Η Ακτή Μιαούλη αποτελεί ένα απέραντο δουλεμπόριο. Αυτό που κάποτε ήταν κοινό μυστικό, οι ναυτεργάτες με τους συνεχείς αγώνες τους για "μπάρκο χωρίς κεφαλιάτικο", το έφεραν στο φως, αποκαλύπτοντας το μέγεθος της "βρωμιάς". Οι καταγγελίες πια πέφτουν "βροχή". Τα στοιχεία που συγκεντρώνουν η ΠΕΜΕΝ και ο ΣΤΕΦΕΝΣΩΝ,είναι καταπέλτης. Τη μεγαλύτερη χειροπιαστή απόδειξη έδωσαν οι δικαστικές αρχές στις 28 του Ιούνη. Το τριμελές Πλημμελειοδικείο Πειραιά καταδίκασε εφτά ναυτιλιακούς πράκτορες σε 12μηνη φυλάκιση για δουλεμπόριο. Τι έκανε το υπουργείο Εμπορικής Ναυτιλίας απέναντι σε αυτό το τεράστιο σκάνδαλο που είδε το φως της δημοσιότητας; Απολύτως τίποτα! Ούτε έναν, έστω τυπικό, έλεγχο σε κάποιο γραφείο ναυτιλιακού πράκτορα για τα "μάτια του κόσμου"!

Δεν πρόκειται απλώς για αδιαφορία. Το ΥΕΝ και βέβαια η κυβέρνηση ΠΑΣΟΚ καλύπτουν το δουλεμπόριο και δημόσιες υπηρεσίες διαπλέκονται με αυτό το βρώμικο κύκλωμα. Το επιβεβαιώνει η ανενόχλητη δράση των δουλεμπόρων στην Ακτή Μιαούλη, ο τρόπος λειτουργίας του Γραφείου Ευρέσεως Ναυτικής Εργασίας,η διατήρηση και ο εκσυγχρονισμός νομοθετημάτων της χούντας που έβαλαν τα θεμέλια για την εμφάνιση και την εξάπλωση της μεσιτείας προκειμένου να μπαρκάρει ένας ναυτικός και που καμία κυβέρνηση δεν τόλμησε να αγγίξει μέχρι τώρα.

Οι δύο Αναγκαστικοί Νόμοι 89/1967 και 378/68 δίνουν "γην και ύδωρ" σε εφοπλιστές και ναυτιλιακούς πράκτορες. Στο άρθρο 1 του ΑΝ 378/68 αναφέρεται χαρακτηριστικά: "Αλλοδαπαί ναυτιλιακαί επιχειρήσεις παντός τύπου και μορφής δύναται να εγκαθίστανται εν Ελλάδι κατά τας διατάξεις του Αναγκαστικού Νόμου 89/1967 και ν' απολαύσουσι παντός των πλεονεκτημάτων του νόμου τούτου και του παρόντος, διά πάσας τας δραστηριότητας αυτών αίτινες ήθελον ρητώς εγκριθή διά της χορηγούσης την άδειαν εγκαταστάσεως αποφάσεως".

Οσο για το τι απολαμβάνουν οι εταιρίες, στην παράγραφο 3 αναφέρεται: "Πλοία υπό ξένη σημαίαν πάσης κατηγορίας πρακτορευόμενα ή διαχειριζόμενα ή καθ' οιονδήποτε τρόπον αντιπροσωπευόμενα υπό των βάσει του ΑΝ 89/1967 και του παρόντος, εγκαθισταμένων εν Ελλάδι αλλοδαπών εταιριών, ασχέτως μορφής υφ' ην λειτουργούσιν αύται, απαλλάσσονται του φόρου εισοδήματος, ως και παντός εν γένει τέλους, φόρου, δασμού, εισφοράς ή κρατήσεως, υφισταμένου ή επιβληθεισομένου εις το μέλλον διά το εισόδημα αυτών το κτώμενον εξ εργασιών μέσω ή διά των άνω εταιριών. Της αυτής φορολογικής απαλλαγής απολαύουσιν και οι πλοιοκτήται, εφοπλισταί ή οι καθ' οιονδήποτε τρόπον εκμεταλλευόμενοι τα πλοία ταύτα μέσω ή διά των ως άνω εταιριών"!

