Χρονιά - "κλειδί" για τις μεσοπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες εξελίξεις στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη ήταν το 1995. Μέσα σ' αυτή τη χρονιά (ιδίως το τελευταίο τετράμηνο), εκτός από τις σκληρές μάχες μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών και το ξερίζωμα δεκάδων χιλιάδων ανθρώπων από τις εστίες τους, είχαμε τα τέσσερα"κύματα" των απροκάλυπτων και φονικών επιδρομών του ΝΑΤΟ, την επίθεση των Σερβοκροατών στο Μπίχατς, την ολομέτωπη επίθεση Κροατών και Μουσουλμάνων κατά Σέρβων της Κράινα, την εκεχειρία του Οκτώβρη και τον επόμενο μήνα, την πολύκροτη συμφωνία του Ντέιτον, με την οποία τίθενται σε εφαρμογή τα σχέδια για την επιβολή της ειρήνης στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη με τη δύναμη των όπλων 60.000 στρατιωτών που συγκροτούν τα πολυεθνικά ΝΑΤΟικά στρατεύματα που αποστέλλονται στην περιοχή.

Το Γενάρη η Κροατία ανακοινώνει ότι επιθυμεί την απομάκρυνση των κυανοκράνων από το έδαφός της μετά τη λήξη της εντολής τους, που είχε προγραμματιστεί για τις 31 του Μάρτη. Το Φλεβάρη η Ομάδα Επαφής των ισχυρών χωρών της Δύσης αποφασίζει σε σύνοδό της να στηρίξει με διεθνή διαιτησία την κροατο - μουσουλμανική Ομοσπονδία, προωθώντας μεταξύ άλλων νέα πρόταση που προβλέπει την αναγνώριση των συνόρων με τη Βοσνία και την Κροατία από το Βελιγράδι. Στις 20 Μάρτη σκληρές μάχες ξεσπούν στην κεντρική Βοσνία, ενώ δύο μήνες μετά 16 Μάη ΝΑΤΟικά αεροσκάφη περιπολούν τη βοσνιακή πρωτεύουσα για να αρχίσουν τους βομβαρδισμούς του σερβοβοσνιακού πυροβολικού (και των αμάχων... ) στο Πάλε. Ως αφορμή είχε χρησιμοποιηθεί η αιματηρή επίθεση βλημάτων στην Τούζλα με 71 νεκρούς και 150 τραυματίες, της οποίας η ευθύνη επιρρίφτηκε στους Σερβοβόσνιους. Στις 26 Μάη,οι Σέρβοι αντιδρώντας στις ΝΑΤΟικές επιθέσεις αιχμαλωτίζουν 370 κυανόκρανους του ΟΗΕ. Στις 2 Ιούνη ένα αμερικανικό αεροσκάφος F - 16 καταρρίπτεται από τους Σέρβους του Πάλε και 10 μέρες μετά οι Σερβοβόσνιοι απελευθερώνουν όλους τους κυανόκρανους που κρατούσαν ως ομήρους, εκτός από 15. Στις 14 Ιούνη,το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, ψηφίζει υπέρ της ενίσχυσης των πολυεθνικών δυνάμεων στη Βοσνία αποφασίζοντας να συμπεριληφθούν σ' αυτές και 12.500 βαριά οπλισμένοι στρατιώτες.

Στις 11 του Ιούλη,οι Σέρβοι καταλαμβάνουν τον "ασφαλή" θύλακα της Σρεμπρένιτσα παρά τις προηγούμενες επιθέσεις του ΝΑΤΟ. Οι επιθέσεις των πρώτων στη Ζέπα κρατά δύο βδομάδες, ώσπου τελικά πέφτει στον έλεγχό τους. Στις 27 Ιούλη,οι πρώτοι από τους 12.500 στρατιώτες της "δύναμης Ταχείας Επέμβασης" του ΟΗΕ φτάνουν σε ορεινή περιοχή κοντά στο Σαράγεβο. Η κατάσταση αυτή διευκολύνει την Κροατία, η οποία και στέλνει στις 28 Ιούλη χιλιάδες στρατού κατά μήκος των συνόρων με τη Βοσνία. Στόχος να ανακοπεί η λειτουργία των σταθμών ανεφοδιασμού των Σέρβων της Κροατίας και η προέλαση των τελευταίων στο βορειοανατολικό θύλακα του Μπίχατς.

