Θύμα των νέων κυβερνητικών «αναμορφώσεων» στην εκπαίδευση είναι τα καλλιτεχνικά μαθήματα. Στις «μεταρρυθμίσεις» των προηγούμενων χρόνων, που ουσιαστικά τα εξοστράκισαν από το σχολείο και τα περιόρισαν σε οριακά επίπεδα, έρχεται να προστεθεί νέα μείωση και υποβάθμιση. Ετσι, τη νέα σχολική χρονιά, μπαίνουν στην «κλίνη του Προκρούστη» τα μαθήματα Αισθητικής Αγωγής, Σχεδίου και Ιστορίας της Τέχνης στα Μουσικά Γυμνάσια και Λύκεια. H εξέλιξη αυτή, αφήνοντας έντονα το πολιτιστικό της αποτύπωμα, αποτελεί καίριο πλήγμα εξασθένησης και υποβάθμισης του ιδιαίτερου χαρακτήρα αυτών των Γυμνασίων και Λυκείων. Επίσης, προκαλεί έντονες ανησυχίες στην εκπαιδευτική κοινότητα, μήπως ανάλογες αποφάσεις προετοιμάζονται για τα μαθήματα Τέχνης σε όλα γενικά τα Γυμνάσια και Λύκεια της χώρας.

Η ιστορία των Μουσικών Σχολείων ξεκινά πριν από 17 χρόνια. Το όραμα του μεγάλου μουσικοπαιδαγωγού και συνθέτη Στέφανου Βασιλειάδη, πήρε «σάρκα και οστά» το 1988, όταν άρχισε να λειτουργεί το Πειραματικό Μουσικό Γυμνάσιο Παλλήνης, που ως σκοπό είχε - σύμφωνα με την ιδρυτική απόφαση του υπουργείου Παιδείας - να «λειτουργεί πειραματικά για την εφαρμογή πειραματικών προγραμμάτων και πειραματικών μεθόδων διδασκαλίας στον τομέα της αισθητικής παιδείας γενικότερα και της μουσικής ειδικότερα». Σήμερα στη χώρα μας, λειτουργούν 35 συνολικά Μουσικά σχολεία.

Για τον πολύχρονο Γολγοθά των καλλιτεχνικών μαθημάτων στα Μουσικά Σχολεία μάς μιλά ο Νίκος Γιαννάκης, καθηγητής εικαστικών στο Πειραματικό Γυμνάσιο και Λύκειο Παλλήνης. «Στην αρχική σύλληψη η αισθητική παιδεία περιλάμβανε το πολύ σημαντικό μάθημα της "Πολύτεχνης έκφρασης", ένα μουσικό θέατρο με τη συμμετοχή του κορμιού, τη θεατρική ερμηνεία, τα σκηνικά, την αμφίεση, το πλάσιμο του προσώπου, την παντομίμα... Πολύ σύντομα, όμως, αλλοιώθηκε και παρέμεινε μόνο ως τίτλος για ένα δίωρο "μουσικοκινητικής αγωγής" (πρόγραμμα 1991). Από τη διάσπαση της "Πολύτεχνης έκφρασης" προέκυψε το μάθημα της "Ελεύθερης έκφρασης", όπου καθηγητές όλων των κλάδων δίδασκαν σε ξεχωριστά εργαστήρια όποια τέχνη ήξερε ο καθένας, αλλά και το μάθημα της "Θεατρικής αγωγής"».

«Το μάθημα των Εικαστικών είχε θεσμοθετηθεί για να εκπληρώσει το σκοπό του σ' αυτό το σχολείο, με ένα δίωρο τη βδομάδα για όλες τις τάξεις. Για το μάθημα της Ιστορίας της Τέχνης δεν υπήρχε και δεν υπάρχει βιβλίο. Οι καθηγητές των Εικαστικών που κλήθηκαν να το διδάξουν αφιέρωσαν ατέλειωτες ώρες εργασίας εκτός σχολείου για να το οργανώσουν και κατάφεραν να το κάνουν ένα ζωντανό εποπτικό μάθημα».

