμονική πορεία της ανθρωπότητας καθώς στοχεύει στα ανώτερα στάδια ενός ανθρωπιστικού πολιτισμού.

Ο πολιτισμός είναι το κλειδί που ταιριάζει στις πόρτες όλων των λαών κι ανοίγει τις καρδιές όλων των ανθρώπων.