Δεν έχουν περάσει πολλά χρόνια από εκείνη την περίοδο που τα φερέφωνα του ευρωμονόδρομου βομβάρδιζαν τους εργαζόμενους με δυο απ' τους πιο γνωστούς μύθους της κοινοτικής προπαγάνδας. Ο πρώτος μύθος αφορούσε στη δυνατότητα της ΕΕ να διασφαλίζει τη διαρκή «αειφόρο ανάπτυξη» με οφέλη για όλους τους πολίτες της, μέσα από πολιτικές διαχείρισης που θωράκιζαν την ανταγωνιστικότητα και τα κέρδη των ευρωπαϊκών μονοπωλίων. Ο δεύτερος μύθος διαβεβαίωνε ότι οδηγούμαστε σταδιακά στη σύγκλιση του επιπέδου οικονομικής ανάπτυξης των κρατών - μελών και πως τα σχετικά προβλήματα θα αντιμετωπιστούν με την περιβόητη κοινοτική αλληλεγγύη και τα πλούσια πακέτα των κοινοτικών ενισχύσεων.

Την ίδια περίοδο, οι δυνάμεις του δικομματισμού και του οπορτουνισμού ασκούσαν κριτική στο ΚΚΕ για τη δήθεν δογματική αδυναμία του να αναλύσει τις σύγχρονες εξελίξεις και να κατανοήσει τις δυνατότητες που άνοιγε, τάχα, για την ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών, η συμμετοχή της Ελλάδας στην ΕΕ και στην ΟΝΕ.

Η σκληρή πραγματικότητα της συγχρονισμένης εκδήλωσης της κρίσης σε ΗΠΑ και Ευρωζώνη ήρθε να θρυμματίσει την αστική μυθοπλασία, η οποία είχε ήδη δεχτεί σοβαρά πλήγματα το προηγούμενο διάστημα. Οι προβλέψεις της ΕΕ, του ΔΝΤ και του ΟΟΣΑ για το βάθος και τη διάρκεια της κρίσης, γίνονται όλο και πιο δυσοίωνες. Η πρόσφατη πρόβλεψη της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας εκτιμά ότι η συρρίκνωση του ΑΕΠ στην Ευρωζώνη μπορεί να ξεπεράσει το 3% το 2009.

Οι εξελίξεις δεν αφήνουν, επίσης, μεγάλα περιθώρια για συγκάλυψη του χαρακτήρα της κρίσης. Πρόκειται για κρίση υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου, κρίση υπερπαραγωγής, κρίση του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής.

Η μείωση της βιομηχανικής παραγωγής και των λιανικών πωλήσεων στις ισχυρότερες οικονομίες της Ευρωζώνης υπογραμμίζει την επικρατούσα αναρχία της καπιταλιστικής παραγωγής, τη δυσαναλογία ανάπτυξης μεταξύ τομέων και κλάδων της οικονομίας, την όξυνση της αντίθεσης μεταξύ παραγωγής και κατανάλωσης, σαν συνέπεια της μείωσης του πραγματικού λαϊκού εισοδήματος. Γενικότερα, αναδεικνύονται όλο και περισσότερο τα ιστορικά όρια του καπιταλιστικού συστήματος. Αποκαλύπτεται σε περισσότερους εργαζόμενους η βαθύτερη αιτία της κρίσης, η σχέση εκμετάλλευσης της εργατικής δύναμης απ' το κεφάλαιο, η όξυνση της βασικής αντίθεσης του καπιταλισμού.

Μάταια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και οι κυβερνήσεις της ΕΕ προσπαθούν με σειρά διαχειριστικών μέτρων να ματαιώσουν την εκδήλωση της κρίσης. Παρά τις απανωτές Συνόδους Κορυφής και τα μεγάλα πακέτα κρατικών ενισχύσεων, η κατάσταση συνεχώς επιδεινώνεται.

Αναμενόμενη είναι, λοιπόν, η αύξηση της ανησυχίας της άρχουσας τάξης των κρατών - μελών της ΕΕ. Φοβούνται ότι το επόμενο διάστημα όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι θα διαπιστώνουν απ' την ίδια τους την πείρα τον αντιλαϊκό και αδιέξοδο χαρακτήρα της πολιτικής του ευρωμονόδρομου.

Οι αστοί πολιτικοί γνωρίζουν καλύτερα από τον καθένα ότι τα μέσα που διαθέτουν δεν μπορούν να αντιμετωπίσουν την αιτία του προβλήματος και έχουν αντιφατικές επιδράσεις. Γνωρίζουν ότι το Ευρωπαϊκό Σχέδιο Ανάκαμψης της Οικονομίας στο οποίο συμφώνησαν το Νοέμβρη και επικαιροποίησαν στη συνέχεια, συνιστά προσπάθεια να φορτωθούν όλα τα νέα βάρη της κρίσης στους εργαζόμενους.

