Μισό αιώνα καλλιτεχνικής δημιουργίας συμπληρώνει φέτος το Κρατικό Θέατρο Βορείου Ελλάδος. Η καλοκαιρινή του παραγωγή, «Μικρά Διονύσια», είναι μια παράσταση - γιορτή, φόρος τιμής, σε σύνθεση κειμένων Κ. Χ. Μύρη, που αποτελεί συγχρόνως και ένα ταξίδι μνήμης στο θεατρικό τότε και τώρα, συνδέοντας θραύσματα από παραστάσεις αρχαίου δράματος στους Φιλίππους και στη Θάσο, στο Θέατρο Δάσους, στην Επίδαυρο.

Το ΚΘΒΕ, με έδρα τη Θεσσαλονίκη, ιδρύθηκε στις 13 Γενάρη 1961 και εγκαινίασε τη δραστηριότητά του το καλοκαίρι της ίδιας χρονιάς με παραστάσεις της τραγωδίας του Σοφοκλή «Οιδίπους Τύραννος», στο αρχαίο θέατρο των Φιλίππων. Πρώτος πρόεδρός του υπήρξε ο συγγραφέας Γιώργος Θεοτοκάς και πρώτος διευθυντής του ο σκηνοθέτης Σωκράτης Καραντινός. Από το Δεκέμβρη του 1961 το ΚΘΒΕ άρχισε να δίνει παραστάσεις στη Θεσσαλονίκη, στο Βασιλικό Θέατρο, ενώ το φθινόπωρο του 1962 εγκαταστάθηκε στο νεόδμητο τότε κτίριο της Εταιρείας Μακεδονικών Σπουδών. Στόχος του, από την εποχή της ίδρυσής του, ήταν η διδασκαλία έργων του ελληνικού και ξένου δραματολογίου, η πραγματοποίηση περιοδειών στις κυριότερες πόλεις της Βόρειας Ελλάδας και όλης της χώρας (από το 1962), η οργάνωση παραστάσεων αρχαίου δράματος ή άλλων κλασικών έργων στα σωζόμενα αρχαία θέατρα και αλλού.

«Στεκόμαστε ευλαβικοί» - σημειώνει ο καλλιτεχνικός διευθυντής του ΚΘΒΕ, Σωτήρης Χατζάκης - «και καταθέτουμε στέφανο δόξας στους νεκρούς και τάματα ευγνωμοσύνης στους ζωντανούς αγίους του θεάτρου μας. Ενα μυστικό νήμα, μια μαγική συνενοχή, μια ευωδιά μυροφόρου πνεύματος μας ενώνει, εκείνους που έφυγαν, εμάς που συνεχίζουμε, με τους άλλους που θα 'ρθουν. Η ιστορία του ΚΘΒΕ είναι η αυλαία που αποκαλύπτει, στη μεγάλη σκηνή της ζωής, την ιστορία του έθνους, τη διαχρονία της φυλής, τις άγιες τράπεζες της μνήμης και της γλώσσας. Γιορτάζοντας τα πενήντα χρόνια λειτουργίας του, ταιριάζουμε το μικρό μας πετραδάκι στο μεγάλο ψηφιδωτό και ευχόμαστε πάντα στους θόλους του να αντηχεί το χαρμόσυνο γέλιο του Διονύσου, τα μελίσματα των παγανών και η αρμονία των χορικών του αρχαίου θιάσου. Ο χρόνος γνωρίζει τη δημοκρατία του κύκλου. Κύριε Σωκράτη Καραντινέ, το βήμα και πάλι δικό σας»...

O Σωκράτης Καραντινός γεννήθηκε το 1906 στην Κωνσταντινούπολη. Ηταν γιος του γνωστού θεατρικού επιχειρηματία Νικόλαου Καραντινού, ιδιοκτήτη του αθηναϊκού θεάτρου «Oλύμπια». Σπούδασε θέατρο στη δραματική σχολή του Ελληνικού Ωδείου και αργότερα στη σχολή του Ωδείου Αθηνών. Συνεχίζει τις σπουδές του στη Βιέννη και μελετά ξένο θέατρο στη Γαλλία και στη Γερμανία. Ασχολείται ειδικά με τον κλάδο της Αγωγής του Προφορικού Λόγου και αποφοιτά από τη σχολή του «Deutscher Verein fur Stimmbildung». Το 1933 επιστρέφει στην Ελλάδα και σκηνοθετεί - στο θέατρο «Oλύμπια» - το έργο «Κατά φαντασίαν ασθενής» του Μολιέρου. Τον Oκτώβρη του ίδιου έτους, ιδρύει τη «Νέα Δραματική Σχολή» μαζί με τους Ν. Παρασκευά, Α. Γιαννίδη, Γ. Σιδέρη, Δ. Πικιώνη και Σπ. Βασιλείου. Παράλληλα, αποκτά έδρα στο Μαράσλειο Διδασκαλείο. Από το 1942 μέχρι το 1952 είναι καθηγητής στη δραματική σχολή του Εθνικού Θεάτρου. Το ίδιο διάστημα, ως σκηνοθέτης του Εθνικού Θεάτρου, σκηνοθετεί αρχαίο δράμα και έργα του νεότερου κλασικού και σύγχρονου δραματολογίου.

