Στη χώρα μας βρίσκεται, αυτές τις μέρες, προσκεκλημένος της Κομμουνιστικής Νεολαίας Ελλάδας, ο Ρενέ Γκονζάλες, 29 χρόνων, μέλος του Τμήματος Διεθνών Σχέσεων του Κεντρικού Συμβουλίου της Κομμουνιστικής Νεολαίας Κούβας. Ανάμεσα στις εκδηλώσεις με θέμα την Κούβα, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν σε διάφορες πόλεις της Ελλάδας με πρωτοβουλία της ΚΝΕ, ο "Ρ" είχε την ευκαιρία να βρει τον Ρενέ Γκονζάλες και να μιλήσει μαζί του για τη σημερινή Κούβα, για τις δύσκολες στιγμές, εξαιτίας του οικονομικού εμπάργκο, για τη νεολαία της και για το θόρυβο, που προκάλεσαν και πάλι οι ΗΠΑ, σχετικά με το σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στη χώρα του Τσε.

- Ποια είναι σήμερα η κατάσταση στην Κούβα, μετά από τόσα χρόνια οικονομικού αποκλεισμού;

- Η κατάσταση στην Κούβα, σήμερα, αν και είναι καλύτερη των τελευταίων 3 χρόνων, παραμένει αρκετά δύσκολη. Μιλάμε, δηλαδή, για μία κοινωνική και οικονομική κρίση, την οποία προσπαθήσαμε και προσπαθούμε να λύσουμε, λαμβάνοντας υπόψη μας τον τωρινό διεθνή συσχετισμό. Η αναγκαιότητα για εξεύρεση νέων οικονομικών λύσεων προήλθε από την ανατροπή των σοσιαλιστικών χωρών και την εξαφάνισή τους. Πρέπει να λάβετε υπόψη σας ότι το 90% των εξαγωγών μας προοριζόταν γι' αυτές τις χώρες. Με την ανατροπή των σοσιαλιστικών χωρών και της Σοβιετικής Ενωσης, αυτομάτως άλλαξε το καθεστώς των συναλλαγών μας, γι' αυτό έπρεπε να προχωρήσουμε σε νέες οικονομικές συμφωνίες, σε νέες μορφές συναλλαγών. Επρεπε να ανακαλύψουμε, κατ' αρχάς, και να ξεκινήσουμε, στη συνέχεια, οικονομικές συναλλαγές με καπιταλιστικές χώρες και γενικά με την καπιταλιστική αγορά, από την οποία δεν είχαμε καμία προηγούμενη εμπειρία.

Επρεπε, επιπλέον, να βρούμε, τόσο στο εσωτερικό, όσο και στο εξωτερικό, τρόπους για να ξεπεράσουμε αυτήν την οικονομική κρίση, να εξετάσουμε τους νέους τομείς, που ξανοίγονταν μπροστά μας. Και προς αυτήν την κατεύθυνση, θέσαμε τα θεμέλια της ανάπτυξης του τουρισμού μας, με το σκεπτικό ότι είναι μια επένδυση που φέρνει εύκολα και γρήγορα χρήματα. Παράλληλα με αυτήν την αναζήτηση, προσπαθήσαμε οι νέοι τρόποι που θα βρίσκαμε να είναι τέτοιοι, που θα μας επέτρεπαν να κρατήσουμε τα βασικά χαρακτηριστικά της επανάστασης, δηλαδή τη δωρεάν παιδεία, τη δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, τον πολιτισμό και τον αθλητισμό.

