«Είναι φιλεργατικό να δουλεύουν ακατέβατα 5 μέρες την εβδομάδα, ακόμα κι αν αυτό είναι κόντρα στη θέλησή τους, επειδή έτσι π.χ. δεν τους επιτρέπεται να βλέπουν όσο θέλουν τα παιδιά τους;» αναρωτιόταν με ιερή αγανάκτηση ο υπουργός Εργασίας σε πρόσφατη συνέντευξή του, υπονοώντας ότι το σταθερό ωράριο, το 8ωρο, εμποδίζει την ελευθερία του εργαζόμενου, την «ελεύθερη» επιλογή του να καθορίζει αυτός το δικό του «ατομικό ωράριο» εργασίας.

Τα ωράρια εργασίας όμως δεν καθορίζονται από την «ελεύθερη επιλογή» του κάθε εργαζόμενου, αλλά από τις ανάγκες της καπιταλιστικής παραγωγής, που έχει σκοπό το μέγιστο κέρδος. Γι' αυτό άλλωστε η «διευθέτηση» του χρόνου εργασίας, ανεξάρτητα από τη μορφή που παίρνει κάθε φορά, αποτελεί «πυλώνα» των αντεργατικών μεταρρυθμίσεων στην ΕΕ και στα κράτη - μέλη, απ' όλες τις κυβερνήσεις, επεκτείνοντας χωρίς όρια την «ευελιξία», άρα και τον απλήρωτο χρόνο της δουλειάς.

Είναι επομένως αθλιότητα να εμφανίζουν το ξεχαρβάλωμα της ζωής του εργαζόμενου ως «επιλογή» του. Αν για τον εργαζόμενο είναι μια φορά δύσκολο στις σημερινές συνθήκες να συνδυάσει την εργασιακή ζούγκλα, τα ωράρια εργασίας με τις οικογενειακές του υποχρεώσεις, η «διευθέτηση» του χρόνου εργασίας, η επιβολή 10ωρου, τα ακόμα πιο ελαστικά ωράρια συνολικά, κάνουν αυτόν τον προγραμματισμό σχεδόν αδύνατο.

Και μιας και μιλάμε για ελεύθερη επιλογή, ας απαντήσει η κυβέρνηση: Αραγε ο εργαζόμενος θα μπορεί να δουλεύει 10ωρο και 11ωρο όταν δεν υπάρχει πολλή δουλειά στην επιχείρηση και 6ωρο όταν είναι διπλάσιος ο φόρτος εργασίας; Θα το επιτρέπει αυτό ο εργοδότης; Θα του δίνει τη δυνατότητα να δουλεύει 4 μέρες τη βδομάδα, όταν ο φόρτος της δουλειάς είναι μεγαλύτερος και ο εργοδότης έχει ανάγκη από περισσότερη απλήρωτη εργασία, αντί να κάνει προσλήψεις ή να πληρώσει κανονικά την υπερωρία; Ρητορικά βέβαια τα ερωτήματα, που δεν αντέχουν σε καμία λογική απάντηση.

Αλλωστε το κεφάλαιο, η σημερινή και όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις έχουν δείξει πώς πραγματικά εννοούν την «ελεύθερη επιλογή»:

