Associated Press

Ανήμερα των γενεθλίων του ο Μπ. Ετσεβίτ εξέρχεται από το νοσοκομείο

Μια πρόσφατη δημοσκόπηση, που επικαλείται το περιοδικό The Economist (25.5), υπογράμμισε ένα «κοινό μυστικό»: Τα τρία κόμματα που συναποτελούν τον κυβερνητικό συνασπισμό -- το κεντροαριστερό Κόμμα της Δημοκρατικής Αριστεράς του Μπουλέντ Ετζεβίτ, το κεντρώο Κόμμα της Μητέρας Πατρίδας του Μεσούτ Γιλμάζ και το ακροδεξιό Κόμμα Εθνικιστικής Δράσης του Ντεβλέτ Μπαχτσελί --, εάν γίνονταν αύριο εκλογές στην Τουρκία δε θα συγκέντρωναν το ποσοστό 10%, το όριο εισδοχής στη Βουλή. Η ίδια δημοσκόπηση παρουσίασε ως τον πιθανότερο επωφελούμενο της φθοράς των κυβερνητικών κομμάτων τον «μετριοπαθή» ισλαμιστή πρώην δήμαρχο της Κωνσταντινούπολης, Ταγίπ Ερντογάν, ο οποίος με το κόμμα Ακ (Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης, η λέξη που συνθέτουν τα δύο αρχικά σημαίνει «Λευκό» στα τουρκικά) μοιάζει ικανός να κερδίσει διά περιπάτου 20% και να πρωταγωνιστήσει στη μεγαλύτερη ανατροπή στην τουρκική πολιτική από τότε που ο εξοστρακισμένος πρώην μέντοράς του, Νετζμετίν Ερμπακάν, κέρδιζε τις εκλογές. Για να ανατραπεί, στη συνέχεια, από ένα «μεταμοντέρνο πραξικόπημα». Ο θόρυβος άρχισε.

Το γεγονός ότι ένα νεοσύστατο ισλαμικό κόμμα, που ξαναγεννήθηκε σαν άλλος Φοίνικας από τις στάχτες του, κατ' απαίτηση των στρατηγών, απαγορευθέντος Φαζιλέτ, ανακατεύει την τουρκική πολιτική τράπουλα δε σημαίνει πολλά, αφού για να μετουσιωθεί η τάση του σε συσχετισμό ισχύος πρέπει αναγκαστικά να μεσολαβήσουν εκλογές. Στα τέλη της προηγούμενης βδομάδας, όμως, η εισαγωγή του Μπουλέντ Ετζεβίτ σε νοσοκομείο για πολλοστή φορά λόγω ενός σπασμένου πλευρού και μιας θρόμβωσης στο αριστερό του πόδι φάνηκε να δίνει στον φιλόδοξο Ερντογάν την ευκαιρία του: Η φιλολογία περί εκλογών φούντωσε. Τροφή σε αυτήν έδωσε και ο κατά φαντασίαν (των δυτικών εφημερίδων) «Μεσσίας» της τουρκικής οικονομίας, Κεμάλ Ντερβίς, δηλώνοντας πως οι εκλογές «ίσως ξεκαθαρίσουν» το πολιτικό τοπίο. Η συνέντευξη που παραχώρησε στο πρακτορείο Ρόιτερ ο πρώην αντιπρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας, το διορισμό του οποίου είχε απαιτήσει ο αντιπρόεδρος του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου (ΔΝΤ), Στάνλεϊ Φίσερ, για τη «διάσωση» της τουρκικής οικονομίας μέσω δανείων, μετά τη νομισματική κρίση των αρχών του 2001, ήταν χαρακτηριστική μιας ασυγχώρητης άγνοιας κινδύνου από μέρους του.