«Από το Μάη του 1993, διαπιστώνουμε ότι άρχισε η δρομολόγηση της συστηματικής αλλαγής του προγράμματος, όταν η Καλλιτεχνική Επιτροπή του ΥΠΠΟ πρότεινε την ενοποίηση της Ιστορίας της Τέχνης με την Ιστορία της Μουσικής και τη μείωση της ενοποιημένης Ιστορίας σε μία ώρα τη βδομάδα. Στα τέλη του Σεπτέμβρη του 1994, στο νέο πρόγραμμα που δόθηκε τηλεφωνικά από τον γραμματέα της Καλλιτεχνικής Επιτροπής στους διευθυντές των σχολείων, οι ώρες των Εικαστικών ήταν μειωμένες κατά το ήμισυ περίπου, στο δε μάθημα της Ιστορίας της Τέχνης, επιβαλλόταν "αυθαίρετα" αλλοίωση και μετονομαζόταν σε "Ιστορία των Πολιτισμών και των Τεχνών"».

Μετά από πολύμηνο Γολγοθά, «πλάγιους τρόπους» και χωρίς να ληφθούν υπόψη οι προτάσεις των καθηγητών, κοινοποιήθηκε τον Ιούνη του 1995 νέο πρόγραμμα, σύμφωνα με το οποίο καταργείται τελείως η γενική αισθητική παιδεία, καταργείται η Πολύτεχνη έκφραση και η Ελεύθερη έκφραση, μειώνονται η Ιστορία της Τέχνης και τα Εικαστικά (από 64 ώρες σε 21). «Ετσι, χάθηκε ολοκληρωτικά ο πολύτεχνος και πολυπρόσωπος χαρακτήρας του σχολείου, χωρίς βεβαίως να επιτευχθεί ο στόχος του επαγγελματισμού. Και όλες αυτές οι τροποποιήσεις έγιναν, χωρίς κανείς από τους υπεύθυνους να τις αιτιολογήσει».

Το φετινό Σεπτέμβρη, το ΥΠΠΟ προχώρησε σε νέες περικοπές των μαθημάτων Αισθητικής Αγωγής, Σχεδίου και Ιστορίας της Τέχνης, οι οποίες προκάλεσαν την αναστάτωση της σχολικής κοινότητας, την αγανάκτηση των καλλιτεχνών - καθηγητών, αλλά και των ίδιων των μαθητών. Οπως μας λέει η Μαρία Ξενούλη, καθηγήτρια εικαστικών στο Μουσικό Γυμνάσιο Ιλίου, «Χάνεται ένα κομμάτι μάθησης, που έχει πολύ μεγάλη σημασία για τα παιδιά αυτού του σχολείου. Συμπλήρωνε τις γνώσεις τους και έδινε μια σφαιρική εικόνα της Τέχνης. Οταν το ζητούμενο της παιδαγωγικής πράξης είναι η πολύπλευρη ανάπτυξη και η καλλιέργεια της προσωπικότητας του ατόμου, η Τέχνη και η διδασκαλία της θα έπρεπε να είναι προτεραιότητα».

Να ληφθούν σοβαρά υπόψη οι προτάσεις των καλλιτεχνών εκπαιδευτικών, «στην εν "αγνοία" των εκπαιδευτικών φορέων κυοφορούμενη "αναμόρφωση" των αναλυτικών προγραμμάτων για τα Γυμνάσια και τα Λύκεια», ζητά και η Ενωση Καθηγητών Καλλιτεχνικών Μαθημάτων Μέσης Εκπαίδευσης. Οπως μας λέει η πρόεδρός της, Ζωή Χατζή: «Η καλλιτεχνική παιδεία παραμελείται. Πουθενά, ούτε και στα γενικά Γυμνάσια και Λύκεια, το μάθημα δεν έχει βελτιωθεί. Δεν έχουν ακούσει ποτέ τις προτάσεις των "εργατών της Τέχνης", όπως θα λέγαμε τους καλλιτέχνες - εκπαιδευτικούς. Αν το βλέπαμε στην προέκτασή του, σε όλα τα σχολεία της εκπαίδευσης χρειάζεται ο συνδυασμός μουσικής, θεάτρου, εικαστικών, χορού... Αυτή η προσπάθεια, όμως, όπου επιχειρήθηκε να γίνει από τους εκπαιδευτικούς, τους γονείς και τα παιδιά, "πνίγηκε". Γιατί, χρειάζεται πολιτική βούληση. Στήριξη από το κράτος».