Στις καταθέσεις τους οι εφτά καταδικασθέντες ναυτιλιακοί πράκτορες που καταδικάστηκαν από το Πλημμελειοδικείο, πρόβαλαν ως βασικό "άλλοθι" αυτό το χουντικό νομοθετικό έκτρωμα. Καταθέσεις, που αποκάλυψαν ότι ο ίδιος ο νόμος αφήνει σκόπιμα ανοιχτά παράθυρα στη διακίνηση τεράστιων ποσών "μαύρου χρήματος" στην Ακτή Μιαούλη, που απομυζάται από τον ιδρώτα των ναυτεργατών, αλλά και όλων των εργαζομένων της χώρας, οι οποίοι πληρώνουν την υποδομή που εκμεταλλεύονται αυτές οι πλοιοκτήτριες εταιρίες και τα πρακτορικά δουλεμπορικά γραφεία. Αυτός ο νόμος επιτρέπει πιο ανοιχτά την ανάπτυξη του δουλεμπορίου σε βάρος αλλοδαπών ναυτεργατών και εργαζομένων, όταν στο άρθρο 3 επιτρέπει στην εταιρία αυτή, χωρίς να δίνει λογαριασμό για το είδος της εργασιακής σχέσης, να απασχολεί αλλοδαπούς χαμηλόμισθους είτε ως ναυτεργάτες στα καράβια της, είτε ως υπαλλήλους στα γραφεία της που βρίσκονται σε ελληνικό έδαφος. Αυτοί οι νόμοι ήταν και η καρδιά του σκανδάλου που ξέσπασε πρόσφατα, όταν αποκαλύφτηκε ότι Ελληνες εφοπλιστές και ναυτικοί πράκτορες που είχαν έδρα την Ακτή Μιαούλη, διακινούσαν τεράστιες ποσότητες ναρκωτικών ουσιών.

Ομως και κάποιες νομοθετικές διατάξεις που προστατεύουν στοιχειωδώς το δικαίωμα των ναυτεργατών στη δουλιά χωρίς να καταβάλουν "μεσιτεία", φροντίζουν οι ίδιες οι υπηρεσίες του ΥΕΝ, προφανώς με άνωθεν κάλυψη, να την παραβιάζουν. Το Γραφείο Εύρεσης Ναυτικής Εργασίας (ΓΕΝΕ) αποτελεί χαρακτηριστική περίπτωση. Ο νόμος 192/1936 που στηρίζεται στη Διεθνή Σύμβαση 9, στο άρθρο 12 παρ. 3 προβλέπει: "Πάς πλοιοκτήτης, εφοπλιστής ή πλοίαρχος οφείλει να προσλαμβάνει το αναγκαίον αυτό πλήρωμα μέσω του οικείου ΓΕΝΕ". Το άρθρο 13 του ίδιου νόμου προβλέπει: "Από τις δημοσιεύσεως του παρόντος νόμου δεν επιτρέπεται η σύστασις ή η συνέχισις της λειτουργίας ιδιωτικού γραφείου ευρέσεως εργασίας επί πλοίων εις εργάτας θαλάσσης ή καθ' οιονδήποτε τρόπον και παρ' οιονδήποτε προσώπων άσκησις σχετικού προς αυτήν έργου ή επαγγέλματος". Με βάση τον ιδρυτικό νόμο του ΓΕΝΕ, η ύπαρξη ιδιωτικών γραφείων εύρεσης εργασίας είναι παράνομη. Ομως τα γραφεία αυτά έχουν σαν κάλυψη ότι διενεργούν εργασίες που αφορούν την πρακτόρευση πλοίων.

Επίσης, σύμφωνα με τη νομοθεσία, ναυτεργάτες ναυτολογούνται σε ελληνικά πλοία μόνο αν δεν προσφέρονται για εργασία Ελληνες ναυτεργάτες. Οταν ναυτιλιακή εταιρία ζητά από το ΓΕΝΕ μία ειδικότητα Ελληνα ναυτεργάτη και δεν προσφέρεται, το ΓΕΝΕ εκδίδει μία σχετική βεβαίωση που έχει επικρατήσει ως "σημείωμα μη προσφερομένου" και καλύπτει νομικά την εταιρία να προσλάβει αλλοδαπό.

