Μπορεί οι τηλεοπτικοί σταθμοί να επιμένουν ότι η πρωτεύουσα έχει αδειάσει και ότι οι περισσότεροι Αθηναίοι έφυγαν για διακοπές, η πραγματικότητα όμως είναι τελείως διαφορετική. Παρά «την ισχυρή Ελλάδα της ΟΝΕ», ο οικογενειακός προϋπολογισμός της συντριπτικής πλειοψηφίας των Ελλήνων πάει κάθε χρόνο και χειρότερα και αυτό έχει άμεση αντανάκλαση και στις διακοπές τους. Ολο και περισσότεροι δε φεύγουν καθόλου και όσοι φεύγουν περιορίζουν αναγκαστικά τη διάρκεια των διακοπών, σε σχέση με προηγούμενα χρόνια.

Απ' όλες τις λεγόμενες τουριστικές περιοχές, τα μηνύματα που φτάνουν λένε ότι φέτος παρατηρείται αισθητή μείωση της κίνησης, πολύ μεγαλύτερη από αυτήν των αφίξεων ξένων τουριστών (εκτίμηση του υπουργείου Ανάπτυξης είναι ότι η τουριστική κίνηση θα παρουσιάσει φέτος συνολική μείωση μόνο κατά 2% - 3,5%).

Ολοι συμφωνούν ότι ο βασικός λόγος της μείωσης της κίνησης είναι η αδυναμία των παραθεριστών - τουριστών να αντεπεξέλθουν οικονομικά, πράγμα το οποίο ισχύει τόσο για τους Ελληνες, όσο και για τους υποψήφιους τουρίστες από τις άλλες χώρες της ΕΕ.

«Είναι γεγονός ότι καθ' όλη τη διάρκεια του καλοκαιριού υπάρχει κίνηση αρκετά μειωμένη», λέει ο πρόεδρος της Συνομοσπονδίας Επιχειρηματιών Ενοικιαζόμενων Δωματίων και Διαμερισμάτων, Στέλιος Πολυκράτης. «Εχουμε τουριστικές περιοχές όπως Κρήτη, Ρόδος ή Κέρκυρα που δεν έχουν πληρότητα ακόμα και τώρα τον Αύγουστο. Υπάρχει σταδιακή δυσχέρεια τα τελευταία χρόνια, αλλά φέτος η πτώση ήταν κατακόρυφη. Ολο το πρόβλημα είναι οικονομικό. Το βλέπουμε έντονα και απ' την πίεση που δεχόμαστε για μείωση των τιμών. Πελάτες που πέρασαν τις διακοπές τους στα ίδια δωμάτια πέρσι, φέτος ζητάνε μείωση τιμών».

Αρκούσε μια βόλτα στο κέντρο της Αθήνας, τις προηγούμενες εργάσιμες μέρες, για να διαπιστώσει κανείς ότι τα περί «άδειας πόλης» είναι μύθος. Η ίδια κατάσταση βέβαια ισχύει και για τις άλλες μεγάλες πόλεις της επαρχίας.

Σύμφωνα με έρευνα του ΙΝΚΑ, το 40,3% των Ελλήνων δε θα κάνει διακοπές το φετινό καλοκαίρι και από αυτούς το 72% για οικονομικούς λόγους.

Το 71% όσων κάνουν διακοπές, πάει σε σπίτια φίλων ή συγγενών ή σε κάποιο ιδιόκτητο σπίτι, προκειμένου να περιορίσει τα έξοδα διαμονής.

Σύμφωνα με στοιχεία της ίδιας έρευνας η διάρκεια των διακοπών της οικογένειας μειώνεται συνέχεια χρόνο με το χρόνο. Η πλειοψηφία των ελληνικών νοικοκυριών κάνει διακοπές το πολύ μέχρι 10 μέρες. Συγκεκριμένα: Το 23% των οικογενειών πραγματοποιεί διακοπές μια εβδομάδα. Το 35% δέκα ημέρες. Το 29% κάνει διακοπές 15 μέρες. Τέλος, μόλις το 13% είναι σε θέση να κάνει διακοπές πάνω από 20 μέρες.

Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις του ΙΝΚΑ, το ελάχιστο κόστος για να κάνει μια τετραμελής οικογένεια 15 μέρες διακοπές - για διαμονή και διατροφή - ξεπερνά τα 2.300 ευρώ.

