Για το ΚΚΕ, το πρωτοβάθμιο επίπεδο συγκρότησης του συστήματος Υγείας αφορά στην πρόληψη και αντιμετώπιση προβλημάτων υγείας που δεν χρειάζονται νοσοκομειακή περίθαλψη. Περιλαμβάνει υπηρεσίες Δημόσιας Υγείας, Ιατρικής της Εργασίας και προστασίας και πρόληψης του επαγγελματικού κινδύνου, Σχολικής Υγείας, οδοντιατρικής φροντίδας και περίθαλψης, υπηρεσίες παρακολούθησης και ολόπλευρης στήριξης των χρονίως πασχόντων, των ατόμων με ειδικές ανάγκες και των οικογενειών τους και υπηρεσίες κατ' οίκον νοσηλείας, κινητές μονάδες πρώτων βοηθειών και το σύστημα διακομιδών. Ολες οι παραπάνω υπηρεσίες λειτουργούν στο πλαίσιο Κέντρων Υγείας (ΚΥ), χωροταξικά κατανεμημένων, έτσι ώστε να καλύπτουν με επάρκεια όλη τη χώρα, ανάλογα με τις γεωγραφικές, κοινωνικές, δημογραφικές, επιδημιολογικές και συγκοινωνιακές συνθήκες. Τα ΚΥ είναι πλήρως στελεχωμένα με όλες τις απαραίτητες ιατρικές και άλλες επιστημονικές ειδικότητες, ιδιαίτερα εκείνες που σχετίζονται με την πρόληψη (γενικούς γιατρούς, παθολόγους, γιατρούς Εργασίας, κοινωνικής ιατρικής, ψυχολόγους, οδοντιάτρους, οδοντοτεχνίτες, νοσηλευτές, μαίες, κοινωνικούς λειτουργούς, φυσικοθεραπευτές, εργοθεραπευτές κ.λπ.). Με συστηματικούς ιατρικούς ελέγχους και με αξιοποίηση της σύγχρονης τεχνολογίας μπορεί να διασφαλίζεται επιδημιολογική επιτήρηση στην κοινότητα. Να διασφαλίζεται, δηλαδή, ανά πάσα στιγμή και σε κάθε γωνιά της χώρας γνώση της κατάστασης και των προβλημάτων υγείας και έτσι η δυνατότητα εντοπισμού νέων προβλημάτων και των αιτιών τους, άρα και η λήψη των αναγκαίων προληπτικών μέτρων.

Μπορεί να διασφαλιστεί τέτοιος προσανατολισμός από την πανσπερμία δομών ΜΚΟ, πολυκλινικών, διαγνωστικών αλυσίδων, μεγαλοκλινικών ή και μεμονωμένων γιατρών; Μπορεί να διασφαλιστεί τέτοιο επίπεδο επιδημικής ετοιμότητας από δημόσιες δομές που μοναδικός τους προσανατολισμός είναι η διασφάλιση κλειστών προϋπολογισμών και περικοπών στις δημόσιες δαπάνες;

Αν όλοι ομολογούν πίστη σε αυτήν την ιπποκρατική αρχή, γιατί δεν αξιοποιούνται οι σύγχρονες επιστημονικές δυνατότητες; Οταν λέμε ότι κάποιος είναι υγιής εννοούμε όλοι το ίδιο;

Η υγεία δεν είναι η έλλειψη αρρώστιας, αλλά η κατάσταση πλήρους σωματικής, πνευματικής, ψυχικής και κοινωνικής ευεξίας του ανθρώπου, η συνολική κατάσταση ισορροπίας του ανθρώπου με τη φύση και την κοινωνία, που να του επιτρέπει όχι μόνο να εργάζεται, αλλά να συμμετέχει δημιουργικά στην κοινωνική και πολιτική δραστηριότητα, αναπτύσσοντας τις ικανότητές του. Πίσω από αυτήν τη γραμμή απομένει η απλή διατήρηση στη ζωή, η επιβίωση.

