Η συζήτηση για τη «στρατηγική αυτονομία» της ΕΕ αποκτά πλέον νέο περιεχόμενο συγκριτικά με τα προηγούμενα χρόνια. Το συγκεκριμένο σύνθημα προβαλλόταν παλιότερα ως ζήτημα αυτονομίας της ΕΕ, που εστίαζε στην «ειρηνική» καπιταλιστική ανάπτυξη, αντιπαραθετικά με ένα ΝΑΤΟ που ήταν ο αποκλειστικός προπαγανδιστής του πολέμου.

Πλέον, η διασφάλιση της «στρατηγικής αυτονομίας» της ΕΕ εστιάζει φανερά στην πολεμική προετοιμασία της ΕΕ σε όλα τα επίπεδα, σε οικονομικό, κοινωνικό, κρατικό και στρατιωτικό. Προβάλλεται επίσημα η ανάγκη αναβάθμισης της ΕΕ, ως ικανού και αυτόνομου στρατιωτικά ιμπεριαλιστικού στρατοπέδου, που θα λειτουργήσει ενισχυτικά στο ΝΑΤΟ ή και πιο αυτοτελώς στην παγκόσμια αντιπαράθεση με το υπό διαμόρφωση ευρασιατικό ιμπεριαλιστικό στρατόπεδο.

Η κλιμάκωση των διεθνών ανταγωνισμών και των πολεμικών αναμετρήσεων σε Ουκρανία και Μ. Ανατολή έχει ανοίξει για τα καλά στην ΕΕ τον προβληματισμό γύρω από τους τρόπους ισχυροποίησής της μέσα σε αυτό το ρευστό διεθνές περιβάλλον, που διαμορφώνεται στο έδαφος της σκληρής διαπάλης ανάμεσα σε ΗΠΑ και Κίνα για την πρωτοκαθεδρία.

Η εξωτερική πολιτική και λεγόμενη «πολιτική ασφάλειας», η ενεργειακή πολιτική, η ενίσχυση της πολεμικής της βιομηχανίας, καθώς και η ικανότητα ανάπτυξης ευρωπαϊκών στρατιωτικών δυνάμεων είναι θέματα που μπαίνουν στο άμεσο επίκεντρο.

Σε αυτήν την κατεύθυνση αστικές δυνάμεις παρουσιάζουν την ανάγκη αναβάθμισης της ΕΕ, την ενίσχυση της λεγόμενης «στρατηγικής αυτονομίας» της, ενώ αναζητούν και βήματα «απεξάρτησης» από τις ΗΠΑ σε ό,τι αφορά τη στρατιωτική - πολεμική ικανότητα, αλλά και το κατάλληλο μείγμα στις σύνθετες σχέσεις μεταξύ της ΕΕ και των ευρωπαϊκών καπιταλιστικών κρατών που έχουν επιμέρους και διαφοροποιημένα συμφέροντα, τόσο με τις ΗΠΑ, όσο και με τα άλλα καπιταλιστικά κέντρα.

Το Ευρωπαϊκό Σοσιαλιστικό Κόμμα αναφέρει χαρακτηριστικά: «Σε έναν όλο και πιο ανασφαλή κόσμο, η ΕΕ πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη ευθύνη για τη δική της ασφάλεια και άμυνα. Θα εφαρμόσουμε μια ισχυρή Κοινή Ευρωπαϊκή Πολιτική Ασφάλειας και Αμυνας που θα συμπληρώνει το ΝΑΤΟ». Μιλά παράλληλα για την ανάγκη ενίσχυσης της ευρωπαϊκής αμυντικής - πολεμικής βιομηχανίας, την ενεργειακή ασφάλεια της Ευρώπης αλλά και, ως πλευρά της ισχυροποίησης της ΕΕ, τη συνέχιση της πορείας διεύρυνσής της στα Δυτικά Βαλκάνια και αλλού (έναρξη διαπραγματεύσεων με Ουκρανία, Μολδαβία και καλλιέργεια του εδάφους με τη Γεωργία).

