Πλήθος ζητημάτων, που ιεραρχούν τα μονοπώλια της ΕΕ ως κρίσιμα, εξέτασε στη διήμερη συνεδρίασή του το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο (ΕΣ) την Πέμπτη 14 και την Παρασκευή 15 Δεκέμβρη. Στην ατζέντα της Συνόδου Κορυφής βρέθηκαν τα ζητήματα: Ασφάλεια και Αμυνα, η μετανάστευση, ο λεγόμενος κοινωνικός πυλώνας, το Brexit, για το οποίο απλώς άναψε το «πράσινο φως» στη δεύτερη φάση των διαπραγματεύσεων, και η μετεξέλιξη της ΟΝΕ και της τραπεζικής ένωσης.

Σε ό,τι αφορά το τελευταίο ζήτημα, στο επίκεντρο βρέθηκε η δέσμη των προτάσεων της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τις αντιλαϊκές αναδιαρθρώσεις που δρομολογούνται στην ΕΕ και ειδικά στην Ευρωζώνη. Επιδίωξη είναι η ενίσχυση της Ευρωζώνης για τη «θωράκισή» της απέναντι σε άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα, επιδίωξη που όμως «σκοντάφτει» στους ενδοαστικούς ανταγωνισμούς οι οποίοι εκδηλώνονται αναφορικά με πλευρές της «εμβάθυνσης» και με επίκεντρο τον επιμερισμό της χασούρας σε περιπτώσεις νέων αναταράξεων και διασώσεων κρατών και τραπεζών της ΕΕ και της Ευρωζώνης, καθώς βέβαια και στην κατανομή ρόλων και αρμοδιοτήτων στο πλαίσιο παλαιών και υπό διαμόρφωση «θεσμών» της ΕΕ.

Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΕΣ, Ντ. Τουσκ, συμφωνήθηκε το επόμενο εξάμηνο οι υπουργοί Οικονομικών να επικεντρωθούν «σε τομείς όπου η σύγκλιση απόψεων είναι η μεγαλύτερη». «Η σταδιακή πρόοδος σε θέματα όπως η ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης και η μετατροπή του ΕΜΣ στο λεγόμενο Ευρωπαϊκό Νομισματικό Ταμείο θα πρέπει να ενισχύσουν σημαντικά την ανθεκτικότητα της ΟΝΕ. Οι συζητήσεις θα συνεχιστούν», πρόσθεσε.

Στον τομέα της λεγόμενης Ασφάλειας - Αμυνας το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο αξιολόγησε την πρόοδο που έχει επιτευχθεί ως προς την ικανότητα της λυκοσυμμαχίας να περιφρουρεί και με τα όπλα τα συμφέροντα των επιχειρηματικών της ομίλων. Στο πλαίσιο αυτό εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη θέσπιση «φιλόδοξης και χωρίς αποκλεισμούς μόνιμης διαρθρωμένης συνεργασίας (PESCO)» και τόνισε τη σημασία της ταχείας εφαρμογής των πρώτων έργων, καλώντας μάλιστα τα κράτη - μέλη που συμμετέχουν να παρουσιάσουν τα εθνικά τους σχέδια. Ζήτησε ακόμα ταχεία συγκρότηση και έγκριση του Ευρωπαϊκού Ταμείου Αμυνας ώστε να «τρέξει» εντός του 2018 το ευρωπαϊκό πρόγραμμα βιομηχανικής ανάπτυξης στον τομέα της Αμυνας.

Το Συμβούλιο εξέτασε και τις σχέσεις ΕΕ - ΝΑΤΟ, παρουσία του γγ του, Γ. Στόλτενμπεργκ, και διατύπωσε την ανάγκη «εμβάθυνσης της συνεργασίας». Επί του θέματος αυτού ο πρόεδρος του ΕΣ, Ντ. Τουσκ, δήλωσε κυνικά ότι το όνειρο, δηλαδή η ικανότητα αυτοτελούς ανάληψης στρατιωτικής δράσης απ' την ΕΕ, γίνεται πραγματικότητα και πρόσθεσε ότι «για πολλά χρόνια, το ισχυρότερο επιχείρημα κατά της PESCO ήταν ο φόβος ότι θα οδηγούσε στην αποδυνάμωση του ΝΑΤΟ. Αλλά είναι ακριβώς το αντίθετο. Η ισχυρή ευρωπαϊκή άμυνα ενισχύει φυσικά το ΝΑΤΟ».

Υπό το πρίσμα της πρότασης του Ντ. Τουσκ για κατάργηση του μέτρου των ποσοστώσεων συζητήθηκε το ζήτημα των προσφύγων και του ασύλου, επιβεβαιώνοντας ότι το Μεταναστευτικό - Προσφυγικό λειτουργεί και ως μοχλός ευρύτερων αντιπαραθέσεων. Οπως έγινε γνωστό, η Γερμανία και άλλες χώρες αντέδρασαν στην άρνηση ανατολικοευρωπαϊκών χωρών, όπως η Ουγγαρία, να υποδεχθούν πρόσφυγες βάσει των ποσοστώσεων που είχαν συμφωνηθεί, απειλώντας μάλιστα με λήψη μέτρων εναντίον τους, όπως η στέρηση επιδοτήσεων και επιχορηγήσεων.

