Μία μεγάλη αναδρομική έκθεση έργων, ενός σημαντικού μας ζωγράφου και έξοχου δασκάλου, του Πάνου Σαραφιανού (1919 - 1968), φιλοξενείται αυτές τις μέρες στην Πινακοθήκη του Δήμου Αθηναίων (Πειραιώς 51). Είναι η πρώτη φορά που διοργανώνεται μία τόσο μεγάλη παρουσίαση της ξεχωριστής εικοσάχρονης εκφραστικής διαδρομής του Π. Σαραφιανού. Η ενδιαφέρουσα αυτή έκθεση, αποτελεί ένα ελάχιστο δείγμα αναγνώρισης της συνεισφοράς του καλλιτέχνη στη συγκρότηση της φυσιογνωμίας της σύγχρονης ελληνικής τέχνης.Μέχρι τις 24 Απριλίου, εκτίθενται 140 έργα - ζωγραφικά και σχέδια - αντιπροσωπευτικά της καλλιτεχνικής του πορείας, από τα πρώτα ρεαλιστικά πορτρέτα έως τα τελευταία της χειρονομιακής ζωγραφικής.

Σταθερό θέμα της δημιουργίας του, η ανθρώπινη μορφή, από τη σαφήνεια της περιγραφής της έως την πλήρη αφαίρεση.Ο,τι χαρακτηρίζει τον καλλιτέχνη, είναι η κατάθεση μιας εντελώς προσωπικής δουλιάς. Η συνεισφορά του Π. Σαραφιανού στη σύγχρονη ελληνική τέχνη, που έχει σαν αφετηρία κυρίως τις δεκαετίες του '50 και του '60, είναι εμφανής και αξιοσημείωτη.

Οπως αναφέρει η έφορος της Δημοτικής Πινακοθήκης, Ν. Κυριαζή: "Η όλη πορεία αυτού του ζωγράφου δεν είναι μια ακαδημαϊκή έρευνα εκφραστικών διόδων για τη σταδιακή προσχώρηση από τη ρεαλιστική παράσταση στο ανεικονικό ιδίωμα. Ομως, ακόμη και αν περιοριζόταν σ' αυτήν, η συμμετοχή του στη διατύπωση της μεταπολεμικής ζωγραφικής άρθρωσης δε θα ήταν λιγότερο σημαντική, επειδή η δεκαετία του '50, αρχικά, με την ανασυγκρότηση δυνάμεων και τον επαναπροσδιορισμό αξιών και ιδιαίτερα αυτή του 60, που έσφυζε από νέες τάσεις και προβληματισμούς, αποτελούν ουσιαστικά την αφετηρία της σύγχρονης ελληνικής τέχνης. Αυτές τις δύο καίριες δεκαετίες σφράγισε ο Σαραφιανός με το έργο του που, όπως ήταν μοναδικό και μοναχικό, δεν άσκησε μορφοπλαστικές επιρροές, δε δημιούργησε σχολή και ίσως γι' αυτό, δεν αποτιμήθηκε στο βαθμό που του άξιζε ".

Ο Π. Σαραφιανός γεννήθηκε στη Λαμία το 1919 και τα πρώτα του βήματα έγιναν στο εργαστήρι ζωγραφικής του πατέρα του. Το 1939 μπήκε στο προκαταρκτικό τμήμα της ΑΣΚΤ με δάσκαλο τον Δ. Μισκίνη, ο οποίος διέκρινε αμέσως το ταλέντο του. Το 1940 στον πόλεμο στρατεύτηκε και στα κατοχικά χρόνια μπήκε στα εργαστήρια της ΑΣΚΤ, απ' όπου αποφοίτησε το 1945, έχοντας επιτύχει επαίνους και βραβεία.

Στη διάρκεια της Κατοχής υπήρξε μέλος της Εθνικής Αντίστασης και τον τελευταίο χρόνο, μαζί με άλλους καλλιτέχνες, έγινε αντάρτης του ΕΛΑΣ, αλλά με σύνεργα ζωγραφικής αντί για όπλα και με όνειρα τον εκπολιτισμό.

Οπως σημειώνει η ζωγράφος και σύντροφος της ζωής του Μαίρη Χατζηνικολή: "Στη νεανική του ηλικία έζησε όλα τα δεινά αυτού του τόπου. Τη φτώχεια, τον πόλεμο, την Κατοχή, την επικράτηση του φασισμού. Μετά την απελευθέρωση ακόμα χειρότερα, την απώλεια της αδελφής του το 1945, αλλά και τη διάψευση της ελπίδας για μια πιο δίκαιη ζωή, τη διαστρέβλωση όλων των αξιών που θερμαίνουν και ομορφαίνουν την ψυχή των νέων. Την προδοσία να προβάλλει σαν εθνική σωτηρία, τον απελευθερωτικό αγώνα να στιγματίζεται σαν προδοσία".Στην πρώτη, νεανική, περίοδο του καλλιτέχνη (1947 - 1955), δεσπόζει η παραστατικότητα της γυναικείας μορφής.Είναι τα χρόνια εκκίνησης του ζωγράφου, στα οποία κυριαρχεί η προσωπογραφία, θέμα, που όπως τονίζει η Ν. Κυριαζή, "δίνει τη δυνατότητα στον Σαραφιανό, εκμαιεύοντας τα εσωτερικά στοιχεία των μοντέλων του, να διατυπώσει μια ενδιαφέρουσα σειρά χαρακτηρολογικών μελετών, απ' όπου εμφανώς απουσιάζει η εξιδανίκευση. Ηδη, με τα έργα αυτά σημειώνεται στο ενεργητικό του η εμμονή στην αναζήτηση του βάθους, που αναλαμβάνουν να εξωτερικεύσουν εδώ η αυστηρή οργάνωση του χώρου, τα λιτά, χαμηλόφωνα, στην πλειοψηφία τους, χρωματικά μέσα και το πλάσιμο της φόρμας, που διαμορφώνει μια γλυπτική σχεδόν απτότητα".

Το ταξίδι του Π. Σαραφιανού στην Ιταλία και η διετής (1956 - 1957) παραμονή του στη Ρώμη, άνοιξε στον καλλιτέχνη νέους ορίζοντες. Του δίνεται η ευκαιρία να μελετήσει όλη την ιταλική - και όχι μόνο - τέχνη του παρελθόντος και τα διεθνή σύγχρονα κινήματα. Συγχρόνως σπουδάζει φρέσκο και κεραμική.

"Η διαμονή του στην Ιταλία", σημειώνει η Μ. Χατζηνικολή, "τον είχε συναρπάσει, όχι τόσο για τη σύγχρονη καλλιτεχνική παραγωγή της, όσο για δύο άλλους συγκεκριμένους λόγους. Για τη μεγάλη μουσειακή τέχνη και τις τοιχογραφίες του παρελθόντος που μελέτησε με τη δική του μεθοδολογική προσήλωση και για τις μεγάλες ευκαιρίες επαφής που είχε με τα παγκόσμια κινήματα του αιώνα μας".

Το 1958, αποφασίζει να διεκδικήσει τη θέση καθηγητή εργαστηρίου στην ΑΣΚΤ. Πίστευε ότι στη Σχολή θα μπορούσε να προσφέρει περισσότερα και να εισάγει νέους προσανατολισμούς. Παράλληλα, μετά από πρόταση των καθηγητών Μ. Τόμπρου και Α. Γεωργιάδη, αποφασίζει να διεκδικήσει τη θέση του εφόρου σχεδίου στο προκαταρκτικό τμήμα. Εμπλέκεται όμως σε πολλές ψυχοφθόρες δυσκολίες και γραφειοκρατικά τερτίπια και τελικά χάνει και τις δύο αυτές προοπτικές που τον ενδιαφέρουν ουσιαστικά. Ομοίως, πριν από τον Π. Σαραφιανό, δεν είχαν επιλεγεί καθηγητές ο Γ. Μπουζιάνης και άλλοι ανανεωτές.

Από το 1958 περίπου δρομολογείται στη δημιουργία του Π. Σαραφιανού, η βασιλεία του μαύρου χρώματος, η οποία ολοκληρώνεται το 1963. Ηδη στα σχέδιά του προσεγγίζει λύσεις τολμηρά αφαιρετικές για να καταλήξει σε μία μαύρη έκρηξη, με το σπάσιμο των παραδοσιακών τρόπων έκφρασης.

"Αισθάνομαι ότι το τόσο μαύρο που έχει κατακλύσει τους πίνακες", αναφέρει η Μ. Χατζηνικολή, "διατηρεί την ανάμνηση των "ανθρώπινων περιγραμμάτων" του 1949, αλλά τώρα έχει αποκολληθεί, έχει γίνει σπειροειδές, κινητικό και κοσμικό περίγραμμα. Περίγραμμα που δεν περικλείει, αλλά που επιχειρεί να καταγράψει με δίνες την ύπαρξη, σαν ύλη χωρίς όριο, με χρωματικές μάζες, με σύμβολα και αναμνήσεις (...). Χάρη σ' αυτή την κινητικότητα, η έντονη δραματικότητα και το τόσο μαύρο του Σαραφιανού δεν είναι πραγματικά καταθλιπτικά. Εμπεριέχουν κίνηση που είναι δηλωτική της ζωής. Η ζωγραφική του έκφραση απεικονίζει το δράμα, αλλά και εξέγερση που περιέχει το σπόρο της λύτρωσης".

