Η τελευταία όξυνση των σχέσεων Γαλλίας - Τουρκίας, με αφορμή τα σκίτσα του σατιρικού περιοδικού «Σαρλί Εμπντό», που σκόπιμα επιλέγουν να εμπεριέχουν και τον προφήτη των μουσουλμάνων Μωάμεθ μαζί με τον Τούρκο Πρόεδρο, Ρ. Τ. Ερντογάν, τα φονικά «τυφλά» τρομοκρατικά χτυπήματα από φανατικούς ισλαμιστές στη Γαλλία σε εκκλησίες κατά ανυποψίαστων πολιτών ή σε προξενείο της Γαλλίας στη Σαουδική Αραβία, είναι κάποιες «ψηφίδες» στη μακρά αντιπαράθεση των αστικών τάξεων των δύο χωρών. Τα επιτελεία των δύο πλευρών και της ΕΕ επιχειρούν να εμφανίσουν αυτήν την αντιπαράθεση - λόγω και των περιστατικών που περιέχουν και το θρησκευτικό στοιχείο - ως αντίθεση «Δύσης - Ισλάμ», ή «πολιτισμού και ελευθερίας της έκφρασης - οπισθοδρόμησης». Τα ψευτοδιλήμματα τα οποία δημιουργούν για να εγείρουν αντανακλαστικά που κινητοποιούν και λαϊκές αντιδράσεις πρώτα και κύρια αποσκοπούν στο να κρύψουν το ουσιώδες, που δεν έχει σχέση με αντιπαράθεση λαών αλλά με πολύ ισχυρά αντιτιθέμενα οικονομικά και γεωπολιτικά συμφέροντα που αφορούν τις αστικές τάξεις.

Το γεγονός ότι οι αντιθέσεις είναι πολύ βαθύτερες επιβεβαιώνεται από μια σειρά στοιχείων, που θα προσπαθήσουμε να σταχυολογήσουμε, για τον σφοδρό ανταγωνισμό που εξελίσσεται σε πολλά μέτωπα, όπου διακυβεύονται ενεργειακοί πόροι, αγορές, σφαίρες επιρροής.

Η Γαλλία, δηλαδή η αστική τάξη της, που εμφανίζεται ως υπερασπιστής της προόδου και της ...ανεκτικότητας, δεν βλέπει με «καλό μάτι» την εντεινόμενη τα τελευταία χρόνια προσπάθεια της τουρκικής αστικής τάξης να εδραιώσει τα συμφέροντά της σε περιοχές που είτε στο παρελθόν συνδέονταν με τη γαλλική αποικιοκρατία (Βόρεια Αφρική, Μέση Ανατολή), είτε σήμερα δραστηριοποιούνται γαλλικοί μονοπωλιακοί όμιλοι, στις ίδιες περιοχές και την ευρύτερη Ανατολική Μεσόγειο, αλλά και στον Καύκασο και τη Μαύρη Θάλασσα. Η δε τουρκική αστική τάξη, χρησιμοποιώντας τη διείσδυση σε μια σειρά χώρες μέσω μουσουλμανικών εκπαιδευτικών ιδρυμάτων, εμφανίζεται ως προστάτης των απανταχού μουσουλμάνων, αλλά αυτό καθόλου δεν αλλάζει το κύριο ζήτημα των επιδιώξεών της: Την υπεράσπιση των συμφερόντων της και την αξιοποίηση της θέσης της στο ιμπεριαλιστικό σύστημα (μια αγορά 80 εκατομμυρίων), τη συμμετοχή της στο ΝΑΤΟ (όπου έχει τον 2ο μεγαλύτερο στρατό), τη συνεργασία με τα ιμπεριαλιστικά κέντρα, τις ΗΠΑ, την ΕΕ και άλλες δυνάμεις, όπως η Ρωσία και η Κίνα.