Η πρώτη διευθυντική περίοδος του ΚΘΒΕ λήγει απότομα με το πραξικόπημα της 21ης Απριλίου 1967. Επιστρέφει στο Εθνικό Θέατρο ως σκηνοθέτης και διευθυντής της δραματικής σχολής. Το 1972, επιλέγεται καλλιτεχνικός σύμβουλος, σκηνοθέτης και διευθυντής της δραματικής σχολής του Θεατρικού Οργανισμού Κύπρου. Το Νοέμβρη του 1974, επιστρέφει στο ΚΘΒΕ ως σκηνοθέτης της κωμωδίας «Συναπάντημα στην Πεντέλη» του Γιώργου Θεοτοκά. Η τελευταία συνεργασία του με το ΚΘΒΕ είναι το 1977, όταν σκηνοθετεί το έργο «Eξηνταβελώνης» του Κωνσταντίνου Oικονόμου (εξ Oικονόμων). Πέθανε την 1η Ιούνη 1979. Είχε τιμηθεί με τον «Ταξιάρχη του Φοίνικος» και του είχε απονεμηθεί ο τίτλος «Eπίτιμος Γενικός Διευθυντής του ΚΘΒΕ». «Τιμής ένεκεν», το 1981, η διεύθυνση του Κρατικού Θεάτρου τοποθέτησε προτομή του - έργο της Αννας Δημητριάδου - στην είσοδο του θεάτρου.

Ο Καραντινός νοιάζεται για την προώθηση των ελληνικών θεατρικών έργων από νέους συγγραφείς, με σχετικό διαγωνισμό και, έτσι, στο πρόγραμμα της παράστασης του θεατρικού έργου «Ο Τρελλός της Βαβέλ» του Χριστόφορου Μάλαμα που βραβεύτηκε, ο Σωκράτης Καραντινός σημειώνει (9/2/1966):

«Tις σκηνές μας τώρα τις κυριεύουν πιο πολύ οι ξένες επιτυχίες, παρά οι αμφίβολες προσδοκίες επιτυχίας ενός ελληνικού έργου. Ομως, το ελληνικό θέατρο δε θα δει προκοπή αν δεν δημιουργήσει το έργο το δικό του. Οχι γιατί αυτό μόνο κάνει την παράσταση, ούτε πάλι γιατί η παράσταση δεν κάνει το θέατρο. Aλλά γιατί η σκηνική καλλιέργεια ενός τόπου και ενός λαού ακουμπάει στη ζωντανή αίσθηση τη δική του. Aπό αυτήν απλώνεται προς τον άλλον κόσμο για να τον αφομοιώσει οργανωμένα και βαθύτερα. Ο Σαίξπηρ και ο Mολιέρος και οι αρχαίοι συγγραφείς, τότε θα γίνουν ψυχή μας και ζωή μας και γνώση μας, αν έχει ξυπνήσει μέσα μας ο δημιουργικός παλμός που θα ζητάει την έκφρασή του, θ' αναζητάει ζωηρά τη συγκαιρινή φόρμα του και θα την ανευρίσκει πότε στα δικά του σκιρτήματα και στις δικές του επιτεύξεις, πότε θα τον ντύνει ζωντανά στις παράλληλες ξένες φόρμες ξαναζωισμένες με την πνοή του. Tο ξύπνημα το τωρινό είναι εκείνο που θ' αξιοποιήσει και το παραδομένο και το παραδεγμένο και το κλασσικό έργο. Aλλιώς, όλα θα είναι ψέμα. (...) Tο Kρατικόν Θέατρον Bορείου Eλλάδος το έταξε σκοπό του από την ημέρα που σχεδίασε το πρόγραμμά του. Ενα δείγμα των προθέσεών του είναι και η παρουσίαση ελληνικού έργου νέου συγγραφέως που βραβεύτηκε στον πρώτο διαγωνισμό του KΘBE. Eίναι ένα πρώτο σκαλί».

Ο Καραντινός προωθεί, επίσης, το Θέατρο Σκιών. Στις 19 Ιούνη 1965, το ΚΘΒΕ πρωτοτυπεί, παρουσιάζοντας το θεατρικό έργο «Ταξίδι» του Γιώργου Θέμελη, με ήρωες τις φιγούρες του Θεάτρου Σκιών σε σκηνοθεσία, σκηνικά και κοστούμια του καραγκιοζοπαίκτη Ευγένιου Σπαθάρη. Το έργο έχει μεγάλη απήχηση στο κοινό και επαναλαμβάνεται και την επόμενη χρονιά (19 Ιούνη - 4 Σεπτέμβρη 1966) με νέα διανομή ρόλων.