Eurokinissi

Αποψη της Συνόδου για το Κλίμα στο Παρίσι

Ωστόσο, η αλήθεια είναι ότι δεν υπήρξε παρά ένας συμβιβασμός, που αφενός είναι πολύ αμφίβολο αν τελικά θα εφαρμοστεί, αφετέρου αφορά μόνο και μόνο την εξυπηρέτηση επίκαιρων στόχων ισχυρών ιμπεριαλιστικών κέντρων και μονοπωλιακών ομίλων.

Τυπικά, η Συμφωνία προβλέπει ως στόχο τη συγκράτηση της ανόδου της θερμοκρασίας του πλανήτη στον 1,5 βαθμό Κελσίου. Ακόμα, ορίζεται ότι μέχρι το 2020 πρέπει η οικονομική «στήριξη» που προσφέρουν οι αναπτυγμένες χώρες για την «αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών» στις αναπτυσσόμενες χώρες να έχει φτάσει τα τουλάχιστον 100 εκατ. δολάρια. Το 2020 ορίζεται γενικά ως ορίζοντας έναρξης εφαρμογής της Συμφωνίας, η οποία ωστόσο είναι αμφίβολο αν στην επόμενη 5ετία θα παραμείνει ως έχει, δεδομένων των τεράστιων περιθωρίων που υπάρχουν για την «ευέλικτη» εφαρμογή της.

Προσεγγίζοντας το υποκριτικό ενδιαφέρον των ιμπεριαλιστών για το περιβάλλον από ταξική σκοπιά, και με δεδομένο ότι είναι τουλάχιστον εξοργιστικό να το παίζουν φίλοι της φύσης εκείνοι που καταστρέφουν συστηματικά και το οικοσύστημα και το σημαντικότερο δημιούργημα της φυσικής εξέλιξης, τον ίδιο τον άνθρωπο, το ΚΚΕ επέστησε από την αρχή την προσοχή στα αντιλαϊκά «παιχνίδια» που παίζονται, στο όνομα της «αντιμετώπισης των κλιματικών αλλαγών». Σε ανακοίνωση που εξέδωσε το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του Κόμματος τη μέρα έναρξης των εργασιών της Διάσκεψης, σημείωνε ότι η συνάντηση «αποτελεί ένα νέο βήμα για τη διαχείριση των μεγάλων περιβαλλοντικών προβλημάτων από τη σκοπιά των συμφερόντων του μονοπωλιακού κεφαλαίου. Η ευαισθησία των λαών μπροστά στα περιβαλλοντικά προβλήματα και κυρίως οι διάφορες λύσεις που εμφανίζονται ως αναγκαίες, αξιοποιούνται στο πλαίσιο ενδοϊμπεριαλιστικών αντιθέσεων, για να δοθεί ώθηση στην καπιταλιστική οικονομία προς όφελος των μονοπωλιακών ομίλων των κρατών που διαθέτουν την ανάλογη "πράσινη" τεχνολογία. Η λεγόμενη "πράσινη" ανάπτυξη αποτελεί κερδοφόρα απόπειρα τοποθέτησης των υπερσυσσωρευμένων κεφαλαίων των μονοπωλιακών ομίλων. Οι μονοπωλιακοί όμιλοι της Ευρώπης και των ΗΠΑ επιδιώκουν να αξιοποιήσουν την κλιματική αλλαγή για να μετατρέψουν την πρωτοκαθεδρία τους στην "πράσινη" τεχνογνωσία σε όπλο στο πλαίσιο του διεθνούς ανταγωνισμού. Τα περιβαλλοντικά προβλήματα αξιοποιούνται επίσης ως μηχανισμοί χειραγώγησης των λαών, διείσδυσης του ιμπεριαλισμού με τη μορφή ΜΚΟ, σε όλες τις γωνιές του πλανήτη».