Ενας άλλος τύπος οικονομικής ανάπτυξης, που επιλέξαμε να ακολουθήσουμε, ήταν η συνεργασία με ορισμένες ξένες εταιρίες, δηλαδή να ιδρύσουμε κάποιες μεικτές επιχειρήσεις από ξένο και ντόπιο κεφάλαιο, των οποίων οι μετοχές ανήκουν, στην πλειοψηφία τους, στο κράτος. Με αυτόν τον τρόπο, μπορούμε και να διασφαλίσουμε ορισμένα κέρδη για το κράτος, αλλά και να εξασφαλίσουμε την ασφάλεια του εμπορίου των προϊόντων της χώρας μας. Γι' αυτούς τους λόγους και προχωρήσαμε πολύ προσεκτικά στις επενδύσεις που έγιναν στη χώρα, αναλύοντας περίπτωση την περίπτωση, ώστε να βρούμε τις πλέον προσοδοφόρες. Ετσι, επιλέξαμε προσεκτικά τις επενδύσεις, που έγιναν σε πολύ βασικούς τομείς της οικονομίας μας, όπως είναι, π.χ., το νικέλιο, που είναι και ο μοναδικός ορυκτός πλούτος της Κούβας, η οποία διαθέτει ένα από τα μεγαλύτερα κοιτάσματα του κόσμου. Η επένδυση στο νικέλιο είναι μια στρατηγική μας επιλογή. Ολες αυτές οι επενδύσεις ξεκίνησαν, επαναλαμβάνω, από την αναγκαιότητα να γίνουν αλλαγές στην οικονομία της χώρας, διότι οι εξελίξεις σε διεθνές επίπεδο ανάγκασαν πολλές δικές μας επιχειρήσεις να κλείσουν, εξαιτίας της έλλειψης πρώτων υλών. Επρεπε, λοιπόν, να βασιστούμε στα κοιτάσματα του νικελίου, στην παραγωγή και στο ραφινάρισμα της ζάχαρης, στην παραγωγή καπνού, και στο φημισμένο ρούμι μας, που και αυτό προέρχεται από τα ζαχαροκάλαμα.

Επίσης, μεγάλο βάρος δώσαμε στην ανάπτυξη της Βιοτεχνολογίας. Ομως, στον τομέα αυτό, έχουμε πρόβλημα στην προώθηση - εξαγωγή των προϊόντων της στις διεθνείς αγορές εξαιτίας του αποκλεισμού, που μας έχουν επιβάλει οι ΗΠΑ. Εχουμε, βέβαια, ορισμένες συναλλαγές, μικρής εμβέλειας, στην Κεντρική Αμερική, όπως είναι, π.χ., η εξαγωγή εμβολίων στη Βραζιλία, όπως και στην Ασία. Ομως, οι πολυεθνικές επιχειρήσεις έχουν τον κύριο έλεγχο του εμπορίου. Πάντως, εμείς πιστεύουμε ότι ο τομέας της Βιοτεχνολογίας είναι ένας πολύ προσοδοφόρος τομέας και κυρίως έχει πολύ μεγάλο μέλλον.

- Αφού μιλάμε για τον οικονομικό αποκλεισμό, δεν μπορούμε να μην αναφερθούμε λίγο και στο νέο αυτό νόμο, που ψηφίστηκε στο αμερικανικό Κογκρέσο, το "Χελμς - Μπάρτον", ο οποίος αποσκοπεί στο "πάγωμα" των ξένων επενδύσεων στην Κούβα. Τι επιπτώσεις έχει ο νέος νόμος στις εμπορικές συναλλαγές της χώρας και στην οικονομική της ανάπτυξη;

- Κατ' αρχάς, θα ήθελα να αναφέρω ότι η Κούβα, παρά τον παρατεινόμενο οικονομικό αποκλεισμό, έχει εμπορικές συναλλαγές με μια σειρά από χώρες. Συγκεκριμένα, όσον αφορά την αμερικανική ήπειρο, έχουμε συναλλαγές με τον Καναδά, ιδιαίτερα ανεπτυγμένες, με το Μεξικό, με τη Βραζιλία και τώρα ξεκινάμε εμπορικές συναλλαγές με την περιοχή της Καραϊβικής. Οσον αφορά την Ευρώπη, έχουμε σημαντικές εμπορικές συναλλαγές με την Ισπανία, τη Γαλλία, τη Γερμανία, την Ιταλία και στην ασιατική ήπειρο με την Κίνα, το Βιετνάμ και έχουμε ξεκινήσει ορισμένες συναλλαγές με την Ιαπωνία.

