Τούτη η στήλη ανοίγει με ένα σεμνό «αντίο» στον σπουδαίο σκηνοθέτη και παραγωγό του οπτικοακουστικού Γιώργο Σγουράκη, που μαζί με την σύντροφό του, Ηρώ, αφιέρωσαν τη ζωή τους στη σημαντική καταγραφή σπουδαίων ανθρώπων του πολιτισμού. Το «Μονόγραμμα» υπήρξε ίσως η πρώτη επαφή χιλιάδων ανθρώπων με τους Γιάννη Ρίτσο, Μάνο Κατράκη, Α. Τάσσο, Ελλη Αλεξίου...

Κινηματογραφική βδομάδα χωρίς αφιερώματα, με 4 νέες ταινίες και 2 πολύ σπουδαίες επανεκδόσεις, «Rashomon: Η Πύλη των Δαιμόνων» του Ακίρα Κουροσάβα και «Σιωπηλός Μάρτυς» του Αλφρεντ Χίτσκοκ. Ο,τι και να πει κανείς για το «Ρασομόν» είναι πολύ λίγο. Ο Κουροσάβα, βασισμένος στην ιστορία του Ρυουνοσούκε Ακουταγκάβα σχετικά με τη δολοφονία ενός σαμουράι και τον βιασμό της γυναίκας του, διδάσκει κινηματογράφο και δεν είναι τυχαίο που η ταινία αυτή συγκαταλέγεται στις καλύτερες όλων των εποχών. Μέσα από 4 οπτικές γωνίες παρακολουθούμε μια ιστορία ώστε να μάθουμε την αλήθεια. Ομως οι εκδοχές της αλήθειας όσων αφηγούνται απέχουν πολύ από την πραγματικότητα, γιατί στη μέση μπαίνουν οι προσωπικές επιδιώξεις του καθενός. Το πιο εντυπωσιακό όλων πέραν του σεναρίου της είναι ο τρόπος που ο Κουροσάβα κινηματογραφεί κάθε εκδοχή, έτσι ώστε καμιά να μην μοιάζει με την προηγούμενη. Η «Πύλη των Δαιμόνων» «άνοιξε» όχι μόνο για να δείξει νέους δρόμους στην αφηγηματική διαδικασία, αλλά και για να καταξιώσει τον ήδη σπουδαίο Κουροσάβα στη Δύση. Ο «Σιωπηλός Μάρτυς», μια από τις σημαντικότερες ταινίες του Χίτσκοκ, τα έχει όλα, μυστήριο, υπέροχη ερωτική ιστορία και αξεπέραστη σεναριακή και τεχνική αρτιότητα για την εποχή της. Μιλάει κι εκείνη για την περιορισμένη οπτική και την αλήθεια, αλλά με άλλο τρόπο, αφού είναι τα φυσικά εμπόδια αυτήν τη φορά που γίνονται φραγμός στη διαλεύκανση ενός εγκλήματος, που μπορεί να είναι απλώς το αποκύημα της φαντασίας ενός ανθρώπου... Ο μετρ της αμφιβολίας μάς κρατάει μέχρι το τέλος δέσμιούς της. Πολλές φορές στις μέρες μας μιλάμε «υποτιμητικά» για ταινίες δωματίου. Συνήθως είναι η ελλιπής χρηματοδότηση που «ευθύνεται» για αυτό το είδος. Ομως ένα καλό σενάριο μπορεί να κάνει μια ταινία δωματίου να μοιάζει λες και οι πρωταγωνιστές της έκαναν τον γύρο της Γης 100 φορές. Αυτό στις ταινίες μυστηρίου τουλάχιστον το οφείλουμε στον Χίτσκοκ. Είναι στα αλήθεια λίγο οξύμωρο να γράφει κανείς κριτική για τις επανεκδόσεις, οι ταινίες έχουν κριθεί στο διάβα του χρόνου. Μια μικρή παρουσίαση όμως είναι απαραίτητη, για να μαθαίνουν οι νεότεροι και να θυμούνται οι παλιότεροι και μαζί τους να ξαναβλέπουν και οι κριτικοί, γιατί ένας αιώνας και παραπάνω σινεμά είναι πολύ συμπυκνωμένος χρόνος. Τι να πρωτοδεί και να ξεχωρίσει κανείς.

