Στις 28 - 29 Απρίλη πραγματοποιήθηκε στην Κωνσταντινούπολη η 8η Σύνοδος Κορυφής του λεγόμενου Ατλαντικού Συμβουλίου που είχε ως κεντρικό θέμα τις προοπτικές της διατλαντικής συνεργασίας και το μεγαλύτερο μέρος των εργασιών ήταν αφιερωμένο στο κομβικό ζήτημα της Ενέργειας. Πρέπει να πούμε ότι το συγκεκριμένο Συμβούλιο παρουσιάζεται ως «ανεξάρτητη δεξαμενή σκέψης» με έδρα τις ΗΠΑ, αλλά από τότε που πρωτοδημιουργήθηκε το 1961 (με πρωτοβουλία των πρώην ΥΠΕΞ των ΗΠΑ Ντιν Ατσεσον και Κρίστιαν Χέρτερ) είχε πάντα ως πυρήνα της δράσης του την προώθηση των συμφερόντων των ΗΠΑ στην Ευρώπη και όλο τον κόσμο, την προβολή του στρατιωτικού βραχίονα του αμερικανοευρωπαϊκού κεφαλαίου, του ΝΑΤΟ ως δήθεν «παράγοντα ειρήνης και σταθερότητας» και βέβαια τη θανάσιμη σύγκρουση με την ΕΣΣΔ και το σοσιαλιστικό στρατόπεδο. Μετά τις αντεπαναστατικές ανατροπές στις οποίες συνέβαλε καθοριστικά, ασχολήθηκε με την εμπέδωση της αστικής εξουσίας στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες με διάφορα προγράμματα με κύριο χαρακτηριστικό τον αντικομμουνισμό. Κεντρικό μότο που προβάλλει είναι ότι «η υγιής διατλαντική σχέση είναι βασικό στοιχείο για την οργάνωση ενός δυνατού διεθνούς συστήματος». Φυσικά πρόκειται για τη διαιώνιση του εκμεταλλευτικού συστήματος που εξασφαλίζει την κυριαρχία και την εξουσία του κεφαλαίου τη δυνατότητα να ιδιοποιούνται οι λίγοι εκμεταλλευτές τον πλούτο που παράγουν οι εργαζόμενοι.

Αυτό, λοιπόν, το «ευαγές» ίδρυμα του κεφαλαίου έχει 10 περιφερειακά γραφεία σε όλο τον κόσμο και πραγματοποιεί δεκάδες εκδηλώσεις κάθε χρόνο διεθνώς. Στην Κωνσταντινούπολη, η φετινή διοργάνωση είχε συμμετοχή εκπροσώπων από 45 χώρες, ενώ στο τραπέζι τέθηκαν τα ζητήματα της οικονομίας και των δυσκολιών στην καπιταλιστική ανάκαμψη, της Ενέργειας και του σφοδρού ανταγωνισμού στην ευρύτερη περιοχή της Ανατολικής Μεσογείου, της «ασφάλειας» (βλέπε ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις, Κυπριακό, προκλητικές ασκήσεις της Τουρκίας με δεσμεύσεις περιοχών στην Ελληνική και την Κυπριακή ΑΟΖ κ.λπ.).

Είναι χαρακτηριστικό ότι ο Πρόεδρος της χώρας, Ρ. Τ. Ερντογάν, στην ομιλία του πρόβαλε τις κεντρικές επιδιώξεις της αστικής τάξης, αλλά και τη σημασία της χώρας στο ΝΑΤΟ.