Σε αυτήν τη βάση οι δύο αστικές τάξεις κοντράρονται και κατά περίπτωση βρίσκονται σε αντίπαλα στρατόπεδα. Είναι χαρακτηριστικό όμως ότι ως μέλη του ΝΑΤΟ, Γαλλία και Τουρκία συμμετείχαν μαζί με ΗΠΑ και πετρελαιομοναρχίες του Περσικού Κόλπου στην ανατροπή μη αρεστών κυβερνήσεων στη Λιβύη και τη Συρία. Μαζί εξόπλισαν τις λεγόμενες αντιπολιτεύσεις, τους τζιχαντιστές εγκληματίες, κατασκευάσματα μυστικών υπηρεσιών που οι ρίζες τους βρίσκονται σε παλιότερες εποχές, όταν αξιοποιήθηκαν ως η «αιχμή του δόρατος» στο κύριο μέτωπο ενάντια στην επιρροή της ΕΣΣΔ στην περιοχή της Νοτιοανατολικής Ασίας και της Μέσης Ανατολής.

Στη συνέχεια, όταν ξανάρχισε η μοιρασιά της λείας και εξελίχτηκε ο σφοδρός ανταγωνισμός για τον ορυκτό πλούτο, π.χ. της Λιβύης, η Τουρκία τάχθηκε με το πλευρό του δοτού πρωθυπουργού που αναγνωρίζει και η διεθνής κοινότητα, Φαγιέζ αλ Σάρατζ, μαζί με το Κατάρ και έμμεσα την Ιταλία, τα μονοπώλια της οποίας έχουν ισχυρά συμφέροντα στη Λιβύη. Η Γαλλία, από την άλλη, μαζί με την Αίγυπτο, τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα, έμμεσα τη Ρωσία, αγκάλιασε τον στρατηγό Χάφταρ (παλιό στρατιωτικό του Καντάφι, σπουδαγμένο στην ΕΣΣΔ που στη συνέχεια έγινε πράκτορας της αμερικανικής CIA), χωρίς βεβαίως ούτε αυτή ούτε και η Ρωσία να κόψουν τις επαφές και με την πλευρά Σάρατζ.

Ταυτόχρονα, η κυβέρνηση του Ερντογάν υπέγραψε με τον Σάρατζ το παράνομο τουρκο-λιβυκό σύμφωνο, που εμφανίζει την Τουρκία να συναντά την Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη της Λιβύης, σαρώνοντας ουσιαστικά την ελληνική ΑΟΖ. Να σημειωθεί πως η Τουρκία σε όλες τις προκλήσεις που κλιμακώνει στην Ανατολική Μεσόγειο, στην Κύπρο και το Αιγαίο βρίσκει την «πλάτη της ζεστή» τόσο από το ΝΑΤΟ όσο και από την ΕΕ, που συνδέονται με ισχυρά συμφέροντα με την τουρκική πλουτοκρατία. Οπως δείχνει και η υπόθεση των λεγόμενων ...κυρώσεων της ΕΕ στην Τουρκία, που γίνεται αντικείμενο και ενδοαστικής αντιπαράθεσης στη χώρα μας και όλο εξαγγέλλονται αλλά δεν εφαρμόζονται, ή είναι επί της ουσίας χάιδεμα της τουρκικής προκλητικότητας, οι δεσμοί των αστικών τάξεων είναι πολύ πιο σημαντικοί. Η Γαλλία μπορεί σταθερά να αντιπαρατίθεται με την Τουρκία, να αντιδρά στην ενταξιακή της διαδικασία στην ΕΕ, και στο πλαίσιο αυτό να εμφανίζεται ότι δήθεν στηρίζει τα κυριαρχικά δικαιώματα Ελλάδας και Κύπρου. Ομως, δεν είναι αυτό που καθορίζει τη στάση της ΕΕ απέναντι στην Τουρκία, καθώς υπάρχουν πολύ ισχυρά συμφέροντα και δεσμοί για παράδειγμα των γερμανικών, των ισπανικών μονοπωλίων της στρατιωτικής βιομηχανίας ή άλλων χωρών της ΕΕ, που πουλάνε τα όπλα και άλλα προϊόντα στην Τουρκία.

