ΤΟ ΜΕΓΑΛΟ Εικοσιένα συμπληρώνει εφέτος εκατόν εβδομήντα τέσσερα χρόνια από τη μαρτιάτικη ώρα του ξεσηκωμού της Λευτεριάς. Ο οχτάχρονος επικός αγώνας για την εθνική λευτεριά και την ανεξαρτησία της πατρίδας μας παίρνει την πραγματική βαθιά δημοκρατική λαϊκή του διάσταση, όταν αντικρίζεται με την αδιάκοπη πάλη, που από τότε συνεχίζει ο λαός μας.ΕΝΑ τέτοιο αντίκρισμα κάνει το Εικοσιένα πρωτεϊκή αφετηρία της εθνικής μας ζωής. Το κάνει πολικό αστέρι και πηγή διδαχής, έμπνευσης στους σημερινούς δύσκολους αγώνες. Στα χρόνια της φοβερής χιτλεροφασιστικής Κατοχής, στα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης, ο Ιερός Αγώνας στάθηκε η μεγάλη απαντοχή. Και τα φλογερά δικά του ιδανικά φλόγισαν ξανά, ύστερα από εκατόν είκοσι χρόνια, τους αγωνιστές του μεγάλου έπους της Αντίστασης.

ΑΛΛΑ το Εικοσιένα δε στάθηκε μοναχά ένα πολεμικό χαροπάλεμα πολύχρονο, με φάσεις ηρωισμών και ολοκαυτωμάτων, που συχνά έφταναν στην απελπισία και την απόγνωση. Μέσα από τα χαρτιά, τα δημόσια έγγραφα, τα απομνημονεύματα, τα ημερολόγια, βγαίνει και η πνοή της δημιουργίας, προβάλλει κι ο πόθος, η προσπάθεια να θεμελιώσει την καινούρια ζωή, μέσα στους καπνούς και τα ερείπια.

ΑΣ θυμίσουμε σήμερα πως μια από τις πρώτες πρώτες φροντίδες της Επανάστασης του '21, ένα από τα πρώτα νομοθετήματα που ψήφισαν καθώς ξεκινούσε ο Αγώνας, ήταν η μέριμνα για τα θύματα, τους νεκρούς, τους τραυματίες, τις οικογένειές τους. Η "Κάσσα της πατρίδας" έπαιρνε πάνω της όλη την ευθύνη για τα θύματα, τα ορφανά του αγώνα.

ΤΟ ιστορικό αυτό έγγραφο, που υπογράφτηκε απ' όλους τους κατοίκους της Υδρας (στις 16 Μάη 1821), ένα μόλις μήνα από τον Ξεσηκωμό, δείχνει πως η μέριμνα για τα θύματα στάθηκε πρωταρχική φροντίδα και θέλησαν να το κατοχυρώσουν σ' ένα από τα πρώτα νομοθετήματα. Η ακροτελεύτια παράγραφος του εγγράφου παραγγέλλει: "Οι ανωτέρω νόμοι να περάσουν εις τον Κώδικα της Πατρίδος...".

ΜΕΡΙΚΑ χρόνια αργότερα, το κοντύλι του Μακρυγιάννη θα μας δώσει μια άλλη εικόνα για την τύχη των αγωνιστών, για τα θύματα του πολέμου. "... Και οι τίμιοι αγωνισταί και οι χήρες των σκοτωμένων και τ' αρφανά τους παιδιά κι όσοι θυσιάσαν το ιδικόν τους..., οπού ήταν νοικοκυραίγοι και 'μειναν διακονιαραίγοι και ψωμοζητούν...".

"Η ΠΑΤΡΙΔΑ - προσθέτει ο Μακρυγιάννης - δε λυτρώθη με παραμύθια, λευτερώθηκε με θυσίες κι αίματα και όχι να βραβεύωνται οι κόλακες και οι αγωνισταί ν' αδικώνται. Οτι, όταν σκοτώνονταν οι αγωνισταί, εκείνοι κοιμόνταν...". Και ο Τερτσέτης θα συμπληρώσει: "Τα παράσημα στολίζουν σήμερον τα στήθη του προδότου... Το αίμα εχύθη από τα στρατοδικεία και η βασιλική κυβέρνησις εθησαύρισε μίσος... Το νέον βασίλειον έγινε κόσμος φόβου...". Οι δικοί μας "μασκοφόροι", οι ταγματασφαλίτες, οι συνεργάτες των χιτλερικών, οι δολοφόνοι...

Ο ΜΕΛΛΟΝΤΙΚΟΣ ιστορικός, με φρίκη κι οργή, θα καταγράψει ότι στη μεταπολιτευτική Ελλάδα, ύστερα από εκατόν τόσα χρόνια, ξανάγινε ό,τι έγινε ύστερα από το Εικοσιένα. Κατεβαίνουν καθημερινά στους τάφους οι αγωνιστές. Αδικαίωτοι, με βαθύτατη την πίκρα για τον εμπαιγμό, για τα ξεγελάσματα, που μπόλικα πάντα ακούγονται στα μπαλκόνια τα προεκλογικά. Και φτάνει το τέλος. Μετράμε καθημερινά να τελειώνουν ζωές, που τα 'δωσαν όλα στην Αγώνα.