Από το 1964 περίπου, ο Π. Σαραφιανός περνά στη χειρονομιακή ζωγραφική. Το τέλος της περιπλάνησής του καταλήγει σε ευθείες γραμμές, μαύρες πάντα σε λευκό. Είναι η επαναφορά στην πεμπτουσία της ζωγραφικής, "είναι", καταλήγει η Ν. Κυριαζή, "κυκλαδικά ειδώλια με την αφαιρετικότητα στο έσχατο σημείο, είναι η διάσωση του ανθρώπου με ορθή την ακεραιότητα μέσα στον πολύπλαγκτο βίο του, είναι το κάθετο, χωρίς χειρονομία ελπίδας, καρδιογράφημα μιας απρόσμενης σιγής. Είναι το τέλος του ταξιδιού".

Τη σημαντική ζωγραφική παρουσία του Π. Σαραφιανού, ολοκληρώνει το διδακτικό του έργο, το οποίο άρχισε δύο χρόνια μετά την αποφοίτησή του από την ΑΣΚΤ.Γαλούχησε με το ήθος και τις γνώσεις του μια ολόκληρη γενιά καλλιτεχνών. Από το φημισμένο εργαστήρι του, που μεταφέρθηκε από το 1954 στην οδό Ιθάκης 85, πέρασαν εκατοντάδες υποψήφιοι της ΑΣΚΤ, καταξιωμένοι οι περισσότεροι σήμερα στο χώρο της Τέχνης. Από αυτόν διδάχτηκαν τις απαραίτητες γνώσεις για την εισαγωγή τους στη Σχολή, κυρίως όμως, γνώρισαν την ελευθερία της σκέψης και τον κοινωνικό - συλλογικό ρόλο της.

"Προικισμένος οραματιστής, εξομολόγος, εμψυχωτής, μεταδότης, κατόρθωσε να δώσει μια εξαιρετικά ουσιαστική και ανανεωμένη διάσταση στη λέξη δάσκαλος. Δεν έκανε σχολή. Ιδανικά και πίστη εμφυσούσε στους νέους. Υποβοηθούσε την άνθηση της προσωπικότητάς τους και στο βαθμό που ήταν δεκτικοί, τους έκανε να καταλάβουν πως η τέχνη έχει και κοινωνικό προορισμό (...). Με την αμέριστη προσφορά στους μαθητές του, κατέληξε σε πραγματικές προτάσεις συλλογικής δημιουργίας λίγο πριν το τέλος του. Είχε συλλάβει το πνεύμα της εποχής του από πριν".

"Η ραγδαία αρρώστια και ο θάνατος του Π. Σαραφιανού", καταλήγει η Μ. Χατζηνικολή, "αναδείξανε την ασυνήθιστη αφοσίωση που του είχανε οι νέοι. Καθημερινά ουρές για ζωντανή αιμοδοσία. Την ημέρα του θανάτου οι σπουδαστές της ΑΣΚΤ δεν έκαναν μάθημα και κλείσανε τα εργαστήρια. Στην κηδεία του ένα απέραντο πλήθος πενθούσε".

Ο Γιώργος Βακιρτζής έλεγε: "Εκεί τον ζήλεψα, πώς τα κατάφερε να 'χει τόσους πολλούς λάτρες, όχι φίλους, λάτρες. Καμιά κηδεία στην Ελλάδα δεν έγινε - πέραν των πολιτικών προσωπικοτήτων - που να έρθει τόσος λαός. Θα 'θελα να 'χα την τύχη του. Τίποτ' άλλο".

Ηλιάνα ΜΟΡΤΟΓΛΟΥ

14) Η σχετική βελτίωση των σχέσεων των δύο χωρών δημιουργεί καλύτερες προϋποθέσεις για την άμεση αντιμετώπιση της εκκρεμότητας για το όνομα. Η διαιώνιση της εκκρεμότητας προσφέρεται για αξιοποίηση στα γενικότερα σχέδια έντασης και αποσταθεροποίησης, δίνει ευκαιρία στις ΗΠΑ να ασκούν συνεχείς πιέσεις και να προωθούν τη διαμόρφωση ενός πολιτικού σκηνικού του απολύτου ελέγχου τους. Η "ενδιάμεση" συμφωνία, που άφηνε σε εκκρεμότητα το όνομα, οδήγησε στην αύξηση των πιέσεων και παρεμβάσεων των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων σε βάρος των δύο κρατών, σε μια περίοδο μάλιστα που προωθείται η αμερικανική πρωτοβουλία για λύση - πακέτο σε ολόκληρη την περιοχή, από τα νότια Βαλκάνια ως την Κύπρο.

Το ΚΚΕ επικρίνει τις παλινωδίες της ελληνικής κυβέρνησης στο ζήτημα της συμφωνίας ανάμεσα στις δύο χώρες. Καλεί την κυβέρνηση να πάρει πρωτοβουλία για μια συμφωνία χωρίς μεσολαβητές, που να εγγυάται το σεβασμό των συνόρων, την κατάργηση κάθε αλυτρωτικής προπαγάνδας και τη στενότερη συνεργασία μεταξύ τους.

15) Εμφανίζονται στις σχέσεις των δύο χωρών ορισμένα στοιχεία ομαλοποίησης, ύστερα από την υπογραφή συμφώνου φιλίας και συνεργασίας, με τις συμφωνίες για την εκπαίδευση της ελληνικής μειονότητας. Το ΚΚΕ επισημαίνει ότι στη χώρα μας, και με ευθύνη της κυβέρνησης και μέσων ενημέρωσης, καλλιεργείται ένα επικίνδυνο πνεύμα ρατσισμού κατά των Αλβανών οικονομικών προσφύγων, αποδίδοντάς τους σχεδόν αποκλειστικά ευθύνες για την αύξηση της κοινωνικής εγκληματικότητας στη χώρα μας. Πράγμα που διαψεύδεται από επίσημα στατιστικά στοιχεία.

Το ΚΚΕ επισημαίνει τη μεγάλη ανάγκη που υπάρχει, οι μαζικές οργανώσεις, αλλά και τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, να βοηθήσουν στην καλλιέργεια πνεύματος φιλίας ανάμεσα στους δύο λαούς. Να γίνει επεξεργασία ολοκληρωμένων αναπτυξιακών προγραμμάτων στις παραμεθόριες περιοχές. Το ΚΚΕ παλεύει και επαγρυπνεί, ώστε η ελληνική μειονότητα ν' απολαμβάνει πλήρη δικαιώματα στη γειτονική χώρα.

Να προχωρήσει η ελληνική κυβέρνηση στην καταγραφή και νομιμοποίηση των Αλβανών εργατών και όλων των ξένων εργατών, στην πλήρη ισότητα δικαιωμάτων με τους συναδέλφους τους, σε αυστηρό έλεγχο της εργοδοσίας για την τήρησή τους. Να υπάρξει διακρατική συμφωνία και σε συνεννόηση με τους συνδικαλιστικούς φορείς να εντοπιστούν οι όποιες πραγματικές ανάγκες για εποχιακούς εργάτες.

16) Μετά την κρίση των Ιμίων και τη θεωρία των "γκρίζων ζωνών" η χώρα μας έχει μπει σε καθεστώς περιορισμένης κυριαρχίας στο Αιγαίο.Οι ελληνοτουρκικές σχέσεις έχουν ακόμα περισσότερο διαπλεχτεί με την αμερικανική πολιτική στην περιοχή, που έχει ως στόχο να διεισδύσει ακόμα βαθύτερα, να εξασφαλίσει απόλυτη κυριαρχία στο Αιγαίο, στην Ανατολική Μεσόγειο.

Η αμερικανική πρωτοβουλία προωθεί τη διχοτόμηση του Αιγαίου, την κατάργηση των εθνικών συνόρων, πράγμα που αντικειμενικά συμφέρει την ηγεσία της Τουρκίας, στρέφεται ενάντια και στους δύο λαούς, αλλά και ευρύτερα. Η Ευρωπαϊκή Ενωση, με επικεφαλής τις ηγετικές ιμπεριαλιστικές χώρες, προσφέρει ανοχή, και το κυριότερο, στήριξη στις φιλοδοξίες και τις σοβινιστικές επιδιώξεις της τουρκικής ηγεσίας, που στρέφονται κατά της χώρας μας. Η άρχουσα τάξη της Τουρκίας έχει ουσιαστική στήριξη από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, που κυριαρχούν και επιβάλλουν τη θέλησή τους παγκόσμια.

17) Ο διάλογος μπορεί να γίνει το μέσο για να λυθούν διμερή προβλήματα ανάμεσα στην Ελλάδα και την Τουρκία. Για να έχει νόημα, πρέπει να γίνει στη βάση του Διεθνούς Δικαίου, με αμοιβαίο σεβασμό της εδαφικής ακεραιότητας και των κυριαρχικών δικαιωμάτων των δύο χωρών. Το πρόβλημα της υφαλοκρηπίδας μπορεί να λυθεί ειρηνικά, σύμφωνα με το Διεθνές Δίκαιο και τη διεθνή πρακτική, με παραπομπή της διαφοράς στο Δικαστήριο της Χάγης, εφόσον ο διάλογος δεν αποδώσει.

