ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ - ΛΟΝΔΙΝΟ.-

Οταν ο Τζορτζ Ουόκερ Μπους ανακοίνωσε την υποψηφιότητα του Ντόναλντ Ράμσφελντ για τη θέση του υπουργού Αμυνας, έγινε απολύτως κατανοητό ότι ο βετεράνος του Πενταγώνου είχε ως μοναδικό στόχο να φέρει σε πέρας την αποστολή υλοποίησης κατ' αρχάς αλλά και πώλησης προς τους συμμάχους και τους ενδιαφερόμενους του «Εθνικού Αντιπυραυλικού Συστήματος» (ΝΜD) ή όπως έχει συνηθιστεί να ονομάζεται «Πόλεμος των άστρων».

Παρότι, το πρόγραμμα φαίνεται ότι είναι ενδεχομένως μία πιστή αντιγραφή του «πρωτότυπου» προγράμματος, που προσπάθησε να εφαρμόσει ο πρώην Πρόεδρος των ΗΠΑ, Ρόναλντ Ρήγκαν, το «όραμα» του Μπους του νεότερου δεν έχει ακόμη ξεκαθαριστεί απολύτως παρά αιωρείται και δέχεται πολλαπλών ερμηνειών, οι οποίες πηγάζουν από την προεκλογική κυρίως δήλωση ότι «το σύστημα θα είναι ικανό να προστατεύσει και τις 50 Πολιτείες των ΗΠΑ, τους φίλους και συμμάχους μας, καθώς και όλες τις δυνάμεις που έχουν αναπτυχθεί υπερατλαντικά».

Στην υπηρέτηση αυτού ακριβώς του οράματος έχουν ταχθεί από την πρώτη μέρα της ανάληψης της εξουσίας, από τη νέα ομοσπονδιακή κυβέρνηση, οι αρμόδιοι υπουργοί Αμυνας και Εξωτερικών, Ράμσφελντ και Κόλιν Πάουελ αντιστοίχως και συνεχίζουν πυρετωδώς την προετοιμασία - ψυχολογική και πραγματική - της οικουμένης για την αποδοχή της υλοποίησης του «οράματος» Μπους και την υλοποίηση του σχεδίου του «υιού του πολέμου των άστρων» ή «πόλεμος των άστρων, η επόμενη γενιά». Η βιάση και η θέρμη είναι μεγάλη, παρά το γεγονός ότι έχουν πυροδοτήσει εδώ και καιρό ποικίλες διεθνείς αντιδράσεις, πρωτίστως από την Κίνα και τη Ρωσία, αλλά και κάποιες ευρωπαϊκές δυνάμεις, που αντιτίθενται μέχρι στιγμής μόνο σε λεκτικό επίπεδο στην υλοποίησή του.

Μία υλοποίηση που μπορεί να μην αργήσει - παρά το υπερβολικό κόστος και κυρίως την «αμφίβολη αποτελεσματικότητά του» όπως υποστηρίζουν επιστήμονες - αν λάβει κανείς υπόψη τις κινήσεις των Αμερικανών αξιωματούχων και κυρίως τη χτεσινή έκκληση του υπουργού Αμυνας προς το Πεντάγωνο να προχωρήσει το σύστημα, να προωθήσει άμεσα τα σχέδια για την ανάπτυξη του συστήματος για την αντιβαλλιστική άμυνα. Ο Ράμσφελντ συναντήθηκε τρισάκις με τον αρμόδιο πτέραρχο, Ρόναλντ Κάμις, προκειμένου να εξετάσει τη χρηματοδότηση, το χρονοδιάγραμμα και τις δοκιμές που αφορούν το σύστημα, που η υλοποίησή του έχει ξεκινήσει από την προηγούμενη κυβέρνηση, όπως τόνισε εκπρόσωπος του Πενταγώνου, ο οποίος διευκρίνισε για τυχόν... παρεξήγηση ότι «στο παρόν στάδιο οι οδηγίες προς τον πτέραρχο Κάντις είναι να το προχωρήσει».

Οι εκδηλωμένες προθέσεις, αλλά και η ταχύτητα με την οποία προωθούνται τα αμερικανικά σχέδια για το εθνικό σύστημα αντιπυραυλικής άμυνας έχουν δημιουργήσει πολλαπλά ερωτηματικά και κυρίως έχουν εγείρει ανησυχίες, κυρίως στη γηραιά ήπειρο, καθώς ένα ενδεχόμενο αναζωπύρωσης της κούρσας των εξοπλισμών δεν εντάσσεται αυτή τη στιγμή «στα σχέδια των συμμάχων».