Καταλήγοντας, η ανακοίνωση τόνιζε: «Η προστασία του περιβάλλοντος δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί ανεξάρτητα από το κίνητρο της παραγωγής, το δρόμο ανάπτυξης που ακολουθεί κάθε κοινωνία. Ο ριζικά διαφορετικός δρόμος της εργατικής - λαϊκής εξουσίας, με την κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής και την αντικατάσταση του κινήτρου του κέρδους απ' τον επιστημονικό κεντρικό σχεδιασμό, μαζί με τον εργατικό έλεγχο, μπορεί να διασφαλίσει την ικανοποίηση των διευρυνόμενων λαϊκών αναγκών, καθώς και την ισόμετρη ανάπτυξη περιοχών, την αναλογική ανάπτυξη εγχώριων βιομηχανικών κλάδων, τη μείωση της ενεργειακής εξάρτησης και της εξάρτησης σε πρώτες και ενδιάμεσες ύλες, εξασφαλίζοντας ταυτόχρονα την ελάχιστη δυνατή επίδραση στο φυσικό περιβάλλον».

Το ότι η «Συμφωνία του Παρισιού» συνδέεται στενά με την προώθηση διαφόρων επενδυτικών σχεδιασμών αποτυπώθηκε στις ομιλίες και τις δηλώσεις εκπροσώπων κυβερνήσεων, μονοπωλίων, ιμπεριαλιστικών και χρηματοπιστωτικών οργανισμών, που ανέδειξαν τις μεγάλες «αναπτυξιακές ευκαιρίες» που δημιουργούνται, αλλά και τις δεκάδες (αν όχι εκατοντάδες) επιχειρηματικές συμφωνίες που υπογράφτηκαν ή συζητήθηκαν στη διάρκεια της Διάσκεψης.

Ταυτόχρονα, όμως, πρέπει να είναι καθαρό πως η «αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών» αποτελεί και μοχλό διείσδυσης των ιμπεριαλιστών σε νέες αγορές και περιοχές του πλανήτη, όπου η κυριαρχία έχει και διάφορες γεωπολιτικές προεκτάσεις. Για παράδειγμα, περιοχές όπως η Αφρική, η Νοτιοανατολική Ασία, η Λατινική Αμερική, που ήδη βρίσκονται στο επίκεντρο σφοδρών αντιπαραθέσεων, προσελκύουν τα τελευταία χρόνια όλο και περισσότερες «πράσινες» επενδύσεις, στο πλαίσιο συνολικότερων ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, που τους δυναμώνει η δυσκολία ανάκαμψης της καπιταλιστικής κερδοφορίας.

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Tom Werner, γενικός διευθυντής του αμερικανικού κολοσσού «Sun Power» (που κατασκευάζει σύγχρονα συστήματα παραγωγής ηλιακής ενέργειας και έχει βασικό μέτοχο τη γαλλική «Total») δήλωσε - σύμφωνα με τους «Τάιμς της Νέας Υόρκης» - ότι η Συμφωνία θα βοηθήσει «τη ροή επενδύσεων για την Αφρική και χώρες όπως η Ινδία, όπου η πρόσβαση σε κεφάλαια για μεγάλα σχέδια είναι περιορισμένη (μέχρι σήμερα)». Ο μεγαλοκαπιταλιστής ουσιαστικά ανέδειξε πως οι πράσινες «μπίζνες» μπορούν να «ξεκλειδώσουν» πόρτες που μέχρι σήμερα άνοιγαν πιο δύσκολα στα μονοπώλια, και σε αυτήν την κατεύθυνση θα διευκολυνθούν και οι κινήσεις των πολιτικών τους εκπροσώπων. Αλλωστε, οι μονοπωλιακοί σχεδιασμοί δεν εξυπηρετούνται μόνο με επιχειρηματικές εξαγορές, ίδρυση νέων εταιρειών ή δημιουργία θυγατρικών, απαιτούν «δράση» ολόπλευρη, όταν κριθεί αποτελεσματικότερο και στρατιωτική, απαιτούν «κινητοποίηση» και σε γεωπολιτικό επίπεδο με την ανάπτυξη κατάλληλων συμμαχιών.