Η κυβέρνηση Σημίτη και κάτω από τις πιέσεις του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ αποδέχτηκε την αμερικανική υπόδειξη για διάλογο "βήμα προς βήμα" με την Τουρκία, τη δυνατότητα προσφυγής στο Δικαστήριο της Χάγης, τόσο για τα Ιμια όσο και για την υφαλοκρηπίδα, και στη συνέχεια,εφόσον υπάρξει λύση, να συνεχιστεί η συζήτηση και για τα άλλα ζητήματα. Αυτός ο σχεδιασμός αποδείχτηκε επικίνδυνος, πράγμα που έγκαιρα πρόβλεψε το ΚΚΕ, αρνούμενο την παραπομπή του προβλήματος των Ιμίων στο Διεθνές Δικαστήριο, αφού ανοίγει το δρόμο στη νομιμοποίηση διεκδικήσεων σε βάρος κατοχυρωμένων συνόρων και διεθνών συμφωνιών. Επιβεβαιώθηκε και από το γεγονός ότι η τουρκική κυβέρνηση προχώρησε σε αμφισβήτηση και άλλων σημείων των συνόρων, όπως στην περίπτωση της Γαύδου, ενώ έθεσε γενικότερο πρόβλημα για το καθεστώς στο Αιγαίο. Πρόβαλλε την άποψη για "γκρίζες ζώνες", για τις "ασάφειες στη Συνθήκη της Λοζάνης", που πρέπει να "διευκρινιστούν". Μετά την επικύρωση της διεθνούς συνθήκης για το Δίκαιο της Θάλασσας, η Τουρκία ύψωσε τους τόνους για CASUS BELLI σε περίπτωση που η Ελλάδα κάνει χρήση της συνθήκης για επέκταση των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια.

Το ΚΚΕ θεωρεί πως η επέκταση των χωρικών υδάτων της χώρας είναι αναφαίρετο δικαίωμά της. Πιστεύει όμως πως η άσκηση αυτού του δικαιώματος είναι συνάρτηση πολλών παραγόντων, τους οποίους πρέπει η χώρα μας να υπολογίζει. Τα λεγόμενα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης (ΜΟΕ), που προτείνουν οι ΗΠΑ, δε λαμβάνουν καθόλου υπόψη τα ελληνικά συμφέροντα και δίκαια. Η κυβέρνηση των ΗΠΑ, η Ευρωπαϊκή Ενωση, και το ΝΑΤΟ κρατούν σκόπιμα πολιτική "ίσων αποστάσεων", τόσο στο ζήτημα των Ιμίων, όσο και στις λεγόμενες γκρίζες ζώνες. Η στάση αυτή ισοδυναμεί με αμφισβήτηση των κυριαρχικών δικαιωμάτων της χώρας μας.

Η καταδίκη της στάσης των διεθνών οργανισμών και των λεγόμενων συμμάχων είναι πρώτης ανάγκης ζήτημα για τον ελληνικό λαό. Για τη συγκάλυψη της στάσης τους δεν ευθύνεται μόνο η κυβέρνηση, αλλά και οι άλλες πολιτικές δυνάμεις, που κρύβουν από τον ελληνικό λαό την αλήθεια και περιορίζονται σε μια μονόπλευρη κριτική στους χειρισμούς της κυβέρνησης.

18) Το επεισόδιο στα Ιμια έδειξε ότι είναι υπαρκτός ο κίνδυνος ενός θερμού επεισοδίου, με επικίνδυνες διαστάσεις και παρενέργειες στην περιοχή, που έχει ιδιαίτερη σημασία για τα στρατηγικά συμφέροντα των ΗΠΑ και των άλλων ευρωπαϊκών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.Οι ΗΠΑ αξιοποιούν τις σοβινιστικές τουρκικές βλέψεις, χρησιμοποιούν την απειλή θερμού επεισοδίου για να επιβάλουν ολοκληρωτικά την pax αmericana, την ισορροπία του τρόμου. Πάγια επιδίωξή τους είναι οι λαοί να "παίζουν" σαν πιόνια στη δική τους σκακιέρα.

Οι λαοί των δύο χωρών έχουν ζωτικό συμφέρον να ενώσουν τις δυνάμεις τους ενάντια σ' αυτά τα σχέδια και σε όσους τα υπηρετούν στις χώρες τους.

19) Οι ΗΠΑ θεωρούν ότι εμπόδιο για την υλοποίηση των σημερινών σχεδιασμών τους είναι η εκκρεμότητα του Κυπριακού, γι' αυτό και επιδιώκουν τη λύση - πακέτο, που προβλέπει ταυτόχρονα και την επίσημη διχοτόμηση της Κύπρου, την αντικατάσταση των ξένων στρατευμάτων στο νησί με μια ΝΑΤΟική πολυεθνική δύναμη, που θα παίξει γενικότερο ρόλο στην περιοχή.

Αυτή τη λύση στηρίζει και το Διευθυντήριο των Βρυξελλών, που αξιοποιεί τη συζήτηση για την ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Το γεγονός ότι για πρώτη φορά, επίσημα, Γενικός Γραμματέας του ΟΗΕ εξισώνει τον Πρόεδρο της Κύπρου με τον πρόεδρο του ψευδοκράτους, Ντενκτάς, δείχνει ότι γίνεται ένα νέο βήμα για την επίσημη διχοτόμηση.

Ο διάλογος ανάμεσα στην ελληνοκυπριακή και την τουρκοκυπριακή πλευρά προωθείται με την άμεση και προκλητική, χωρίς προσχήματα, ανάμειξη των ΗΠΑ, ως πρόβλημα διακοινοτικό και σε αντίθεση με το πνεύμα των αποφάσεων του ΟΗΕ. Η πορεία αυτή, λόγω της ευρύτερης συγκατάθεσης που έχει αποσπάσει από την Ευρωπαϊκή Ενωση και την ελληνική κυβέρνηση, δε φαίνεται ότι μπορεί ν' ανατραπεί, παρά το γεγονός ότι η Ρωσία εξαιτίας των ενδιαφερόντων που διατηρεί στην περιοχή προσπαθεί να πάρει ενεργό μέρος, υποστηρίζοντας τις ως τώρα αποφάσεις του ΟΗΕ.

Το ΚΚΕ αντιτάσσεται σε κάθε διχοτομική λύση για την Κύπρο. Υποστηρίζει μια δίκαια και βιώσιμη λύση, που θα εξασφαλίζει το αδέσμευτο, την ενιαία κυριαρχία και την εδαφική ακεραιότητα και ανεξαρτησία της Κύπρου.

Μια Κύπρο χωρίς τουρκικά και άλλα ξένα στρατεύματα και ιμπεριαλιστικές βάσεις, που θα εγγυάται την αρμονική συμβίωση των δύο κοινοτήτων. Η λύση του Κυπριακού δεν μπορεί να είναι στρατιωτική. Το δόγμα "του ενιαίου αμυντικού χώρου" και η θέση για casus belli αποδυναμώνουν το διεθνή χαρακτήρα του κυπριακού προβλήματος, δε συμβάλλουν στην αποκλιμάκωση. Αντίθετα, τροφοδοτούν το φαύλο κύκλο της έντασης, καθιστούν την περιοχή ακόμα πιο ευάλωτη στα τουρκικά και αμερικανικά σχέδια.

Το Κυπριακό είναι διεθνές πρόβλημα εισβολής και κατοχής μέρους εδάφους ενός ανεξάρτητου και κυρίαρχου κράτους - μέλους του ΟΗΕ από ένα άλλο κράτος, την Τουρκία. Η λύση του πρέπει να αναζητηθεί στα πλαίσια του ΟΗΕ και να στηρίζεται στις συμφωνίες κορυφής του 1977 και 1979, καθώς και στις αποφάσεις του Οργανισμού.

20) Το πραγματικό ερώτημα που τίθεται σήμερα μπροστά στους λαούς της περιοχής και γενικότερα είναι: "αντίσταση ή υποταγή στην ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων;". Η μόνη απάντηση που διασφαλίζει τα συμφέροντα των λαών και την ειρήνη είναι η συστηματική αντίσταση και πάλη κατά των ιμπεριαλιστικών σχεδίων και επεμβάσεων.

Η κυβέρνηση για να συγκαλύψει τη συμμετοχή και υποταγή της στα ιμπεριαλιστικά σχέδια προβάλλει όλο και πιο έντονα το αποπροσανατολιστικό δίλημμα: "διπλωματική ή στρατιωτική λύση". Στην πραγματικότητα, τόσο οι στρατιωτικές όσο και οι αποκαλούμενες διπλωματικές λύσεις είναι μέσα στη λογική της ιμπεριαλιστικής πολιτικής και στα σχέδιά της, επιβάλλονται με το πιστόλι στον κρόταφο, με προκαθορισμένους κανόνες σε βάρος των λαών, της ανεξαρτησίας και της ακεραιότητάς τους.