Διότι μπορεί ο εκδότης της εφημερίδας Turkish Daily News,Ιλνούρ Τζεβίκ, να έγραψε στο κύριο άρθρο της εφημερίδας του (27.5) ότι η τουρκική πολιτική σκηνή ωρίμασε πια, ότι οι απλοί πολίτες έχουν παραχωρήσει πραξικοπήματα σαν κι αυτά του στρατηγού Εβρέν και των παλικαριών του στη δικαιοδοσία της λήθης και δε χωρούν παρεμβάσεις του Επιτελείου στα πολιτικά πράγματα, αλλά τέτοιου είδους εκτιμήσεις απέχουν έτη φωτός από την πραγματικότητα. Ο στρατός μένει εκτός πολιτικής μόνο εφόσον δεν απειλούνται οι αρχές του κεμαλικού κράτους, των οποίων αυτοπροβάλλεται ως ο θεματοφύλακας. Αν οι εκλογές προκηρυχτούν πράγματι και ο Ερντογάν ή κάποιος άλλος ισλαμιστής τις κερδίσει, ο Κιβρίκογλου θα μιμηθεί, απλούστατα, το παράδειγμα που χάραξαν οι προκάτοχοί του με τρία πραξικοπήματα και αναρίθμητες «ηπιότερες» παρεμβάσεις.

Γνωρίζοντας πολύ καλά τι θα σήμαινε να οδηγηθεί η χώρα σε εκλογές, οι πολιτικοί αρχηγοί του κυβερνητικού συνασπισμού αποφάσισαν τη βδομάδα που πέρασε να παραμερίσουν και πάλι τις -- χαοτικές -- διαφορές τους και να σταθούν στο πλευρό του Ετζεβίτ για όσο αντέξει η υγεία του 77χρονου βετεράνου πολιτικού (ο τουρκικός Τύπος σπεκουλάρει ότι πάσχει από Πάρκινσον ή κάποια μυασθένεια, ο ίδιος και το περιβάλλον του ούτε επιβεβαιώνουν ούτε διαψεύδουν τις πληροφορίες αυτές).

Μια σύσκεψη των αρχηγών των τριών κομμάτων σε αίθουσα αναμονής του νοσοκομείου με κάμποση τηλεοπτική κάλυψη, η ανεπίσημη αλλά αναφερθείσα με μια δόση χαιρεκακίας από Τούρκους δημοσιογράφους φήμη ότι ο Ντερβίς εισέπραξε με τρόπο όχι και τόσο ευγενικό την προτροπή να κόψει τις εξυπνάδες περί εκλογών και, τέλος, η έξοδος του πρωθυπουργού από το νοσοκομείο (Τρίτη, τη μέρα των γενεθλίων του) έδωσαν την ευκαιρία στον ίδιο όσο και στους εταίρους του να προσπαθήσουν να αντιστρέψουν το κλίμα. «Ανάρρωσα, η κυβέρνηση συνεχίζει το έργο της και θα εκπληρώσει τις υποσχέσεις της... οι εκλογές θα γίνουν κανονικά το 2004», δήλωσε ο εμφανώς καταβεβλημένος Ετζεβίτ με την υπερπροστατευτική, όπως τη χαρακτηρίζουν όσοι τη γνωρίζουν, σύζυγό του στο φόντο.

Μένει να αποδειχθεί αν και για πόσο ο Ετζεβίτ θα αντέξει στις αυξημένες του πρωθυπουργικές υποχρεώσεις, σε μια συγκυρία απολύτως κρίσιμη, καθώς εκκρεμούν θέματα που απαιτούν άμεσους και λεπτούς χειρισμούς (όπως η διαπραγμάτευση για την ένταξη στην ΕΕ και η συνδεόμενη με αυτήν διαπραγμάτευση για το Κυπριακό, η αντιμετώπιση της συνεχιζόμενης οικονομικής κρίσης, η ανάληψη της ηγεσίας της Δύναμης Αρωγής για την Ασφάλεια του Αφγανιστάν από την Τουρκία, το ενδεχόμενο ενός νέου αμερικανικού πολέμου κατά του Ιράκ, ο επαναπροσδιορισμός του τουρκικού ρόλου στη Μέση Ανατολή και ειδικά οι σχέσεις Τουρκίας-Ισραήλ, η διαπραγμάτευση για τον ευρωστρατό... και ο κατάλογος συνεχίζεται επί μακρόν). Το βέβαιο είναι ότι ήδη τίθεται από πολλούς το ερώτημα ποια θα είναι η διάδοχη κατάσταση.

