Σ' ένα κόσμο ετερογενή, που το διέπουν τα πιο γλυκά και λυρικά στοιχεία της ανθρωπότητας και η πονεμένη όψη των καταφρονημένων της, διαβαίνει η ταινία "Ο άνθρωπος των αστεριών" του σκηνοθέτη Τζουζέπε Τορνατόρε. Από τις ταινίες που διατηρεί - καθ' όλη τη διάρκειά της - άγρυπνη την περιέργεια του θεατή, τροφοδοτώντας πληθώρα ερμηνειών και σχολίων και - το πιο ενδιαφέρον - ανήκει στις δημιουργίες που αντιστέκονται στις εύκολες κατατάξεις. Ο Τορνατόρε αποδείχνει ότι είναι ένας μεγάλος μάστορας κι αυτό γιατί προβάλλει ως μοναδικό του είδωλο, μέσα από την ταινία, όχι την πλαστή επινόηση της πραγματικότητας, αλλά την αυθεντική της εικόνα, στην πιο λεπτή απόχρωσή της. Γνωρίζει ότι ο πόνος λειτουργεί λυτρωτικά στον άνθρωπο για την κατανόηση του προορισμού της ζωής.

Η ταινία του, με πρόσχημα έναν "κινηματογραφιστή" μικροαπατεώνα, που περιφέρεται στη Σικελία τάζοντας στους φτωχούς χωρικούς μια λαμπρή καριέρα ηθοποιού, εξαντλητικά καταγράφει την κοινωνία και τους τύπους που τη συνθέτουν. Φτωχά χωριά, με την αίσθηση της παλιάς δόξας στις μεγαλοπρεπείς εκκλησίες τους. Αυλακωμένα πρόσωπα, που μαρτυρούν την απώλεια της ζωής. Χριστιανοδημοκράτες πολιτικοί με τους μπράβους τους. Περιφερόμενες πόρνες, γέροι αγωνιστές της δημοκρατίας, μαφιόζοι, λήσταρχοι, υπεραιωνόβιοι γέροντες, ζωντοχήρες, πόρνες. Επαναστατημένοι χωρικοί με κόκκινα λάβαρα στους ώμους τους, μέλη του παράνομου Κομμουνιστικού Κόμματος, που "συνωμοτούν" για τη δικαίωση της αλήθειας, μια κοινωνία που βράζει σιωπηλά. Ενα ηφαίστειο εν ενεργεία, που από τον κρατήρα του αναδύονται μορφές, πρόσωπα, αλήθειες, η ίδια η ζωή εξελισσόμενη, η λάβα της κοινωνικής εξέλιξης.

Η αισθητική γλώσσα της ταινίας είναι ποιητική, ελεγειακή, γλαφυρή. Πλάνα συμμετρικά, σε σχέση με τα πρόσωπα που καταγράφει η κινηματογραφική κάμερα και άστατα, όπως η βιωμένη πραγματικότητα των αληθινών ηρώων της. Ο Τορνατόρε είναι ένας μεγάλος δημιουργός, πρώτα από όλα γιατί αγγίζει την αίσθηση της δημιουργίας ταπεινά, όπως ο χωρικός το χωράφι του και, επιπλέον, γιατί δε βλέπει τον κόσμο μέσα από την ειδωλοποίηση των ηρώων του, αλλά αληθινά, έτσι όπως είναι. "Ο άνθρωπος των αστεριών" είναι η πιο αισιόδοξη ταινία της χρονιάς. Ο Τορνατόρε μεταγγίζει στη φρίκη του κόσμου την ομορφιά της ζωής. Αληθινό αριστούργημα.

• Ενα σύμβολο της φυλής από την αρχαιότητα. Μύθος ή πραγματικότητα, πλάνη ή αλήθεια του κόσμου, δε μας ενδιαφέρει. Ο μυθικός Ορφέας είναι πατέρας μιας μυστηριακής λατρείας, που αναγάγει τη μουσική σε μέσο εξυγίανσης του ανθρώπου από τα πάθη του που τον ταλαιπωρούν. Ο Αύγουστος είναι ο μήνας που ο Ελληνας από την αρχαιότητα γιορτάζει, περιφερόμενος όπως τα διονυσιακά μπουλούκια, την ομαλή λειτουργία της φύσης: τον κύκλο της ζωής. Μέχρι σήμερα, τον Αύγουστο, λαϊκοί οργανοπαίχτες ξεκινούν τη μακρά περιοδεία τους σε λαϊκά πανηγύρια από την Ηπειρο, φτάνοντας ως την Πελοπόννησο. Η ταινία "Ο Ορφέας τον Αύγουστο",του Γιώργου Ζερβουλάκου, ακολουθεί μια τέτοια διαδρομή στο σήμερα, όπου μέσα της διανθίζεται η διαδρομή της ελληνικής φυλής μέσα στο χρόνο. Μια κομπανία, νομάδες οργανοπαίχτες, διασχίζουν τις ορεινές κοινότητες της Ελλάδας (αρχίζουν από την Ηπειρο), αρνούμενοι να αποδεχτούν την παραμόρφωση που έχει υποστεί η ιστορική μας κληρονομιά. Ηχοι από κλαρίνο, μέσα σε καταπράσινα φαράγγια: Κάλεσμα να ιερουργήσουμε με τις αξίες του τόπου μας. Πλάνα από βουνά: ενθύμια μιας δοξασμένης πορείας των Ελλήνων μέσα στο χρόνο. "Σκυλάδικα" στην Εθνική προς Αθήνα: η έκπτωση πατροπαράδοτων αξιών. Κινήσεις και χειρονομίες ενσωματωμένες στην ομιλούμενη γλώσσα των χωρικών. Ο Ζερβουλάκος δουλεύει σαν ερασιτέχνης. Με λάθη, με ατέλειες στην αισθητική του, αλλά στο βάθος της περιήγησής του διακρίνονται πολλά που θέλει να πει για το παρελθόν, το παρόν και το μέλλον αυτού του τόπου.

Γεράσιμος ΒΑΚΡΟΣ