Σε κλίμα βαθιάς συγκίνησης και αγωνιστικής ανάτασης, εκεί που άλλοτε αντηχούσαν οιμωγές κομμουνιστών και άλλων αγωνιστών, εκεί που «σώπαιναν οι λύκοι γιατί ούρλιαζαν οι άνθρωποι» από τα σκληρά βασανιστήρια, αντήχησαν οι σφυριές για το Μνημείο που στήθηκε προς τιμήν τους, αντήχησαν συνθήματα δικαίωσης της στάσης ζωής τους, αντήχησαν τραγούδια εμπνευσμένα απ' τους αγώνες τους. Αντήχησε η δέσμευση ότι το παράδειγμά τους μας εμπνέει, μας συνεγείρει, δεν τους ξεχνάμε, ζουν στις καρδιές και στους αγώνες μας: Ορθιοι και αλύγιστοι! Η παλικαρίσια στάση τους, το υψηλό τους φρόνημα διδάσκει, φρονηματίζει, μας δίνει κουράγιο, αντοχή στις δυσκολίες, στην πάλη για το σήμερα και το αύριο της εργατικής τάξης και του λαού μας. Ηξεραν ότι «με τις μεγάλες πέτρες στον ώμο ...ανηφορίζοντας τον θάνατο», μόνο έτσι «μεγάλες πολιτείες θα χτίσουμε» και είχαν «την καρδιά τους τυλιγμένη στο μαντίλι τους/ Σαν ένα ξεροκόμματο ψωμί/ Που δεν μπορεί να το μασήσει μήτε ο θάνατος»!

Εκεί βρέθηκαν και παλαίμαχοι αγωνιστές που δεν επέτρεψαν στο προχωρημένο της ηλικίας τους να σταθεί εμπόδιο. Ανάμεσά τους Μακρονησιώτες που επέστρεψαν στο κολαστήριο, αυτήν τη φορά νικητές, ηθικά δικαιωμένοι. Εκεί και νεότεροι για να αποτίσουν φόρο τιμής στα χώματα που βασανίστηκαν οι παππούδες τους, οι σύντροφοί τους, όσοι τους ενέπνευσαν για να κρατάνε σήμερα αγωνιστική και ανυπόταχτη στάση.

Η οργάνωση υποδειγματική: Η επιβίβαση γίνεται συγκροτημένα, οι συμμετέχοντες θερμομετρούνται από συνεργεία που φορούν ειδικές στολές. Ολοι φορούν μάσκες και κρατούν αποστάσεις, όπως έκαναν και κατά την επιβίβαση στα πούλμαν που τους μετέφεραν στο λιμάνι. Οι αφίξεις στη Μακρόνησο άρχισαν τμηματικά μετά τις 4 το απόγευμα, αντικρίζοντας το πανό με το σύνθημα: «Δεν σας ξεχνάμε. Δόξα και τιμή στους αγωνιστές της Μακρονήσου». Σε όσους κατέφταναν μοιράζονταν αναμνηστικό φυλλάδιο, νερό αλλά και καπέλα. Στον χώρο επίσης διακινούνταν οι εκδόσεις της «Σύγχρονης Εποχής» «Μπόλικη πέτρα, μπόλικη καρδιά» και «Καντάτα για τη Μακρόνησο».

Ανηφορίζοντας, ο πρώτος σταθμός ήταν το Μνημείο. Οι συμμετέχοντες κατευθύνονται στο χώρο του Μνημείου, αποθέτουν λουλούδια, κάνουν σύντομες περιηγήσεις στο χώρο, αισθάνονται το δέος για το χώρο: «Εδώ ήταν η εκκλησία, εκεί το θέατρο, το γήπεδο, οι περιβόητες σπηλιές...».

Στο μεταξύ, οι συγκεντρωμένοι παίρνουν μια γεύση από το «κήρυγμα» που συνόδευε καθημερινά τους δεσμώτες και μεταδιδόταν από τα μεγάφωνα του στρατοπέδου. Στα σχετικά αποσπάσματα, βασισμένα σε αρχειακό υλικό, που ακούστηκαν πριν από την έναρξη της εκδήλωσης, το κολαστήριο, ο τόπος μαρτυρίου χιλιάδων αγωνιστών, βαφτίζεται «Νέος Παρθενών», «Εθνική κολυμβήθρα» και η «δήλωση μετάνοιας», η «αποκήρυξη του κομμουνισμού» απόδειξη της «αγάπης για την πατρίδα».

Οι αποστάσεις τηρούνται με ευλάβεια, αλλά τα βλέμματα συναντιούνται: Μάτια, βουρκωμένα από συγκίνηση, αλλά που αναβλύζουν περηφάνια για το δρόμο που διαλέξαμε να βαδίσουμε. Μάτια που αναβλύζουν αποφασιστικότητα, υποδηλώνοντας: «Συνεχίζουμε! Η θυσία σας είναι για μας το λίπασμα στους αγώνες που έρχονται».