Παρά τη νομοθεσία, στην πράξη το ΓΕΝΕ λειτουργεί διαφορετικά. Στο Δελτίο Κίνησης του πρώτου 5μήνου του 1999 του ΓΕΝΕ, χαρακτηριστικά, αναφέρεται ότι δόθηκαν 395 σημειώματα "μη προσφερομένου" σε 594 αιτήσεις, που κατέθεσαν ναυτιλιακές εταιρίες! Δηλαδή, το πρώτο 5μηνο του 1999 και την ίδια ώρα που η ανεργία "σπάει κόκαλα" στην Ακτή Μιαούλη, με τις ευλογίες του ΓΕΝΕ και παρά τη νομοθεσία, ναυτολογήθηκαν 395 αλλοδαποί ναυτεργάτες. Επίσης, σύμφωνα με το Δελτίο Κίνησης του ΓΕΝΕ το 1998, εκδόθηκαν συνολικά .1350 σημειώματα μη προσφερομένου σε .1928 αιτήσεις που κατατέθηκαν!

Οπως ανέφεραν αρμόδιοι παράγοντες του ΓΕΝΕ, "οι πλοιοκτήτριες εταιρίες που καταθέτουν αίτηση στο ΓΕΝΕ ζητώντας να ναυτολογήσουν Ελληνες ναυτεργάτες, ουσιαστικά το κάνουν για να πάρουν τα σημειώματα. Βολιδοσκοπούν. Δεν είναι τυχαίο ότι στο Δελτίο Κίνησης του πρώτου 5μήνου δε ζητήθηκαν ναυτεργάτες από ειδικότητες που πλήττονται περισσότερο από ανεργία"! Ειπώθηκε επίσης: "Τους δουλέμπορους τους χρειάζονται οι εφοπλιστές, γιατί είναι αυτοί που "καθαρίζουν" για την παραβίαση Συλλογικών Συμβάσεων, ή τη ναυτολόγηση χαμηλόμισθων αλλοδαπών. Είναι μεγάλη η διαπλοκή". Ακόμα: "Οι ναυτιλιακές εταιρίες κάνουν κατάχρηση του δικαιώματος της ελεύθερης επιλογής στην αγορά εργασίας". Η τελευταία φράση αφορά το σκανδαλώδες προνόμιο που έδωσε ο υπουργός Εμπορικής Ναυτιλίας Σταύρος Σουμάκης,στους πλοιοκτήτες να κρίνουν αν ο Ελληνας ναυτεργάτης που προσφέρεται για εργασία είναι "κατάλληλος" και "ικανός"! Αυτό το προνόμιο περιέχεται στη δέσμη των αντιναυτεργατικών μέτρων που πήρε ο υπουργός τον Ιούλη του 1997!

Απόδειξη του "πάρε - δώσε" μεταξύ των υπηρεσιών του ΥΕΝ και του δουλεμπορικού κυκλώματος αποτελεί το γεγονός ότι οι ναυτεργάτες επί ένα χρόνο ζητούν να δίνονται στα ναυτεργατικά σωματεία στοιχεία που αφορούν τα "σημειώματα μη προσφερομένου" - δηλαδή ποιες ειδικότητες αφορούν, πλοία και πλοιοκτήτριες εταιρίες - όμως οι υπηρεσίες του ΓΕΝΕ τα φυλάττουν σαν εφτασφράγιστο μυστικό. Ακόμα, ότι οι ναυτεργάτες στη διάρκεια των κινητοποιήσεών τους αποκάλυψαν σε γραφεία ναυτιλιακών πρακτόρων σφραγίδες και έγγραφα του ΓΕΝΕ και υπηρεσιών του ΥΕΝ και όπως ομολόγησαν οι ίδιοι οι πράκτορες στη διάρκεια των καταθέσεών τους στο Πλημμελειοδικείο Πειραιά, εξακολουθούν να τα έχουν για να διευκολύνουν όπως είπαν το έργο του Γραφείου!