Το συγκεκριμένο σχέδιο, στο οποίο ορκίστηκαν ξανά πίστη οι ηγέτες των κρατών της ΕΕ στην Ατυπη Σύνοδο της 1ης Μάρτη, εστιάζει στη νέα κρατική χρηματοδότηση των μονοπωλιακών ομίλων, στη θωράκιση της ανταγωνιστικότητάς τους και στη μακροπρόθεσμη συγκράτηση του δημόσιου χρέους και των ελλειμμάτων, ώστε να θωρακιστεί το ευρώ.

Η κρατική ενίσχυση του μεγάλου κεφαλαίου υλοποιείται σε βάρος του λαϊκού εισοδήματος και των εργατικών δικαιωμάτων. Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής δεν προξενούν καμιά έκπληξη τα μέτρα που προτείνει η ΕΕ για την ενίσχυση της κατεύθυνσης της ανταποδοτικότητας στο ασφαλιστικό σύστημα, τη μείωση των ασφαλιστικών εισφορών των εργοδοτών, την αύξηση της ευελιξίας και την επιμήκυνση του χρόνου εργασίας, τη στήριξη της λαϊκής κατανάλωσης μέσω δανεισμού, χωρίς ουσιαστικές αυξήσεις στους πραγματικούς μισθούς.

Η πρόσφατη δέσμη μέτρων που πρότεινε ο ΟΟΣΑ (αλλαγές στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, αποχαρακτηρισμός βαρέων ανθυγιεινών επαγγελμάτων, πλήρης απελευθέρωση αγορών κ.λπ.) συνιστούν εξειδίκευση στην ίδια αντιλαϊκή κατεύθυνση. Προτείνουν, δηλαδή, να συνεχίσουμε να βαδίζουμε στο δρόμο ανάπτυξης που οδήγησε στη σημερινή κατάσταση. Ενα δρόμο που πλήττοντας το λαϊκό εισόδημα οξύνει, σε τελευταία ανάλυση, την εκδήλωση της κρίσης.

Σε αυτόν τον αντιλαϊκό δρόμο βαδίζουν σήμερα όλες οι κυβερνήσεις των κρατών - μελών της ΕΕ και όχι μόνο η ελληνική κυβέρνηση. Το σχέδιο της ΕΕ έχουν προσυπογράψει και εφαρμόζουν από κυβερνητικές θέσεις οι σοσιαλδημοκράτες στη Βρετανία, στην Ισπανία, στη Γερμανία.

Την ίδια στιγμή, οξύνονται οι αντιθέσεις μεταξύ των κρατών - μελών της ΕΕ, λόγω των συνεπειών της ανισόμετρης ανάπτυξης στο εσωτερικό της. Η εκδήλωση της κρίσης δυσκολεύει όλο και περισσότερο τη διαχείριση αυτών των αντιθέσεων απ' την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Η εξέλιξη της κρίσης θα βαθύνει αυτές τις αντιθέσεις ακόμη περισσότερο.

Χαρακτηριστική ήταν η αδυναμία συμφωνίας στην πρόσφατη άτυπη Σύνοδο των αρχηγών κρατών της ΕΕ, σχετικά με τα κριτήρια, το ύψος και τον προσανατολισμό των κοινοτικών ενισχύσεων και ιδιαίτερα την κοινοτική χρηματοδότηση στην Ανατολική Ευρώπη. Η αστική τάξη κάθε κράτους προτάσσει τομείς και χώρες που έχουν ζωτική σημασία για τη δράση των μονοπωλίων της. Το παράδειγμα της διένεξης γαλλικής και τσεχικής κυβέρνησης μετά τις εξαγγελίες του Προέδρου Σαρκοζί, σχετικά με την ενίσχυση της γαλλικής αυτοκινητοβιομηχανίας είναι χαρακτηριστικό.

Αντίστοιχη είναι και η συζήτηση για το μέλλον του ευρώ και την εξέλιξη του Συμφώνου Σταθερότητας. Η τήρηση των όρων του Συμφώνου δημιουργεί δυσανάλογα διαχειριστικά προβλήματα στις κυβερνήσεις κρατών με υψηλότερο έλλειμμα και δημόσιο χρέος. Απ' την άλλη, το κοινό νόμισμα στερεί σε ορισμένες κυβερνήσεις τη δυνατότητα προσωρινής τόνωσης του ρυθμού καπιταλιστικής ανάπτυξης με την αξιοποίηση πιο ευέλικτης νομισματικής πολιτικής.

Η όξυνση των αντιθέσεων δεν αφορά βέβαια μόνο το εσωτερικό της ΕΕ, αλλά και τη σχέση με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, καθώς στο έδαφος της κρίσης μεταβάλλεται ο γενικότερος συσχετισμός μεταξύ των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Σε πρόσφατες δηλώσεις του, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Μ. Μπαρόζο ανέδειξε, για παράδειγμα, τις κερδοσκοπικές κινήσεις κέντρων εκτός ΕΕ, με στόχο τη νομισματική σταθερότητα στην Ευρωζώνη.

