Ο Ασουάν, η Κόντσα, η Σεμπάρ και η Σεβάρ. Μόλις 2 μήνες στην Ελλάδα. Μόλις ξεκινούν τα προβλήματά τους...

Μάλιστα ο φετινός εορτασμός έρχεται να υπενθυμίσει πως ακριβώς πριν από 50 χρόνια - στις 12 Δεκέμβρη του 1951 - δημιουργήθηκε η Σύμβαση της Γενεύης, η οποία ενώ υποχρεώνει τις χώρες που την υπέγραψαν (ανάμεσά τους και η Ελλάδα) να προσφέρουν «πατρίδα» σε όσους κινδυνεύει η ζωή και η ελευθερία τους, σήμερα κατάφωρα παραβιάζεται. Οι χώρες της Ευρώπης, η μία μετά την άλλη, ολοένα και περισσότερο, κλείνουν ερμητικά τις πόρτες τους σε όσους ξεριζωμένους φτάνουν εκεί για να ζητήσουν το αυτονόητο: Πολιτικό άσυλο. Ισως γι' αυτόν ακριβώς το λόγο ο Υπατος Αρμοστής του ΟΗΕ, Ρουντ Λούμπερς, στις 9 Φλεβάρη του 2001 έκανε - για πρώτη φορά - έκκληση στην Ευρωπαϊκή Ενωση να κρατήσει ανοιχτή την πόρτα στους αιτούντες ασύλου και να επιδιώξει την εναρμόνιση του πολιτικού ασύλου στην Ευρώπη με μια παγκόσμια προσέγγιση του προσφυγικού προβλήματος. Τόσο σοβαρά, δηλαδή, είναι τα πράγματα.

Για τη χώρα μας, δυστυχώς, αυτό που μπορεί να ειπωθεί - δίχως αναστολή καμία - είναι πως «ο Ξένιος Δίας δε μένει πια εδώ». Η Ελλάδα εξακολουθεί να είναι, εδώ και μια δεκαετία, η χώρα με το μικρότερο ποσοστό εγκρίσεων πολιτικού ασύλου στην Ευρώπη, αλλά και με μια νομοθεσία που πάει απ' το κακό στο χειρότερο. Και να σκεφτεί κανείς ότι τις προηγούμενες δεκαετίες υπήρξε χώρα συνηθισμένη να «εξάγει» πρόσφυγες, ως αποτέλεσμα των πολιτικών διώξεων στο εσωτερικό της...

Μερικά από τα παιδιά των προσφύγων στην Παλιά Πεντέλη. Πίσω τους «οι ανθρώπινες συνθήκες διαβίωσης»...

Πολιτικοί πρόσφυγες μεταφέρονται από την Κουμουνδούρου το Φλεβάρη του '99. Δίπλα τους μόνο η αλληλεγγύη του κόσμου. Οι νόμοι «κοιτούν» αλλού...

Πάνω από δύο εκατομμύρια υπολογίζονται οι απελάσεις που έχουν γίνει από το 1994 έως σήμερα. Ανάμεσά τους και παιδιά

Την πλατεία Κουμουνδούρου μπορεί να την... εξαφάνισαν, δεν μπόρεσαν όμως το ίδιο να κάνουν και με τα προβλήματα αυτών των ανθρώπων. Οχι, φυσικά, ότι προσπάθησαν ποτέ τους να ασχοληθούν ουσιαστικά με αυτά. Απλώς θα περίμενε κανείς, ότι, έστω σ' αυτούς τους ονομαζόμενους «οργανωμένους καταυλισμούς», τα πράγματα θα 'ταν πιο ανθρώπινα για τους ξεριζωμένους. Φαίνεται, όμως, πως η Παλιά Πεντέλη πέφτει λίγο μακριά για να μπορέσουν τα ανθρώπινα δικαιώματα να φτάσουν έως εκεί...

Βέβαια, η «είδηση» της επίσκεψής μας στον «οργανωμένο» καταυλισμό της Παλιάς Πεντέλης δε βγήκε απ' τις συνθήκες διαβίωσης των 134 - αυτή τη στιγμή - Κούρδων πολιτικών προσφύγων, οι οποίοι μένουν σε μόλις 16 κοντέινερ. Γιατί απλούστατα όλες οι εικόνες που αντικρίσαμε ήταν, λίγο έως πολύ, αναμενόμενες. Η «είδηση» ήρθε κατ' αρχάς απ' τα χείλη ενός απ' τους υπευθύνους του καταυλισμού - του Στέφανου Σοφόγλου, απ' τους «Γιατρούς του Κόσμου» - ο οποίος την προηγούμενη βδομάδα, θέλοντας να δικαιολογήσει το γκρέμισμα κάποιων σκηνών εντός του καταυλισμού, έσκασε τη «βόμβα»: «Σ' αυτή τη σκηνή - που την ώρα εκείνη την ισοπέδωνε μια μπουλντόζα - έμενε δουλέμπορος. Κάθε βράδυ έμπαζε 30 με 40 άτομα μέσα, και το τι γινόταν ούτε που φαντάζεστε».