Ο Αύγουστος είναι ο μήνας μέσα στον οποίο σημειώνονται δραματικές και σοβαρότατες εξελίξεις. Στις 4 Αυγούστου η Κροατία αρχίζει μεγάλη επίθεση κατά των Σέρβων της Κράινα. Το Κνιν πέφτει στα χέρια των Κροατών και Μουσουλμάνων, που εξαπολύουν τις επιθέσεις τους ασταμάτητα. Λίγο πριν το επόμενο (και ίσως σφοδρότερο) κύμα ΝΑΤΟικών επιθέσεων κατά των Σερβοβόσνιων, ένα ακόμη βλήμα πληγώνει την καρδιά του Σαράγεβο στις 28 Αυγούστου,προκαλώντας το θάνατο 33 ατόμων. Οι αξιωματούχοι του ΟΗΕ ρίχνουν και πάλι την ευθύνη της εκτόξευσης του βλήματος στους Σερβοβόσνιους, δίνοντας έτσι την αφορμή στους "παντοδύναμους" τιμωρούς της ιμπεριαλιστικής Νέας Τάξης Πραγμάτων να δράσουν. Στις 30 Αυγούστου ΝΑΤΟ και ΟΗΕ σφυροκοπούν τους Σερβοβόσνιους από τον αέρα και το έδαφος. Τα πράγματα αγριεύουν στις 10 Σεπτέμβρη,οπότε 13 πύραυλοι Τόμαχοκ εκτοξεύονται από αμερικανικό αεροπλανοφόρο στην Αδριατική κατά των Σερβοβόσνιων. Δεκάδες αθώοι άνθρωποι βρίσκουν οικτρό θάνατο. Την ίδια στιγμή, το σερβοβοσνιακό πυροβολικό δέχεται βαριά πλήγματα.

Ο Οκτώβρης και ο Νοέμβρης είναι οι μήνες της γενικής παύσης πυρός και της έναρξης των διαπραγματεύσεων ανάμεσα στις εμπλεκόμενες πλευρές υπό τις ασφυκτικές και εκβιαστικές πιέσεις των ΗΠΑ.

Στις 5 Οκτώβρη μετά από περίπου 3,5 χρόνια ανακοινώνεται στη Βοσνία παύση πυρός. Οταν η εκεχειρία παραβιάζεται επεμβαίνει και πάλι το ΝΑΤΟ, ώσπου τίθεται σε ισχύ στις 12 Οκτώβρη.Στις 2 Νοέμβρη αρχίζουν οι πολυήμερες διαπραγματεύσεις στο Ντέιτον του Οχάιο, στις οποίες οι Σερβοβόσνιοι εκπροσωπούνται από τον Σέρβο Πρόεδρο Σλόμπονταν Μιλόσεβιτς. Στις 21 Νοέμβρη ανακοινώνεται η συμφωνία μεταξύ των αντιμαχόμενων πλευρών για την "ειρήνευση" στη Βοσνία. Στις 22 Νοέμβρη,το Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ αίρει τις κυρώσεις κατά της Νέας Γιουγκοσλαβίας. Ο Σερβοβόσνιος ηγέτης, Ράντοβαν Κάρατζιτς, αποδέχεται τελικά τη συμφωνία του Ντέιτον στις 23 Νοέμβρη,εκφράζοντας ωστόσο τα σημεία διαφωνίας του με το περιεχόμενο της συνθήκης. Στις 14 Δεκέμβρη η συμφωνία του Ντέιτον υπογράφεται επίσημα στο Παρίσι και στις 20 Δεκέμβρη το ΝΑΤΟ αναλαμβάνει και τυπικά τη γιγαντιαία επιχείρηση διοίκησης των 60.000 πολυεθνικών στρατευμάτων στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, ανοίγοντας το νέο κεφάλαιο της Ιστορίας που μέλλει να γραφεί μέσα στο 1996...

