Σε λίγες μέρες η μελέτη του ξένου οίκου για το ασφαλιστικό σύστημα της χώρας μας θα είναι στα χέρια της κυβέρνησης, η οποία βεβαίως δεν είναι καθόλου ανυποψίαστη για το περιεχόμενό της, καθώς οι κατευθύνσεις για την «αναμόρφωση» του συστήματος Κοινωνικής Ασφάλισης έχουν δοθεί εδώ και καιρό. Αφορούν τη συρρίκνωση των συντάξεων, τον υπολογισμό τους με βάση τις αποδοχές της τελευταίας 15ετίας ή όλου του ασφαλιστικού βίου, την αύξηση των ορίων ηλικίας συνταξιοδότησης στα 65-67 έτη, για άνδρες και γυναίκες, με ταυτόχρονη κατάργηση της μειωμένης σύνταξης και του θεσμού των βαρέων και ανθυγιεινών.

Η παράδοση της μελέτης θα πυροδοτήσει μια διαδικασία που φιλοδοξεί να οδηγήσει σε σημαντικές νομοθετικές ανατροπές στο ασφαλιστικό, οι οποίες θα πλήξουν τα δικαιώματα που έχουν σήμερα ασφαλισμένοι και συνταξιούχοι. Δικαιώματα και κατακτήσεις που έχουν ήδη δεχτεί σημαντικά πλήγματα από το 1991 με τους αντιασφαλιστικούς νόμους της ΝΔ και χτυπήθηκαν επιπλέον με το νομοθετικό έργο της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ.

Το μόνο «αντίπαλο δέος» στα σχέδια της κυβέρνησης είναι η κινητοποίηση των εργαζομένων ενάντια στην κυβερνητική πολιτική. Το βάρος της ενημέρωσης και ενεργοποίησης των ασφαλισμένων πέφτει στους ώμους των ταξικών δυνάμεων, καθώς οι πλειοψηφίες στα ανώτερα συνδικαλιστικά όργανα των εργαζομένων έχουν κάνει σαφές ότι θα κινηθούν στα πλαίσια του «κοινωνικού διαλόγου», δηλαδή της αποδοχής των κυβερνητικών μέτρων μέσα από μια δήθεν ανταλλαγή απόψεων και επιχειρημάτων.

Ετσι κι αλλιώς, οι θέσεις που προβάλλει η ΓΣΕΕ σηματοδοτούνται από την «ευρωπαϊκή προοπτική» της χώρας μας και την ΟΝΕ. Σχετικό κείμενο που παραδόθηκε από τη ΓΣΕΕ στην κυβέρνηση πρόσφατα, στα πλαίσια του «κοινωνικού διαλόγου» για τις εργασιακές σχέσεις, χαρακτηρίζεται από γενικόλογες διακηρύξεις για τα δικαιώματα των ασφαλισμένων, κάνει μια αναφορά στην ανάγκη τριμερούς χρηματοδότησης και παραθέτει άξονες συζήτησης που διευκολύνουν την κυβέρνηση να θίξει όσα ζητήματα δεν πρόλαβε στις προηγούμενες αντιασφαλιστικές παρεμβάσεις της.

Για άλλη μια φορά πρέπει να επισημανθεί το εξής: Οι αλλαγές που προωθεί η κυβέρνηση έχουν καθοριστεί από την Ευρωπαϊκή Ενωση και το κεφάλαιο. Οι κατευθύνσεις αυτές περιέχονται σε κείμενα αποφάσεων των ανώτερων οργάνων της Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπως είναι αυτά των Συνοδών Κορυφής των ηγετών των κρατών - μελών, σε οδηγίες και αποφάσεις της Κομισιόν ως «παρατηρήσεις», στη «Λευκή Βίβλο» που έθεσε τα θεμέλια των αντεργατικών και αντιασφαλιστικών ανατροπών μετά τη Συνθήκη του Μάαστριχτ.

Η πολιτική της κυβέρνησης είναι βαθιά ταξική, υπηρετεί τα συμφέροντα του κεφαλαίου και σε καμία περίπτωση δεν ξεφεύγει από το μοντέλο που έχουν οραματιστεί τα αρμόδια όργανα της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Στο στόχαστρο αυτής της πολιτικής είναι ο δημόσιος και κοινωνικός χαρακτήρας της κοινωνικής ασφάλισης. Οι συνέπειές της θα είναι πολύμορφες - στο βαθμό που δε θα εμποδιστεί από τους αγώνες των εργαζομένων - και θα αφορούν συνοπτικά στα όρια ηλικίας συνταξιοδότησης, στις συντάξεις, στις παροχές των ταμείων.

Πολλά είναι τα σενάρια των αλλαγών που έχουν δει το φως της δημοσιότητας το τελευταίο διάστημα στα πλαίσια προετοιμασίας του «εδάφους». Το βασικό προπαγανδιστικό μοτίβο της κυβέρνησης έχει να κάνει με τη «μη βιωσιμότητα» του συστήματος. Οι ασφαλισμένοι καλούνται να δεχτούν τις αλλαγές «για να έχουν σύνταξη», γιατί αλλιώς το σύστημα δε θα μπορέσει να εγγυηθεί την καταβολή τους σε 15-30 χρόνια. Μόνο που οι αλλαγές αυτές καθορίζονται από την ΕΕ και τους διεθνείς ιμπεριαλιστικούς οικονομικούς οργανισμούς.