Το δίλημμα είναι παραπλανητικό, πράγμα που φαίνεται και από το γεγονός ότι οι υποστηριχτές της διπλωματίας είναι οι ίδιοι που προσχωρούν στο επικίνδυνο παιχνίδι των εξοπλισμών και των ανταγωνισμών με τεράστια εξοπλιστικά προγράμματα. Από την άλλη, οι λεγόμενοι υπερπατριώτες, οπαδοί της "σύγκρουσης" στηρίζουν τις αμερικανοΝΑΤΟικές και δυτικοευρωπαϊκές ιμπεριαλιστικές διπλωματικές κινήσεις.

Η ελληνική κυβέρνηση χειρίζεται τις ελληνοτουρκικές διαφορές και τα προβλήματα που έχουν ανακύψει ως πρόβλημα μόνο του τουρκικού σοβινισμού, υποβαθμίζοντας τη σύνδεση του προβλήματος με τη γενικότερη κατάσταση που επικρατεί στην περιοχή ως αποτέλεσμα της ιμπεριαλιστικής επεκτατικότητας, της διανομής των αγορών και των σφαιρών επιρροής. Συγκαλύπτει τις ευθύνες των ιμπεριαλιστικών οργανισμών, και όχι μόνο, αναθέτει στους βασικούς υπεύθυνους την επίλυση των ελληνοτουρκικών προβλημάτων, με αποτέλεσμα να περιπλέκονται τα προβλήματα και να οξύνονται. Μια τέτοια στάση επιτρέπει σε εθνικιστικούς και σοβινιστικούς κύκλους να επιδίδονται σε προσπάθειες να σπείρουν πνεύμα προκατάληψης και διχόνοιας ανάμεσα σε δύο λαούς, που όχι μόνο δεν έχουν να χωρίσουν μεταξύ τους τίποτε, αλλά αντίθετα έχουν συμφέρον από τη φιλία και συνεργασία, εναντίον του κοινού εχθρού, του ιμπεριαλισμού.

21) Είναι επιτακτική ανάγκη, μονόδρομος, η δημιουργία ενός πανίσχυρου αντιιμπεριαλιστικού, αντιπολεμικού και φιλειρηνικού μετώπου των λαών της περιοχής των Βαλκανίων, της Μέσης Ανατολής, της Μεσογείου.

Ενα πανίσχυρο αντιιμπεριαλιστικό, αντιπολεμικό λαϊκό κίνημα, που αγκαλιάζει τα Βαλκάνια, τις μεσογειακές και αραβικές χώρες, που αντιπαλεύει τον εθνικισμό, το σοβινισμό, το θρησκευτικό φανατισμό, το ρατσισμό κατά των οικονομικών μεταναστών, των γυναικών.

Κίνημα για μια ειρηνική Μεσόγειο χωρίς τον 6ο στόλο, τις αμερικανοΝΑΤΟικές βάσεις και τη συγκέντρωση πυρηνικών όπλων στην περιοχή.

Βασικό χαρακτηριστικό του κινήματος αυτού πρέπει να είναι η μεγαλύτερη προσέγγιση και βαθύτερη επικοινωνία των λαών, ο σεβασμός των ιδιαίτερων θρησκευτικών, πολιτιστικών παραδόσεων και αντιλήψεων, η ανάπτυξη πλούσιων δεσμών μεταξύ τους, η κοινή εναντίωση στο πολυεθνικό κεφάλαιο, στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, στην καταιγίδα των νεοφιλελεύθερων μέτρων, που πλήττουν όλα τα βασικά εργατικά και λαϊκά δικαιώματα, τις δημοκρατικές και συνδικαλιστικές τους ελευθερίες.

Ο ελληνικός λαός θα υπερασπιστεί την εδαφική ακεραιότητα και ανεξαρτησία της χώρας του από κάθε ξενική επέμβαση και επιβολή, που εκπορεύεται από την ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων, τους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς, τις σοβινιστικές βλέψεις. Ο ελληνικός λαός πρέπει να προσδοκά ότι δε θα χύσει το αίμα του για τα συμφέροντα των ιμπεριαλιστών και του μεγάλου κεφαλαίου, που ενδιαφέρονται για το πώς θα μοιραστεί η "πίτα" στην περιοχή. Θα αντιταχθεί σε κάθε φιλοπόλεμο και τρομοκρατικό σχέδιο, που επιδιώκει, μέσω της σχεδιασμένης πολεμικής ανάφλεξης και τα casus belli, να διευκολύνει τα σχέδια του πολυεθνικού κεφαλαίου.Θα αντιπαλέψει, σε κάθε περίπτωση, την πολιτική που στηρίζει την πρόσδεση της χώρας μας στο άρμα του ιμπεριαλισμού και στους γενικότερους σχεδιασμούς του. Αυτή η πολιτική, εκτός των άλλων συνεπειών της, αφήνει εκτεθειμένη τη χώρα μας, τον ελληνικό λαό, σε μεγάλους κινδύνους και απειλές. Είναι πλούσια η κατακτημένη πείρα του λαού μας από τα δεινά που προκάλεσε η Μικρασιατική Καταστροφή, η ελληνική συμμετοχή στον πόλεμο της Κορέας, όπως και τα διδάγματα από την παγκόσμια ιστορία.

Ο ελληνικός λαός μαζικά θα αντιταχθεί σε κάθε προσπάθεια ανάμειξης της Ελλάδας στα επιθετικά, πολεμικά σχέδια του ΝΑΤΟ, με τη μορφή της συμμετοχής σε πολυεθνικές δυνάμεις ταχείας επέμβασης. Το σύνθημα "κανένας Ελληνας φαντάρος έξω από τα σύνορα της Ελλάδας" παραμένει επίκαιρο. Το ΚΚΕ καλεί τον ελληνικό λαό να οργανώσει την πάλη του για να μην πάρει μέρος η Ελλάδα στις δυνάμεις ταχείας επέμβασης και στα μισθοφορικά σώματα που ιδρύονται στην περιοχή.

Η πραγματική επιλογή δε βρίσκεται ανάμεσα στον πόλεμο και την "ειρήνη" των ιμπεριαλιστών, αλλά στην ειρήνη που στρέφεται κατά των ιμπεριαλιστικών σχεδίων.

Γι' αυτό πρέπει να δυναμώσει η αντίσταση σε όσους, στο όνομα του ρεαλισμού, συνιστούν υποταγή. Τα σχέδια του ιμπεριαλισμού πρέπει να ανατραπούν. Τα λαϊκά κινήματα, τόσο στο παρελθόν, όσο και σήμερα, έχουν δύναμη. Παρά τις αρνητικές εξελίξεις και την πισωδρόμηση των τελευταίων χρόνων, υπάρχουν και σήμερα σημαντικές δυνάμεις στην περιοχή μας και σε όλο τον κόσμο που είναι σε θέση με τη δραστηριοποίηση και το συντονισμό τους να βάλουν φραγμό και να ανατρέψουν στην πορεία την κατάσταση, σε συνδυασμό με τους αγώνες και την πάλη τους στο εσωτερικό των χωρών τους, εναντίον των δυνάμεων που στηρίζουν την ιμπεριαλιστική τάξη πραγμάτων.

Η ΚΕ του ΚΚΕ

22 Φλεβάρη 1997

1) Η κατάσταση στα Βαλκάνια, μετά την υπογραφή της Συμφωνίας στο Ντέιτον, παραμένει επικίνδυνη για την ειρήνη και την ασφάλεια της γενικότερης περιοχής,ενώ τα οικονομικά, κοινωνικά και δημοκρατικά δικαιώματα των λαών δέχονται μια πρωτοφανή επίθεση. Ο κίνδυνος να επεκταθούν παρόμοιες λύσεις, τύπου "Ντέιτον", από τις ΗΠΑ, το ΝΑΤΟ και την Ευρωπαϊκή Ενωση στο Αιγαίο και στην Κύπρο είναι άμεσος. Αν τα λαϊκά κινήματα της περιοχής δεν καταφέρουν να βάλουν κάποιο φρένο στις εξελίξεις, η περιοχή θα ζήσει ακόμα χειρότερες μέρες. Νέα δεινά θα πλήξουν τη Βαλκανική, που έγινε τα τελευταία χρόνια ιδιαίτερος στόχος της ιμπεριαλιστικής επέμβασης, αιματηρών πολέμων και ανυπολόγιστων οικονομικών καταστροφών.

Με την υπογραφή της Συμφωνίας Ντέιτον, σηματοδοτείται η δημιουργία ενός νέου κράτους, της Βοσνίας - Ερζεγοβίνης, με την αποκλειστική ευθύνη της επίβλεψης του ΝΑΤΟ. Πραγματοποιείται ένα νέο βήμα στην αναγνώριση της ηγεμονίας του ΝΑΤΟ έξω από τα μέχρι τώρα όρια ευθύνης του στην Ευρώπη, στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες και στις αποκαλούμενες ουδέτερες, όπως είχαν προκύψει από τις συνθήκες μετά το τέλος του Παγκοσμίου Πολέμου, π.χ., Αυστρία, Φιλανδία, Σουηδία κλπ.

Η Δυτικοευρωπαϊκή Ενωση (ΔΕΕ) μπορεί να επέμβει σε οποιοδήποτε σημείο του πλανήτη, χρησιμοποιώντας την υποδομή του ΝΑΤΟ. Αποκαλύπτονται πόσο σαθρές και παραπλανητικές ήταν οι θέσεις της κυβέρνησης και των άλλων κομμάτων, ότι η Ευρωπαϊκή Ενωση επιδιώκει την αποΝΑΤΟποίηση της Ευρώπης.