Το 1995 ήταν πολύ δύσκολη χρονιά για το ΝΑΤΟ, τόσο ύστερα από την ανάμειξη του πρώην γενικού γραμματέα της Συμμαχίας Βίλι Κλάες, όσο και για το διάστημα μέχρι να επιλεχθεί ο νέος πολιτικός για αυτή τη θέση.

Στις αρχές του Μάρτη (3/3) το σκάνδαλο διαφθοράς στο οποίο ήταν αναμειγμένο το όνομα του Κλάες πήρε νέες διαστάσεις μιας και το Σοσιαλιστικό του Κόμμα φαινόταν να έχει δωροδοκηθεί όχι μόνο από την ιταλική εταιρία επισκευής αεροπλάνων "Αγκούστα" το 1989, αλλά και από τη γαλλική κρατική αεροναυπηγική SA.Τελικά στις 19/10, το βελγικό Κοινοβούλιο αποφάσισε την άρση της ασυλίας του Κλάες, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί να παραιτηθεί στις 20/10 από το αξίωμα του γενικού γραμματέα της Ατλαντικής Συμμαχίας.

Στον ορίζοντα τότε, άρχισαν να εμφανίζονται οι υποψήφιοι για τη θέση του Κλάες: ο πρώην πρωθυπουργός της Ολλανδίας Ρουντ Λούμπερς (ο αρχιτέκτονας της Συνθήκης του Μάαστριχτ) και ο πρώην υπουργός Εξωτερικών της Δανίας Ούφε Ελεμαν - Γιένσεν. Τότε, κάθε χώρα - μέλος του ΝΑΤΟ άρχισε να δείχνει την υποστήριξη είτε στον έναν είτε στον άλλο υποψήφιο. Και οι δύο, Λούμπερς, Ελεμαν - Γιένσεν κατέφθασαν στις ΗΠΑ (3/11) για συνομιλίες με τον Κρίστοφερ και άλλους αξιωματούχους, όπου με πλάγιο τρόπο, οι ΗΠΑ εξέφρασαν την επιθυμία να αποσυρθεί ο Λούμπερς, ενώ οι Γάλλοι είχαν αντίρρηση για τον Ελεμαν - Γιένσεν, γιατί είχε ταχθεί κατά των πυρηνικών δοκιμών.

Συγκαλέστηκε άτυπη συνάντηση των χωρών - μελών του ΝΑΤΟ στις 10/11, όπου και έληξε χωρίς αποτέλεσμα, ενώ στις 13/11 απέσυρε ο Λούμπερς την υποψηφιότητά του, αφήνοντας τον δανό υπουργό Εξωτερικών ως μοναδικό υποψήφιο. Ομως μια μέρα μετά άρχισε να εμφανίζεται και το όνομα του υπουργού Εξωτερικών της Ισπανίας Χαβιέρ Σολάνα στα παρασκήνια. Ετσι, ύστερα από έντονες παρασκηνιακές διαβουλεύσεις μεταξύ των "κραταιών" μελών, πάρθηκε απόφαση του Συμβουλίου των Μονίμων Αντιπροσώπων του ΝΑΤΟ να είναι ο Χαβιέρ Σολάνα ο νέος γενικός γραμματέας της Ατλαντικής Συμμαχίας. Ετσι, τη θέση αυτή ανέλαβε ο Ισπανός υπουργός Εξωτερικών, που στα νιάτα του ήταν μαχητικός διαδηλωτής κατά του ΝΑΤΟ στη δεκαετία του 1970, ενώ στις αρχές του '80 πρωτοστατούσε στις κινητοποιήσεις έξω από τις αμερικανικές βάσεις για να μη γίνει μέλος του ΝΑΤΟ η Ισπανία.