• Πόσο «ελεύθεροι» είναι σήμερα οι εργαζόμενοι να αγωνίζονται για το μισθό τους, την ώρα που ο κατώτατος μισθός ορίζεται με απόφαση του κράτους, όπως για πρώτη φορά έγινε επί ΣΥΡΙΖΑ, κατ' εφαρμογή του νόμου Βρούτση - Αχτσιόγλου; Οταν οι κλαδικές ΣΣΕ είναι υπό την κρίση του εκάστοτε υπουργού Εργασίας και οι επιχειρησιακές υπογράφονται από τις «Ενώσεις Προσώπων», δηλαδή από τους εργοδότες και τους ανθρώπους τους; Οταν τα δικαιώματα στην απεργία και στον συνδικαλιστικό αγώνα υπονομεύονται συνεχώς και σε λίγο, με αυτά που σχεδιάζει η κυβέρνηση, θα είναι και ποινικά κολάσιμα; Για τόση ελευθερία επιλογών μιλάμε!
• Οι εργαζόμενοι είναι τάχα «ελεύθεροι» να οργανώσουν τον προσωπικό τους χρόνο, αλλά όχι τις Κυριακές, γιατί η Κυριακή έπαψε να είναι αργία για εκατοντάδες χιλιάδες μισθωτούς, με νόμους της ΝΔ και προηγουμένως του ΣΥΡΙΖΑ, ενώ σήμερα σχεδιάζεται η επέκταση αυτού του μέτρου και σε άλλους κλάδους και ειδικότητες. Χώρια που με αφορμή τη φετινή Πρωτομαγιά και τη μεταφορά της αργίας από την κυβέρνηση, δεν ήταν λίγοι οι εργοδότες που εκβίασαν τους εργαζόμενους να πάνε για δουλειά την περασμένη Τρίτη, κυρίως σε κλάδους που σχετίζονται με το ηλεκτρονικό εμπόριο, δείχνοντας τη ζούγκλα που διαμορφώνεται πίσω από τα κατεβασμένα ρολά των επιχειρήσεων.

Η κυβέρνηση ισχυρίζεται επίσης ότι επιλέγει «την πρόοδο από τη στασιμότητα» και παρουσιάζει ως «εκσυγχρονισμό» τις προωθούμενες αλλαγές στα ωράρια και στη λειτουργία των συνδικάτων. Με ποια κριτήρια όμως βαφτίζονται «πρόοδος» και «εκσυγχρονισμός» αυτές οι ανατροπές;

Είναι καθαρό ότι οι αλλαγές στη «διευθέτηση» του χρόνου εργασίας προκύπτουν ως ανάγκη του κεφαλαίου να αυξήσει τα περιθώρια της «ευελιξίας» στην οργάνωση της παραγωγής. Αλλωστε η «ευελιξία» είναι κυρίαρχη παντού: Στις απολύσεις και στις προσλήψεις, στις μεταβολές των συμβάσεων εργασίας, στις αμοιβές, ακόμα και στους όρους ασφάλισης.

Δεν μιλάμε δηλαδή για μια μεμονωμένη μεταρρύθμιση, αλλά για προσαρμογές πάνω στη δεδομένη στρατηγική του κεφαλαίου, που θέλει να απαλλαγεί από οποιονδήποτε περιορισμό στη διαμόρφωση των όρων εκμετάλλευσης των εργαζομένων. Αυτήν τη στρατηγική υπηρέτησαν διαχρονικά όλες οι κυβερνήσεις, και αυτή του ΣΥΡΙΖΑ, που σήμερα ξανασερβίρει αυταπάτες για μια «δίκαιη» και «φιλεργατική» τάχα ανάπτυξη.

Από τη σκοπιά των εργαζομένων, όμως, πρόοδος είναι να αντιστοιχηθούν οι δυνατότητες που προσφέρει σήμερα η αύξηση της παραγωγικότητας, όπως και η εξέλιξη της επιστήμης και της τεχνικής, με τους όρους που ζουν και εργάζονται.

Πραγματικός εκσυγχρονισμός είναι λοιπόν η μείωση του χρόνου εργασίας, η σταθερή δουλειά με δικαιώματα, η αύξηση των αποδοχών, η κατάργηση κάθε μορφής «ευελιξίας» στην εργασία. Πρόοδος σημαίνει σύγχρονα ασφαλιστικά δικαιώματα, διεύρυνση και όχι συρρίκνωση του δικαιώματος στη συνδικαλιστική οργάνωση και δράση.

Πρόοδος είναι η αύξηση του ελεύθερου χρόνου για τους εργαζόμενους, η δημιουργική αξιοποίησή του, να μπορούν να βλέπουν τα παιδιά τους και να τους βλέπουν περισσότερες ώρες τη μέρα, όπως έγραφαν και τα πανό των μικρών διαδηλωτών στις Πρωτομαγιάτικες συγκεντρώσεις.