Τη διάσταση αυτού του προβλήματος έθεσε και ο Βρετανός υπουργός Εξωτερικών Ρόμπιν Κουκ, ο οποίος βρίσκεται από χτες στην Ουάσιγκτον για επίσημες συναντήσεις με τη νέα αμερικανική ηγεσία και κυρίως με τον ομόλογό του, Κόλιν Πάουελ. Ετσι, ο Κουκ φάνηκε μάλλον «ευχαριστημένος», αφού κατ' αρχάς εντυπωσιάστηκε από την προσωπικότητα του Αμερικανού ΥΠΕΞ και, τόνισε, σύμφωνα με το πρακτορείο «Ρόιτερς», ότι δέχτηκε με χαρά τις αμερικανικές διαβεβαιώσεις ότι οι ΗΠΑ, πριν προχωρήσουν στην υλοποίηση του NMD, θα διαβουλευτούν με τους Ευρωπαίους συμμάχους τους, που έχουν συμμεριστεί τις βαθύτατες ανησυχίες της Ρωσίας και της Κίνας. Μάλιστα, ο Κουκ συμπλήρωσε ότι τα σχέδια πρέπει να υλοποιηθούν με τέτοιον τρόπο ώστε να μην αυξάνεται η ένταση στις σχέσεις με τη Ρωσία και υπογράμμισε ότι πρέπει να επιδειχτεί σεβασμός για τα προβλεπόμενα από τη Συνθήκη του 1972. Δήλωσε επίσης, μιλώντας στο BBC, ότι πολλά θέματα είναι ανεπίλυτα και επανέλαβε ότι ο στόχος είναι η μείωση και σε καμία περίπτωση η αύξηση της έντασης στις σχέσεις με τη Μόσχα.

Τέλος, ο Κουκ διευκρίνισε ότι οι ΗΠΑ «βρίσκονται ακόμη μακριά» από το να ζητήσουν τη βοήθεια της Βρετανίας για την ανάπτυξη του NMD, ενώ τόνισε ότι οι διμερείς σχέσεις των δύο χωρών, όσον αφορά την εξωτερική πολιτική, είναι «συμβατές» μετά την ανάληψη της εξουσίας από τον Μπους. Από την πλευρά του ο Πάουελ, επισημαίνοντας ότι το πρόγραμμα είναι σε πρώιμο στάδιο, τόνισε ότι θα υπάρξουν γι' αυτό διαβουλεύσεις των ΗΠΑ με τους συμμάχους τους, ενώ διευκρίνισε ότι το πρόγραμμα θα προβλέπει εγκατάσταση αμυντικών πυραύλων στην ξηρά ή στη θάλασσα ή και στα δύο.

Υπενθυμίζεται ότι για το επίμαχο ζήτημα, ο Ράμσφελντ μόλις το περασμένο Σαββατοκύριακο ενημέρωσε τα μέλη του ΝΑΤΟ πως η νέα κυβέρνηση των ΗΠΑ προτίθεται να αναπτύξει το αντιβαλλιστικό σύστημα και δηλώνει πρόθυμη να παράσχει στους εταίρους της στη συμμαχία βοήθεια για να αναπτύξουν κι αυτοί τα δικά τους συστήματα. Σε αυτό, οι Ευρωπαίοι είχαν απαντήσει σιβυλλικά, τουλάχιστον διά στόματος του Υπατου Εκπροσώπου της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής της Ασφάλειας, του Χαβιέρ Σολάνα, ο οποίος είχε τονίσει ότι ναι μεν... οι Ευρωπαίοι κρίνουν ότι η αντιπυραυλική συνθήκη ΑΒΜ του 1972 δεν είναι «η Βίβλος»... αλλά αναμένουν από τις ΗΠΑ να διαφυλάξουν τον έλεγχο των εξοπλισμών στην περίπτωση ανάπτυξης ενός NMD. «Ο κόσμος δεν είναι διπολικός. Συνεπώς η συνθήκη ΑΒΜ, μολονότι είναι σημαντική, δεν είναι η Βίβλος. Μπορεί ακόμη και να τροποποιηθεί, αν οι συνυπογράφουσες πλευρές είναι σύμφωνες», δήλωσε ο Σολάνα από την Ουάσιγκτον, πριν από συνάντησή του με τη σύμβουλο του Προέδρου Τζορτζ Μπους για την Εθνική Ασφάλεια, Κοντολίζα Ράις και τον υπουργό Εξωτερικών ΚόλινΠάουελ.