Αλλη μια χρονιά πέρασε στη διαρκή και αιώνια πάλη ανάμεσα στην πρόοδο και τη συντήρηση, την προσπάθεια του κεφαλαίου και των υπαλλήλων του στις κυβερνήσεις να μεγαλώνουν τα κέρδη από το μόχθο και τη στέρηση των εργαζομένων, τις δυνάμεις του ιμπεριαλισμού και εκείνων που αγωνίζονται για την ανεξαρτησία τους.

Η προσπάθεια επιβολής της "νέας τάξης" από τις ΗΠΑ συνεχίζεται με την άσκηση της πιο ωμής απροκάλυπτης βίας, που το χειρότερο πρόσωπό της παρακολούθησε η ανθρωπότητα με τους ΝΑΤΟικούς βομβαρδισμούς στη Βοσνία πριν την, επίσης διά της βίας, επιβολή της συμφωνίας "ειρήνης" του Ντέιτον.

Οι στόχοι του Μάαστριχτ γίνονται όλο και πιο φανεροί στους λαούς της Ευρώπης και αποκαλύπτεται το αληθινό περιεχόμενο της "Σύγκλισης", που αφορά ουσιαστικά μόνο τη μεγιστοποίηση των κερδών των πολύ μεγάλων πολυεθνικών εταιριών. Αυτή η διαδικασία δεν περνά χωρίς σοβαρές τριβές ανάμεσα στις χώρες - μέλη και ανακατατάξεις στους συσχετισμούς δύναμης. Ο γαλλογερμανικός άξονας φαίνεται, προσωρινά τουλάχιστον, να έχει τη δυνατότητα να επιβληθεί στους υπόλοιπους εταίρους και να υπαγορεύει τους όρους του "παιχνιδιού". Ομως, η απάνθρωπη λιτότητα και καταλήστευση των κεκτημένων, που επιβάλλει αυτή η διαδικασία στους εργαζόμενους, δεν περνά χωρίς συγκρούσεις και διεκδικήσεις από τη μεριά τους. Οι εργαζόμενοι στη Γαλλία με τις μαζικές κινητοποιήσεις τους και την πρόσφατη απεργία αρνιούνται να υποχωρήσουν και να χωρέσουν στο "κοστούμι" που τους έραψε το Μάαστριχτ και η "Λευκή Βίβλος". Από κοντά οι εργαζόμενοι του Βελγίου, της Ιταλίας, της Ισπανίας κ.ά. αντιστέκονται στα σχέδια των πολυεθνικών.

Στη Ρωσία, το ΚΚΡΟ στις πρόσφατες βουλευτικές εκλογές βγήκε πρώτο με πολύ μεγάλη διαφορά από το δεύτερο κόμμα. Πρόκειται για την αντίδραση του ρώσικου λαού στην πιο σκληρή καπιταλιστικοποίηση και επίσης το αποτέλεσμα ανοίγει προοπτικές για την κλιμάκωση και καλύτερη οργάνωση της αντίστασης των εργαζομένων.

Αν και η συμφωνία ειρήνης στη Μέση Ανατολή "σφραγίστηκε" με τη δολοφονία του Ισραηλινού πρωθυπουργού, τα προβλήματα σε αυτή την περιοχή παραμένουν πολύ σοβαρά.

Τέτοια και άλλα γεγονότα αδιάκοπης πάλης και ανακατατάξεων στους συσχετισμούς δύναμης καταγράφτηκαν παγκοσμίως όλη τη χρονιά. Οι λαοί θα συνεχίσουν να αντιστέκονται...

Οι ορδές από πρόσφυγες ήταν μία από τις συνέπειες του μακρόχρονου σκληρού πολέμου