Πράγμα ούτε όσο απλό ούτε όσο «εσωτερικού» ενδιαφέροντος μοιάζει. Στον ορισμό του νέου πολιτικού status quo καθοριστικό ρόλο θα παίξουν οι παρεμβάσεις «παικτών» όπως το ΔΝΤ και οι ΗΠΑ, αλλά περισσότερο από ποτέ άλλοτε και της ΕΕ (η Γερμανία είναι ο μεγαλύτερος δανειστής της Τουρκίας σε εθνικό επίπεδο και, πέραν αυτού, ένας παράγοντας που θέλει «αυτόνομο» ευρωστρατό για τους δικούς της λόγους). Ο σημερινός συνασπισμός, όσο παράδοξος κι αν είναι, εξασφαλίζει τα minima «κοσμικότητας» και συνεργασίας που θέλουν αυτοί οι παράγοντες. Αντίθετα, το επιθυμητό apparatus θα διαταραχτεί αν ένας ισλαμιστής όπως ο Ερντογάν ή ένας ακροδεξιός όπως ο Μπαχτσελί επικαρπωθεί τη φθορά των καθεστωτικών πολιτικών κομμάτων μετά την οικονομική κρίση, που βύθισε εκατομμύρια Τούρκους πολίτες στην απελπισία, την άγρια σφαγή και καταπίεση των πολιτικών κρατουμένων στις φυλακές, την ταπεινωτική απραξία τους μπροστά στον ακήρυχτο πόλεμο του Ισραήλ κατά των ομόθρησκων των Τούρκων, Παλαιστινίων, και ένα σωρό άλλες ταπεινωτικές εξελίξεις.

Η (υπαρκτή) πιθανότητα να επιστρέψει το τουρκικό πολιτικό σκηνικό στην κατάσταση που βρισκόταν τη δεκαετία του 1990, όταν η μόνη βεβαιότητα ήταν η αβεβαιότητα, δε χαροποιεί ούτε τους δανειστές, που προειδοποιούν για διακοπή των δανείων, ούτε τους στρατηγούς, ούτε κανέναν άλλον από τους ενδιαφερόμενους «παίκτες», από τις πολυεθνικές έως το Στέιτ Ντιπάρτμεντ. Ως συνήθως, «φυσικά», όλοι αυτοί θέλουν τον τουρκικό λαό απλό θεατή...

Associated Press

Οι διαδηλώσεις είναι σχεδόν καθημερινές

Πρόκειται για το δημοφιλέστερο τηλεοπτικό σόου στην Αργεντινή, όπου οι διαγωνιζόμενοι δε φεύγουν από τα πλατό έχοντας κερδίσει εκατομμύρια ή κάποιο ταξίδι σε εξωτικά μέρη. Οποιος κερδίσει δε γίνεται εκατομμυριούχος, αλλά απλά κερδίζει μία θέση εργασίας!

Προκειμένου να κερδίσουν δωρεάν διαφημιστικό χρόνο, οι εργοδότες συμφωνούν να παρέχουν μία θέση εργασίας - με σύμβαση εργασίας μόλις ενός χρόνου - για την οποία διαγωνιζόμενοι εκθέτονται μπροστά στο τηλεοπτικό κοινό, το οποίο θα κρίνει με τα τηλεφωνήματά του τη διαδικασία εκλογής και τελικά είναι αυτό που θα επιλέξει ποιος από τους δύο που θα φτάσουν στον τελικό θα λάβει την πολυπόθητη θέση εργασίας. Συνήθως κερδίζει ο υποψήφιος που κατά τη διαδικασία των συνεντεύξεών τόσο του ίδιου όσο και της οικογένειάς του, προκαλεί τα περισσότερα δάκρυα και τη μεγαλύτερη συμπόνια των τηλεθεατών.

