Την περασμένη Πέμπτη άνοιξε και επίσημα η αυλαία της Ελληνικής Προεδρίας για τα ζητήματα της Παιδείας, με το πρώτο από τα δύο συμβούλια υπουργών που είναι προγραμματισμένα για το εξάμηνο. Σε αυτό, ξεκαθάρισαν σε μεγάλο βαθμό οι στόχοι της Ευρωπαϊκής Ενωσης για το επόμενο διάστημα και επιβεβαιώθηκε ότι και στο χώρο της Παιδείας, η Ελληνική Προεδρία θα ακολουθήσει πολιτική σε πορεία αντίθετη από τα αιτήματα και τις ανάγκες του εκπαιδευτικού κινήματος και του λαού.

Η Ελληνική Προεδρία στην Ευρωπαϊκή Ενωση έρχεται σε μία περίοδο που η διαμόρφωση πολιτικών για την Παιδεία αποτελεί μέρος της γενικότερης προσπάθειας προώθησης των αντιλαϊκών στόχων της Συνθήκης της Λισαβόνας, παρά την προσπάθεια του Ελληνα υπουργού να διαχωρίσει με δηλώσεις του τις εκπαιδευτικές πολιτικές από αυτή τη διαδικασία. Στο συμβούλιο υπουργών της περασμένης Πέμπτης βάση για συζήτηση αποτέλεσε η στρατηγική της «Λισαβόνας» και οι υπουργοί Παιδείας κλήθηκαν να απαντήσουν σε ερωτήματα σχετικά με τη σύνδεση εκπαίδευσης και απασχολησιμότητας και τη συνοχή των εκπαιδευτικών πολιτικών με αυτές που αφορούν στη στρατηγική της Ευρώπης για την απασχόληση, το κατά πόσο δηλαδή η εκπαίδευση γίνεται συμβατή με τις αντίστοιχες αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις στις εργασιακές σχέσεις.

Η εκπαίδευση στις νέες τεχνολογίες προβάλλεται ιδιαίτερα ως αναγκαιότητα, στο πλαίσιο πάντα της διαδικασίας της «Λισαβόνας» για «ανταγωνιστικότητα» της ευρωπαϊκής οικονομίας και «η ανάδειξη των "Νέων Τεχνολογιών Επικοινωνίας και Πληροφορίας και της Διά Βίου Εκπαίδευσης" ως βασικού μοχλού για τη βελτίωση της ποιότητας του εκπαιδευτικού συστήματος περιγράφεται ως ο κεντρικός στόχος της Ελληνικής Προεδρίας. Το ελληνικό υπουργείο Παιδείας, μάλιστα, κάνει λόγο για «Λισαβόνα Νο 2», εξειδίκευση δηλαδή των στόχων της στο χώρο της Παιδείας.

Υποχρέωση της ελληνικής κυβέρνησης είναι, πάντα στο πλαίσιο της «Λισαβόνας», να αναδείξει τους εκπαιδευτικούς και τα σχολεία «ως βασικούς παράγοντες για τη διεύρυνση της ενσωμάτωσης των νέων τεχνολογιών Πληροφορίας και Τεχνολογίας στο δημόσιο χώρο» και, κοντά σε αυτά, και η δημιουργία «μηχανισμών για τον έλεγχο της ποιότητας του εκπαιδευτικού έργου».

Περιγράφοντας τον παραπάνω πρώτο άξονα της Ελληνικής Προεδρίας, αξίζει να αναφερθεί ότι για τη Συνθήκη της Λισαβόνας η Παιδεία είναι ένα από τα μέσα για την επίτευξη της ανταγωνιστικότητας της ευρωπαϊκής οικονομίας. Μαζί με τις κατευθύνσεις που διαλύουν τα εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα των εργαζομένων, προβάλλονται κατευθύνσεις και για την εξειδίκευση των μελλοντικών «απασχολήσιμων» στον τομέα των νέων τεχνολογιών μέσα από την εισαγωγή τους στην εκπαίδευση. Το κείμενο της Λισαβόνας δεν υπακούει σε παιδαγωγικά κριτήρια και δε μιλά για τη γνώση που απελευθερώνει και δημιουργεί ανθρώπους με αξιοπρέπεια. Μιλά, ουσιαστικά, για τη χρήση των νέων τεχνολογιών ως μέσου μεγιστοποίησης των κερδών του κεφαλαίου, ενώ πίσω από την - έτσι κι αλλιώς αναγκαία - ευνοϊκή αναλογία μαθητών ανά ηλεκτρονικό υπολογιστή κρύβεται η χρήση των τεχνολογιών από τον μελλοντικό εργαζόμενο, με τις τεχνολογίες να εξακολουθούν να διαχειρίζονται οι λίγοι.

