Αραγε ο πραγματικός στόχος της απόφασης για τη δημιουργία μιας πιθανά κοινής ταυτότητας, που θα μπορεί να αναγνωρίζεται σε παγκόσμιο επίπεδο, είναι να διασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία και διακίνηση πολιτών σε έναν «κόσμο χωρίς σύνορα»; `Η μήπως πρόκειται για μία προσπάθεια επέκτασης της ζώνης επιρροής, ελέγχου και παρακολούθησης, σταδιακά, του πληθυσμού όλου του πλανήτη;

Η συζήτηση όσον αφορά την υποχρεωτική είσοδο κατ' αρχήν της ταυτότητας, καθώς σε πάρα πολλές χώρες της υφηλίου η ταυτότητα είναι ένα άγνωστο και άχρηστο είδος, και σε δεύτερο επίπεδο τη μετεξέλιξή της σε ηλεκτρονική ψηφιακή ταυτότητα, έχει ανάψει για τα καλά, εδώ και χρόνια ενώ συνήθως οι διχογνωμίες αφορούν επιμέρους ζητήματα αποφεύγοντας επιμελώς να θίξουν την ουσία της θέσπισής της.

Η επικέντρωση γίνεται κυρίως στην παραβίαση του ιδιωτικού απορρήτου και ενίοτε στη μετατροπή του ατόμου σε ένα σύνολο στοιχείων και κατά αυτόν τον τρόπο στον πλήρη έλεγχό του, ανά πάσα στιγμή και από οποιαδήποτε κρατική αλλά και ιδιωτική υπηρεσία.

Κυβερνήσεις, μελετητές, διευθυντικά στελέχη μεγάλων επιχειρήσεων επιμένουν σταθερά σε διάφορα ποσοτικά και ποιοτικά δεδομένα: η χρήση των νέων ηλεκτρονικών ταυτοτήτων εξασφαλίζει τη γρηγορότερη, φθηνότερη και ασφαλέστερη μέθοδο καταγραφής και ασφάλειας των δικαιωμάτων αλλά και του ίδιου του πολίτη. Εξάλλου, τονίζουν, ότι η ανάλογη εφαρμογή αυτών των «έξυπνων καρτών» - όπως ονομάζονται όλες οι κάρτες οι οποίες περιέχουν ένα μέτριας κλίμακας κρυπτογραφικό σύστημα δεδομένων όπως το Data Encryption Standard (DES) - έχει απλουστεύσει τα μάλα την καθημερινή ζωή των ανθρώπων, όπως οι πιστωτικές, τραπεζιτικές, τηλεφωνικές κάρτες κ.ά. Εξάλλου, οι «έξυπνες κάρτες» δεν είναι ένα καινούριο φαινόμενο. Η δημιουργία και η εισαγωγή τους στις διάφορες κοινωνίες έχει γίνει από τα τέλη της δεκαετίας του '70, και έχουν ευρύτατα διαδοθεί εξαιτίας της χρηστικής τους ικανότητας τόσο στην Ευρώπη όσο και στη Βόρεια Αμερική αλλά τελικά εξαπλώθηκαν σε όλες τις γωνιές του πλανήτη.

Προς το παρόν περιορίζονται κυρίως για μεμονωμένη χρήση στην εξυπηρέτηση των πολιτών, είτε στην τράπεζα, είτε στο τηλέφωνο, περιέχοντας μόνο ένα δύο στοιχεία και έναν κωδικό πρόσβασης. Τι γίνεται όμως στην περίπτωση που η εφαρμογή τους επεκταθεί και στο επίπεδο καταγραφής των ίδιων των πολιτών και κυρίως των προσωπικών ακόμη και πιο απόρρητων δεδομένων;