Η Γαλλία και η Ελλάδα, που συμμετέχουν στη λεγόμενη ευρωπαϊκή επιχείρηση «Ειρήνη» για την τήρηση, υποτίθεται, του εμπάργκο όπλων στη Λιβύη και τη ΝΑΤΟική αποστολή «Sea Guardian» είδαν έμπρακτα πως το ΝΑΤΟ κάνει πλάτες στην Τουρκία, γιατί αυτό που προέχει είναι η συνοχή της λυκοσυμμαχίας στη νοτιοανατολική της πτέρυγα, στην αντιπαράθεση με τη Ρωσία και την Κίνα, και η όσο το δυνατόν αποδυνάμωση της προσέγγισης της Τουρκίας με αυτές. Στις 10 Ιούνη, φέτος, τουρκικά πολεμικά πλοία απείλησαν να χτυπήσουν μετά από στοχοποίησή του το γαλλικό πολεμικό «Κουρμπέ» στη ΝΑΤΟική αποστολή, ενώ σε άλλο περιστατικό απέτρεψαν νηοψία σε τουρκικό εμπορικό πλοίο από την ελληνική φρεγάτα «Σπέτσες» στην ίδια αποστολή. Το εμπορικό υπάρχουν βάσιμες υπόνοιες ότι πήγε οπλισμό στις δυνάμεις που στηρίζει η Τουρκία στη Λιβύη. Ακολούθησαν οι γαλλικές διαμαρτυρίες στο ΝΑΤΟ, οι αναφορές περί «εγκεφαλικού θανάτου του» από τον Γάλλο Πρόεδρο και οι συστάσεις προς την Τουρκία, η οποία ωστόσο σε όλες τις συναντήσεις των ιμπεριαλιστικών οργανισμών ΝΑΤΟ και ΕΕ υπολογίζεται ως σημαντικό μέλος και στρατηγικός εταίρος.

Στην Αφρική συνολικά, όπου παραδοσιακά η Γαλλία υπήρξε αποικιοκρατική δύναμη και έχει ενεργή συμμετοχή στις επεμβάσεις στο Μάλι, στην Κεντροαφρικανική Δημοκρατία, στο Κέρας της Αφρικής, εκδηλώνεται η αντιπαράθεση με την Τουρκία με αξιοποίηση και του προσχήματος του υπαρκτού αλλά βολικού φαινομένου της ισλαμιστικής τρομοκρατίας, οργανώσεων τύπου «Μπόκο Χαράμ» κ.λπ. Δεν είναι τυχαίο ότι μέσα σε αυτήν τη χρονιά ο Τούρκος ΥΠΕΞ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, έκανε δύο πολυήμερες περιοδείες στη Δυτική Αφρική, τον Ιούλη πήγε Τόγκο, Νίγηρα και Ισημερινή Γουινέα και το Σεπτέμβρη σε Μάλι, Γουινέα Μπισάου, Σενεγάλη. Σχεδόν όλες είναι πρώην γαλλικές αποικίες, στις οποίες γαλλικοί μονοπωλιακοί κολοσσοί (όπως η «Areva» στον τομέα της πυρηνικής) διατηρούν μεγάλα συμφέροντα και επενδύσεις. Από τις σημαντικότερες συμφωνίες που υπέγραψε ο Τσαβούσογλου είναι αυτές για την ενίσχυση της συνεργασίας σε τομείς όπως η Ενέργεια και η εξόρυξη, δεδομένου ότι πρόκειται για χώρες με τεράστιο ορυκτό πλούτο. Για παράδειγμα, ο Νίγηρας συγκαταλέγεται στους πρώτους 5 μεγαλύτερους παραγωγούς ουρανίου (που χρησιμοποιείται στην παραγωγή πυρηνικής ενέργειας) του κόσμου. Σημειωτέον, η γαλλική «Areva» εκμεταλλεύεται εδώ και δεκαετίες ένα τεράστιο μέρος από τα αποθέματα ουρανίου του Νίγηρα.

Στο Mάλι (3η χώρα παραγωγός χρυσού στην Αφρική και με μεγάλα αποθέματα ουρανίου), όπου στις 17 Αυγούστου έγινε πραξικόπημα που οδήγησε τελικά στην παραίτηση του Προέδρου Ιμπραήμ Μπουμπακάρ Κεϊτά, ο οποίος είχε ανέβει στην εξουσία με τη στήριξη ιμπεριαλιστικών δυνάμεων όπως και η Γαλλία, ο Τούρκος ΥΠΕΞ συναντήθηκε με εκπροσώπους της λεγόμενης «Εθνικής Επιτροπής για τη Σωτηρία του Λαού» (του σχήματος που έστησαν οι πραξικοπηματίες και σε έναν εύθραυστο συμβιβασμό με μέλη της προηγούμενης κυβέρνησης) και εμφανίστηκε ως υπερασπιστής της «δημοκρατικής σταθερότητας», ενώ εκθείασε το ρόλο τουρκικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στη χώρα.