Ο Νόμος "Χελμς - Μπάρτον", τώρα, που σχετίζεται με τις επενδύσεις των εταιριών στην Κούβα είναι, κατά τη γνώμη μας, ένας στρατηγικός νόμος, ο οποίος προσπαθεί να ελέγξει τις οικονομικές συναλλαγές της χώρας μας. Οι Ηνωμένες Πολιτείες, εκμεταλλευόμενες την οικονομική ισχύ τους, προσπαθούν να ασκήσουν ακόμα περισσότερες πιέσεις στις χώρες, που έχουν συναλλαγές με την Κούβα. Βέβαια, υπάρχουν, ήδη, αντιδράσεις από πολλές χώρες, οι οποίες, μάλιστα, προσπαθούν να αντιταχθούν νομικά απέναντι στο Νόμο "Χελμς - Μπάρτον", όπως είναι το Μεξικό και ο Καναδάς. Ανάλογες αντιδράσεις υπάρχουν και στην Ευρώπη, και πρέπει να πω, εδώ, ότι αυτήν την περίοδο έχουν αρχίσει συνομιλίες για τη διεύρυνση των εμπορικών μας συναλλαγών με την ΕΕ. Είναι σαφές ότι ο νόμος αυτός έγινε για να ασκηθεί ακόμα μεγαλύτερη πίεση στην Κούβα.

- Πριν από λίγες μέρες μόνο, οι υπουργοί Εξωτερικών της ΕΕ συμφώνησαν σε ένα ψήφισμα, το οποίο, εν μέρει, αντιτίθεται στο Νόμο "Χελμς -Μπάρτον", επειδή, όπως σημειώνεται σ' αυτό, έχει παρατηρηθεί πρόοδος στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κούβα. Καταλήγουν, βέβαια, ότι υπάρχουν ακόμα πολλά βήματα να γίνουν προς αυτήν την κατεύθυνση. Ποια είναι η απάντησή σας σε όλον αυτόν το θόρυβο για τα ανθρώπινα δικαιώματα στη χώρα σας;

- Αυτό, λοιπόν, είναι ένα κλασικό παράδειγμα. Ανέκαθεν γινόταν προσπάθεια να παρουσιαστούν υποτιθέμενα προβλήματα στο σεβασμό των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και οι ΗΠΑ έχουν μεγάλο μερίδιο ευθύνης για την αναμόχλευση του ζητήματος. Οι ΗΠΑ έχουν, επανειλημμένως, προσπαθήσει να κατηγορήσουν την Κούβα με πολλούς τρόπους, ιδιαίτερα μέσω των ΜΜΕ, τα οποία χρησιμοποιούν για να διαστρεβλώσουν την πραγματικότητα, να διαστρεβλώσουν τον τρόπο ζωής του κουβανικού λαού. Μας έχουν αποκαλέσει αντιδημοκρατικούς, ακόμα και δικτάτορες.

Εγώ αναρωτιέμαι πώς αντιλαμβάνεται η Ουάσιγκτον τη δημοκρατία. Γιατί πιστεύω ότι στην Κούβα δεν έχουμε τέτοιο πρόβλημα. Εχουμε πραγματική δημοκρατία, χωρίς διακρίσεις ανάμεσα στα φύλα, όπου όλα τα παιδιά πηγαίνουν σχολείο, όπου όλοι οι νόμοι συζητιούνται με το λαό, όπου όλα τα νοσοκομεία είναι ελεύθερα για όλους. Πραγματικά, δεν καταλαβαίνω τι είναι αυτό που ονομάζουν δικτατορία. Δεν καταλαβαίνω πού στηρίζεται όλο αυτό το θέμα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Υπάρχει κάποιο παράδειγμα συγκεκριμένο, π.χ., άσκησης βίας στους φοιτητές ή σε άλλα κοινωνικά στρώματα, όπως γίνεται στις χώρες της Ευρώπης, ή μήπως εξαφανίζονται οι ανεπιθύμητοι φοιτητές, όπως γίνεται στις υπόλοιπες χώρες της Κεντρικής και Λατινικής Αμερικής, ή ότι γίνονται βασανιστήρια στις φυλακές;