Από την άλλη, για τους εργοδότες, το κεφάλαιο και το κράτος τους όταν μιλάνε για το ζήτημα της υγείας εστιάζουν στην απουσία νόσου ή αναπηρίας που να εμποδίζει την εργασία, το συνδέουν δηλαδή με το να παραμένει από πλευράς υγείας ο εργαζόμενος ικανός για εργασία. Με αυτόν τον προσανατολισμό, οι σύγχρονες δυνατότητες ουσιαστικής πρόληψης, προστασίας της υγείας, έγκαιρης διάγνωσης και αποτελεσματικής θεραπείας αποτελούν για τους ομίλους και το κράτος τους «περιττή σπατάλη δημόσιων δαπανών».

Στη βάση των πολιτικών που διαχρονικά εφαρμόζονται στην ΠΦΥ αποτελεί ζητούμενο ακόμα και η συνταγογράφηση φαρμάκων, να βρει ο ασθενής κάποιον γιατρό για να τον εξετάσει στοιχειωδώς και να παραπέμψει για ιατρικές εξετάσεις. Ουσιαστικές και πλήρως ανεπτυγμένες υπηρεσίες ΠΦΥ ποτέ δεν είχαμε στην Ελλάδα, παρά τις αντικειμενικές δυνατότητες και το έμπειρο επιστημονικό προσωπικό. Στην καλύτερη περίπτωση, οι παλαιότεροι αναπολούν ακόμα και τα πολυιατρεία του ΙΚΑ. Τι οδήγησε στη σημερινή κατάντια; Αρκεί να θυμηθούμε...

• Την επίθεση του 2011, που ως άξονα είχε τον διαχωρισμό του ασφαλιστικού φορέα από τις παροχές Υγείας, με το επιχείρημα να μην είναι ταυτόχρονα «αγοραστής και πάροχος υπηρεσιών», για να διαφυλάσσονται οι νόμοι της αγοράς, και τις επιπτώσεις στους συμβεβλημένους αυτοαπασχολούμενους γιατρούς αλλά και την ακόμα μεγαλύτερη επιδείνωση των ούτως ή αλλιώς ανεπαρκέστατων υπηρεσιών ΠΦΥ στους ασθενείς μας.
• Την κλιμάκωση της επίθεσης το 2014 με την εκδίωξη από την ΠΦΥ χιλιάδων γιατρών, για να διασφαλιστεί η πολιτική περικοπών δημόσιων δαπανών και η «μείωση του κράτους»...
• Την επίθεση με τον νόμο του ΣΥΡΙΖΑ για την ΠΦΥ, όπου θεσμοθετούσε το gatekeeping ως εργαλείο για τον περιορισμό των δημόσιων δαπανών Υγείας, με ακόμα μεγαλύτερη επιδείνωση τόσο για τους συμβεβλημένους επιστήμονες όσο και για τους ασθενείς μας...

Είναι χαρακτηριστικές οι διατάξεις για την κάλυψη υπηρεσιών Υγείας που θυμίζουν ολοένα και περισσότερο παζάρια, διαπραγματεύσεις ή ελεγκτικούς μηχανισμούς αντίστοιχους με αυτούς που αξιοποιούν «ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες»:

• Η επιτροπή διαπραγμάτευσης τιμών και ο «realtime» έλεγχος από ιδιωτικές εταιρείες αποτελούν εργαλεία για την «κοστολόγηση» υπηρεσιών Υγείας και για τη διασφάλιση των κλειστών προϋπολογισμών με πιο συμβατά με την αγορά εργαλεία. Είναι προφανές ότι σε πραγματικό χρόνο θα παραμένουν εκτός ασφαλιστικής κάλυψης απόλυτα αναγκαίες υπηρεσίες Υγείας, που εντέλει θα καλείται να καλύψει ο ίδιος ο ασθενής.
• Για την αποζημίωση από τον ΕΟΠΥΥ ιατρικών πράξεων και διαγνωστικών εξετάσεων εισάγει τα υποτιθέμενα «ποιοτικά» κριτήρια, για να διασφαλίσει «υποχρεωτικές εκπτώσεις» και clawback. Ετσι, πριμοδοτεί αλυσίδες, μεγαλοκλινικές, που μπορούν να ανανεώνουν εξοπλισμό, να λειτουργούν με διευρυμένο ωράριο, να έχουν διαδικασίες ISO κ.ο.κ. Δίνουν άλλο ένα συγκριτικό πλεονέκτημα στους επιχειρηματίες του κλάδου και τους ομίλους Υγείας, αφού πρακτικά πριμοδοτείται ο σχεδιασμός με γνώμονα το κέρδος και την «ανταποδοτικότητα του επενδυόμενου κεφαλαίου» και όχι η επιστημονική προσέγγιση υπηρεσιών Υγείας, με στόχο τη διασφάλιση των σύγχρονων αναγκών.
• Παράλληλα, αναμένουμε να δούμε πώς θα υλοποιηθούν αντιδραστικές εξαγγελίες για εφαρμογή clawback και στα δημόσια νοσοκομεία, αξιοποιώντας αντίστοιχα ποιοτικά κριτήρια! Από τη μία, η υποχρηματοδότηση από τον κρατικό προϋπολογισμό απαξιώνει τον εξοπλισμό των δημόσιων δομών και από την άλλη εξαγγέλλουν την εφαρμογή clawback και τον παραπέρα περιορισμό της χρηματοδότησης και από τον ΕΟΠΥΥ.
• Συμβολικό επιστέγασμα των «αποφασιστικών βημάτων για τη λειτουργία του ΕΟΠΥΥ με γνώμονα τους νόμους της αγοράς» αποτελούν οι διατάξεις για τη συγκρότηση του ΔΣ του ΕΟΠΥΥ, όπου δεν θα συμμετέχουν εκπρόσωποι των εργαζομένων και των συνταξιούχων. Ούτε καν ο ΠΙΣ και οι επιστημονικοί σύλλογοι υγειονομικών (παρά τα διαπιστευτήρια των ηγεσιών τους ότι υπηρετούν τους νόμους της αγοράς). Ακόμα και όταν συμμετείχαν βέβαια στήριζαν τις ίδιες αντιδραστικές κατευθύνσεις. Ο συμβολισμός όμως παραμένει ισχυρός...

Σε ό,τι αφορά τη διάρθρωση της ΠΦΥ παραμένουν και οξύνονται οι τραγικές ελλείψεις σε ΚΥ, η απαράδεκτη στελέχωση και ο εξοπλισμός των όποιων ελάχιστων δημόσιων δομών, ενώ επεκτείνεται η υποκατάσταση των ΚΥ από τις λεγόμενες «Τοπικές Ομάδες Υγείας» με στοιχειώδη στελέχωση ή μεμονωμένους γιατρούς. Παραμένει και επεκτείνεται η πανσπερμία δομών που θα παρέχουν υπηρεσίες ΠΦΥ που άλλες θα καλύπτονται από τον ΕΟΠΥΥ, άλλες θα καλύπτονται από ιδιωτικές ασφάλειες ή με άμεση πληρωμή από τους ασθενείς. Αναβαθμίζονται μεγαλοεπιχειρηματίες ιδιώτες, όμιλοι Υγείας, αλυσίδες πολυιατρείων κ.λπ. Ακόμα και ο θεσμός του «προσωπικού ή οικογενειακού γιατρού» από τη στιγμή που συνδέεται με όρους περιορισμού του «κόστους» των ασθενών χάνει κάθε αναγκαίο και χρήσιμο περιεχόμενο.