Associated Press

Η ηλεκτρονική παρακολούθηση εφαρμόζεται εδώ και χρόνια

Δε μένει τίποτα άλλο, από το να προετοιμαστεί το κοινό αλλά και οι ίδιες οι «απαρχαιωμένες υπηρεσίες» των χωρών. Η Αυστραλία ξεκίνησε πρώτη στις αρχές της δεκαετίας του '80, με τις προσπάθειες αντιμετώπισης των φοβιών για φοροδιαφυγή αλλά και φοροαπάτη. Οι Αυστραλοί ποτέ δεν είχαν ταυτότητα και ξαφνικά το 1985, στα πλαίσια του νέου φορολογικού νομοσχεδίου το 1985, βρήκε το δρόμο της για να γίνει νόμος του κράτους την επόμενη χρονιά. Για δύο χρόνια ολόκληρη η χώρα - ήπειρος είχε σχιστεί στα δύο, καθώς πολλές οργανώσεις και κόμματα αντιστάθηκαν σθεναρά και διαδήλωναν καθημερινά. Από την άλλη, αντιμετώπιζαν την αποφασιστικότητα των αυστραλιανών κυβερνήσεων να «περιχαρακώσουν» τους πολίτες και να οργανώσουν το κράτος και από την άλλη, μεγάλο τμήμα του πληθυσμού που υποστήριζε την ιδέα με το σκεπτικό ότι θα επιλύσει πολλά προβλήματα, απάτης, διαφθοράς και εγκληματικότητας, καθώς και την καταγραφή πολλών παράνομων μεταναστών. Από το 1987 το καθεστώς εκκρεμεί, αφού πρώτα οι αντιδράσεις έριξαν την κυβέρνηση, διέλυσαν το Κοινοβούλιο και βρήκαν διέξοδο σε πρόωρη προσφυγή στην κάλπη...

Αντιστοίχως και στην Ιρλανδία στις αρχές της δεκαετίες του '90, η κυβέρνηση μέσα στην παραζάλη των «ξένων επενδύσεων και της δημιουργίας μιας ανοιχτής οικονομίας» ώστε να γεννηθεί και να μεγαλώσει ο «τίγρης της Ευρώπης», προσπάθησαν να εισαγάγουν τη νέα αριθμημένη ταυτότητα, αλλά επί ματαίω. Προσέκρουσαν στις αντιρρήσεις της Επιτροπής του Κοινοβουλίου, που βρήκε ότι το μέτρο «ενοχοποιείται για πολύ σοβαρές παραβιάσεις της ιδιωτικότητας του καθενός».

Στις Φιλιππίνες η προσπάθεια σταμάτησε, σχεδόν αμέσως με την προσπάθεια θέσπισής του, το 1991, εξαιτίας του κόστους και της κακής οικονομικής κατάστασης της χώρας. Στη Νέα Ζηλανδία η κοινή γνώμη αντιστάθηκε στη νέα ταυτότητα «Κίουι Καρντ». Αντίστοιχες προσπάθειες, αλλά πολύ αργότερα, δηλαδή μετά το 1996, έχουν γίνει σχεδόν σε όλες τις χώρες της Ευρώπης αλλά και στις ΗΠΑ και τον Καναδά, χώρες που δεν είχαν δελτία ταυτότητας. Το σχέδιο είναι τελικά να εφαρμοστεί ένα ενιαίο δελτίο, πιθανά ηλεκτρονικής ταυτότητας, αναγνωρίσιμο και αναγνώσιμο σε πολλές πηγές που μπορεί να έχουν πρόσβαση σε αυτό. Εξάλλου και η Συμφωνία Σένγκεν, τουλάχιστον για τα πεπερασμένα όρια που καθορίζουν τα σύνορα των κρατών - μελών της ΕΕ, καθορίζει γενικά αλλά σαφέστατα, για τη μελλοντική θέσπιση ενός κοινού δελτίο ταυτότητας.

Στη Νότια Κορέα όμως τα πράγματα είναι κάπως διαφορετικά. Γνωρίζοντας την αποτυχία άλλων, σχεδόν όμορων χωρών αλλά κοντινών και πολιτισμικά, προχώρησαν καταρχήν στην εισαγωγή της ταυτότητας με τα κύρια στοιχεία και τη φωτογραφία, ενώ ήδη μετά την καταγραφή έχει τεθεί σε εφαρμογή το πρόγραμμα για την ηλεκτρονική ταυτότητα, η οποία θα περιέχει ένα μικροτσίπ όπου θα έχουν «σαρωθεί» (σκαναριστεί με τον υπολογιστή) τα δακτυλικά αποτυπώματα καθώς και θα περιέχει πολλά στοιχεία αναγνώρισης, όπως διεύθυνση κατοικίας, αριθμός διπλώματος οδήγησης, στοιχεία για την υγεία και τη φυσικά υπόσταση του ατόμου, τον αριθμό φορολογικού μητρώου κλπ.