Επίσης, η αντιπαράθεση για τη Γενοκτονία των Αρμενίων από τους Τούρκους, που έχει αναγνωρίσει η γαλλική Βουλή και είναι «κόκκινο πανί» για την τουρκική κυβέρνηση, η επιλογή διαφορετικών στρατοπέδων στη σύγκρουση Αρμενίας - Αζερμπαϊτζάν, για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, που έχει αναζωπυρωθεί, αποτελούν εκφράσεις του σφοδρού ανταγωνισμού στον Καύκασο και τη Μαύρη Θάλασσα στην Κασπία, όπου συγκρούονται τα γαλλικά και τα τουρκικά μονοπώλια.

Ετσι, στις αντιδράσεις της τουρκικής ηγεσίας που μπορεί να οξύνουν την αντιπαράθεση, στα περί «νέας σταυροφορίας» που θέλει να ξεκινήσει η Γαλλία ή στα περί ψυχασθένειας του Γάλλου Προέδρου που «χρειάζεται ψυχοθεραπεία», όπως είπαν ο Ερντογάν και άλλοι αξιωματούχοι, το πραγματικό κίνητρο είναι τα αντικρουόμενα συμφέροντα. Συγκεκριμένα, ότι η γαλλική ενεργειακή «Τotal» έχει κλείσει συμφωνίες στην ΑΟΖ της Κύπρου μαζί με την ιταλική «Eni», την αμερικανική «ΕxxonMobil» και άλλες. Η δράση της και άλλων γαλλικών μονοπωλίων στην Αφρική ή στην περιοχή της Ευρασίας.

Πάντως, οι κινήσεις διαφόρων δυνάμεων που καλούν σε μποϊκοτάζ γαλλικών προϊόντων «λόγω προσβολής της μουσουλμανικής πίστης» ήδη συναντά αντιδράσεις γιατί θίγονται επιχειρηματικά συμφέροντα, ενώ είναι χαρακτηριστικό ότι και ο γαλλικός Σύνδεσμος Βιομηχάνων (MEDEF) δήλωσε κατηγορηματικά πως είναι «βλακεία» να υπάρξει ανταπάντηση με μποϊκοτάζ σε προϊόντα από λεγόμενες μουσουλμανικές χώρες.

Το γαλλικό υπουργείο Εξωτερικών έσπευσε να επισημάνει: «Το κάλεσμα σε μποϊκοτάζ είναι χωρίς κανένα αντικείμενο και πρέπει να σταματήσει αμέσως, όπως όλες οι επιθέσεις εναντίον της χώρας μας, τις οποίες ενορχηστρώνει μια ακραία μειοψηφία», και καλεί «να μην περάσει η ρητορική μίσους», θυμίζοντας το αποτρόπαιο έγκλημα κατά του Γάλλου καθηγητή Σαμιέλ Πατί από Τσετσένο μουσουλμάνο, στις 16 Οκτώβρη, που τον έσφαξε γιατί έδειξε στους μαθητές του σκίτσα με τον Μωάμεθ του «Σαρλί Εμπντό».

Ο Σαρλ Μισέλ, πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, σημείωσε πως «αντί για θετική ατζέντα, η Τουρκία επιλέγει προκλήσεις, μονομερείς ενέργειες στη Μεσόγειο και τώρα τις προσβολές. Είναι απαράδεκτο. Σεβασμός στην Ευρώπη και στα κράτη - μέλη της».

Η πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα Φον ντερ Λάιεν, τόνισε πως η Ευρώπη «στέκεται στο πλευρό της Γαλλίας», ενώ ο Ζοζέπ Μπορέλ, ύπατος εκπρόσωπος της ΕΕ για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφαλείας, χαρακτήρισε απαράδεκτα τα όσα είπε ο Ερντογάν για τον Μακρόν.

Αυτές ωστόσο οι «κριτικές» με αφορμή την αντιπαράθεση Γαλλίας - Τουρκίας δεν αναιρούν τους ισχυρούς δεσμούς των αστικών τάξεων της Τουρκίας με αυτές ισχυρών κρατών της ΕΕ.