Το ΕΣ, αποτιμώντας την απαράδεκτη συμφωνία ΕΕ - Τουρκίας και τη συνεργασία με τη Λιβύη, διαπίστωσε «πρόοδο» στη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, με εμφανή την πρόθεση λήψης επιπλέον μέτρων καταστολής και ανάσχεσης των ροών, που αποτελεί άλλωστε πρόσχημα ενεργότερης επέμβασης σε ζώνες όπως η Β. Αφρική.

Για το ζήτημα αυτό ο πρωθυπουργός, Αλ. Τσίπρας, είχε στο περιθώριο των εργασιών του Συμβουλίου τετραμερή συνάντηση με την Αγκελα Μέρκελ, τον Ζ. - Κ. Γιούνκερ και τον Βούλγαρο ομόλογό του, Μπ. Μπορίσοφ.

Ο Αλ. Τσίπρας ζήτησε επί της ουσίας «αναβάθμιση» της καταστολής και των απελάσεων, προτείνοντας να ιδρυθούν ένας ευρωπαϊκός μηχανισμός επιστροφών και ένας ευρωπαϊκός μηχανισμός επανεγκατάστασης με κέντρα αιτήσεων σε τρίτες χώρες διέλευσης και προέλευσης.

Οπως είπε, το Μεταναστευτικό ήταν απ' τους βασικούς λόγους της πρόσκλησης στον Ερντογάν, προσθέτοντας πως «δεν μπορούν οι ελληνοτουρκικές σχέσεις να θεωρούνται απλά διμερές θέμα», αλλά «θέμα στήριξης των νοτιοανατολικών ευρωπαϊκών συνόρων», ενώ παραδέχτηκε ότι υπήρξε συμφωνία με τον Πρόεδρο της Τουρκίας για «μέτρα για την πιο αποτελεσματική εφαρμογή της Συμφωνίας ΕΕ - Τουρκίας και η Τουρκία να αρχίσει να εφαρμόζει ξανά τη διμερή Συμφωνία Επανεισδοχής».

Ο Ντ. Τουσκ επιβεβαίωσε ότι έρχονται πρώτα «η προστασία των εξωτερικών μας συνόρων καθώς και η πρόληψη της παράνομης μετανάστευσης», δήλωσε ότι συμφωνήθηκε η αναθεώρηση του Δουβλίνου, ενώ για τις υποχρεωτικές ποσοστώσεις ανέφερε ότι «η διαμάχη δεν έχει τελειώσει ακόμα» και ότι χρειάζεται πολλή δουλειά για έναν συμβιβασμό τον Ιούνη.

Στη Σύνοδο συζητήθηκαν επίσης τα πρόσφατα συμπεράσματα της άτυπης «κοινωνικής Συνόδου» στο Γκέτεμποργκ, που αφορούν την παγίωση της εργασιακής ζούγκλας, την ενίσχυση των μηχανισμών διαχείρισης της «ακραίας φτώχειας», που αφήνει πίσω της η στρατηγική ΕΕ - κεφαλαίου, αλλά και την ενσωμάτωση των λαών στα προτάγματα του κεφαλαίου.

Σε ένα τέτοιο πλαίσιο, όχι τυχαία το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο διαπιστώνει ως αναγκαία την «εφαρμογή του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων» και τη «διευκόλυνση της εύρυθμης λειτουργίας του κοινωνικού διαλόγου σε όλα τα επίπεδα, μεταξύ άλλων με το "νέο ξεκίνημα για τον κοινωνικό διάλογο" σε επίπεδο ΕΕ».

Στο ίδιο πλαίσιο, προαναγγέλλονται παρεμβάσεις στους τομείς της Παιδείας και του Πολιτισμού, που κρίνονται «κομβικής σημασίας για την οικοδόμηση συνεκτικών κοινωνιών χωρίς αποκλεισμούς και για τη διατήρηση της ανταγωνιστικότητάς μας».

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ζ. - Κ. Γιούνκερ, υπέγραψε τη νέα κοινή δήλωση σχετικά με τις νομοθετικές προτεραιότητες της ΕΕ για την περίοδο 2018 - 2019, από κοινού με τον πρόεδρο του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, Αντ. Ταγιάνι, και τον πρωθυπουργό της Εσθονίας, η οποία ασκεί την προεδρία στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο.

Η κοινή δήλωση προβλέπει επτά τομείς προτεραιότητας: Μέτρα για την «ασφάλεια των πολιτών», μεταρρύθμιση της μεταναστευτικής πολιτικής, ώθηση «στην ανάπτυξη και στις επενδύσεις», ανάδειξη «της κοινωνικής διάστασης της ΕΕ», υλοποίηση «μιας συνδεδεμένης ψηφιακής ενιαίας αγοράς», «επίτευξη του στόχου μας για μια φιλόδοξη Ενεργειακή Ενωση» και «περαιτέρω ενίσχυση της δημοκρατικής νομιμοποίησης σε επίπεδο ΕΕ».