Η αλήθεια είναι, πως πολλές φορές η πραγματικότητα ξεπερνά και την πιο τολμηρή φαντασία. Μόνο που στη συγκεκριμένη περίπτωση η πραγματικότητα απλώς γεννά ερωτήματα: Πώς είναι δυνατόν σε έναν οργανωμένο και πλήρως ελεγχόμενο καταυλισμό να επιτρέπονται τέτοιου είδους συναλλαγές; Πώς είναι δυνατόν όλοι να γνωρίζουν - αρμόδιοι, γειτονιά, αστυνομία, δήμαρχος, κράτος κλπ. - και κανείς να μη λαμβάνει μέτρα για την προστασία αυτών των ανθρώπων; Που πλήρωσαν όσα είχαν να πληρώσουν, για να φτάσουν όπως έφτασαν στη χώρα μας, και τώρα να χρειάζονται πάλι κάμποσες χιλιάδες δολάρια για να φτάσουν λίγο πιο κοντά στο... όνειρο. Και το πιο σημαντικό απ' όλα τα ερωτήματα: Τι οδηγεί αυτούς τους ανθρώπους ξανά στην αναζήτηση ενός νέου τόπου διαμονής; Μήπως η στάση της ελληνικής κυβέρνησης απέναντι σ' αυτό που λέγεται «πολιτικό άσυλο» και «δικαιώματα των πολιτικών προσφύγων» είναι ακριβώς ο ηθικός αυτουργός;

Οι ιστορίες που ακούσαμε, κάμποσες. Ολες τους με τραγικές αρχές και ακόμη τραγικότερες καταλήξεις. Ο 28χρονος Νοουζάντ Μοχάμεντ Αλί, για παράδειγμα, πλήρωσε 1.500 δολάρια για να τον οδηγήσει ο δουλέμπορος της Παλιάς Πεντέλης στην Ιταλία, μέσω Αλβανίας. Στην Αλβανία, ωστόσο, τα πράγματα δεν ήρθαν τόσο ευνοϊκά. Ο Νοουζάντ μαζί με άλλους συντρόφους του συνελήφθησαν απ' την αλβανική μαφία, τους κλάπηκαν όλα τα χρήματα που είχαν επάνω τους, εκτός απ' αυτά που ήταν ραμμένα σε εσωτερική τσέπη του εσωρούχου του 28χρονου. Με αυτά τα χρήματα πέρασαν πάλι στην Ελλάδα, επέστρεψαν στον καταυλισμό και συνεχίζουν τον αγώνα του μεροκάματου. Θέλουν να μαζέψουν ξανά 1.500-2.000 δολάρια για να επιχειρήσουν μια νέα φυγή στο όνειρο! Γιατί η «ταρίφα» για εκεί τόσο κοστολογείται...

Πέρα απ' τους «κατσάχτσι» - έτσι αποκαλούν οι Κούρδοι τους δουλέμπορους - η καθημερινότητα αποδεικνύεται το ίδιο σκληρή με όλες τις παραπάνω ιστορίες. Ο Ανταλέτ, για παράδειγμα, βρίσκεται στη χώρα μας εδώ και τέσσερα χρόνια και μόνο η σκέψη ότι μπορεί να απελαθεί ή να φύγει απ' την Ελλάδα τον... τρελαίνει. «Πού να πάω; Να ξεκινήσω ξανά απ' την αρχή; Να μάθω ξανά καινούρια γλώσσα; Δεν αντέχω άλλο. Θέλω να μείνω εδώ και να χτίσω όπως μπορώ τη ζωή μου», λέει. Στον καταυλισμό της Παλιάς Πεντέλης ο Ανταλέτ είναι κάτι σαν «υπεύθυνος», είναι αυτός που μεταφέρει στους αρμόδιους τα προβλήματα και τα παράπονα των συμπατριωτών του. «Δύσκολα είναι τα πράγματα για όλους μας. Φοβόμαστε να βγούμε από δω μέσα, γιατί η αστυνομία τελευταία έχει εντείνει τις επιχειρήσεις-"σκούπα". Πριν τέσσερις μήνες, κατέβαινα στην Αγία Παρασκευή, όπου δούλευα, και με συνέλαβαν. Εμεινα 10 μέρες στη φυλακή, χωρίς να γνωρίζω εάν θα με στείλουν πίσω. Εκλαιγα και τους παρακαλούσα: "Μη με στείλετε στην Τουρκία. Θα με σκοτώσουν!". Τελικά με άφησαν ελεύθερο», συνεχίζει την αφήγηση.