Πρόοδος για τους εργαζόμενους δεν είναι η δουλειά ήλιο με ήλιο για έναν μισθό πείνας. Δεν είναι οι εκβιασμοί να μην απεργήσει, το «ξεμονάχιασμα» από την εργοδοσία με τις ατομικές συμβάσεις για να επιβάλλει ευκολότερα τις επιδιώξεις της. Δεν είναι η δουλειά μέχρι τον τάφο, η Ασφάλιση - ατομική υπόθεση, όπως τα παρουσιάζει η κυβέρνηση, στήνοντας καβγά με τον ΣΥΡΙΖΑ για το ποιος μπορεί να ξηλώσει ό,τι έχει απομείνει όρθιο με τις μικρότερες εργατικές αντιδράσεις.

Στην οργανωμένη επιχείρηση στρεψοδικίας και στοχευμένης ψευδολογίας από την πλευρά της κυβέρνησης, ακούσαμε και το εξής από τον υφυπουργό παρά τω πρωθυπουργώ, Ακη Σκέρτσο: Οσοι αντιδρούν στις νέες ανατροπές «υπερασπίζονται» τις «κακοπληρωμένες δουλειές», τις «πολλές αρρύθμιστες και απλήρωτες υπερωρίες», μέχρι και ...«τη σεξουαλική παρενόχληση στους χώρους εργασίας»! («Βήμα», 25/4).

Το θράσος τους δεν έχει όρια όταν πρόκειται να στηρίξουν τους εργοδότες, την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων και την καπιταλιστική κερδοφορία, για τα οποία και νομοθετούν. Καταρχάς, ποιος ευθύνεται για την κατάσταση που περιγράφουν; Ποιος διαμορφώνει το έδαφος για κακοπληρωμένες δουλειές, για τις απλήρωτες υπερωρίες κ.λπ.; Μήπως φταίνε και γι' αυτά οι εργαζόμενοι;

Και, επιπλέον, είναι δυνατόν αυτοί που νομοθετούν για το κεφάλαιο να εμφανίζονται τώρα ως προστάτες των εργαζομένων από την «ασυδοσία» στην αγορά εργασίας, που παρουσιάζεται μάλιστα ως «εξάμβλωμα», ενώ αποτελεί «κανονικότητα» και καθημερινότητα για την πλειοψηφία των εργαζομένων;

Ας δούμε λοιπόν τι πραγματικά συμβαίνει:

• Η εργοδοτική αυθαιρεσία «ανθεί» πάνω στους δεκάδες αντεργατικούς νόμους της ΝΔ, του ΣΥΡΙΖΑ και του ΚΙΝΑΛ. Αξιοποιείται μάλιστα από τις κυβερνήσεις για να νομοθετήσουν σε πιο αντιδραστική κατεύθυνση, στο όνομα της «προστασίας» των εργαζομένων.
• Οι κρατικοί ελεγκτικοί μηχανισμοί (π.χ. ΣΕΠΕ, ΚΕΠΕΚ) υπολειτουργούν συνειδητά και επί της ουσίας οδηγούνται στη διάλυση. Για παράδειγμα, με τη μεταβίβαση των τριμερών διαφορών από το ΣΕΠΕ στον ΟΜΕΔ, καταργείται η - έστω και τυπικά αναγνωρισμένη από το Εργατικό Δίκαιο - παραδοχή ότι ο εργαζόμενος αποτελεί το αδύναμο μέρος έναντι του εργοδότη και μετατρέπεται η εργατική διαφορά σε αστική στον ΟΜΕΔ, όπου εργοδότης και εργαζόμενος λογίζονται ως ισότιμα μέρη!
• Η κυβέρνηση σε συνθήκες πανδημίας στηρίζει απροκάλυπτα την εργοδοτική ασυδοσία. Δεκάδες είναι οι νεκροί σε εργοστάσια τροφίμων, στα σούπερ μάρκετ, στις αστικές συγκοινωνίες, σε άλλους χώρους δουλειάς. Μόνο στη ΔΕΗ, μία από τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις της χώρας, σε μικρό χρονικό διάστημα πέντε εργαζόμενοι - εργολαβικοί έχασαν τη ζωή τους στον αγώνα για το μεροκάματο. Αλλά το αυτί της κυβέρνησης δεν ιδρώνει...
• Μεγάλες επιχειρήσεις επιδοτούνται με εκατομμύρια ευρώ, ενώ έκαναν δεκάδες απολύσεις την περίοδο της πανδημίας, την ώρα που συνδικαλιστές χάνουν τη δουλειά τους επειδή πρωτοστατούν στην οργάνωση του αγώνα για μέτρα προστασίας στους χώρους δουλειάς. Τέτοια είναι η έγνοια της κυβέρνησης να προσφέρει προστασία στους εργαζόμενους από την εργοδοτική αυθαιρεσία.