Αξιοποίησε ιδιαίτερα την κατάσταση στη Συρία, την προσφυγική κρίση και την αντιπαράθεση με την ΕΕ και κάλεσε για διεθνή συνεργασία για την «αντιμετώπιση της τρομοκρατίας», έναν όρο που η τουρκική αστική τάξη ερμηνεύει ποικιλόμορφα, από το ζήτημα του ΡΚΚ, του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν, έως τους Κούρδους της Συρίας, τις «Μονάδες Λαϊκής Αυτοάμυνας» YPG, του Κόμματος Δημοκρατικής Ενότητας, που η Τουρκία θεωρεί «τρομοκράτες» και παρακλάδι του PKK. Το ζήτημα αυτό ιδιαίτερα εγείρεται και ενόψει της επίσκεψης του Ερντογάν στις ΗΠΑ και της συνάντησης με τον Αμερικανό Πρόεδρο, Ντόναλντ Τραμπ, στις 16 Μάη και την έντονη αντίδραση της Τουρκίας μετά την απόφαση Τραμπ να ενισχύσει τις δυνάμεις αυτές περαιτέρω, με βαρύ οπλισμό. Στο ζήτημα της «τρομοκρατίας» ενέταξε και τη διαμάχη για τον επιχειρηματία ιμάμη Φετουλάχ Γκιουλέν (πρώην σύμμαχό του) που βρίσκεται προστατευόμενος στην Πενσιλβάνια των ΗΠΑ και η Τουρκία ζητεί την έκδοσή του ως βασικού υπευθύνου για την απόπειρα πραξικοπήματος του περασμένου καλοκαιριού. Ιδιαίτερα τόνισε ότι δεν μπορεί η χώρα του, μέλος του ΝΑΤΟ, να μην έχει υποστήριξη στην αντιμετώπιση κινδύνων για την εθνική της ασφάλεια από τα άλλα μέλη του ΝΑΤΟ και ιδιαίτερα τις ΗΠΑ, που επανέλαβε ότι «θεωρεί απαράδεκτο να ενισχύουν τρομοκράτες».

Για το Προσφυγικό, ισχυρίστηκε ότι η Τουρκία φιλοξενεί πάνω από 3 εκατομμύρια Σύρους πρόσφυγες και ότι η ΕΕ δεν έχει τηρήσει τις υποσχέσεις της με βάση τη σχετική συμφωνία του Ιούλη του 2015, ενώ παραπονέθηκε ότι από τα συμφωνηθέντα 3 δισεκατομμύρια ευρώ έχει εισπράξει 725 εκατομμύρια ευρώ. Ταυτόχρονα, υπερασπίστηκε την επέμβαση της Τουρκίας στη Συρία, τη λεγόμενη επιχείρηση «ασπίδα του Ευφράτη» τον Αύγουστο του 2016 και είπε ότι ήδη έχουν σκοτώσει πάνω από 3.000 μέλη του «Ισλαμικού Κράτους».

Ο Ερντογάν κάλεσε στη Σύνοδο του G20, στη Γερμανία τον ερχόμενο Ιούλη, να υπάρξει μεγαλύτερος συντονισμός για να αντιμετωπιστεί η «διεθνής τρομοκρατία» και η συριακή κυβέρνηση του Μπασάρ Αλ Ασαντ που, όπως είπε, «σφαγιάζει τον λαό του».

Οπως ήταν φυσικό, ο Τούρκος Πρόεδρος τόνισε τους πολιτικούς και οικονομικούς δεσμούς της Τουρκίας με τις ΗΠΑ, λέγοντας ότι αυτές κατέχουν τη δεύτερη θέση σε άμεσες ξένες επενδύσεις στη χώρα του, με τον συνολικό όγκο του εμπορίου να φτάνει στο 2016 στα 17,5 δισεκατομμύρια δολάρια. Μίλησε για σημαντικά κίνητρα που υπάρχουν για την προσέλκυση και άλλων επενδύσεων, και είπε ότι «το 2023 στα εκατό χρόνια της Τουρκικής Δημοκρατίας, υπάρχει ο στόχος να είναι στις 10 πιο αναπτυγμένες οικονομίες στον κόσμο και το εξωτερικό εμπόριο να φτάσει το 1 τρισεκατομμύριο δολάρια».

Χαρακτήρισε, επίσης, την Ενέργεια «ως ένα εξαιρετικό μέσο για την επίτευξη της ειρήνης και της αμοιβαίας συνεργασίας», προβάλλοντας το ρόλο της Τουρκίας ως ενεργειακού κόμβου.

Ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας και Φυσικών Πόρων Μπεράτ Αλμπαϊράκ (και γαμπρός του Ερντογάν) πιο αναλυτικά στην παρέμβασή του ανέλαβε να «πουλήσει» τη γεωστρατηγική θέση της Τουρκίας, λέγοντας ότι συνεχίζει να εργάζεται πάνω σε σχέδια που θα συμβάλουν «στην περιφερειακή και παγκόσμια ειρήνη». Αυτά λέγονται όταν η Τουρκία μαζί με ΗΠΑ, ΝΑΤΟ, ΕΕ και τις πετρελαιομοναρχίες του Κόλπου συνέβαλαν καθοριστικά στην ιμπεριαλιστική επέμβαση στη Συρία, γιγάντωσαν τους τζιχαντιστές του «Ισλαμικού Κράτους» - που τώρα υποτίθεται πολεμούν - όταν τουρκικά μονοπώλια για πάνω από 4 χρόνια επωφελούνταν από το λαθραίο πετρέλαιο που εκμεταλλεύονταν οι τζιχαντιστές στις κατειλημμένες πετρελαιοφόρες περιοχές.

Και ο εν λόγω υπουργός πρόβαλε το ρόλο της Τουρκίας ως σημαντικού «ενεργειακού κόμβου» για λογαριασμό της τουρκικής αστικής τάξης (κάτι αντίστοιχο βλέπουμε και από τις ελληνικές αστικές κυβερνήσεις και την σημερινή ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ). Ετσι ανέφερε πως η Τουρκία έχει την πολιτική βούληση να συνδράμει όλα τα σχέδια για αγωγούς και είναι υπέρ της ενεργειακής ποικιλίας.

Επίσης, τόνισε ότι υπάρχουν ήδη στη χώρα του 8 αγωγοί και ο λεγόμενος «Τransanatolic Natural Gas Pipeline» («Διανατολικός Αγωγός Φυσικού Αερίου» - TANAP) που θα φέρνει φυσικό αέριο από το μεγάλο κοίτασμα του «Σαχ Ντενίζ 2» του Αζερμπαϊτζάν, θα είναι έτοιμος του χρόνου. Η διαδρομή του αγωγού είναι μέσω του Νότιου Καυκάσου, της Γεωργίας, της Τουρκίας και στη συνέχεια ενώνεται με τον αγωγό «Transadriatic Pipeline» - ΤΑΡ, που θα διασχίζει την Ελλάδα και την Αλβανία, την Αδριατική και θα καταλήγει στην Ιταλία και από εκεί στις ευρωπαϊκές αγορές. Βεβαίως, η Τουρκία προχωράει και τη συνεργασία με τη Ρωσία για το λεγόμενο «Τurkish Stream» («Τουρκικός διάδρομος») που θα μεταφέρει ρωσικό φυσικό αέριο. Επίσης, μέσα από την Τουρκία και τα Βαλκάνια είχε αρχικά - ήδη από το 2002 - σχεδιαστεί να περνάει ο επίσης αζέρικου φυσικού αερίου αγωγός NABUCO, σχέδιο που στηρίζεται από ευρωπαϊκά και αμερικανικά μονοπώλια, ωστόσο το 2013 το Αζερμπαϊτζάν έδωσε προτεραιότητα στη σύνδεση με τη διαδρομή που έχει ο ΤAP και έτσι έως σήμερα το μέλλον του NABUCO (τουλάχιστον στον αρχικό του σχεδιασμό μέσω Βαλκανίων) είναι αβέβαιο. Σχεδιασμοί, επίσης, υπάρχουν για τη μεταφορά ισραηλινού και μελλοντικά κυπριακού φυσικού αερίου στην Ανατολική Μεσόγειο, είτε μέσω Τουρκίας (φυσικά η «εκκρεμότητα» του Κυπριακού καθυστερεί τις μπίζνες) είτε μέσω του Αγωγού EastMed, μέσω Κρήτης και Ιταλίας.