Ο αριθμός των ναυτικών επιχειρήσεων (εταιρίες ή οι ναυτικοί πράκτορες) που βρίσκονται στην Ελλάδα και καλύπτονται από τους νόμους της χούντας 89/1967 και 378/68, μπορεί να υπολογιστεί αν αναφερθεί ο αριθμός των πλοίων στα οποία οι Ελληνες εφοπλιστές έχουν υψώσει "πανιά ευκαιρίας". Σύμφωνα με τα στοιχεία της ετήσιας έκθεσης (1998 - 1999) της Ελληνικής Επιτροπής Ναυτιλιακής Συνεργασίας του Λονδίνου ΚΟΜΙΤΙ,προκύπτει ότι από τα 3.424 πλοία άνω των 1.000 κοχ των Ελλήνων εφοπλιστών τα 2.513 φέρουν σημαίες ευκαιρίας! Δηλαδή, περίπου το 74% του περιβόητου πρώτου στόλου των Ελλήνων εφοπλιστών φέρει σημαίες ευκαιρίας! Οι εταιρίες ή οι ναυτικοί πράκτορες που διαχειρίζονται τα 2.513 πλοία και είναι εγκαταστημένοι στη χώρα μας, δεν ελέγχονται από κανέναν!Δεν ελέγχονται από τις ντόπιες αρχές, ούτε καν από την Εφορία, δεν παρουσιάζουν ισολογισμούς και πάει λέγοντας, γιατί θεωρούνται ως κεφάλαια εξωτερικού! Πρόκειται για ένα τεράστιο κύκλωμα που διακινεί αστρονομικά ποσά "μαύρου χρήματος"!

Οσο για το πού βρίσκεται δήθεν η έδρα αυτών των επιχειρήσεων, αρκεί να αναφερθούν οι χώρες των οποίων οι σημαίες βρίσκονται αναρτημένες στα πλοία των Ελλήνων εφοπλιστών.

Συγκεκριμένα, σε 748 πλοία Ελλήνων εφοπλιστών είναι αναρτημένη η σημαία Κύπρου. Σε 552 είναι υψωμένη η σημαία Παναμά. Ακριβώς 547 ελληνόκτητα πλοία φέρουν τη σημαία Μάλτας, 186 τη σημαία Λιβερίας, 182 τη σημαία Μπαχάμες και 298 φέρουν διάφορες σημαίες όπως... Κινγ Στόουν και λοιπά.

Μία από τις βασικές προϋποθέσεις για να παταχτεί το δουλεμπόριο και ταυτόχρονα η ανεργία, είναι η ριζική αναδιοργάνωση του Γραφείου Ευρέσεως Ναυτικής Εργασίας. Οι σαφείς προτάσεις που θέτουν η ΠΕΜΕΝ και η ναυτεργατική Ενωση "Ο ΣΤΕΦΕΝΣΩΝ" είναι οι εξής:

- Η ναυτολόγηση να γίνεται αποκλειστικά και μόνο από το ΓΕΝΕ και με τον αυστηρό έλεγχο του σωματείου. Αν ο ναυτεργάτες δεν έχει βεβαιωτικό σημείωμα και από το σωματείο του να απαγορεύεται η ναυτολόγηση.

- Να απαγορευτεί από το ΓΕΝΕ η έκδοση "σημειωμάτων μη προσφερομένου". Αν δεν υπάρχει άνεργος σε κάποια ειδικότητα να μπορεί να ναυτολογείται άλλος που δεν έχει εξαντλήσει την άδειά του.

- Να καταργηθεί το "δικαίωμα" της επιλογής του πληρώματος από τις ναυτιλιακές εταιρίες.

- Να καθιερωθεί η υποχρεωτική αποστολή καταλόγου πληρώματος (crew list) των πλοίων κάθε μήνα με ευθύνη του πλοιάρχου, ώστε να γίνεται έλεγχος και να ενημερώνονται τα σωματεία και το ειδικό αρχείο που θα τηρείται στο ΓΕΝΕ.

- Να αποστρατικοποιηθεί το ΓΕΝΕ

- Η πλειοψηφία του Διοικητικού Συμβουλίου του ΓΕΝΕ να συγκροτείται από τους αντιπροσώπους των ναυτεργατικών οργανώσεων που θα είναι αιρετοί.

Αθηνά ΖΥΜΑΡΗ