Χόλιγουντ της δεκαετίας του '80: H σταρ των ταινιών ενηλίκων και επίδοξη ηθοποιός Μαξίν Μινξ έχει επιτέλους τη μεγάλη της ευκαιρία για να εκπληρώσει το όνειρό της. Αλλά καθώς ένας μυστηριώδης δολοφόνος καταδιώκει τις ανερχόμενες στάρλετ του Χόλιγουντ, μία αιματηρή διαδρομή απειλεί να αποκαλύψει το μοχθηρό παρελθόν της.

Από τις ταινίες της διανομής, όσο οξύμωρο κι αν ακούγεται, το χολιγουντιανό σπλάτερ είναι και η πιο ολοκληρωμένη ταινία. Μερικές φορές δεν είναι κακό να υποκύπτουμε στην ένοχη απόλαυση ενός καλογυρισμένου θρίλερ, κι ας μην είναι στα δικά μας μέτρα και σταθμά... Ομως για το είδος του είναι αρκετά καλό και σεναριακά και κινηματογραφικά. Καταφέρνει να περιγράψει πολύ καλά την περίοδο του '80 στη βιομηχανία του θεάματος από τη μια και από την άλλη έχει τις απαραίτητες δόσεις μυστηρίου και δράσης για να κρατήσει τον θεατή μέχρι το τέλος. Για θερινό και για να ξεφύγει κανείς λίγο από την πραγματικότητα, δηλαδή να μη χρειαστεί να σκεφτεί και πολλά, είναι ό,τι πρέπει.

Η ταινία ακολουθεί δύο απατεωνίσκους, τον Albert και τον Bruno, οι οποίοι - λόγω αλόγιστης κατανάλωσης - είναι χρεωμένοι μέχρι τον λαιμό. Καθώς αναζητούν βοήθεια από τους εργαζόμενους της κοινότητας για να επαναφέρουν τη ζωή τους στον σωστό δρόμο, πέφτουν πάνω σε μια ομάδα νεαρών πράσινων ακτιβιστών που μάχονται για το κλίμα. Δελεασμένοι από τη δωρεάν μπύρα και τα σνακ και όχι από τα ιδανικά των ακτιβιστών, ο Albert και ο Bruno εντάσσονται στο κίνημα χωρίς καμία οικολογική συναίσθηση.

Τούτη εδώ η ταινία είναι από εκείνες που αποπνέουν ριζοσπαστισμό, αλλά δυστυχώς, στα πιο έμπειρα μάτια, αυτός ο ριζοσπαστισμός είναι ψευδεπίγραφος. Εξηγούμαστε. Από τη μια μεριά, το να βάζεις δυο απατεώνες μέσα σε μια κινηματική διαδικασία γελοιοποιεί και μειώνει την ίδια την κινηματική διαδικασία. Ποιος μας λέει ότι δεν υπάρχουν κι άλλοι απατεώνες που βρίσκουν την ευκαιρία να επωφεληθούν μιας τέτοιας δράσης; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις ώστε να ενταχθεί κάποιος σε μια τέτοια ομάδα; Από την άλλη πλευρά, μας εξιδανικεύει ανώφελες πρακτικές κομματιών του δικαιωματισμού χωρίς καμιά αλληλεπίδραση με την κοινωνία. Δηλαδή, εάν ανακυκλώνουμε τα αποφάγια των πλουσίων θα σώσουμε τον πλανήτη... Εάν τρώμε ληγμένα τρόφιμα και γίνουμε χορτοφάγοι και δεν σκοτώνουμε τα κατσικάκια θα σωθεί η τροφική αλυσίδα... Εάν εμείς οι ίδιοι σταματήσουμε την υπερκατανάλωση φυσικών πόρων, όπως είναι ένα ταξίδι με αεροπλάνο, θα αποφύγουμε το φαινόμενο του θερμοκηπίου... και άλλα τέτοια... Ας μην ξεχάσουμε να πούμε ότι οι τράπεζες που ξεσπιτώνουν τους δανειολήπτες είναι επειδή αυτοί είναι απατεώνες... Μας θυμίζει το «Ολοι μαζί τα φάγαμε»... Μα είναι δυνατόν να ρομαντικοποιεί κανείς τέτοιες πλευρές και να το πλασάρει και σαν προοδευτικό σινεμά; Μέρες που 'ναι στη Γαλλία, καταλαβαίνει κανείς τον βρώμικο ρόλο του οπορτουνισμού, στο σινεμά τουλάχιστον που πλάθει συνειδήσεις... Αποθεώνοντας την ατομική ευθύνη αποσιωπάς τον ρόλο του κεφαλαίου, των κυβερνήσεων, του κράτους. Ολοι το ξέρουν αυτό, έτσι δεν είναι;