Η πραγματικότητα έχει κάπως έτσι: Το επίδομα άδειας για πολλούς είναι ένας τρόπος για να καλύψουν τα υπέρογκα έξοδα της υπόλοιπης χρονιάς και δεν περισσεύει τίποτα για λίγες μέρες ξεκούρασης. Τα χρέη (ας είναι καλά το «πλαστικό χρήμα» και τα καταναλωτικά δάνεια) αναγκάζουν πολλές οικογένειες να ξεχνούν τις διακοπές. Οι χαμηλοσυνταξιούχοι έχουν «ξεχάσει» τις λουτροπόλεις. Πολλοί είναι και οι μικροκαταστηματάρχες που δεν μπορούν να κλείσουν το μαγαζί τους παρά μόνο το τριήμερο του Δεκαπενταύγουστου. Αρκετοί είναι οι νέοι που αναγκάζονται να εργαστούν το καλοκαίρι, για να τσοντάρουν στον οικογενειακό προϋπολογισμό και αρκούνται σε αποδράσεις στις κοντινές παραλίες. Οσο για τους άνεργους, οι διακοπές είναι όνειρο απατηλό.

Δε χρειάστηκε να ψάξει και πολύ ο «Ρ» για να βρει ανθρώπους κάθε ηλικίας στην «άδεια Αθήνα», που δε θα μπορέσουν «να αποδράσουν στα νησιά και τις τουριστικές περιοχές».

Ενας απ' αυτούς τους «τυχερούς», όπως δήλωσε ο ίδιος, είναι ο 58χρονος Χαράλαμπος Παπάς. Εχει να κάνει διακοπές τέσσερα χρόνια. Νοικιάζει ένα περίπτερο στους Αμπελόκηπους και το δουλεύει μαζί με τον γιο του και... δεν μπορεί να φύγει. «Οι λόγοι είναι προφανώς οικονομικοί, κάθε χρόνο και χειρότερα. Δεν είμαι ο μόνος, βέβαια. Πού να τα βρούμε τα λεφτά; Αν πας διακοπές θα γυρίσεις άφραγκος και μετά τι γίνεται; Ολο λένε πως θα βελτιωθούν τα πράγματα, όλο υποσχέσεις. Μετά από τόσα χρόνια δουλιάς είναι πολύ άσχημο να βλέπεις κόσμο να κανονίζει πού θα πάει και συ να λες "γιατί να μην μπορώ και γω ξεκουραστώ λίγες μέρες". Πολλά ζητάω;», κατέληξε με πικρία.

Λίγο πιο «τυχερή», η 57χρονη λογίστρια Δέσποινα Οικονομοπούλου, δήλωσε στο «Ρ»: «Πέρσι πήγα μετά από τρία χρόνια διακοπές, φέτος πάλι στην Αθήνα. Οι συνθήκες ζωής είναι πολύ σκληρές και οι διακοπές έχουν γίνει πολυτέλεια». Αναγκασμένη να περάσει ακόμα και τις λίγες μέρες της άδειάς της στο διαμέρισμά της στην 3ης Σεπτεμβρίου ξεσπάει: «Υποτίθεται πως δούλευα τόσα χρόνια για να βελτιώσω τη ζωή μου, αλλά τελικά δουλεύω μόνο και μόνο για να επιβιώσω. Οργίζεσαι όταν μετά από τόσα χρόνια δεν έχεις το δικαίωμα να πας λίγες μέρες κάπου να ξεφύγεις».

«Δεν μπορείς να φανταστείς, εάν δεν το ζήσεις. Είμαι 35 χρονών και έχω να πάω διακοπές πέντε χρόνια, έρχομαι στη δουλιά με το ζόρι», μας δήλωσε η Δήμητρα, η οποία δουλεύει υπάλληλος σε αποθήκη χαρτικών. «Ευτυχώς που το παιδί πάει διακοπές στον παππού του στην επαρχία, αλλιώς και αυτό θα έμενε στην τσιμεντούπολη. Είμαστε αρκετά χρεωμένοι για να πάμε διακοπές. Πήραμε και ένα στεγαστικό δάνειο και προσπαθούμε να επιβιώσουμε».

Σε ηλικία 22 χρονών ο Τεύκρος Παντελόγλου, φοιτητής της Γεωπονικής, μπόρεσε φέτος να πάει διακοπές μόλις για τέσσερις μέρες. Πέρσι ήταν χειρότερα, δεν μπόρεσε να φύγει ούτε μία μέρα. «Η ακρίβεια που υπάρχει στην καθημερινότητα υπάρχει και για τις διακοπές, είναι ασύμφορες και για τους φοιτητές, που οι οικογένειές τους έχουν χαμηλό εισόδημα. Μάλιστα, φέτος καταργήθηκαν και τα φοιτητικά εισιτήρια στα πλοία για να κερδίσουν και από κει. Οχι μόνο για τις διακοπές, αλλά για όλες μας τις ανάγκες δεν υπάρχει άλλος τρόπος, παρά να αγωνιστούμε για να διεκδικήσουμε τα δικαιώματά μας», λέει ο Τεύκρος Παντελόγλου.