Λαμβάνοντας υπόψη συνδυαστικά τη διάρθρωση και τον προσανατολισμό της ΠΦΥ με βάση τους άξονες του νόμου που ψηφίστηκε, μόνο σαν αστείο ακούγεται ο ισχυρισμός της κυβέρνησης ότι θα παρέχονται υπηρεσίες πρόληψης, προαγωγής της υγείας στην οικογένεια, στα σχολεία, στους χώρους δουλειάς, στους χρόνιους πάσχοντες, εκτίμηση ψυχικών νόσων, αντιμετώπιση οξέων προβλημάτων υγείας, καταγραφή επιδημιολογικών στοιχείων και πολλά άλλα.

Σε ό,τι αφορά τα προκλητικά πανηγύρια για την κατάργηση του gatekeeping υπογραμμίζουμε ότι παραμένουν οι κλειστοί ανεπαρκέστατοι προϋπολογισμοί που πλέον θα εφαρμόζονται με άλλους μηχανισμούς. Οι realtime έλεγχοι από ιδιωτικές εταιρείες θα αφήνουν ακάλυπτες αναγκαίες εξετάσεις, θεραπείες και ιατρικές πράξεις ακόμα και χωρίς gatekeeping. Η πολιτική ελέγχου της δαπάνης των ασθενών για υπηρεσίες ΠΦΥ ή εξειδικευμένες υπηρεσίες ανάλογα με την πάθηση αποτελεί στόχο διαχρονικό στον τομέα της ΠΦΥ, που οδηγεί στο να παρέχονται τελικά στη λαϊκή οικογένεια ένα ελάχιστο βασικό επίπεδο παροχών Υγείας, πολύ πίσω από τις επιστημονικές δυνατότητες και τις ανάγκες των ασθενών. Από την άλλη, οι ιαχές περί «ελεύθερης επιλογής γιατρού», τα πανηγύρια για την κατάργηση της υποχρεωτικής παραπομπής από τον προσωπικό γιατρό σε γιατρό άλλης ειδικότητας, συγκαλύπτουν την ουσία του προβλήματος. Με ποιο επιστημονικό κριτήριο ένας ασθενής θα επιλέξει τον «κατάλληλο» γιατρό; Μέχρι σήμερα που οι ασθενείς δεν είναι υποχρεωμένοι να παραπεμφθούν από τον οικογενειακό γιατρό σε άλλους γιατρούς του δημόσιου συστήματος Υγείας, κατά πόσο έχει αντίκρισμα η «ελευθερία τους» αυτή, όταν είναι γνωστά τα πολύχρονα ραντεβού λόγω της υποστελέχωσης ή και η πλήρης αδυναμία να τα πραγματοποιήσουν, αφού λείπουν τελείως γιατροί ειδικοτήτων (π.χ. παιδίατροι στα ΚΥ).

Στο πεδίο της ανάπτυξης υπηρεσιών Υγείας ο κάθε επιστήμονας, ο κάθε υγειονομικός, οι εργαζόμενοι και συνταξιούχοι χρειάζεται να πάρουν θέση. Από τη μία, είναι η πολιτική του κεφαλαίου, της ΕΕ, η πολιτική που διαδοχικά εφαρμόζουν οι κυβερνήσεις μέχρι σήμερα και από την άλλη είναι ο δρόμος της αντιπαράθεσης με τους νόμους της αγοράς στην Υγεία, της αντιπαράθεσης με κάθε επιχειρηματική δραστηριότητα σε Υγεία - Πρόνοια, για την ανάπτυξη ενός αποκλειστικά δημόσιου και δωρεάν συστήματος Υγείας σε πρωτοβάθμιο, δευτεροβάθμιο και τριτοβάθμιο επίπεδο. Το ΚΚΕ με όπλο τις θέσεις του καλεί όλον τον λαό μέσα από τον καθημερινό αγώνα για την προστασία της υγείας του να αγωνιστεί για ριζικές αλλαγές έως το επίπεδο της οικονομίας και της εξουσίας, ώστε να αντιστοιχηθεί το σύνολο των κοινωνικών αναγκών στο ύψος των σύγχρονων δυνατοτήτων.