2) Η ΝΑΤΟική επέμβαση δεν περιορίστηκε στην "κατάπαυση των εχθροπραξιών", ανέλαβε επίσημα ενεργό συμμετοχή στη διαμόρφωση του πολιτικού συστήματος, στην οικονομία, στο νομικό πλαίσιο και στο καθεστώς των δικαιωμάτων. Η Βοσνία - Ερζεγοβίνη μετατράπηκε σε επίσημο ΝΑΤΟικό προτεκτοράτο.Η αμερικανοΝΑΤΟική παρέμβαση δημιουργεί συνθήκες για την παραβίαση ακόμα και όσων έχουν συμφωνηθεί κατόπιν των γνωστών ασφυκτικών πιέσεων.

Πολλές πτυχές της συμφωνίας δεν εφαρμόζονται, ειδικά σε βάρος των Σέρβων, αλλά και άλλων ομάδων. Τα προγράμματα της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΔΝΤ, της "Ευρωμεσογειακής Συνεργασίας", αποτελούν πρόσθετο παράγοντα αστάθειας και αποσταθεροποίησης στο άμεσο μέλλον.

Με τις ρυθμίσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης και της ΟΑΣΕ, με το Σύμφωνο "για τη σταθερότητα" της Ευρωπαϊκής Ενωσης (1995) υπονομεύεται το πλαίσιο των Συμφωνιών του Ελσίνκι, σχετικά με τις μειονότητες. Στην ίδια κατεύθυνση, κινούνται οι εκθέσεις του αμερικανικού Κογκρέσου, η δράση της ΦΩΝΗΣ της ΑΜΕΡΙΚΗΣ, όπως και η δράση ορισμένων "μη κυβερνητικών οργανώσεων", που κατά περίπτωση - ανάλογα με τις σκοπιμότητες - αναδεικνύουν ή συγκαλύπτουν υπαρκτά και ανύπαρκτα μειονοτικά προβλήματα. Η τακτική αυτή υπηρετεί τον πάγιο στόχο να εξασφαλίζονται με την πιο αποτελεσματική μέθοδο τα συμφέροντα των ΗΠΑ και των άλλων ισχυρών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.

Οι ΗΠΑ μέσα από το σχεδιασμό του "Συνεταιρισμού για την Ειρήνη" προσπαθούν να ηγεμονεύσουν στις διαδικασίες διεύρυνσης της Ευρωπαϊκής Ενωσης και της ΔΕΕ με τις πρώην σοσιαλιστικές χώρες και να απαντήσουν, με τον τρόπο αυτό, στις γερμανικές επιδιώξεις. Επιδιώκουν να παρακάμψουν τα όποια εμπόδια εμφανίζονται για τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ προς ανατολάς και προς τα Βαλκάνια.

3) Η Συμφωνία Ντέιτον επισημοποίησε τον ενεργό ανταγωνισμό των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων στην περιοχή, που δεν αναιρείται από τον προσωρινό συμβιβασμό ανάμεσα στις ευρωπαϊκές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις και τις ΗΠΑ. Οι ΗΠΑ απέσπασαν ηγεμονικό ρόλο στα Βαλκάνια, πράγμα που οδήγησε να αποκαλείται η συμφωνία και pax americana.

Οι ηγετικές δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης αποδέχονται τον αμερικανικό κυριαρχικό ρόλο, εκτιμώντας ότι με αυτό τον τρόπο διευκολύνεται η σταθεροποίηση και του δικού τους ρόλου στην ευρύτερη περιοχή, δηλαδή στην Κεντροανατολική Ευρώπη - Βαλκάνια - Μεσόγειο. Η Ευρωπαϊκή Ενωση έχει αποδεχτεί την αμερικανική στρατιωτική παρουσία στην Αλβανία, στην ΠΓΔΜ, την πραγματοποίηση στρατιωτικών γυμνασίων, την αμερικανική πρωτοβουλία "για τη συνεργασία στη Νότια Ευρώπη". Ολες οι εξελίξεις δείχνουν ότι, τόσο στους κόλπους του ΝΑΤΟ, όσο και της Ευρωπαϊκής Ενωσης προωθείται ο συμβιβασμός αυτός, με βάση τη λογική του "δίκαιου του ισχυροτέρου". Είναι συμβιβασμός πρόσκαιρος, στον αγώνα για το μοίρασμα των αγορών, με προσωρινό καταμερισμό ρόλων.

Ταυτόχρονα, οι ευρωπαϊκές ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, ιδιαίτερα η Γερμανία, δεν είναι διατεθειμένες να παραιτηθούν από τα στρατηγικά τους συμφέροντα στην περιοχή, πράγμα που φαίνεται στις συγκεκριμένες επιλογές τους: Νομιμοποίηση των επιχειρήσεων του γερμανικού στρατού εκτός των εθνικών συνόρων, επιστροφή της Γαλλίας και ένταξη της Ισπανίας στο στρατιωτικό σκέλος του ΝΑΤΟ, ο ανταγωνισμός για τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ και τη διοίκηση του στρατηγείου στη Νάπολη.

4)Τα Βαλκάνια εξακολουθούν να βρίσκονται στο επίκεντρο του ανταγωνισμού των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Οι ΗΠΑ αντιμετωπίζουν τον ανταγωνισμό της Ευρωπαϊκής Ενωσης, των ξεχωριστών ηγετικών της δυνάμεων. Είναι αντιμέτωπες με την αστάθεια στη Μέση Ανατολή, τις δυσκολίες να περνάνε εύκολα την πολιτική τους στη Βόρεια Αφρική, η οποία στοχεύει να δημιουργηθεί ζώνη αποκλειστικών αμερικανικών συμφερόντων από τα Βαλκάνια έως τον Ινδικό Ωκεανό.

Εκτός από τις αγορές των πρώην σοσιαλιστικών χωρών, πρωταρχικής σημασίας είναι ο έλεγχος των πηγών ενέργειας και των πετρελαιαγωγών από την Κεντρική Ασία έως τη Δυτική Ευρώπη και το Αιγαίο. Οι ΗΠΑ και οι άλλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις ανησυχούν, καθώς η νεοφιλελεύθερη πολιτική συναντά την ανερχόμενη αντίσταση των εργατικών και λαϊκών στρωμάτων σε όλη την Ευρώπη, ενώ παράλληλα δεν πρέπει να υποτιμάται η έξαρση του εθνικισμού και του ρατσισμού.

5) Με την υπογραφή και την υλοποίηση της συμφωνίας, το ΝΑΤΟ προχώρησε στην πρακτική εφαρμογή της "νέας στρατηγικής του", με τη βοήθεια των Δυνάμεων Ταχείας Επέμβασης, που, τάχα, έχουν σκοπό την πρόληψη των συγκρούσεων. Εδωσε νέα ώθηση στην υλοποίηση των ιμπεριαλιστικών επιχειρησιακών σχεδίων στη νότια πτέρυγα, στην προετοιμασία της συγκρότησης αντίστοιχης επιθετικής δύναμης από την Ελλάδα, την Τουρκία και την Ιταλία.Οι λαοί πρέπει να συγκεντρώσουν την προσοχή τους στη διακήρυξη του ΝΑΤΟ ότι δεν περιορίζει το ρόλο του στην "επιβολή ειρήνης", αλλά επιδιώκει να αναμειγνύεται ένοπλα και στο εσωτερικό χωρών, στις μεταξύ κρατών διενέξεις. Διεκδικεί μαζί με τις ΗΠΑ το δικαίωμα της διάλυσης εθνικών στρατών, της ανασυγκρότησης και ανασύνθεσης εθνικών κρατών και της επίβλεψής τους.

Ηδη, υπάρχουν οι σημαντικές αποδείξεις για τις τραγικές συνέπειες. Οι εκλογές στη Βοσνία πραγματοποιήθηκαν με την άμεση ανάμειξη και επίβλεψη του ΝΑΤΟ, με την υπαγόρευση ποια κόμματα και ποιοι πολιτικοί παράγοντες έχουν ή όχι δικαίωμα να πάρουν μέρος.

Οι ΝΑΤΟικές δυνάμεις αναδείχνονται πιο καθαρά σε δυνάμεις που έχουν κύριο στόχο να καταπνίγουν τα λαϊκά κινήματα, να στηρίζουν ή να αποσταθεροποιούν κυβερνήσεις, να επεμβαίνουν ανοιχτά, όταν οι λαοί παίρνουν τις τύχες στα χέρια τους και αποφασίζουν ποια ανάπτυξη, ποιο κοινωνικό σύστημα τούς εκφράζει.

6) Οι εξελίξεις σφραγίζονται με την αυξημένη παρουσία αμερικανικών στρατευμάτων, μεγάλων μονάδων της Γαλλίας και της Μεγάλης Βρετανίας στην περιοχή. Στην Αλβανία, οι ΗΠΑ έχουν αναλάβει την εκπαίδευση των αλβανικών ενόπλων δυνάμεων, παρόμοιο ρόλο παίζουν στην Κροατία, στην Κροατομουσουλμανική Ομοσπονδία της Βοσνίας. Αμερικανικές δυνάμεις σταθμεύουν ήδη από το 1995 στην Ουγγαρία, η αεροπορική τους βάση στη χώρα αυτή διευκολύνει την επιχείρηση του ΝΑΤΟ στη Βοσνία μετά τη Συμφωνία του Ντέιτον.