Ενας κλάδος με σκληρή και κουραστική εργασία είναι ο κλάδος των οικοδόμων, η πλειοψηφία των οποίων μένει στην Αθήνα και λόγω οικονομικής δυσχέρειες, αλλά και λόγω Ολυμπιακών και μεγάλων έργων. Συζητήσαμε με τον οργανωτικό γραμματέα του Συνδικάτου Οικοδόμων Αθήνας, Κώστα Χατζιάρα, ο οποίος μάς περιέγραψε την κατάσταση:«Είναι αδύνατον ο οικογενειάρχης οικοδόμος να πάει διακοπές. Την τελευταία πενταετία έχει μειωθεί και ο χρόνος της άδειάς μας. Οπως σε όλη την εργατική τάξη, η πλειοψηφία όσων πάνε διακοπές είναι σε συγγενικό σπίτι», σημείωσε και πρόσθεσε: «Τώρα που θέλουν να τελειώσουν τα Ολυμπιακά και τα μεγάλα έργα οι εργοδότες πιέζουν τους εργαζόμενους να μην πάρουν καθόλου άδεια».

Οι οικοδόμοι δεν παίρνουν επίδομα άδειας, δώρο Χριστουγέννων και Πάσχα αλλά τρεις φορές το χρόνο απ' το ΙΚΑ (κάθε τέσσερις μήνες) το λεγόμενο «δωροαδειόσημο». Το ύψος του εξαρτάται απ' ένσημα που έχει ο εργαζόμενος το κάθε τετράμηνο. Εξαρτάται, δηλαδή, απ' τα μεροκάματα που θα κάνει και θα «φαίνονται». Είναι γνωστό πως για πολλές ώρες επιπλέον δουλιάς δεν κολλούνται ένσημα.

«Στην ιδανική περίπτωση το δωροαδειόσημο φτάνει τα 800 ευρώ, εάν δηλαδή έχουμε συνέχεια δουλιά, κάτι που συμβαίνει πολύ σπάνια. Στην πραγματικότητα είναι πολύ λιγότερα. Πώς να πάει, λοιπόν, οικογένεια διακοπές με αυτά τα λεφτά; Τα χρήματα αυτά πάνε για να μπαλώσουνε "τρύπες" του χειμώνα, φροντιστήρια, δάνεια», τόνισε ο Κώστας Χατζάρας.

Οι εκατοντάδες χιλιάδες οικονομικοί μετανάστες που δουλεύουν στη χώρα, αντιμετωπίζουν πιο έντονα το πρόβλημα.

Ο 28χρονος οικοδόμος Καστράτι Μεχμέτ δεν μπορεί να προσφέρει διακοπές στον εαυτό του και την οικογένειά του τα τρία τελευταία χρόνια. Περιέγραψε στο «Ρ» την κατάσταση στους μετανάστες, η πλειοψηφία των οποίων όχι μόνο στερείται το δικαίωμα της ξεκούρασης, αλλά δουλεύουν σε καθεστώς εκμετάλλευσης και φόβου μήπως απελαθούν.

«Πληρώνω ένα δυάρι 310 ευρώ, η γυναίκα μου τώρα δε δουλεύει, γιατί το παιδί μας είναι μόλις έξι μηνών. Υπάρχουν μήνες που δεν υπάρχει δουλιά και το μήνα ζούμε με 500 ευρώ. Μόνο εάν έχω συνέχεια δουλιά για ένα μήνα βγάζω χίλια ευρώ. Τους λίγους αυτούς μήνες νομίζουμε πως πιάσαμε τον ουρανό! Πού να πάω;», μας είπε χαρακτηριστικά.

Για το θέμα της ανανέωσης της «πράσινης κάρτας» σημείωσε: «Εχω καταθέσει τα χαρτιά μου απ' τον Απρίλη. Οι περισσότεροι μετανάστες αυτή τη στιγμή είναι και δεν είναι παράνομοι! Και να θες να πας στην πατρίδα σου δεν μπορείς, αφού δεν ξέρεις αν θα γυρίσεις. Μας κρατάει στο χέρι η κυβέρνηση. Θέλουν να τελειώσουν τα έργα και μετά να διαλέξουν. Εσείς που δε σηκώνετε κεφάλι θα κάτσετε, θα πουν».

«Λύση απέναντι στην εκμετάλλευση που υπάρχει είναι μόνο να ενωθούν οι Ελληνες και οι ξένοι εργάτες και να διεκδικήσουν τα δικαιώματά τους. Οι περισσότεροι φοβούνται να σηκώσουν κεφάλι, φοβούνται για τη δουλιά τους, φοβούνται για την απέλαση. Τα πράγματα όμως θα γίνουν χειρότερα αν δεν αγωνιστούμε», κατέληξε ο Καστράτι Μεχμέτ.