Στη Μαλαισία, μία χώρα που ευρύτατα έχει προχωρήσει εδώ και χρόνια στην ηλεκτρονική καταγραφή των στοιχείων των πολιτών της, η ηλεκτρονική ταυτότητα εισήχθη ως προαιρετική σε ένα έθνος «εγκλωβισμένο» στα επιτεύγματα της νέας τεχνολογίας. Δε χρειάστηκε πολύ, και αποτελεί το παράδειγμα για τις υπόλοιπες χώρες της Ασίας και όχι μόνο. Ανάλογη κατάσταση επικράτησε και στην Ταϊλάνδη. Το μέτρο εισήχθη μόλις το 1994 και περιέχει εκτός από τα αποκρυπτογραφημένα δακτυλικά αποτυπώματα, βιογραφικό σημείωμα του κατόχου, αλλά και των βιομετρικών στοιχείων.

Ηδη τα πρώτα δείγματα εφαρμογής της ηλεκτρονικής ψηφιακής ταυτότητας, αλλά και η κατανόηση ως ένα βαθμό του μοντέλου που προσπαθεί να εφαρμοστεί παγκοσμίως - αν και με επιμέρους διαφοροποιήσεις - θέτει επιτάπητος το ζήτημα της παραβίασης του ιδιωτικού ασύλου, αλλά και την κατάργηση πολλών, ανά τις χώρες, νόμων για το δικαίωμα του απορρήτου των προσωπικών δεδομένων.

Ισως θα πρέπει να τονιστεί σε αυτό το σημείο ότι μιλώντας για παραβίαση ή ακόμη και άρση του ασύλου της προσωπικής ζωής του ατόμου ως μέρους του κοινωνικού συνόλου, προϋποθέτει την ύπαρξη του «κοινού», δηλαδή του κράτους -έθνους ή της πολιτικής δύναμης, από τα οποία το άτομο θα προσπαθήσει να εξασκήσει και να διεκδικήσει το δικαίωμα της ιδιωτικότητας. Υπό το πρίσμα των νέων διαμορφωμένων συνθηκών της παγκοσμιοποιημένης αγοράς και του «παγκόσμιου χωριού», είναι άγνωστο αν ακόμη δεν έχει καταρριφθεί.

Ασχέτως πάντως, όλων των τύπων οι ταυτότητες και ειδικότερα οι ψηφιακές κωδικοποιημένες ταυτότητες, αντιπροσωπεύουν την πιο κακή, ανοίκεια και σκοτεινή χρήση των επιτευγμάτων της νέας τεχνολογίας, που αυτόματα γίνεται η μεγαλύτερη απειλή όχι μόνο του ιδιωτικού ασύλου, αλλά κατά προέκταση των προσωπικών ελευθεριών και δικαιωμάτων και αυτής της ίδιας της ατομικής ανεξαρτησίας. Ο λόγος είναι ότι δίδει την απεριόριστη δυνατότητα να μεταφέρουν πολύ μεγάλο αριθμό πληροφοριών και στοιχείων - και επομένως και δύναμη - στα οποία θα έχουν πρόσβαση μόνο όσοι έχουν επιλεγεί να αναγνώσκουν αυτά τα στοιχεία, ακόμη και να τα αλλάζουν κατά το δοκούν και χωρίς γνώση του κατόχου της ταυτότητας. Οπως προείπαμε, είτε κρατικές και διακρατικές υπηρεσίες, είτε επιχειρήσεις.

Συνεπώς, θεωρείται από πολλούς αναλυτές αναπόφευκτο το γεγονός ότι μπορεί να ανατρέψει συλλήβδην, σε κάποιο επίπεδο τουλάχιστον, τις υφιστάμενες σχέσεις, κοινωνικές, οικονομικές και φυσικά πολιτικές. Επίσης, η δυνατότητα πρόσβασης, καταγραφής, ανάγνωσης, ακόμη και αλλοίωσης των δεδομένων, μπορεί να είναι στα χέρια των κρατών κατά των πολιτών, των επιχειρήσεων κατά κρατών και πολιτών, μεγάλων χωρών κατά μικρότερων και η αλυσίδα του κοινωνικού ελέγχου του «αδύναμου» κρίκου από τον «ισχυρότερο» θα συνεχίζεται αέναα...