ΑΓΚΥΡΑ. -

Το αν καταφέρει ο Νετσμεντίν Ερμπακάν να εκπληρώσει τον... αέναο πόθο του, να σχηματίσει κυβέρνηση, μένει να το δούμε τις επόμενες μέρες. Αυτό που θα πρέπει να θεωρείται βέβαιο, είναι το ότι δε θα βρει το δρόμο του στρωμένον με ροδοπέταλα: Πολιτικοί αναλυτές προβλέπουν ότι ο ηγέτης του Κόμματος Ευημερίας θα αντιμετωπίσει σοβαρότατες δυσκολίες να βρει συμμάχους μεταξύ των "κοσμικών" κομμάτων. Και εννοούν στην πραγματικότητα ότι όλα τα κόμματα, κυρίως τα δύο της δεξιάς παράταξης, αυτό της Μητέρας Πατρίδας (Γιλμάζ) και αυτό του Ορθού Δρόμου (Τσιλέρ) θα αποφύγουν να παραβούν τις επιταγές του στρατιωτικού πλέγματος...

Εξ άλλου, η ανάλογη προσπάθεια του Ρεφάχ να σχηματίσει κυβέρνηση αμέσως μετά τις εκλογές του περασμένου Δεκέμβρη, προσέκρουσε στην αντίθεση των πολιτικών, επιχειρηματικών και στρατιωτικών κύκλων που αναγνωρίζουν στον Ερμπακάν την "ισλαμική απειλή". Η μεσολάβηση της αποτυχίας της "κεντροδεξιάς" κυβέρνησης δε φαίνεται ικανή να αλλάξει αυτή την παράμετρο, παρά την εκτίμηση του αρχηγού του Ρεφάχ ότι "καμιά άλλη λύση δεν μπορεί να δουλέψει".

Αν ο Ερμπακάν αποτύχει ξανά να σχηματίσει κυβέρνηση, παρότι αποτελεί την ισχυρότερη παράταξη στην τουρκική εθνοσυνέλευση και άρα - θεωρητικά - το ρυθμιστή των ισορροπιών, η εντολή θα περιέλθει στον Μεσούτ Γιλμάζ. Ο οποίος μελετά το ενδεχόμενο τριπλής σύμπραξης (Κόμμα Μητέρας Πατρίδας, Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα και Κόμμα Δημοκρατικής Αριστεράς), για να αποφευχθούν νέες εκλογές. Ο Μπουλέντ Ετσεβίτ, ηγέτης του τρίτου κόμματος, τοποθετήθηκε ήδη θετικά, ενώ ο άλλοτε σύμμαχος της Τσιλέρ, Μπαϊκάλ, δήλωσεαινιγματικά πως θα τηρήσει "εποικοδομητική" στάση.

Λιγότερο πραγματοποιήσιμη από κάθε άλλη είναι η λύση που πρότεινε στη χτεσινή συνάντησή της με τον Τούρκο Πρόεδρο Σ. Ντεμιρέλ η Τανσού Τσιλέρ, δηλαδή μια τετραπλή κυβερνητική συμμαχία. Αλλά, ενδέχεται, προ της ανάγκης πολιτικής της επιβίωσης, η Τσιλέρ να συμμαχήσει με τον Ερμπακάν: Η χτεσινή δήλωση στελέχους του Ορθού Δρόμου ότι "το Κόμμα Ευημερίας πρέπει να δοκιμαστεί στην εξουσία" ακούγεται αρκετά σαν "δούρειος ίππος"...

Κατ' ευτυχή σύμπτωση, δεν υπήρξαν θύματα ή τραυματίες από τη βόμβα που είχε τοποθετηθεί μπροστά σε ξενοδοχείο της Κωνσταντινούπολης, στην τουριστική περιοχή Σουλτάναχμετ, και εξερράγη χτες νωρίς το πρωί. Το προσωπικό του ξενοδοχείου κατάφερε να σβήσει τη φωτιά που είχε προκληθεί από την έκρηξη, πριν εξαπλωθεί.

Οι αστυνομικές αρχές εκτιμούν ότι για την ενέργεια ευθύνονται Κούρδοι αυτονομιστές.