Διαφορετική άποψη δείχνει να έχει προς το παρόν η υπουργός Εξωτερικών της Σουηδίας, Αννα Λιντ - η Σουηδία μέχρι το τέλος Ιουνίου ασκεί την εναλλασσόμενη προεδρία της ΕΕ - η οποία μιλώντας χτες στους βουλευτές ζήτησε από την Ουάσιγκτον να εγκαταλείψει τα αντιπυραυλικά σχέδιά της, που διακυβεύουν τις διεθνείς προσπάθειες περιστολής των εξοπλισμών.

ΤΕΛ ΑΒΙΒ - ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ.-

Η γλώσσα της διπλωματίας δεν κατάφερε τελικά να κρύψει την επιφυλακτικότητα και την ανησυχία που προκάλεσε η σαρωτική επικράτηση του Αριέλ Σαρόν, στην προχτεσινή πρωθυπουργική αναμέτρηση στο Ισραήλ, τόσο στη Δύση όσο και στον αραβικό κόσμο. Ισως, και μόνο, τα δημοσιεύματα του Τύπου, από την Ισπανία μέχρι την Αυστραλία και από τις ΗΠΑ μέχρι τη Συρία, να αντανακλούν το λιγότερο δυσαρέσκεια, μέχρι και απέχθεια, μεγάλου μέρους της διεθνούς κοινής γνώμης για τον άνθρωπο που, μέχρι σήμερα, χαρακτηρίζεται «ο χασάπης της Βηρυτού». Ο Αριέλ Σαρόν, όμως, είναι ο νέος πρωθυπουργός του Ισραήλ και έχει, ήδη, αρχίσει την προσπάθειά του να συγκροτήσει κυβέρνηση εθνικής ενότητας. Ο στόχος του αυτός, σε αντίθεση με την «προέλαση» που πραγματοποίησε εναντίον ενός Εχούντ Μπαράκ παντελώς «τιμωρημένου» από το ισραηλινό εκλογικό σώμα, δε φαίνεται να είναι καθόλου εύκολος.

Με μια συμβολική κίνηση προσκυνήματος στο Τείχος των Δακρύων, επέλεξε να ξεκινήσει την πρωθυπουργική του θητεία ο νεοεκλεγείς Αριέλ Σαρόν. Ο 71χρονος ηγέτης του Λικούντ δήλωσε, ότι αποτίει φόρο τιμής «στη μοναδική, ενιαία και αιώνια πρωτεύουσα του Ισραήλ», θέτοντας ακόμη βαθύτερα το «δάχτυλο στην πληγή» των συνομιλιών με τους Παλαιστινίους. Ο νέος Ισραηλινός πρωθυπουργός έχει στη διάθεσή του 45 ημέρες να συγκροτήσει κυβέρνηση και όπως τόνιζε κατηγορηματικά, μιλώντας στους πανηγυρίζοντες οπαδούς του, στοχεύει στη «σύσταση κυβέρνησης εθνικής ενότητας».

Εντούτοις, η πρώτη αυτή κίνηση του Σαρόν δε μοιάζει να είναι ιδιαίτερα εύκολη. Ο ηττημένος Εχούντ Μπαράκ παραιτήθηκε από την ηγεσία του Εργατικού Κόμματος δηλώνοντας, υπό βαρύ κλίμα, ότι «μπορεί να χάθηκε η μάχη, αλλά όχι ο πόλεμος». Πολλοί είναι οι μνηστήρες για την ηγεσία του Εργατικού Κόμματος, ανάμεσα στους οποίους ο μέχρι χτες υπηρεσιακός υπουργός Εξωτερικών, Σλόμο Μπεν Αμί, και ο πρώην πρωθυπουργός, Σιμόν Πέρες, ο οποίος, μάλιστα, έσπευσε να «γεφυρώσει» κάπως το χάσμα δηλώνοντας ότι «εκτιμά ιδιαιτέρως τις ικανότητες του Σαρόν», τον οποίο θεωρεί «μυαλωμένο».