Για παράδειγμα, η Γαλλία αξιοποίησε σε αυτήν την κατεύθυνση την προετοιμασία και τη φιλοξενία της 21ης Διάσκεψης για μια σειρά από συνεργασίες, όπως τη «Διεθνή Ηλιακή Συμμαχία» που υπέγραψε με την Ινδία, έδωσε το «παρών» σε χώρες της Ν/Α Ασίας, όπως οι Φιλιππίνες, που δεν είχε επισκεφτεί ποτέ Γάλλος Πρόεδρος. Αντίστοιχο ενδιαφέρον για τη συγκεκριμένη γεωγραφική περιοχή έχουν και άλλες δυνάμεις, όπως η Γερμανία, η οποία μάλιστα επέλεξε να έχει διακριτή παρουσία στο μεγαλύτερο Φόρουμ για την Ασφάλεια στην περιφέρεια (γνωστό και ως «Διάλογος Σάνγκρι-Λα») τον περασμένο Μάη. Ενώ δεδομένη είναι και η μεγάλη σημασία που αποδίδουν οι ΗΠΑ σε Ασία - Ειρηνικό (βλέπε τη γνωστή «στροφή» της κυβέρνησης Ομπάμα), ενισχύοντας τους τελευταίους μήνες και τη στρατιωτική τους παρουσία ειδικά στη Νότια Κινεζική Θάλασσα (εστία της κόντρας με το γίγαντα της περιοχής, Κίνα).

Πάντως, τόσο η συγκεκριμένη Συμφωνία όσο και γενικά η αγωνία των ιμπεριαλιστών για το «σεβασμό του περιβάλλοντος» δεν μπορούν να κρύψουν τους ανταγωνισμούς. Το πιο πρόσφατο και κραυγαλέο παράδειγμα είναι οι προεκτάσεις των αποκαλύψεων για τα τελικά όχι και τόσο «καθαρά» αυτοκίνητα της γερμανικής «Φολκσβάγκεν». Το σκάνδαλο έβγαλαν στη φόρα Αμερικανοί και έγινε μιας πρώτης τάξεως ευκαιρία για να συζητηθεί το ξαναμοίρασμα της «πίτας» της παγκόσμιας αγοράς αυτοκινήτων.

Να σημειωθεί, εξάλλου, ότι οι παγκόσμιες ενεργειακές ανάγκες συνεχίζουν να καλύπτονται στο συντριπτικά μεγαλύτερο ποσοστό με μορφές Ενέργειας που προκύπτουν από την επεξεργασία των υδρογονανθράκων (πετρέλαιο, φυσικό αέριο κ.τ.λ.). Δημοσιεύματα των περασμένων ημερών εμφάνιζαν τις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας (ΑΠΕ) να καλύπτουν ένα μόλις 10% των συνολικών ενεργειακών προμηθειών, παρά τη γοργή ανάπτυξή τους.

Η λεγόμενη «μετάβαση», λοιπόν, από τα ορυκτά καύσιμα στα «εναλλακτικά» θα είναι μια διαδικασία σίγουρα μακρόχρονη (αν ποτέ ολοκληρωθεί), αποτέλεσμα εντατικών και σύνθετων παζαριών.