Για τον Ανταλέτ, λίγοι είναι οι συμπατριώτες του που θέλουν να μείνουν στην Ελλάδα. Οι περισσότεροι έρχονται εδώ, μένουν γύρω στους 3-6 μήνες και μετά (οι «κατσάχτσι» να 'ναι καλά) φεύγουν κυρίως για Γερμανία, Ολλανδία, Σουηδία. «Εκεί είναι διαφορετικά τα πράγματα για τους πολιτικούς πρόσφυγες. Στη Σουηδία, για παράδειγμα, στην αρχή μας πηγαίνουν σε οργανωμένους καταυλισμούς, μετά μας μεταφέρουν σε σπίτια που μας νοικιάζουν, μετά αναλαμβάνουν να μας βρουν δουλιά και τότε μας αφήνουν στη... μοίρα μας. Εδώ ούτε ένα χαρτί στην τσέπη, λίγη ασφάλεια και σιγουριά δε μας δίνουν», είναι οι κουβέντες του.

Στην είσοδο του καταυλισμού μια νεοφερμένη οικογένεια πολιτικών προσφύγων αναζητεί, εδώ και δύο μήνες, την τύχη της στη χώρα μας. Ο Ασουάν, μιλώντας ακόμα σπαστά ελληνικά, μας εξηγεί πως αυτός ο δρόμος δεν έχει γυρισμό. «Επιστροφή στην Τουρκία για εμένα σημαίνει βέβαιος θάνατος», λέει. Η γυναίκα του, η Κόντσα, μας λέει πως έχουν καταθέσει τα χαρτιά τους στην Παλλήνη και περιμένουν να τους δοθεί τουλάχιστον άδεια παραμονής, αν όχι πολιτικό άσυλο. «Χωρίς χαρτιά τα πράγματα θα είναι πολύ δύσκολα για μας», λέει. Μαζί τους οι δύο μικρές κόρες τους, η 4χρονη Σεμπάρ και η 9χρονη Σεβάρ. Η δεύτερη ήδη έχει γραφτεί και πηγαίνει σε ελληνικό σχολείο. Και σαφώς είναι αυτή που καταλαβαίνει και μιλά τα καλύτερα ελληνικά. «Δύσκολο το σχολείο για εμένα», λέει. «Ασε που θα 'πρεπε να πηγαίνω κανονικά στην τετάρτη, αλλά αναγκαστικά είμαι στην πρώτη. Ολα τα παιδιά είναι μικρότερά μου. Αλλά μου αρέσει στην Ελλάδα».

Εκτός απ' τους ίδιους, όμως, είναι και η γειτονιά, που τόσα χρόνια βλέπει και γνωρίζει πράγματα που κανείς δεν τολμά να πει. Η Αλεξάνδρα Γεωργακάκη θα μιλήσει για το άριστο ήθος των περισσότερων Κούρδων πολιτικών προσφύγων - «ένα ποτήρι νερό αν τους προσφέρεις το εκτιμούν λες και τους πρόσφερες χρυσάφι» - για τους δουλέμπορους, που «κάποια στιγμή είχαν φτάσει να είναι μέχρι και πενήντα στον καταυλισμό, εν πλήρει γνώσει των αρμοδίων», αλλά και για την απάνθρωπη - πολλές φορές - συμπεριφορά της αστυνομίας απέναντί τους. «Τους αντιμετωπίζουν σαν σκουπίδια. Μόνο αυτό θα σας πω: Στις 17 του Μάρτη έγινε εντός του καταυλισμού ένα επεισόδιο, με αποτέλεσμα να μαχαιρωθεί θανάσιμα ένας άνδρας. Ηρθε η αστυνομία. Κι ενώ ήταν γνωστοί οι υπεύθυνοι του επεισοδίου, έβαλαν χειροπέδες σε όλους τους άσχετους, τους πέταξαν έξω απ' τον καταυλισμό και τους οδήγησαν στα αστυνομικά τμήματα της Παλλήνης, της Εκάλης και της Πεντέλης. Εφαγαν τέτοιο ξύλο, που είναι αδύνατον να περιγραφεί. Κτηνωδία, απανθρωπιά, αδικία! Ενας απ' τους Κούρδους φορούσε κίτρινο μπλουζάκι. Οταν τον σήκωσαν οι αστυνομικοί από κάτω για να τον μεταφέρουν στο τμήμα, το μπλουζάκι του ήταν γεμάτο απ' τις πατημασιές τους. Ντροπή!»...