Παρ' όλα αυτά, ελλείψει ηγεσίας στο αντίπαλο στρατόπεδο, η προοπτική συγκρότησης κυβέρνησης εθνικής ενότητας δε μοιάζει ιδιαίτερα πιθανή. Την ίδια στιγμή, η εναλλακτική λύση της συγκρότησης μιας ακραίας θρησκευτικής ακροδεξιάς κυβέρνησης εκτιμάται ως «ιδιαίτερα βραχύβιας διάρκειας» από Ισραηλινούς πολιτικούς αναλυτές. Ανησυχία αντανακλά και ο ισραηλινός Τύπος με ενδεικτικότερο, ίσως, το πρωτοσέλιδο της «Γιεντότ Αχρονότ»: «Ο Σαρόν έβαλε φωτιά σε ολόκληρο το Ισραήλ».

Κοινό «μυστικό» είναι πλέον στο Ισραήλ ότι η «σαρωτική» σε ποσοστά νίκη του Αριέλ Σαρόν οφείλεται κυρίως στην αυξημένη αποχή και στα υψηλά ποσοστά λευκών ψηφοδελτίων, μήνυμα απαξίωσης που έστειλε μεγάλο μέρος του ισραηλινού εκλογικού σώματος, το οποίο «παραδοσιακά» στήριζε το Εργατικό Κόμμα. Με καταμετρημένο το 99% των ψήφων, ο Αριέλ Σαρόν συγκέντρωνε το 59,5% και ο Εχούντ Μπαράκ το 40,5% επιβεβαιώνοντας τις δημοσκοπήσεις που παρουσίαζαν τον Σαρόν να έχει προβάδισμα τουλάχιστον 20 ποσοστιαίων μονάδων.

Εντούτοις, η συμμετοχή στις εκλογές, μόλις, άγγιξε το 56%, ποσοστό πρωτοφανώς χαμηλό για το Ισραήλ, όπου είθισται να προσέρχεται στις κάλπες το 80% των ψηφοφόρων. Εκτός από τους Ισραηλινούς Αραβες (13% του εκλογικού σώματος), εκ των οποίων μόνο το 20% ψήφισε και μάλιστα σε μεγάλο βαθμό λευκό, είναι εμφανές, από τα αποτελέσματα, ότι μεγάλο κομμάτι της προοδευτικής αριστερής πτέρυγας του εκλογικού σώματος απείχε της εκλογικής διαδικασίας σε ένδειξη διαμαρτυρίας. Δεδομένο που, όπως τονίζουν αναλυτές, καθιστά ακόμη μεγαλύτερα τα προβλήματα του νέου πρωθυπουργού, αφού ο διχασμός και η δυσαρέσκεια στο εσωτερικό του Ισραήλ, με αιχμή του δόρατος το ίδιο το πολιτικό και εκλογικό σύστημα, είναι βαθύτερα και εντονότερα από κάθε άλλη φορά.

Αντιφατικές ήταν οι πρώτες αντιδράσεις της Παλαιστινιακής Αρχής στο αναμενόμενο αποτέλεσμα των ισραηλινών εκλογών. Ο Παλαιστίνιος ηγέτης Γιάσερ Αραφάτ δήλωνε ότι σέβεται την ετυμηγορία του ισραηλινού λαού και ελπίζει σε συνέχιση της ειρηνευτικής διαδικασίας. Η Παλαιστινιακή Αρχή απέφυγε να επιβεβαιώσει την πληροφορία που έδωσε ο Εγιάλ Αράντ, σύμβουλος του Σαρόν, ότι ο Γιάσερ Αραφάτ απέστειλε συγχαρητήριο μήνυμα στο νέο Ισραηλινό πρωθυπουργό. Ο διαπραγματευτής Σαέμπ Ερακάτ επανέλαβε ότι «πρέπει να αρχίσουν οι συνομιλίες από εκεί που έχουν μείνει». Την ίδια στιγμή, η «Φατάχ» (του Γιάσερ Αραφάτ) ζητούσε πλήρη διακοπή των συνομιλιών και κλιμάκωση της «Ιντιφάντα» υπογραμμίζοντας ότι «ο Σαρόν στοχεύει στην ασφάλεια, αλλά θα συνειδητοποιήσει οριστικά ότι δε θα έχει καμία ασφάλεια αν δε δικαιωθούν οι Παλαιστίνιοι».