Η ανθρώπινη αξιοπρέπεια στον κάλαθο των αχρήστων. Και γιατί όχι; Μπορεί η αξιοπρέπεια και μόνο να καθησυχάσει τα τύμπανα της κοιλιάς που δονούν υπερβολικά δυνατά, μήνες τώρα, το κορμί των ανέργων και των πολυπληθών οικογενειών τους; Εξάλλου, όλοι γνωρίζουν ότι η πλειοψηφία των Αργεντίνων ζει πια κάτω από το όριο της φτώχειας.

Associated Press

Την ίδια στιγμή επεκτεινόταν το πρόγραμμα του ΔΝΤ, που με κοινωνικούς όρους έχει χαρακτηριστεί σε «σύστημα φτώχειας», καθώς ολοένα και μεγαλύτερο τμήμα του ενεργού οικονομικά πληθυσμού περιθωριοποιόταν, με την ανεργία να θερίζει ή με τις συνεχείς «ελαφρύνσεις» στο εισόδημά του ή τέλος με τη μειοψηφία αρχικά και κατόπιν με την πλειοψηφία να προσπαθεί να επιζήσει με τα ελάχιστα τα οποία φυσικά κέρδιζε στην παραοικονομία.

Απόρροια αυτής της σταδιακής και ειδικά μετά την κρίση του '98 γοργής σήψης ήταν η πλήρης κατάρρευση του οικονομικού και κοινωνικού συστήματος. Με αφορμή την αδυναμία της Αργεντινής να αποπληρώσει τα 141 δισ. δολάρια του εξωτερικού της χρέους, το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο αρνήθηκε νέα δανειοδότηση στη χώρα, εάν δεν πραγματοποιούνταν αναγκαίες μεταρρυθμίσεις.

Ωστόσο, η πραγματική κατάρρευση αποτυπώνεται εν μέρει και στα αποτελέσματα της έρευνας που έγινε από το Κέντρο Στατιστικών Ερευνών.

Τους τελευταίους πέντε μήνες, οι μισοί από τους κατοίκους της Αργεντινής ζουν κάτω από το όριο φτώχειας των 600 πέσος, δηλαδή 190 δολάρια το μήνα. Το όριο των 600 πέσος ισχύει για οικογένειες με τρία παιδιά, ενώ στις βόρειες περιοχές το 70% των κατοίκων ζει κάτω από το συγκεκριμένο όριο.

Η οικονομική κρίση που ταλανίζει την Αργεντινή ώθησε κάτω από το όριο της φτώχειας 100.000 ανθρώπους κάθε μήνα από τον περασμένο Οκτώβρη μέχρι το Μάρτη μόνο στην περιοχή της πρωτεύουσας. Σύμφωνα με την Εθνική Στατιστική Υπηρεσία, σχεδόν το 40% του πληθυσμού του Μείζονος Μπουένος Αϊρες, όπου διαβιούν περίπου 12 εκατομμύρια άνθρωποι, αριθμός που αντιστοιχεί στο ένα τρίτο των κατοίκων της χώρας, ζουν σε συνθήκες απόλυτης ένδειας. Μολονότι στη μελέτη δίνονται μόνο ποσοστά, σύμφωνα με τους αναλογικούς υπολογισμούς τους, περίπου 1,5 εκατομμύριο άνθρωποι βρέθηκαν κάτω από το όριο της φτώχειας σε όλη την Αργεντινή κατά τη διάρκεια της κορύφωσης της οικονομικής κρίσης...

Συνάμα, οι αναλυτές υπολογίζουν ότι ένας στους δύο Αργεντίνους είναι φτωχός, με βάση τη δυνατότητά τους να πληρώνουν για βασικά καταναλωτικά αγαθά. Επίσης, όχι μόνο βρίσκονται αντιμέτωποι με το φάσμα της ανεργίας, αλλά και με τις ολοένα αυξανόμενες τιμές των προϊόντων, μετά την υποτίμηση του νομίσματος που είχε ως αποτέλεσμα το πέσο να χάσει το 66% της αξίας του έναντι του δολαρίου από τις αρχές Γενάρη.