«Οδηγός» για τις αλλαγές στο ασφαλιστικό είναι και οι αντιδραστικές αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις, οι οποίες δε ρήμαξαν μόνο τα εργασιακά δικαιώματα, αλλά χρησίμευσαν και για μια απροσχημάτιστη εξυπηρέτηση των συμφερόντων του κεφαλαίου, η οποία εκφράστηκε και με «ζεστό» χρήμα στις τσέπες τους!

Οι ίδιες οι αλλαγές στις εργασιακές σχέσεις επιβάλλουν και ένα διαφορετικό ασφαλιστικό σύστημα, τέτοιο που να ανταποκρίνεται στις «νέες ανάγκες». Με λίγα λόγια πώς θα διατηρήσεις ένα ασφαλιστικό σύστημα που βασίζεται στην πλήρη και σταθερή απασχόληση, στο 8ωρο, στη διαδοχική ασφάλιση, όταν φτιάχνεις ένα καθεστώς μερικής 4ωρης ή και 2ωρης ή τρίωρης απασχόλησης; Πώς συνδέεται η «απασχολησιμότητα» με μια αξιοπρεπή σύνταξη από το ταμείο ενός κλάδου, όταν υποχρεωτικά ο εργαζόμενος θα αλλάζει 7-8 δουλιές στη διάρκεια του «εργασιακού βίου», δε θα έχει συγκεκριμένη ειδικότητα και εργοδότη ή όταν θα μένει άνεργος για μεγάλα χρονικά διαστήματα;

Αν και είναι πολλές οι αναφορές για τις αλλαγές στο ασφαλιστικό, έχει δοθεί ήδη ένα περίγραμμα των αλλαγών που προωθούνται. Οι κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης περιγράφουν ένα σύστημα όπου θα παίζει σημαντικό ρόλο η ιδιωτική ασφάλιση, με διάφορες μορφές αύξησης του χρόνου συνταξιοδότησης, με μείωση των κοινωνικών δαπανών, μείωση συντάξεων και με διοχέτευση της περιουσίας των ασφαλιστικών ταμείων στο χρηματιστήριο για να γίνουν επενδύσεις.

Οι τρεις αυτοί άξονες, ή πυλώνες που έχουν σκιαγραφηθεί, είναι οι εξής:

- Ο πρώτος άξονας αφορά μια χαμηλή σύνταξη από τα ταμεία κύριας ασφάλισης, σε ανταποδοτική βάση και με σύστημα διανεμητικό.

- Ο δεύτερος άξονας αφορά μια δεύτερη σύνταξη, από τα ταμεία επικουρικής ασφάλισης σε σύστημα κεφαλαιοποιητικό.

- Ο τρίτος άξονας αφορά τις συντάξεις που μπορεί να δώσουν οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρίες, έναντι υψηλού αντιτίμου.

Ηδη αυτή τη στιγμή γίνεται πολύς λόγος για το «ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα», που υποτίθεται ότι θα δίνεται ανεξαιρέτως σε όλους εκείνους που δεν έχουν κάποιο άλλο πόρο ζωής. Σε εκείνους που βρίσκονται σε ηλικία συνταξιοδότησης μπορεί να εκφραστεί με τη μορφή «εθνικής σύνταξης» και στους υπόλοιπους σαν ένα επίδομα. Και στις δυο περιπτώσεις θα πρόκειται για ένα ανάξιο λόγου ποσό, που θα έχει περισσότερο δημαγωγικό χαρακτήρα, παρά θα ουσιαστικό.

Για του λόγου το αληθές, η σημερινή κυβέρνηση έχει επιτρέψει και επιβάλει με την αντιασφαλιστική πολιτική της, να παίρνει ένας συνταξιούχος λόγω αναπηρίας περίπου 60.000 δρχ. σύνταξη εφόσον έχει ασφαλιστεί μετά το 1993. Το ποσό αυτό το παίρνουν σαν σύνταξη νέοι εργαζόμενοι που έπαθαν κάποιο σοβαρό ατύχημα. Αντίστοιχα, η κυβέρνηση αυτή έκοψε τη σύνταξη χηρείας για εκείνους που είναι κάτω των 45 ετών. Το μέτρο χτυπάει κυρίως τις γυναίκες, οι οποίες καλούνται στην ηλικία των 40 ετών και με κάποιο παιδί, να βρουν δουλιά όταν η ανεργία αγγίζει τα μεγαλύτερα ποσοστά που έχουν σημειωθεί στη χώρα μας.

Σκοπός της κυβέρνησης, όσον αφορά το διαδικαστικό μέρος της υπόθεσης, είναι να διαμορφώσει και καταθέσει ένα νομοσχέδιο στο τέλος του εξαμήνου ή και το Σεπτέμβρη. Στο μεταξύ, το Μάρτη θα πρέπει να έχει καταθέσει ένα σχέδιο «αναμόρφωσης» του συστήματος κοινωνικής ασφάλισης, στα πλαίσια της Συνόδου Κορυφής της Χάγης. Μετά την παραλαβή της μελέτης του ξένου οίκου, θα βάλει μπρος τον «κοινωνικό διάλογο», ο οποίος αναμένεται να κρατήσει αρκετά, καθώς αποτελεί πάγιο πρόσχημα για να μη γίνονται κινητοποιήσεις.