Αξίζει να υπενθυμίσουμε άλλωστε ότι ιδιαίτερα μετά το ξέσπασμα του ιμπεριαλιστικού πολέμου στην Ουκρανία η ευρωπαϊκή σοσιαλδημοκρατία έχει πρωτοστατήσει στην πολεμική προετοιμασία και την κούρσα των εξοπλισμών.

Υπενθυμίζουμε το εξοπλιστικό πρόγραμμα - μαμούθ των 100 δισ. για τον εκσυγχρονισμό των γερμανικών Ενόπλων Δυνάμεων που προώθησε ο σοσιαλδημοκράτης καγκελάριος Ολαφ Σολτς και τη γνωστή του ομιλία για το ιστορικό σημείο καμπής (η λεγόμενη «ομιλία Zeitenwende») στο οποίο μπαίνει η γερμανική στρατιωτική και εξωτερική πολιτική.

Οι σοσιαλδημοκρατικές κυβερνήσεις σε Ισπανία και Πορτογαλία πρωταγωνίστησαν στη μαζική αποστολή βαρέος στρατιωτικού εξοπλισμού στην Ουκρανία και ας μην ξεχνάμε ότι με τη σφραγίδα των σοσιαλδημοκρατικών κυβερνήσεων σε Σουηδία και Φινλανδία τέθηκε το αίτημα ένταξής τους στο ΝΑΤΟ, δηλαδή της διεύρυνσης και ενίσχυσης της ιμπεριαλιστικής συμμαχίας.

Σε αυτό το πλαίσιο, το ΠΑΣΟΚ επισημαίνει χαρακτηριστικά: «Θέλουμε μια Ευρώπη όπου (...) μέσω του ευρωστρατού (τα κράτη - μέλη) θα νιώθουν ασφάλεια από τη Φινλανδία μέχρι την Κύπρο», ενώ σχετικά με την «αυτονομία» της ΕΕ τονίζει: «Θέλουμε μία αυτοδύναμη Ευρώπη, που η οικονομία της δεν εξαρτάται από αυταρχικά καθεστώτα τρίτων χωρών. Να στοχεύσουμε στην ενεργειακή της ανεξαρτησία (...) μέσα από την πράσινη συμφωνία για την ενεργειακή μετάβαση, τον επαναπατρισμό των γραμμών παραγωγής με μία άμυνα που δε θα εξαρτάται μόνο από τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ».

Ο ΣΥΡΙΖΑ, με τη σειρά του, λέει ότι «η ηγεσία της ΕΕ έχει παρουσιαστεί κατώτερη των περιστάσεων και παραμένει εξαρτημένη από τις στρατηγικές προτεραιότητες των ΗΠΑ». Υποστηρίζει ότι πρέπει να αποκτήσει μια «ενιαία και στιβαρή Κοινή Εξωτερική Πολιτική και Πολιτική Ασφάλειας», επαναλαμβάνοντας και αυτός ότι πρέπει να αποκτήσει περισσότερη «αυτονομία από το ΝΑΤΟ».

Και η Νέα Αριστερά επαναδιατυπώνει θέσεις, που εξάλλου είδαμε στην κυβερνητική θητεία του ΣΥΡΙΖΑ, περί «πολυπολικού κόσμου» και της συνακόλουθης ανάγκης «άσκησης μιας πολυδιάστατης εξωτερικής πολιτικής», ενώ η ΕΕ κατακρίνεται ότι «υποτάχτηκε στους στόχους της αμερικανικής πολιτικής, απεμπόλησε τις ειρηνευτικές πρωτοβουλίες που είχε αναλάβει». Επαναλαμβάνει δε την ανάγκη της στρατηγικής αυτονομίας της ΕΕ, λέγοντας πως η ΕΕ «αρνείται να δει ότι αποτελεί για την ίδια μονόδρομο, τόσο από γεωπολιτική όσο και από οικονομική σκοπιά, το να δράσει ως ανεξάρτητος πόλος, ικανός να διαμορφώνει επιθυμητές σχέσεις σε έναν πολυπολικό κόσμο».

ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ και Νέα Αριστερά παριστάνουν ότι «πιέζουν» για προοδευτικές αλλαγές, ενώ στην ουσία προωθούν τους επίσημους διακηρυγμένους στόχους της ΕΕ. Συνυπογράφουν και προωθούν ενεργά τις ανάγκες του ευρωπαϊκού κεφαλαίου να σταθεί στον οξύ ανταγωνισμό, με ενίσχυση του στρατιωτικού βραχίονα της ΕΕ, διεύρυνση των στρατιωτικών δαπανών, την ικανότητα ανάπτυξης στρατιωτικών δυνάμεων, εμφανίζοντάς τες ως αποτέλεσμα δικής τους πίεσης.

Ασφαλώς αυτά δεν απασχολούν μόνο τους σοσιαλδημοκράτες, αλλά αποτελούν κομμάτι του προβληματισμού όλου του αστικού πολιτικού φάσματος. Οπως έγραφε σε πρόσφατη παρέμβασή του ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Σ. Μισέλ, «ήρθε η ώρα να αναλάβουμε την ευθύνη της ασφάλειάς μας. Δεν μπορούμε πλέον να βασιζόμαστε σε τρίτους ή να είμαστε έρμαια των εκλογικών αναμετρήσεων στις ΗΠΑ ή αλλού».

Ενώ πολύ χαρακτηριστικές ήταν και οι πρόσφατες δηλώσεις του Πολωνού πρωθυπουργού, Ντ. Τουσκ (υπενθυμίζουμε ότι έχει διατελέσει πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, όπως και επικεφαλής του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος), ότι η Ευρώπη «έχει εισέλθει σε προπολεμική περίοδο». Οπως επισημαίνει, «δεν θέλω να τρομάξω κανέναν, αλλά ο πόλεμος δεν είναι πια μία ιδέα του παρελθόντος. Η απειλή του πολέμου για την Ευρώπη είναι πραγματική. Και η Ευρώπη είναι απροετοίμαστη», τονίζοντας ότι «τα επόμενα δύο χρόνια είναι κρίσιμα».

Στο πλαίσιο αυτής της συζήτησης γύρω από τη «στρατηγική αυτονομία» της ΕΕ, ο ΣΥΡΙΖΑ προσπαθεί παράλληλα να διαφοροποιηθεί από τη γραμμή του «δεδομένου συμμάχου» που καταγγέλλεται ότι ακολουθεί η ΝΔ και προβάλλει ότι με τη δική του λεγόμενη «πολυδιάστατη εξωτερική πολιτική», η ελληνική κυβέρνηση μπορεί να αποσπάσει περισσότερα ανταλλάγματα.

Ασφαλώς ο ΣΥΡΙΖΑ όχι μόνο δεν αμφισβητεί στο ελάχιστο το πλαίσιο της στρατηγικής της αστικής τάξης, το ΝΑΤΟ, την ΕΕ, τη στρατηγική συμμαχία με τις ΗΠΑ, τον ευρωατλαντισμό, τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς και συμμαχίες όπου συμμετέχει η χώρα μας, αλλά εμφανίζεται «βασιλικότερος του βασιλέως» χαρακτηρίζοντας (διά στόματος προέδρου του, Στ. Κασσελάκη) το ΝΑΤΟ «μια συμμαχία ιερή», ενώ οι θέσεις του στον διεξαγόμενο πόλεμο στη Μ. Ανατολή θα μπορούσε να είχαν γραφτεί διά χειρός Μπάιντεν.