Αν και η τουρκική αστική τάξη θέλει να παίξει ρόλο, σε αυτό που ονομάζεται σταδιακή απεξάρτηση της ΕΕ από τη Ρωσία (η οποία εξακολουθεί να καλύπτει το 1/3 των ενεργειακών αναγκών της ΕΕ) στην ουσία «παίζει» σε πολλά ταμπλό με ό,τι συνεπάγεται αυτό για την όξυνση των ανταγωνισμών. Και, βέβαια, αν τα μονοπώλια επιδιώκουν το μέγιστο κέρδος οι πάντα χαμένοι είναι οι λαοί, που μπορεί να μπλέξουν σε νέες περιπέτειες και σίγουρα δεν εξασφαλίζουν τις ανάγκες τους.

Ταυτόχρονα, ο υπουργός ανακοίνωσε ότι για πρώτη φορά στην Τουρκία το μερίδιο των εγχώριων πόρων στην παραγωγή ηλεκτρικής ενέργειας ανέβηκε στο 50%, ενώ το μερίδιο των Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας διαμορφώθηκε κατά το ένα τρίτο. Σημείωσε πως γίνονται σημαντικά βήματα, ώστε να προσελκύσουν ξένους επενδυτές και ανέφερε το φιλόδοξο σχέδιο του λεγόμενου Πεδίου Ανανεώσιμης Ενέργειας Καράπιναρ (YEKA), που θα ιδρυθεί ο μεγαλύτερος σταθμός ηλιακής ενέργειας του κόσμου σε ένα ενιαίο πεδίο. Την ίδια ώρα, προχωράνε τα σχέδια για την ανάπτυξη της πυρηνικής ενέργειας σε συνεργασία με τη Ρωσία και το εργοστάσιο του Οκουγιού. Επίσης, η Τουρκία θα διοργανώσει το 22ο Παγκόσμιο Πετρελαϊκό Συνέδριο στις 9 - 13 Ιούλη στην Κωνσταντινούπολη.

Χαρακτηριστικές ήταν και δύο ακόμα τοποθετήσεις στη συνάντηση που καταγράφουμε. Ο Αμερικανός πρεσβευτής στην Τουρκία, Τζον Μπας, σημείωσε με νόημα: «Είναι ολοφάνερα προς το εθνικό συμφέρον μας να δούμε μια Τουρκία ισχυρή, ειρηνική, ευημερούσα και δημοκρατική» και πρόσθεσε «προφανώς, η βοήθεια σε όλες τις συνιστώσες μιας τέτοιας κοινωνίας, προκειμένου να επιτευχθεί αυτός ο στόχος θέτει ορισμένες προκλήσεις (...) και έχουμε επίσης ορισμένες διαφορές. Για να υπερβούν αυτές τις διαφωνίες οι δύο χώρες πρέπει να εργαστούν στενά από κοινού τείνοντας προς την ίδια κατεύθυνση».

Ο Σαούλ Μεριντόρ, γενικός διευθυντής του υπουργείου Υποδομών, Ενέργειας και Υδάτινων Πόρων του Ισραήλ, εμφάνισε ως μη ανταγωνιστικά τα σχέδια για αγωγούς εξαγωγής του φυσικού αερίου είτε μέσω της Τουρκίας, είτε με μονάδες LNG σε Αίγυπτο, ενώ «ευχήθηκε» να λυθεί και το ζήτημα της Κύπρου, κάτι όμως που αποσύνδεσε από τα σχέδια για αγωγό με την Τουρκία. Ολη αυτή η διαπάλη καταγράφει την οξύτητα των ενδοϊμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, των ρευστών συμμαχιών και των κινδύνων για τους λαούς όσο η Ενέργεια είναι στα χέρια των καπιταλιστών. Για να υπάρξουν οφέλη για τους λαούς, βασική προϋπόθεση είναι η ανατροπή της αστικής εξουσίας σε κάθε χώρα, ώστε και σε αυτόν τον τομέα να μπορεί να υπάρξει αμοιβαία επωφελής συνεργασία.