Στα πλαίσια του λεγόμενου "Συνεταιρισμού για την Ειρήνη" προωθούνται μέτρα για την αναδιοργάνωση των εθνικών ενόπλων δυνάμεων, με στόχο τον περιορισμό του εθνικού ελέγχου, την υποταγή των εθνικών στρατών στους ΝΑΤΟικούς σχεδιασμούς. Καταστρέφονται οι εθνικές αμυντικές βιομηχανίες και αντικαθίστανται από αμερικανικούς εξοπλισμούς. Στην περιοχή εξαπλώνεται η αμερικανική πυρηνική ομπρέλα. Το ΝΑΤΟ, όχι μόνο δε δεσμεύεται να μην αναπτύξει τα πυρηνικά όπλα στο έδαφος των χωρών που μελλοντικά θα γίνουν μέλη του, αλλά, αντίθετα, περιμένει από τα νέα μέλη να υποστηρίξουν το βασικό πρόγραμμα των πυρηνικών εξοπλισμών στη στρατηγική της Ατλαντικής Συμμαχίας. Διαφαίνεται η τάση, οι στρατιωτικές δυνάμεις των χωρών της Κεντρικής Ευρώπης να χρησιμοποιηθούν για τις πιο επικίνδυνες και απομακρυσμένες επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ, ώστε να αποφεύγεται η άμεση εμπλοκή των ΗΠΑ και των Δυτικοευρωπαίων. Προωθείται η μετατροπή των εθνικών στρατών σε μισθοφορικούς, με διάφορες μορφές, ανοιχτές ή συγκαλυμμένες (π.χ. σώματα εθελοντών ή με πρόσχημα τη μείωση της κανονικής θητείας, την κάλυψη κενών).

7) Οι ΗΠΑ, μέσω του "νέου ρόλου" του ΝΑΤΟ, απέκτησαν ακόμα μεγαλύτερη ηγεμονία στα πλαίσια του οργανισμού, λόγω της συντριπτικής υπεροχής τους στις τηλεπικοινωνίες και στα μεταφορικά μέσα, χωρίς τα οποία θα ήταν αδύνατη η εφαρμογή της νέας στρατηγικής. Η άρνησή τους να εκχωρήσουν την υποδομή του ΝΑΤΟ για τέτοιου είδους επιχειρήσεις, αποτελεί ένα πεδίο της ενδοϊμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης. Με τη δημιουργία των "Μεικτών Κοινών Επιχειρησιακών Μονάδων" ΝΑΤΟ - ΔΕΕ, οι ΗΠΑ έχουν πλέον τη δυνατότητα να καθοδηγούν και να ελέγχουν πλήρως τις επιχειρήσεις του ΝΑΤΟ και της ΔΕΕ, χωρίς να είναι υποχρεωτική και η συμμετοχή αμερικανικών δυνάμεων σ' αυτές.

8) Η ΝΑΤΟική παρουσία στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη ασκεί σοβαρές αρνητικές επιδράσεις σε όλες τις Δημοκρατίες της πρώην Γιουγκοσλαβίας, γίνεται ιδιαίτερος στόχος η περιοχή στο Κόσσοβο, γενικότερα οι επιδράσεις απλώνονται σε όλες τις βαλκανικές χώρες. Οι ΗΠΑ αξιοποιούν τη στρατιωτική τους παρουσία για να εκβιάζουν τις πολιτικές αλλαγές που επιθυμούν. Επιδιώκουν την ανάδειξη ακόμα πιο σταθερών και απόλυτα πειθήνιων κυβερνήσεων, ώστε οι βαλκανικές χώρες να παίζουν το ρόλο του ενδιάμεσου ανταποκριτή των αμερικανικών και ΝΑΤΟικών σχεδίων.

Σ' αυτά τα πλαίσια, εντάσσονται οι αποσταθεροποιητικές προσπάθειες και πιέσεις στο σύνολο των βαλκανικών χωρών,στη Νέα Γιουγκοσλαβία, στη Βουλγαρία και τη Ρουμανία. Ευνοούν μια στροφή προς τη γενική αντίδραση, με στήριξη των πιο ακραίων αντιδραστικών, αντικομμουνιστικών δυνάμεων, με στόχο να αποδυναμώσουν και να καταργήσουν κυβερνήσεις και πολιτικούς, που είχαν κρατήσει κάποια γραμμή αντίστασης, ή δεν τους θεωρούν απόλυτα "του χεριού τους". Στην πορεία αυτή, οι ΗΠΑ δεν έχουν κανένα δισταγμό να υπονομεύουν ακόμα και κυβερνήσεις και πολιτικές δυνάμεις, που έχουν πολιτευτεί στο πνεύμα των κατευθύνσεων του ΝΑΤΟ, του ΔΝΤ και της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Η υπονομευτική τους προσπάθεια αξιοποιεί τη λαϊκή δυσαρέσκεια εναντίον κυβερνήσεων των βαλκανικών χωρών, οι οποίες αναδείχτηκαν ύστερα από την ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων και ακολούθησαν την πολιτική παράδοσης και υποταγής στο πολυεθνικό κεφάλαιο.

9) Εκφραση των νέων επικίνδυνων εξελίξεων, που σημειώνονται μετά τη Συνθήκη του Ντέιτον και τη δρομολόγηση της νέας στρατηγικής του ΝΑΤΟ, είναι η έξαρση των ΝΑΤΟικών εξοπλιστικών προγραμμάτων,θέμα που αφορά άμεσα και τη χώρα μας. Το τεράστιο εξοπλιστικό πρόγραμμα της χώρας μας δεν έχει καμία σχέση με την άμυνά της. Οι προβλεπόμενες παραγγελίες είναι καθορισμένες από τις επιθετικές ανάγκες του ΝΑΤΟ. Ηδη, η χώρα μας κατέχει μια από τις υψηλότερες θέσεις στον κόσμο σε δαπάνες εξοπλισμού. Το νέο εξοπλιστικό πρόγραμμα εξυπηρετεί την πολιτική του ανταγωνισμού των πολεμικών πολυεθνικών μονοπωλίων, οδηγεί στην αποσταθεροποίηση στα Βαλκάνια και στο Αιγαίο. Εντείνει την πολύπλευρη εξάρτηση και ενσωμάτωση της χώρας μας, με σοβαρές συνέπειες στη στρατιωτικοποίηση της εσωτερικής ζωής, ενώ την εμπλέκει στα παρεμβατικά σχέδια των ιμπεριαλιστών στην ευρύτερη περιοχή. Ο λαός θα κληθεί να πληρώσει πολύ ακριβά το νέο πρόγραμμα με θυσίες και βάρη πολύ χειρότερα από πριν.

10) Η οικονομική κρίση, η φτώχεια και η ανεργία, το συνολικό πισωγύρισμα, είναι το χαρακτηριστικό για όλες τις βαλκανικές χώρες, που ακολούθησε μετά την ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων, την επέμβαση του ιμπεριαλισμού και της καπιταλιστικής παλινόρθωσης. Τα τελευταία γεγονότα στην Αλβανία με τις παρατράπεζες αποτελούν χαρακτηριστική απόδειξη και κορυφή του παγόβουνου για το πλιάτσικο που έχουν υποστεί οι χώρες. Πρωταγωνιστικό ρόλο στην εκμετάλλευση των πλουτοπαραγωγικών πόρων έχει το γερμανικό, ιταλικό, ρωσικό και γαλλικό κεφάλαιο. Επενδύονται και αμερικανικά κεφάλαια στα πλαίσια της γενικότερης πολιτικοστρατιωτικής διείσδυσης των ΗΠΑ στην περιοχή. Συγκριτικά σημαντική είναι επίσης η παρουσία ελληνικών κεφαλαίων σε Αλβανία, Βουλγαρία, ΠΓΔΜ.

Το εμπορικό έλλειμμα όλων των βαλκανικών χωρών με την Ευρωπαϊκή Ενωση έχει εκτιναχτεί, όπως επίσης και το εξωτερικό τους χρέος. Το ΑΕΠ, η βιομηχανική και αγροτική παραγωγή υπολείπονται παντού ακόμα και του επιπέδου της 10ετίας του '70. Η επίσημη ανεργία κυμαίνεται από 22% - 45%, οι μισθοί είναι δεκάδες φορές πιο χαμηλοί από το επίπεδο της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Αυτή είναι η κυρίαρχη εικόνα της περιοχής, με εξαίρεση τη Σερβία και τη Σλοβενία. Ταυτόχρονα, ευθύνες έχουν όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις και τα πολιτικά κόμματα που υιοθέτησαν, στήριξαν και συμφώνησαν με τις πολιτικές του ΔΝΤ, της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ, καθώς και του Συμβουλίου της Ευρώπης για τις χώρες αυτές.