Παράλληλα, εγκαλεί την κυβέρνηση για «έλλειψη εθνικής στρατηγικής» και επισημαίνει ότι «αντί να επαναπαύεται στον ρόλο του "δεδομένου συμμάχου", που ικανοποιεί κάθε αμερικανικό αίτημα, οφείλει να διεκδικεί συγκεκριμένα μέτρα από τις ΗΠΑ», ότι προωθεί τη λογική του «προκεχωρημένου φυλακίου της Δύσης» αντί της λογικής του «πυλώνα σταθερότητας και ειρήνης».

Το επιχείρημά του επί της ουσίας λέει το εξής: Να διαπραγματεύεται περισσότερο η Ελλάδα τη θέση της για πρόσθετα ανταλλάγματα και να μην εμφανίζεται ως «δεδομένη», ενώ από την άλλη το αντίπαλο αστικό επιχείρημα είναι ότι ακριβώς με το να εμφανίζεται ως σταθερός και αξιόπιστος σύμμαχος σε συνθήκες ρευστότητας στην περιοχή παίρνει τα περισσότερα ανταλλάγματα. Είναι δύο πλευρές του ίδιου νομίσματος, που αφορούν στους όρους καλύτερης εξυπηρέτησης των συμφερόντων της αστικής τάξης, δεν αμφισβητούν τη συμμετοχή της χώρας στις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες ΝΑΤΟ και ΕΕ, καθώς και την ολοένα βαθύτερη εμπλοκή της Ελλάδας στον πόλεμο.

Εξάλλου, όλα αυτά τα λέει ένα κόμμα που ως κυβέρνηση πήρε τα εύσημα από τις ΗΠΑ για την «καλύτερη συνεργασία», πανηγυρίζει για τη ΝΑΤΟική Συμφωνία των Πρεσπών παρουσιάζοντάς την ως έναν από τους πυλώνες και από τα μεγαλύτερα ορόσημα της διακυβέρνησής του, λέγοντας μάλιστα ότι η χώρα πρέπει να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στα Δυτικά Βαλκάνια (...)

Το ΚΚΕ έχει αναδείξει ότι η ΕΕ όχι μόνο δεν είναι «φιλειρηνική», σε αντίθεση με τις «φιλοπόλεμες» ΗΠΑ ή τα αντίπαλα ιμπεριαλιστικά στρατόπεδα, τη Ρωσία, την Κίνα, αλλά παίζει ενεργό ρόλο σήμερα στους ιμπεριαλιστικούς ανταγωνισμούς και πολέμους.

Στηρίζει τη σφαγή του Παλαιστινιακού λαού από το Ισραήλ, πρωτοστατεί στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο στην Ουκρανία και συνεργάζεται στενά με την αστική τάξη της Ουκρανίας, τις ΗΠΑ και το ΝΑΤΟ στη σύγκρουση που διεξάγεται με την καπιταλιστική Ρωσία και τους συμμάχους της, την υποστηρίζει πολύπλευρα με οικονομικά, πολιτικά και στρατιωτικά μέσα. Η ΕΕ έχει στηρίξει την κυβέρνηση Ζελένσκι με πάνω από 78 δισ. ευρώ, ενώ ήδη παίρνει θέση στους ανταγωνισμούς για την επικερδή για τα μονοπώλια «ανοικοδόμηση» της κατεστραμμένης από τον πόλεμο Ουκρανίας.

Στο πλαίσιο της «στρατηγικής αυτονομίας» σχεδιάζει την ενίσχυση και των δικών της στρατιωτικών δυνάμεων, σύμφωνα με τη λεγόμενη «Στρατηγική Πυξίδα» για την ανάπτυξη «ευρωστρατού».

Ενώ πρόσφατα έστησε την ιμπεριαλιστική επιχείρηση «Ασπίδες» δίπλα στην αμερικανοβρετανική επιχείρηση «Φρουρός της Ευημερίας» στην περιοχή της Ερυθράς Θάλασσας, πολλαπλασιάζοντας τον κίνδυνο γενικότερης ανάφλεξης, με την ελληνική αστική τάξη να έχει αναβαθμισμένη συμμετοχή με τη φρεγάτα «Υδρα».