Οσο για τις «βέλτιστες ευρωπαϊκές πρακτικές» που διαφημίζουν τα στελέχη της κυβέρνησης, τις επικαλείται όμως και ο ΣΥΡΙΖΑ για να κάνει τάχα αντιπολίτευση στην κυβέρνηση ότι τις ενσωματώνει με λάθος τρόπο στο νομοσχέδιο, αυτές είναι «βέλτιστες» μόνο για τους εργοδότες. Ενδεικτικά μόνο, από την Εκθεση του Ευρωκοινοβουλίου σχετικά με την Οδηγία για τον κατώτατο μισθό προκύπτουν τα εξής στοιχεία:

• Το 9,4% των Ευρωπαίων εργαζομένων (20,5 εκατομμύρια άτομα) αντιμετώπιζε το 2018 κίνδυνο φτώχειας (από 8% πριν από δέκα χρόνια), ενώ το 5,8% του πληθυσμού της ΕΕ των «27» αντιμετώπιζε σοβαρή υλική στέρηση.
• Ενας στους έξι εργαζόμενους στην ΕΕ λαμβάνει μισθό χαμηλότερο από τα 2/3 του μέσου εθνικού μισθού, και το ποσοστό αυτό αυξάνεται συνεχώς.
• Από τη φτώχεια και τον κοινωνικό αποκλεισμό πλήττονται ή απειλούνται στην ΕΕ 95 εκατ. άνθρωποι (21,7%).
• Μόνο σε τρία κράτη - μέλη ο κατώτατος μισθός υπερβαίνει σταθερά το καθορισμένο ελάχιστο όριο κινδύνου φτώχειας (60% του μέσου ακαθάριστου μισθού), ενώ σε άλλα κράτη - μέλη δεν αποτελεί εγγύηση κατά της φτώχειας.
• Σε τουλάχιστον 14 κράτη - μέλη της ΕΕ, 50% των εργαζομένων εργάζονται χωρίς Συλλογική Σύμβαση.
• Οι τυπικές συμβάσεις αορίστου χρόνου πλήρους απασχόλησης αντιπροσωπεύουν μόνο το 59% της συνολικής απασχόλησης στην ΕΕ.

Τέρμα λοιπόν στα παραμύθια της κυβέρνησης ότι το νομοσχέδιο είναι για το καλό των εργαζομένων, αλλά και σ' αυτά του ΣΥΡΙΖΑ, ότι αυτός γνωρίζει τάχα τη συνταγή να διασφαλίζονται τα εργασιακά δικαιώματα και ταυτόχρονα να θωρακίζονται η ανταγωνιστικότητα και η κερδοφορία του κεφαλαίου.

Η απεργία της Πρωτομαγιάς έδειξε τον δρόμο για το πώς μπορεί και πρέπει να απαντηθεί αυτό το άθλιο νομοσχέδιο, κλιμακώνοντας το επόμενο διάστημα την πάλη, με βάση και το πρόγραμμα δράσης που θα καθορίσει η πλατιά σύσκεψη των Ομοσπονδιών, Εργατικών Κέντρων και Συνδικάτων τη Δευτέρα στο Πεδίον του Αρεως.