ΚΑΙ συχνά - προχθές με του Μάρτη το χιονόνερο - έχουμε στα μάτια στους δρόμους τους αγωνιστές, αυτούς που επιζούν, να διαδηλώνουν για του αντιστασιακού το δίκιο. Θυμίζοντας το ανεξόφλητο ακόμη χρέος της πολιτείας. Εχουν μεγαλείο, αλλά επίσης έχουν και τραγικότητα οι διαδηλώσεις αυτές. Κι έχουν μεγαλείο, γιατί θυμίζουν το λαϊκό αντιστασιακό έπος του 1941-1944. Τραγικότητα, γιατί οι αγωνιστές κατεβαίνουν στους δρόμους για να διεκδικήσουν το δίκιο τους, που κοντά μισό αιώνα πνίγεται, εμπαίζεται, περιγελιέται.

Η ΦΕΤΙΝΗ χρονιά, ύστερα από ένα μήνα, μας φέρνει στη μεγάλη επετειακή στιγμή, της μεγάλης Μέρας της Αντιφασιστικής Νίκης. Και σε τούτο τον τόπο, που τα αίματα έτρεξαν ποτάμια, που οι ζωές για τη λευτεριά έπεσαν χιλιάδες, η εθνική καταισχύνη συνεχίζεται. Σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες που πολέμησαν, αντιστάθηκαν στο φασισμό και την τυραννία, η Αντίσταση έγινε σύμβολο ιερό για γενεές γενεών. Κι οι αγωνιστές, τα θύματα τιμήθηκαν.

Σ' ΕΜΑΣ το "μαύρο" έγινε "άσπρο". Η Αντίσταση, η ΕΑΜική βέβαια, πέρασε δοκιμασίες, προσπάθησαν να την εξαφανίσουν διά πυρός και σιδήρου, να τη συκοφαντήσουν, να την παραποιήσουν. Κι εκείνη, "βάτος φλεγομένη, αλλά μηδέποτε καιομένη", άντεξε. Αντέχει και θ' αντέξει σελίδα ολόλαμπρη μέσα στην εθνική μας ιστορία. Είναι πάντα Ελπίδα...

ΤΟ 1844, ούτε είκοσι χρόνια από το τέλος του Αγώνα, ο Γεώργιος Τερτσέτης σ' ένα γραφτό του, στο περιοδικό "Ο Ρήγας", έγραφε: "Προχθές είδα εις τον δρόμον των Αθηνών με πενιχρά φορέματα... τον οπλαρχηγόν Δημοτσέλιον. Αυτός είναι έλεγα ο ένδοξος, ο φρόνιμος, ο πατριώτης στρατιωτικός, που, αφού έπεσε το Μεσολόγγι και απελπίσθη η Ρούμελη, έστησε την ελληνικήν σημαία εις το Λεσήνι...".

ΚΑΙ συμπληρώνει την εικόνα: "...Ούτε γράμματα προσκυνημένων, τα οποία εδιάβασα, ούτε φόβος και δώρα του εχθρού τον έπεισαν να προδώσει τη σημαία". Και ο Τερτσέτης επιλέγει: "Ταλαίπωρη Ελλάς. Τα αληθινά σου τέκνα θρέφονται με τα δάκρυά των. Παραλογούν ή παραμιλούν εις τους δρόμους...".

ΤΑ στερνά λόγια του γραφτού, γραμμένα το 1844, είναι γραμμένα για το σήμερα, για της Εθνικής μας Αντίστασης τη δοκιμασία, για το νέο αυτό Εικοσιένα. Ας τα ξαναθυμίσουμε: "Ας τιμηθεί με δικαιοσύνην ο πολύδακρυς Αγώνας".

Στην τελική ευθεία, οι προετοιμασίες για το 12ο Συνέδριο της ΕΕΔΥΕ,που αρχίζει την Παρασκευή 31 Μάρτη και θα ολοκληρωθεί την Κυριακή 2 Απρίλη, στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Το Συνέδριο αποτελεί σταθμό στην πορεία του φιλειρηνικού κινήματος στην Ελλάδα, που στις 15 του Μάη συμπληρώνει 40 χρόνια. Αναμένεται να καθοριστούν οι στόχοι για την παραπέρα πορεία του στις νέες συνθήκες της "νέας τάξης πραγμάτων" του ιμπεριαλισμού. Παράλληλα, προετοιμάζεται και η Εκθεση αφίσας, φωτογραφίας και σκίτσου από τα 40 χρόνια της αντιιμπεριαλιστικής δράσης της ΕΕΔΥΕ, που θα λειτουργεί από την Τρίτη 28 Μάρτη μέχρι την Κυριακή 2 Απρίλη, στο κτίριο "Κωστή Παλαμά" (Ακαδημίας και Σίνα).