Ολα αυτά είναι ζητήματα που θέτουν οι ΗΠΑ, επειδή δεν μπορούν να ελέγξουν την Κούβα. Γιατί, άραγε, οι ΗΠΑ δεν αναφέρονται ποτέ στην οικονομική ανάπτυξη που σημειώθηκε στην Κούβα ή για τις κατακτήσεις της κουβανικής επανάστασης ή στο γεγονός ότι υποστηρίζουν τους ακροδεξιούς που ζουν στο Μαϊάμι; Μήπως θέλουν, απλώς, να δώσουμε την εξουσία στους λίγους αντικαθεστωτικούς, που ζουν στην Αβάνα και διοικούνται, όπως και χρηματοδοτούνται, από το κεντρικό γραφείο των ΗΠΑ στην πρωτεύουσά μας;

Γιατί οι ΗΠΑ δε μιλούν πότε για τον εαυτό τους; Για την τεράστια διαφορά φτωχών και πλουσίων, για τον τόσο ρατσισμό, για τους ανθρώπους που πεθαίνουν από πείνα και από κρύο στους δρόμους; Αυτό δεν είναι παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων; Δεν είναι παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων η παρεμπόδιση των προϊόντων, που προορίζονται για τα παιδιά στην Κούβα; Δεν είναι παραβίαση ο παρατεταμένος 35ετής οικονομικός αποκλεισμός; Λοιπόν, εγώ πιστεύω ότι παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπάρχει στις ΗΠΑ, που εμφανίζονται ως η πλέον δημοκρατική χώρα.

Μήπως δεν είναι δημοκρατικό ένας λαός να εκλέγει την κυβέρνησή του; Μήπως ο πολυκομματισμός είναι το άπαν της δημοκρατίας; Στις ΗΠΑ κυβερνούν εδώ και τόσα χρόνια μόνο δύο κόμματα. Μήπως δεν είναι δημοκρατία να ζητάται η γνώμη του λαού για κάθε νέο νομοσχέδιο, για κάθε απόφαση; Κατά τη γνώμη μου, δημοκρατία είναι αυτό που έχουμε στην Κούβα, όπου η κυβέρνηση αποτελείται από όλα τα κοινωνικά στρώματα, από όλους τους επαγγελματικούς τομείς. Οπως και να έχει, όσο και να μας κατηγορούν, εμείς δεν πρόκειται να παραχωρήσουμε την εξουσία στους ακροδεξιούς του Μαϊάμι ούτε στα αμερικανικά συμφέροντα, που αυτοί εξυπηρετούν.

- Ποια είναι η θέση της νεολαίας στην κοινωνία της Κούβας, αλλά ακόμη και στη διακυβέρνηση της χώρας;

- Στη νεολαία, αυτήν την περίοδο, έτυχε, θα μπορούσαμε να πούμε, να αντιμετωπίσει ορισμένες πολύ δύσκολες στιγμές. Ουσιαστικά, η νεολαία είναι αυτή που θα χαράξει το μέλλον και η οποία καλείται να βγάλει τη χώρα από την οικονομική κρίση. Υπό αυτήν την έννοια, οι νέοι, σήμερα, παίζουν σημαντικότατο ρόλο στην υποστήριξη της κουβανικής επανάστασης, ιδιαίτερα στον τομέα της οικονομίας και της παραγωγής, ενώ παράλληλα γίνεται μια προσπάθεια ενδυνάμωσης των ιδεολογικοπολιτικών μας θέσεων. Υπογραμμίζουμε την προσπάθεια αυτή, γιατί είναι ιδιαίτερα σημαντική για το μέλλον της χώρας, καθώς η νεολαία μας έρχεται αντιμέτωπη με μια σειρά δυσκολίες. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι αυτός είναι και ο τομέας, που η νεολαία μας προσφέρει τα μέγιστα, καθώς είναι ένας αδιάκοπος αγώνας ενάντια στις ατελείωτες ώρες μετάδοσης του ραδιοφωνικού σταθμού "Ράδιο Μαρτί", που εκπέμπει και υποστηρίζεται από τους ακροδεξιούς που έχουν βρει καταφύγιο στο Μαϊάμι. Αλήθεια, αυτό δεν είναι παραβίαση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων;