Ταυτόχρονα, σημειώνεται τεράστια συσσώρευση πλούτου στα χέρια μιας μικρής ομάδας καπιταλιστών, σε διαπλοκή και εξάρτηση από το ξένο κεφάλαιο και τα κέντρα του ιμπεριαλισμού. Αυτοί είναι που πρωτοστατούν στην πίεση των κυβερνήσεων για αντιδραστικά μέτρα. Η ιδιωτικοποίηση στη βιομηχανία έχει προχωρήσει στο 40-50%, ενώ στο εμπόριο και στην αγροτική οικονομία στο 90%, με αποτέλεσμα να ενταθεί το μεταναστευτικό ρεύμα. Μειώνονται όλο και πιο πολύ οι όποιες αντιστάσεις υπήρχαν, ιδιαίτερα στη Γιουγκοσλαβία, απέναντι στις πιέσεις του ΔΝΤ και εξαιτίας των δυσκολιών που έφεραν οι κυρώσεις. Ολο και πιο πολύ οι χώρες πέφτουν στις πιέσεις και εξαρτήσεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης και του ΝΑΤΟ.

11) Στη βαλκανική χερσόνησο υποκινούνται και παροξύνονται υπαρκτά ή ανύπαρκτα μειονοτικά ζητήματα, θρησκευτικές και πολιτιστικές διαφορές. Εξακολουθούν ν' αποτελούν μοχλό της ιμπεριαλιστικής παρέμβασης και των ανταγωνισμών. Ενισχύονται ποικιλοτρόπως οι τάσεις σοβινισμού και ρατσισμού, με πρόσχημα το μεγάλο αριθμό προσφύγων, των οικονομικών μεταναστών. Τα μεγάλα προβλήματα των μειονοτήτων δεν έχουν αντιμετωπιστεί. Μόνο σε ορισμένες περιπτώσεις πάρθηκαν μέτρα για την εκπαίδευση. Οι ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ αξιοποιούν τις διακρίσεις, για να προωθούν ανάλογα με τα συμφέροντά τους αποσχιστικές τάσεις. Ορισμένες ρυθμίσεις του Συμβουλίου της Ευρώπης όπως και το λεγόμενο "Σύμφωνο για τη σταθερότητα" της Ευρωπαϊκής Ενωσης, με τις χώρες της Κεντρικής Ευρώπης υπονομεύουν τις συμφωνίες του Ελσίνκι, με αποτέλεσμα να ενισχύουν τις αποσχιστικές τάσεις.

Το σκηνικό συμπληρώνεται με την αξιοποίηση της συμφωνίας Σένγκεν (άρθρα για τους μετανάστες, οικονομικούς πρόσφυγες) και της δράσης του ΝΑΤΟ, γύρω από τα μειονοτικά ζητήματα. Ολα αυτά οδηγούν σε μια ακόμα πιο επικίνδυνη κλιμάκωση αυταρχικών, αστυνομικών και αντιδημοκρατικών μέτρων. Τα μειονοτικά προβλήματα στη Βαλκανική προσφέρονται για αναζωπύρωση νέου κύκλου αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων στις Δημοκρατίες της άλλοτε ενιαίας Γιουγκοσλαβίας και στις άλλες βαλκανικές χώρες.

12) Επιβεβαιώνεται η εκτίμηση που γίνεται στο Πρόγραμμα του Κόμματος, που εγκρίθηκε στο 15ο Συνέδριο, ότι "η ελληνική ολιγαρχία διατηρεί δεσμούς και με τα τρία ιμπεριαλιστικά κέντρα,... Φιλοδοξεί να παίξει ρόλο διαμεσολαβητή ανάμεσα στην Ευρωπαϊκή Ενωση και το ΝΑΤΟ από τη μια και τις χώρες των Βαλκανίων και της Μεσογείου από την άλλη, να αυξήσει την πολιτικοστρατιωτική και οικονομική παρουσία της στην περιοχή... Αξιοποιεί τη συμμετοχή της στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, με στόχο να στερεώσει την εξουσία της, να διευρύνει τα ερείσματά της στο εσωτερικό, ώστε να αποτρέψει κάθε πρόοδο του εργατικού λαϊκού κινήματος που θέτει σε αμφισβήτηση τα θεμέλια του καπιταλιστικού συστήματος".

Η ελληνική εξωτερική πολιτική, όλο και πιο έντονα, έχει χαρακτήρα προώθησης των αμερικανικών συμφερόντων στην περιοχή, χωρίς να έρχεται σε αντίθεση με τις επιλογές της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Η επικίνδυνη αυτή πολιτική συναντά την ευρύτερη συναίνεση και από τα άλλα κόμματα της αντιπολίτευσης, παρά τις επιμέρους και κατά περίπτωση διαφοροποιήσεις, για λόγους στενά αντιπολιτευτικούς.

Η ελληνική εξωτερική πολιτική ανταποκρίνεται στη συμφωνία της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των ΗΠΑ για τη διανομή αγορών και σφαιρών επιρροής. Αξιοποιεί, ταυτόχρονα, τις δυνατότητες που της δίνουν οι παραδοσιακές σχέσεις με τις γειτονικές χώρες, ώστε να προωθούνται οι επιλογές και των δύο κέντρων. Ο ρόλος της Ελλάδας είναι διακριτός στην ένταξη των βαλκανικών χωρών στο "Συνεταιρισμό για την Ειρήνη", στη διεξαγωγή κοινών ασκήσεων, στην προώθηση της Συμφωνίας του Ντέιτον, στην παραμονή και αύξηση των ΝΑΤΟικών στρατευμάτων. Στηρίζει το αμερικανικό σχέδιο για την "Πρωτοβουλία Συνεργασίας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη". Στον οικονομικό τομέα έχει διαμορφωθεί το "ταμείο κοινών επενδύσεων στα Βαλκάνια". Μεγάλα έργα της περιοχής, όπως ο αγωγός και άλλα, στηρίζονται στη συμμετοχή αμερικανικών κυρίως κεφαλαίων, εξυπηρετούν τις προσπάθειες "αναζωογόνησης της διαβαλκανικής συνεργασίας", που άρχισαν να εκδηλώνονται αμέσως μετά τις συμφωνίες του Ντέιτον.

Στα πλαίσια αυτά η κυβέρνηση Σημίτη έχει δεσμευτεί να βοηθήσει στην προώθηση, από κοινού με τις ΗΠΑ, του "Βαλκανικού Ινστιτούτου για τη μεταφορά Τεχνολογίας" και του "Κέντρου για τη Δημοκρατία". Η ελληνική κυβέρνηση, αφού στην προηγούμενη φάση συμμετείχε ενεργά στη στήριξη των ΝΑΤΟικών πολεμικών επιχειρήσεων στη Βοσνία και στο εμπάργκο κατά της νέας Γιουγκοσλαβίας, σήμερα συμμετέχει με ελληνικό εκστρατευτικό σώμα, συναινεί, μάλιστα, στην παράταση της παραμονής του.

Το συμπέρασμα είναι ότι η εξωτερική πολιτική της χώρας στα Βαλκάνια στηρίζει όλους εκείνους τους παράγοντες (ΗΠΑ - ΝΑΤΟ, Ευρωπαϊκή Ενωση) που ευθύνονται για την αποσταθεροποίηση της περιοχής, διατηρούν και αναπαράγουν τις εστίες έντασης. Κατά συνέπεια είναι επικίνδυνη πολιτική και για την ακεραιότητα και ασφάλεια της χώρας μας.

13) Το ΚΚΕ εκτιμά ότι στις σημερινές συνθήκες, που διαμορφώνονται στα Βαλκάνια, αποκτά ιδιαίτερη και καθοριστική σημασία να δυναμώσει και να αναπτυχθεί η λαϊκή παρέμβαση σε κάθε χώρα και ο συντονισμός της δράσης σε ολόκληρη τη βαλκανική χερσόνησο.

Οι διάφοροι επιχειρηματίες και επενδυτές που εξάγουν μαζικά τα κεφάλαιά τους προς τις βαλκανικές χώρες, οι διακρατικές οικονομικές και εμπορικές συμφωνίες, κινούνται στα πλαίσια της "διείσδυσης στη βαλκανική ενδοχώρα", και στους κανόνες της νέας ιμπεριαλιστικής "τάξης πραγμάτων". Δεν έχουν καμία σχέση με την επείγουσα ανάγκη για ισότιμη συνεργασία, μόνη και ικανή να διασφαλίσει την ειρηνική συμβίωση και τη φιλία των λαών. Αποκλειστικός στόχος είναι η υπηρέτηση του κέρδους, των συμφερόντων των πολυεθνικών μονοπωλίων. Η λογική τους είναι ταγμένη στην πολιτική των αξόνων και αντιαξόνων, δηλαδή στη φιλοσοφία του "διαίρει και βασίλευε", στην πιο στυγνή και προκλητική εκμετάλλευση της εργατικής δύναμης.

Οι γέφυρες επικοινωνίας και φιλίας, ανεξάρτητα από θρησκευτικές ή εθνικές και πολιτιστικές διαφορές, μπορούν να στηθούν ανάμεσα στους λαούς, στις μαζικές κοινωνικές οργανώσεις και κινήματα, στις πολιτικές δυνάμεις που υποστηρίζουν την ισότιμη συνεργασία με αμοιβαίο όφελος. Κατανοούν την ανάγκη πάλης κατά της ιμπεριαλιστικής τάξης πραγμάτων και των διαφόρων προγραμμάτων "οικονομικής βοήθειας", που μόνο στόχο έχουν την πλήρη παράδοση και υποταγή στο πολυεθνικό κεφάλαιο, τη στήριξη των εγχώριων καπιταλιστών.