Σε ό,τι αφορά στους μηχανισμούς ελέγχου της ποιότητας, μιλούν για ένταση της προσπάθειας ελέγχου του περιεχομένου της εκπαίδευσης, σε μία κατεύθυνση πλήρους υπαγωγής της στις τρέχουσες ανάγκες της αγοράς, αλλά και για αξιολόγηση- χειραγώγηση των συντελεστών της. Στο πλαίσιο αυτό εντάσσεται και η θεσμοθέτηση, ανάπτυξη και τυποποίηση δεικτών και κριτηρίων αποτύπωσης του εκπαιδευτικού έργου, κοινών σε πανευρωπαϊκό επίπεδο.

Οι πέντε δείκτες, που προβλέπεται να υιοθετηθούν μέχρι το Μάη του 2003 και στους οποίους συμφώνησε η πλειοψηφία των υπουργών Παιδείας που συμμετείχαν στο συμβούλιο της 6ης του Φλεβάρη, είναι οι εξής: Πρόωρη εγκατάλειψη του σχολείου, επιδόσεις στα μαθηματικά και στις φυσικές επιστήμες, πληθυσμός που έχει ολοκληρώσει την ανώτερη δευτεροβάθμια εκπαίδευση, οι δεξιότητες-κλειδιά (ανάγνωση, μαθηματικά και φυσικές επιστήμες) και η διά βίου εκπαίδευση.

Ο δεύτερος άξονας δράσης για την Ελληνική Προεδρία είναι η συνεχιζόμενη εκπαίδευση-επιμόρφωση και επαγγελματική ανέλιξη των εκπαιδευτικών στα κράτη-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης και στις χώρες της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και η αντίστοιχη προώθηση των εθνικών εκπαιδευτικών μεταρρυθμίσεων.

Τρίτος άξονας είναι η «δημιουργία ενός ενιαίου εκπαιδευτικού χώρου των κρατών-μελών της ΕΕ και των χωρών της Νοτιοανατολικής Ευρώπης, με βασική πάντα διάσταση την ανάδειξη των σχετικών με τις Τεχνολογίες της Πληροφορίας και Επικοινωνίας δεξιοτήτων». Η ελληνική κυβέρνηση μάλιστα προβάλλει το επιχείρημα ότι η «Κοινωνία της Γνώσης» κατοχυρώνεται ως το νέο δυνητικά προνομιακό για τη χώρα μας πεδίο δράσης και ανταγωνισμού στο διεθνές περιβάλλον.

Στο πρόγραμμα δραστηριοτήτων της Ελληνικής Προεδρίας, πέρα από τα δύο συμβούλια υπουργών, την άτυπη συνάντηση της Αθήνας και τη διάσκεψη υπουργών, έχουν προγραμματιστεί μια σειρά από συνέδρια και συναντήσεις για επιμέρους θέματα, που εντάσσονται στην κεντρική πολιτική κατεύθυνση. Το ζήτημα της επαγγελματικής κατάρτισης και της σύνδεσής της με την απασχόληση, δηλαδή τις εφήμερες ανάγκες της αγοράς, παραμένει προτεραιότητα, με στόχο τη δημιουργία Εθνικού Συστήματος Σύνδεσης της Επαγγελματικής Εκπαίδευσης και Κατάρτισης με την Απασχόληση. Ηδη, στο πρώτο συμβούλιο υπουργών υπογραμμίστηκε η ανάγκη της σύνδεσης των συστημάτων κατάρτισης με την απασχολησιμότητα και της μεγαλύτερης επένδυσης στην εκπαίδευση και στην κατάρτιση. Της προώθησης δηλαδή πιο έντονα των εκπαιδευτικών αναδιαρθρώσεων με προοπτική τη διαμόρφωση εργατικού δυναμικού, πιο ευέλικτα προσαρμοσμένου στις σύγχρονες ανάγκες της καπιταλιστικής αγοράς. Μία πολιτική, που ήδη βιώνει η ελληνική οικογένεια με την εκδίωξη χιλιάδων παιδιών της εργατικής τάξης από το λύκειο και γενικότερα από την ουσιαστική μόρφωση.

Για το Σαββατοκύριακο 1 και 2 του Μάρτη προγραμματίζεται να γίνει στην Αθήνα άτυπο συμβούλιο υπουργών Παιδείας με θέματα «Το πλαίσιο άσκησης εκπαιδευτικών πολιτικών μετά τη Λισαβόνα» και «Ψηφιακός διαφωτισμός». Οι φορείς της Παιδείας αλλά και των εργαζομένων προγραμματίζουν ήδη κινητοποιήσεις, στις οποίες θα προβάλουν τα αιτήματά τους για Παιδεία των λαϊκών αναγκών. Την Παρασκευή 28 του Φλεβάρη πραγματοποιείται στην Αθήνα συλλαλητήριο φορέων της Παιδείας, ενώ το Σάββατο 1 του Μάρτη στα Προπύλαια σε συγκέντρωση καλεί η Επιτροπή Αθήνας της «Δράση: Θεσσαλονίκη 2003» και δεκάδες εργατικά σωματεία και οργανώσεις του λαϊκού κινήματος.