Ο Γκάρι Τζόνσον είναι ο πιο περιζήτητος επαγγελματίας δολοφόνος στη Νέα Ορλεάνη. Για τους πελάτες του, είναι σαν βγαλμένος από ταινία, αλλά αν τον πληρώσετε για να ξεφορτωθεί κάποιον, καλύτερα να προσέχετε - γιατί είναι μυστικός αστυνομικός. Οταν σπάει το πρωτόκολλο για να βοηθήσει μια απελπισμένη γυναίκα που προσπαθεί να ξεφύγει από τον κακοποιητικό σύντροφό της, βρίσκει τον εαυτό του να γίνεται ένα από τα ψεύτικα πρόσωπά του, ερωτεύεται τη γυναίκα και φλερτάρει με την ιδέα να γίνει ο ίδιος εγκληματίας.

Λίγο κρασί, λίγο θάλασσα και τ' αγόρι μου. Τι κάνεις όταν θέλεις να φτιάξεις μια κομεντί αλλά έχει μπουκώσει το άπαν σύμπαν στις κομεντί, τόσο που δεν πουλάνε πια; Φτιάχνεις μια ιστορία που έχει λίγο κρύο αμερικανικό χιούμορ, λίγο μυστήριο κι εκεί προσθέτεις ένα ζευγάρι που ερωτεύεται. Η συνταγή θα πετύχει τουλάχιστον για μια μερίδα κοινού που αγαπάει αυτού του είδους τα θεάματα. Ειλικρινά δεν έχουμε κάτι να προσθέσουμε περισσότερο, αφού η περιγραφή μάς τα λέει όλα. Είναι τόσο προβλέψιμο όλο το στόρι, που δεν χρειάζεται να διαθέτει κανείς μεγάλη φαντασία...

Τυχαίοι άγνωστοι αρχίζουν ξαφνικά να επιτίθενται στον Βενσάν με δολοφονικές προθέσεις. Η καθημερινότητά του ως συνηθισμένου άνδρα ανατρέπεται και καθώς τα πράγματα ξεφεύγουν βίαια από τον έλεγχο, αναγκάζεται να φύγει και να αλλάξει εντελώς τη ζωή του.

Αυτή η ταινία είναι από εκείνες που ο αρχικός γρίφος παραμένει γρίφος και μετά το τέλος της. Είναι μια ταινία που δεν δίνει εξηγήσεις, ανήκει σε αυτή την τάση των τελευταίων ετών, που λέγεται βίωμα. Ο θεατής βιώνει την κατάσταση, τη βία στην προκειμένη περίπτωση, χωρίς να τον απασχολούν «λεπτομέρειες», όπως είναι τα αίτια και οι συνθήκες που εμφανίζεται ένα φαινόμενο. Είναι λοιπόν αρκετά κουραστικό να παρακολουθεί κανείς κάτι που δεν του λύνει τις απορίες, ούτε καν στην τελευταία σκηνή. Να μιλήσει ένας καλλιτέχνης για τη βία που παράγει αυτό το κοινωνικό σύστημα είναι απολύτως θεμιτό, αρκεί να έχει την πρόθεση να το αιτιολογήσει κιόλας. Γιατί μπορεί απλώς να θέλει να δείξει βία για το εντυπωσιακό του θεάματος, όπως υποπτευόμαστε ότι συνέβη εδώ.