Αλλωστε, το ίδιο το κείμενο της Συμφωνίας του Παρισιού δημιουργεί μεγάλα περιθώρια για τη μη εφαρμογή της, είναι γεμάτο (τυχαία;) με ασάφειες και θολούρες, «παραθυράκια» που κάθε πλευρά μπορεί να επιστρατεύσει για τις δικές της επιδιώξεις. Καταρχήν η Ομάδα Εργασίας που συγκροτήθηκε για την υλοποίησή της θα συγκεντρώσει το επόμενο διάστημα προτάσεις για «τροποποιήσεις». Προβλέπονται «αναθεώρηση» πολλών κεφαλαίων ανά τακτά χρονικά διαστήματα, τουλάχιστον κάθε 5 χρόνια, η δυνατότητα μια χώρα να «αποσυρθεί» από τη Συμφωνία, η «ευθύνη» που θα έχουν τα ίδια τα κράτη για τα «επίπεδα εκπομπών» αερίων του θερμοκηπίου. Κάθε τόσο γίνεται επίκληση των «διαφορετικών εθνικών περιστάσεων», των διαφορετικών «παραγωγικών ικανοτήτων», των «διαφορετικών ευθυνών» των διαφόρων χωρών που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη στην υλοποίηση της Συμφωνίας.

Πρόκειται, δηλαδή, για μια «συμφωνία» κομμένη και ραμμένη στις δυνατότητες κάθε πλευράς να προσαρμόζει στις δικές της προτεραιότητες την εφαρμογή της, με σαφώς πιο ευνοημένους τους ισχυρούς της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας.

Ενδεικτικές των νέων «ευκαιριών» που γεννά η «αντιμετώπιση των κλιματικών αλλαγών» για τα μονοπώλια ήταν η αντίδραση του Συνδέσμου Γερμανών Κατασκευαστών Μηχανημάτων (VDMA). Ο εκπρόσωπός του, Ματίας Τσέλινγκερ, δήλωσε πως η Συμφωνία του Παρισιού θα επιβεβαιώσει την τάση για παγκόσμια προστασία του περιβάλλοντος, κάτι που συνιστά σημαντικό παράγοντα για τον κλάδο της κατασκευής μηχανημάτων στη Γερμανία, αφού κατασκευάζουν σύγχρονες τεχνολογίες που μπορούν να πωληθούν εκτός συνόρων. Αντίστοιχα, μεγάλες ευκαιρίες «οικονομικής δραστηριότητας» εντόπισε και η Κλαούντια Κέμπφερτ, οικονομολόγος του Γερμανικού Ινστιτούτου Οικονομικών Ερευνών, που επισήμανε ότι «φιλικές προς το περιβάλλον τεχνολογίες» από τα «βιομηχανικά κράτη» θα μπορούσαν να πωληθούν σε χώρες με αναδυόμενες οικονομίες, δεδομένου - όπως συμπλήρωσε - ότι οι Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας είναι, όπως υπογράμμισε, πιο φτηνές από ποτέ και ειδικό όφελος μπορούν να έχουν χώρες όπως οι Ινδία και Κίνα.

Υψηλές προσδοκίες έχουν όμως και οι αυτοκινητοβιομήχανοι, σε μια περίοδο που πολλοί στρέφουν τα κεφάλαιά τους στα «υβριδικά» και τα «ηλεκτρικά» αυτοκίνητα (κινούνται με τη χρήση ηλεκτρικής ενέργειας). Πριν μερικές μέρες, ο όμιλος της «Φορντ Μότορ» ανακοίνωσε ότι μέχρι το 2020 θα διαθέσει 4,5 δισ. ευρώ σε 13 νέα μοντέλα ηλεκτρικών οχημάτων.

Τέλος, τα «χέρια τους τρίβουν» γενικά επιχειρήσεις που προσαρμόζουν την παραγωγή στις νέες επιταγές της «προστασίας του περιβάλλοντος». Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα της «Γκόλντμαν Σακς» που επικαλέστηκαν προ ημερών αμερικανικά δημοσιεύματα, «το συνολικό μέγεθος της αγοράς τεχνολογιών χαμηλών ρύπων όπως η παραγωγή Αιολικής και Ηλιακής Ενέργειας και ηλεκτρικών και υβριδικών αυτοκινήτων ξεπέρασαν πέρυσι τα 600 δισ. δολάρια, ποσό σχεδόν ίσο με τον αμυντικό προϋπολογισμό των ΗΠΑ».