Δείγματα γραφής από τον νέο πρωθυπουργό αναμένουν, όπως δήλωσαν, ο Αιγύπτιος πρόεδρος, ο Ιορδανός και ο Λιβανέζος πρωθυπουργός, οι οποίοι, αν και απέφυγαν τους χαρακτηρισμούς, δεν έκρυψαν τη δυσπιστία τους και επανέλαβαν κατηγορηματικά ότι «δίκαιη λύση, που θα φέρει ασφάλεια, είναι η εφαρμογή των αποφάσεων του ΟΗΕ». Μάλιστα, ο Λιβανέζος πρωθυπουργός, Ραφίκ Χαρίρι, έσπευσε να υπενθυμίσει στον Αριέλ Σαρόν ότι «δεν μπορεί να εφαρμόσει τακτικές του παρελθόντος, όπως οι σφαγές του 1982 στα προσφυγικά στρατόπεδα Σάμπρα και Σατίλα του Λιβάνου». Σκληρότερη γλώσσα χρησιμοποίησαν τα ΜΜΕ στη Συρία, στο Ιράν, στο Ιράκ, όπου ο Σαρόν χαρακτηρίζεται ανοιχτά «δολοφόνος» και εκτιμάται ότι θα ακολουθήσει γενίκευση της βίας στην περιοχή. Σαφώς αρνητικά και προσβλητικά για τον Σαρόν εμφανίστηκαν όλα τα ΜΜΕ του αραβικού κόσμου που μιλούσαν για «ηγεσία δολοφόνων και εξτρεμιστών στο Ισραήλ», συμπεριλαμβανομένων και των χωρών, που οι ηγεσίες τους (Αίγυπτος κλπ) τήρησαν στάση αναμονής.

Με αμηχανία και ανησυχία υποδέχτηκαν οι υπόλοιπες ηγεσίες τον νέο Ισραηλινό πρωθυπουργό. Ο Αμερικανός πρόεδρος Τζορτζ Μπους, αφού συνεχάρη τον Σαρόν τηλεφωνικώς, δήλωσε ότι «του δίνει περιθώρια χρόνου να αποδείξει ότι επιμένει στο δρόμο της ειρήνης και της ασφάλειας», όπως αναλόγως δήλωσε και ο υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ, Κολίν Πάουελ. «Η άμεση επανάληψη των ειρηνευτικών συνομιλιών, η ολοκλήρωση της ειρηνευτικής διαδικασίας και η εγκατάλειψη της βίας», ήταν το μοτίβο που κυριάρχησε στις δηλώσεις και ανακοινώσεις όλων των κυβερνήσεων και των ηγετών, όπως του Βρετανού πρωθυπουργού Τόνι Μπλερ, του Βρετανού υπουργού Εξωτερικών Ρόμπιν Κουκ, του Ιταλού υπουργού Εξωτερικών Λαμπέρτο Ντίνι, του ισπανικού υπουργείου Εξωτερικών, του υπευθύνου Εξωτερικής Πολιτικής της ΕΕ Χαβιέ Σολάνα, της σουηδικής προεδρίας της ΕΕ, του ρωσικού υπουργείου Εξωτερικών, του βελγικού υπουργείου Εξωτερικών όπως και του γαλλικού.

Λίγο πιο σαφείς στην ανησυχία τους εμφανίστηκαν το νορβηγικό υπουργείο Εξωτερικών και ο ΟΗΕ. Στην ανακοίνωσή του, το πρώτο εκφράζει την «ελπίδα να μην εφαρμόσει ο Αριέλ Σαρόν όσα διακήρυξε πριν τις εκλογές», ενώ ο ειδικός απεσταλμένος του ΟΗΕ στη Μέση Ανατολή, Τερζ Ρόεντ Λάρσεν εξέφρασε την αγωνία του για «το κατά πόσο ο Αριέλ Σαρόν κατανοεί ότι δεν μπορεί να έχει ασφάλεια χωρίς ειρήνη με τους Παλαιστινίους».

Ενδεικτικά, ίσως, της ανησυχίας είναι δημοσιεύματα μεγάλων δυτικών εφημερίδων. Η αμερικανική «Ουάσινγκτον Ποστ» τονίζει ότι ο Σαρόν «ενσαρκώνει τις πιο μιλιταριστικές μύχιες βλέψεις του Ισραήλ» και εκτιμά ότι «αν δεν εγκαταλείψει το παρελθόν του, τότε θα υπάρξει μια απίστευτη αιματοχυσία σε όλη την περιοχή» ενώ η βρετανική «Γκάρντιαν» μιλά για «αποφράδα ημέρα» που την εξουσία του Ισραήλ ανέλαβε ίσως ο «πιο μισητός άνδρας ακόμη και στο εσωτερικό της χώρας».