Πάντως, επιστρέφοντας στο θέμα της νεολαίας, ολοκληρώνοντας, πρέπει να υπογραμμίσω ότι οι νέοι κατέχουν σημαντικότατες θέσεις στη διακυβέρνηση της χώρας. Εχουν καίριες θέσεις στα συμβούλια πόλης, αλλά και στην επαρχία, γνωμοδοτούν, αλλά και αποφασίζουν πολλές φορές για όλα τα ζητήματα, ενώ δεν μπορώ να παραλείψω ότι ο σημερινός υπουργός των Εξωτερικών είναι ο πρώην γραμματέας της Κομμουνιστικής Νεολαίας.

- Πρόσφατα, δημιουργήθηκε σοβαρό πρόβλημα στις διπλωματικές σχέσεις της Κούβας με την Ισπανία και μάλιστα, αν θυμάμαι καλά, ο Ισπανός πρεσβευτής εγκατέλειψε τη χώρα. Τι συνέβη ακριβώς;

- Κατά τα χρόνια της διακυβέρνησης της Ισπανίας από τον Φελίπε Γκονζάλες και το Σοσιαλιστικό Κόμμα, δεν είχαμε αντιμετωπίσει ουδέποτε σοβαρά προβλήματα στις διπλωματικές, αλλά και στις εμπορικές μας σχέσεις. Τα προβλήματα άρχισαν με την εκλογή στην πρωθυπουργία της Ισπανίας, του Χοσέ Μαρία Αθνάρ. Είναι γνωστό ότι ο Αθνάρ είχε και έχει πολύ καλές σχέσεις με τους αντικαθεστωτικούς ακροδεξιούς Κουβανούς, που ζουν στο Μαϊάμι, όπου και έχει ζήσει αρκετά χρόνια. Αλλωστε, μεγάλο μέρος της προεκλογικής του εκστρατείας φαίνεται ότι χρηματοδοτήθηκε από αυτούς, με αντάλλαγμα την υπόσχεση του Αθνάρ να κάνει ό,τι είναι δυνατόν για να αποσταθεροποιηθεί η επανάσταση στην Κούβα.

Ο κύριος Αθνάρ, αμέσως μετά την εκλογή του, προχώρησε σε μια σειρά αλλαγές στα διπλωματικά κλιμάκια και αντικατέστησε τον πρεσβευτή της χώρας του στην Κούβα, όπως έκανε και με πολλούς άλλους πρεσβευτές. Ο νέος πρεσβευτής, πριν ακόμα γίνουν αποδεκτά τα χαρτιά του, ενεπλάκη και συνεργάστηκε ξεκάθαρα και απροκάλυπτα με τους αντικαθεστωτικούς που ζουν στην Αβάνα, στους οποίους παρείχε πλήρη υποστήριξη. Εμείς δε δεχτήκαμε τα χαρτιά του οπότε αναγκάστηκε να επιστρέψει στην Ισπανία και ζητήσαμε την αντικατάστασή του. Μέχρι σήμερα, η ισπανική κυβέρνηση δεν προχώρησε στην αντικατάστασή του και έτσι στην Αβάνα παραμένει, μόνο, ο εμπορικός ακόλουθος της ισπανικής πρεσβείας.

Ελένη ΜΑΥΡΟΥΛΗ

Στόχος της Κούβας είναι να διατηρήσει τα βασικά χαρακτηριστικά της Επανάστασης, δηλαδή τη δωρεάν παιδεία, την δωρεάν ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, τον πολιτισμό και τον αθλητισμό