Στο ίδιο μήκος κύματος, οι κεντρικές τράπεζες 6 χωρών της Ανατολικής Ευρώπης ανέδειξαν, με κοινό ανακοινωθέν, το ζήτημα διοχέτευσης παραπλανητικών πληροφοριών από διάφορα κέντρα, σχετικά με την οικονομική κατάσταση της περιοχής.

Καθώς η κατάσταση δυσκολεύει για τον ευρωενωσιακό ιμπεριαλισμό, αυξάνονται αντικειμενικά οι δυνατότητες αντεπίθεσης του λαϊκού κινήματος. Σε αυτήν την κρίσιμη συγκυρία αποκτά καθοριστική σημασία ο απεγκλωβισμός του κινήματος απ' τη ρεφορμιστική παγίδα της αναζήτησης μέτρων που θα δώσουν νέα ώθηση στην καπιταλιστική ανάπτυξη και θα διαιωνίσουν το εκμεταλλευτικό σύστημα που γεννά τις κρίσεις. Ο απεγκλωβισμός από ψευτοδιλήμματα για «λιγότερη ή περισσότερη κρατική ρύθμιση» που συγκαλύπτουν τον ταξικό χαρακτήρα του αστικού κράτους και τη δράση του σύμφωνα με τα εκάστοτε στρατηγικά συμφέροντα του μεγάλου κεφαλαίου.

Σε αυτό το πλαίσιο δεν πρέπει να υποτιμηθεί η επικίνδυνη παρέμβαση αστών πολιτικών (Φίσερ, Σημίτης κ.ά.) που προβάλλουν σαν διέξοδο την ενίσχυση της κοινής οικονομικής πολιτικής στο επίπεδο της ΕΕ και εμφανίζουν σαν πρόβλημα την απουσία ενιαίας εφαρμογής και ενιαίου εποπτικού κέντρου. Προσπαθούν να καλλιεργήσουν την αυταπάτη ότι υπάρχει μια πολιτική που μπορεί να διασφαλίσει τάχα τη φιλολαϊκή έξοδο από την κρίση και να εξαλείψει τις συνέπειες της ανισόμετρης ανάπτυξης στο πλαίσιο της ΕΕ. Πολιτική που δήθεν δεν εφαρμόζεται αποτελεσματικά σε ορισμένα κράτη - μέλη. Η πραγματικότητα όμως αποδεικνύει ότι οι ίδιες βασικές αντιλαϊκές επιλογές του ευρωμονόδρομου εφαρμόζονται σε όλα τα κράτη - μέλη της ΕΕ και έχουν παντού βαριές αρνητικές συνέπειες για τους λαούς. Η λύση δε βρίσκεται στην εμβάθυνση της ευρωπαϊκής ενοποίησης, αλλά στην αντίθετη κατεύθυνση, της απειθαρχίας στις πολιτικές της ΕΕ, της αποδέσμευσης, της διάλυσης της ΕΕ που αποτελεί σημαντικό φραγμό στη μόνη ελπιδοφόρα προοπτική, το σοσιαλισμό.

Γι' αυτό και έχει ιδιαίτερη σημασία να κατανοηθεί η φύση της ΕΕ σαν προωθημένη μορφή διακρατικής ιμπεριαλιστικής συμμαχίας. Συμμαχία που δεν αποτελεί φυσικά ένα ουδέτερο πεδίο ταξικής πάλης όπως ισχυρίζεται ο ΣΥΡΙΖΑ. Πολύ περισσότερο, η ΕΕ δεν αποτελεί «προνομιακό πεδίο για την επίτευξη του στόχου του σοσιαλισμού», όπως αναφέρει προπαγανδιστικά η ηγεσία του ΣΥΡΙΖΑ μπροστά στις ευρωεκλογές.

Αντίθετα, η αντιλαϊκή πολιτική του ευρωμονόδρομου πηγάζει απ' τη στρατηγική ανάγκη των ευρωπαϊκών μονοπωλίων να αντιμετωπίσουν από καλύτερες θέσεις τον ανταγωνισμό με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα και να συντρίψουν το λαϊκό κίνημα. Αυτήν την ανάγκη υπηρετεί διαχρονικά και η συγκρότηση και η δράση της ίδιας της ΕΕ.

Γι' αυτό και ο αγώνας ενάντια στην αντιλαϊκή πολιτική διαχείρισης της κρίσης δεν μπορεί να αποκτήσει συνέχεια και διάρκεια, αν δεν ανυψωθεί στο επίπεδο της αμφισβήτησης συνολικά της ΕΕ, γενικότερα του ιμπεριαλισμού και της εξουσίας των μονοπωλίων.

Αυτή η γραμμή πάλης που στοχεύει ξεκάθαρα στη συγκρότηση της λαϊκής συμμαχίας για την ανατροπή της δικτατορίας των μονοπωλίων, σηματοδοτεί τη μόνη ελπιδοφόρα προοπτική για τους εργαζόμενους στην Ελλάδα. Την προοπτική της δικτατορίας του προλεταριάτου, της μοναδικής διεξόδου απ' την κρίση με γνώμονα το λαϊκό συμφέρον.