Πριν μία δεκαετία κάτω από το όριο της φτώχειας δε ζούσε ούτε το 10% του πληθυσμού. Αντιθέτως, το 10% από τα 36 εκατομμύρια κατοίκους της χώρας σύρθηκε στη φτώχεια μετά την υποτίμηση του πέσο έναντι του δολαρίου, δηλαδή μέσα στους τελευταίους έξι μήνες. Εκτοτε το νόμισμα της Αργεντινής απώλεσε το 70% της αξίας του. Ο πληθωρισμός εκτιμάται στο 21% κι ακόμη μεγαλύτερος, φτάνοντας στο 35% εάν πρόκειται για τα τρόφιμα. Η ανεργία βρίσκεται στο 25% και το ΑΕΠ αναμένεται να συρρικνωθεί κατά 15% μέχρι τα τέλη του χρόνου.

Οταν στις 19 Δεκέμβρη η λαϊκή οργή πια ξεχύθηκε σαν μανιασμένη θάλασσα στους δρόμους, αφήνοντας πίσω της 31 νεκρούς και εκατοντάδες τραυματίες, μία νέα σελίδα γύρναγε και το τέλος δεν είναι άδολο. Η καρέκλα και του πέμπτου κατά σειρά Προέδρου, μέσα σε ένα εξάμηνο, Εδουάρδο Ντουάλδε τρίζει επικίνδυνα και μόλις την προηγούμενη εβδομάδα απείλησε και αυτός με παραίτηση, ώστε να πιέσει και να λάβει τελικά την υποστήριξη των κυβερνητών ως προς το πρόγραμμα πολύ αυστηρής λιτότητας που πρέπει να επιβληθεί προκειμένου να ξαναϋπάρξει μία εκχώρηση δανείου εκ μέρους του ΔΝΤ. Τα ακόμη αυστηρότερα μέτρα λιτότητας ήταν το πάγωμα στις αναλήψεις από τις χρηματικές καταθέσεις των πολιτών, κάτι που αναπόφευκτα οδήγησε την οικονομία σε ακόμη μεγαλύτερη στασιμότητα.

Ως αντάλλαγμα, ο Ντουάλδε, σύμφωνα με την εφημερίδα «Κλαρίν», δήλωσε ότι ΘΑ ανακοινώσει ένα άνευ προηγουμένου στην ιστορία της Αργεντινής κοινωνικό πρόγραμμα, που θα επιχειρήσει «να αναδιανείμει τον πλούτο από τους έχοντες στους φτωχότερους».

Εντούτοις, θεωρείται κάτι παραπάνω από αμφίβολο εάν ο Ντουάλδε μπορέσει να επιτύχει κάτι και πολύ περισσότερο εάν θα εφαρμόσει το οικονομικό του πρόγραμμα. Φυσικά, δε γίνεται λόγος για τις εξαγγελίες περί αναδιανομής του πλούτου...

Μπορεί οι κυβερνήτες των Πολιτειών να κάμφθηκαν από τις πιέσεις, «προκειμένου να σώσουν τη χώρα από το απόλυτο χάος», ωστόσο οι Αργεντίνοι, οι οποίοι πάνω από έξι μήνες συμμετέχουν ενεργά σε αυτό που είναι γνωστό ως Αργεντινάσο, δεν πείστηκαν. Εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι και πάλι βρέθηκαν στους δρόμους σε ολόκληρη την Αργεντινή απαιτώντας τρόφιμα, δουλιά και αλλαγή της κυβερνητικής οικονομικής πολιτικής. Οι φτωχοί και άνεργοι απαιτούν δωρεάν διανομή τροφίμων και φαρμάκων σε ανθρώπους, οι οποίοι δεν έχουν τη δυνατότητα να τα εξασφαλίσουν, καθώς και καταπολέμηση της ανεργίας.

Το σύνθημα να «φύγουν όλοι» αντηχεί παντού... Από αναλυτές εκτιμάται ότι ακόμη και η τύχη του Ντουάλδε είναι προδιαγεγραμμένη. «Εχει ήδη φύγει». Και το ερώτημα που τίθεται είναι: Ποιο είναι το επόμενο βήμα; Δικτατορία νέου τύπου ή ακόμη και παλαιού; `Η;