Α) Οι σημερινές κρίσιμες συνθήκες επιβάλλουν, ως άμεσο, κοινό στόχο πάλης, την οργάνωση του αγώνα κατά της αμερικανο-ΝΑΤΟικής παρουσίας και δράσης, των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και των ανταγωνισμών που αναπτύσσονται από ηγετικές δυνάμεις της Ευρωπαϊκής Ενωσης και των κυβερνήσεων που τις στηρίζουν.Οι λαοί των βαλκανικών χωρών όχι μόνο δεν έχουν συμφέρον, αλλά απειλούνται ακόμα περισσότερο από τη διεύρυνση του ΝΑΤΟ στην περιοχή. Η πάλη κατά της ένταξης στο ΝΑΤΟ βαλκανικών χωρών είναι πάλη για την ειρήνη, την εθνική ανεξαρτησία, το απαραβίαστο των συνόρων και της εδαφικής ακεραιότητας των χωρών.

Β) Οι λαοί της Βαλκανικής έχουν άμεσο συμφέρον από την έμπρακτη καταδίκη κάθε αλυτρωτικής και σοβινιστικής προπαγάνδας στο εσωτερικό των χωρών τους και στην περιοχή.Να διεκδικήσουν τη διαμόρφωση ενός κοινού κώδικα με ισχύ στην περιοχή, για το σεβασμό των δικαιωμάτων των μειονοτήτων και των οικονομικών μεταναστών στα πλαίσια των χωρών, που ζουν ή εργάζονται. Γ) Η κοινή δράση να συμπεριλάβει τον αγώνα ενάντια στα πυρηνικά όπλα και τους εξοπλισμούς, την απομάκρυνση αμερικανο-ΝΑΤΟικών βάσεων και ξένων στρατευμάτων, την πάλη κατά του ανταγωνισμού των εξοπλισμών και των αυξημένων στρατιωτικών δαπανών που υπαγορεύονται από τις ΝΑΤΟικές ανάγκες και τους ενδοϊμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς.

Δ) Οι εξελίξεις στην περιοχή της Βαλκανικής εξαρτώνται από την ανάπτυξη της λαϊκής αντίστασης και δράσης στο εσωτερικό των βαλκανικών χωρών, από τις αλλαγές συσχετισμών στις χώρες αυτές σε βάρος των αντιδραστικών δυνάμεων, των κυβερνήσεων, που υιοθετούν την οικονομική και πολιτική γραμμή των ιμπεριαλιστικών οργανισμών και την εξάρτηση - υποταγή σε αυτούς.

Σε τέτοιες συνθήκες είναι δυνατό να ανοίξει ο δρόμος για μια διαβαλκανική συνεργασία υπέρ των λαών και της ειρήνης, να μπούνε οι βάσεις για τη δημιουργία ενός τοπικού συστήματος ασφαλείας, απαλλαγμένου από το ΝΑΤΟ και τη ΔΕΕ, την πρόσδεση και εξάρτηση από ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς.

Οι κοινωνικές και πολιτικές δυνάμεις, που κατανοούν την ανάγκη αντίστασης στα ιμπεριαλιστικά σχέδια, πρέπει να συσπειρωθούν και να ενθαρρύνουν κάθε κίνημα που διαφοροποιείται από τις επιλογές του ΝΑΤΟ και των άλλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, με άμεσο στόχο την αποτροπή της επέκτασης του ΝΑΤΟ, την πάλη κατά της συγκρότησης δυνάμεων ταχείας επέμβασης και μισθοφορικών στρατών.

Το ΚΚΕ, με την πάλη του, επιδιώκει να συνεισφέρει στη δημιουργία των πολιτικών προϋποθέσεων, ώστε να αναπτυχθεί η διαβαλκανική περιφερειακή συνεργασία σε όλα τα επίπεδα, οικονομικό, εμπορικό, πολιτιστικό, τεχνολογικό, ερευνητικό, πολιτικό,με στόχο την ανάπτυξη των κοινών αναπτυξιακών δυνατοτήτων και συμφερόντων, με βάση το αμοιβαίο όφελος, την ισοτιμία, την ειρηνική συμβίωση των λαών της Βαλκανικής. Σ' αυτά τα πλαίσια είναι δυνατό ν' απολαμβάνουν οι μειονότητες πλήρη δικαιώματα, με σεβασμό των ιδιαιτεροτήτων τους, ν' αποτελούν γέφυρα φιλίας και συνεργασίας των λαών.

Ε) Το ΚΚΕ καταδικάζει την απαγόρευση δράσης των Κομμουνιστικών Κομμάτων σε βαλκανικές χώρες, όπως Αλβανία, Κροατία, Βοσνία, Τουρκία και Ρουμανία. Εκφράζει την αλληλεγγύη του σε όλους τους κομμουνιστές, αντιιμπεριαλιστές και άλλους δημοκράτες που διώκονται. Το ΚΚΕ δρα αλληλέγγυα με όλες τις δυνάμεις που εκδηλώνουν την αντίστασή τους στην επίθεση του κεφαλαίου, ενάντια στα δικαιώματα και τις κατακτήσεις των εργαζομένων, στα νεοφιλελεύθερα μέτρα των κυβερνήσεων, και στην ιμπεριαλιστική επέμβαση. Αγωνίζεται για τη στενότερη επαφή και συντονισμό με Κομμουνιστικά Κόμματα και δυνάμεις που εμπνέονται από τα ιδανικά του σοσιαλισμού.

Απόφαση της ΚΕ του ΚΚΕ

Η κατάσταση, που διαμορφώνεται στα Βαλκάνια και στο Αιγαίο, μετά τη Συμφωνία του Ντέιτον. Οι εξελίξεις στο Κυπριακό

Η ΚΕ του ΚΚΕ, σε συνεδρίασή της, στις 22 Φλεβάρη 1997, εξέτασε την κατάσταση που διαμορφώνεται στην περιοχή των Βαλκανίων, στο Αιγαίο και στην Κύπρο, μετά τη Συμφωνία του Ντέιτον, την κρίση στα Ιμια και την "αμερικανική πρωτοβουλία" για το Αιγαίο και Κυπριακό. Επιβεβαιώνονται οι εκτιμήσεις του ΚΚΕ ότι η Συνθήκη του Ντέιτον, που επιβλήθηκε από τις ιμπεριαλιστικές δυνάμεις, στο όνομα της ειρήνης και με το πιστόλι στο "κρόταφο των λαών", ανοίγει ένα νέο κεφάλαιο στα επικίνδυνα σχέδια της νέας στρατηγικής του ΝΑΤΟ, στην επεκτατική δράση των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων.

Η ειρήνη και η σταθερότητα στην περιοχή, και μετά τη Συμφωνία του Ντέιτον, κάθε άλλο παρά κατοχυρωμένες είναι. Τα σύννεφα του πολέμου παραμένουν, ενώ βρίσκεται σε εξέλιξη μια γενικότερη αποσταθεροποιητική προσπάθεια σε πολλές από τις βαλκανικές χώρες.

Οι προηγούμενες ελληνικές κυβερνήσεις και η σημερινή επωμίζονται τις ιδιαίτερες δικές τους ευθύνες για την κατάσταση στην περιοχή και τις επικίνδυνες εξελίξεις στο Αιγαίο και στο Κυπριακό. Με τη συμμετοχή τους στις προσπάθειες να στηριχτεί η καπιταλιστική παλινόρθωση, με τη στήριξη και ενεργητική συμμετοχή στις επεμβατικές πολιτικοστρατιωτικές δραστηριότητες των ιμπεριαλιστών και του ΝΑΤΟ, με την αναγόρευση των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων σε συμμάχους και μεσολαβητές, και, τέλος, με το προκλητικό "ευχαριστώ" της κυβέρνησης Σημίτη προς τις ΗΠΑ. Εχουν ιδιαίτερη ευθύνη, γιατί επιχειρούν να καλλιεργηθεί στο λαό μας, που διακατέχεται πάντα και σήμερα από αντιιμπεριαλιστικά αισθήματα, πνεύμα μοιρολατρίας και υποταγής, στο όνομα του ρεαλισμού και του διεθνούς αρνητικού συσχετισμού. Βαριές είναι οι ευθύνες και των άλλων κομμάτων της αντιπολίτευσης, τα οποία αναλώνονται σε μια κριτική των χειρισμών της κυβέρνησης, ενώ την ίδια ώρα αποδέχονται τη στρατηγική και τις δεσμεύσεις των ιμπεριαλιστικών οργανισμών.

Παρά τον αρνητικό διεθνή συσχετισμό, η μοναδική ρεαλιστική εναλλακτική λύση για τους λαούς της περιοχής είναι η οργανωμένη και συντονισμένη πάλη εναντίον των ιμπεριαλιστικών επεμβάσεων και σχεδιασμών στην περιοχή. Οπως και στο παρελθόν, έτσι και σήμερα, είναι ο μονόδρομος που ανοίγει παράθυρο στην ελπίδα και στις ανάγκες των λαών.