Στην Αγκυρα, περίπου την ίδια ώρα, το αυτοκίνητο Τούρκου διπλωμάτη έγινε στόχος εμπρηστικών βομβών τις οποίες εκτόξευσαν άγνωστοι. Η αστυνομία ανέσυρε από τον τόπο της επίθεσης προκηρύξεις της εκτός νόμου αριστερής οργάνωσης DHKP-C.

Η επιχείρηση - "σκούπα" του στρατού στη νοτιοανατολική Τουρκία συνεχίζεται και η ροή του αίματος το ίδιο. Χτες, σύμφωνα με αξιωματούχους του στρατού, σε διάφορες συγκρούσεις έχασαν τη ζωή τους 16 άνδρες του Εργατικού Κόμματος Κουρδιστάν (ΡΚΚ), και από την άλλη μεριά 1 στρατιώτης σκοτώθηκε και άλλοι τρεις τραυματίστηκαν. Από τον Απρίλη, όταν η "συνήθης" εαρινή επιχείρηση κατά των Κούρδων ανταρτών άρχισε, έχουν σκοτωθεί, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία, τουλάχιστον, 682 αντάρτες και 63 στρατιωτικοί.

ΤΕΛ ΑΒΙΒ.-

Μέσα σε ατμόσφαιρα έντονης ανησυχίας και δυσαρέσκειας, άρχισε, χτες, στη Δαμασκό η έκτακτη διήμερη σύνοδος των ηγετών της Συρίας, της Αιγύπτου και της Σαουδικής Αραβίας. Θέμα τους, για άλλη μια φορά, η διαμόρφωση μιας νέας κοινής πολιτικής τακτικής απέναντι στο Ισραήλ μετά την εκλογή του Μπέντζαμιν Νετανάχιου, ηγέτη του Λικούντ, στην ισραηλινή πρωθυπουργία. Η Δαμασκός εξέφρασε, χτες, επισήμως την απογοήτευσή της για τις πρόσφατες δηλώσεις Νετανάχιου περί μη αποχώρησης από τα κατειλημμένα εδάφη. Εκκληση για ενότητα ανάμεσα στα αραβικά κράτη έναντι της ισραηλινής πολιτικής απηύθυνε, χτες, και η ισλαμική οργάνωση "Χαμάς". Οι φόβοι των αραβικών κρατών αλλά και των Παλαιστινίων δε φαίνεται, όμως, να είναι παράλογοι καθώς, σύμφωνα με ισραηλινές δημοσιογραφικές πληροφορίες, οι κατευθυντήριοι άξονες της εξωτερικής πολιτικής τουείναι πολύ κοντά στις σκληρές προεκλογικές του διακηρύξεις.

Διήμερες συνομιλίες έχουν στη συριακή πρωτεύουσα, ο Σαουδάραβας πρίγκιπας διάδοχος Αμπντάλα, ο Αιγύπτιος Πρόεδρος Χόσνι Μουμπάρακ και ο Σύρος ομόλογός του Χαφέζ αλ Ασαντ. Οι τρεις άνδρες συζητούν την κατάσταση που διαμορφώνεται μετά την αποτυχία του, μέχρι σήμερα, συνομιλητή τους στις ειρηνευτικές διαπραγματεύσεις Σιμόν Πέρες, να κερδίσει την ισραηλινή πρωθυπουργία. Θεωρείται πολύ πιθανό οι τρεις Αραβες ηγέτες να καταλήξουν στη χάραξη μιας κοινής πολιτικής έναντι του Ισραήλ, μιας πολιτικής που, όπως υπογραμμίζουν πολλοί πολιτικοί αναλυτές, θα έχει ως στόχο την ενίσχυση της διαπραγματευτικής θέσης της Συρίας στις συνομιλίες με το Ισραήλ. Τη στενή συνεργασία ανάμεσα στις αραβικές χώρες θεωρεί προϋπόθεση ικανοποιητικής επίλυσης των προβλημάτων της περιοχής και η παλαιστινιακή οργάνωση "Χαμάς", η οποία με ανακοίνωσή της, χτες, κάλεσε όλους τους Αραβες να ενώσουν τις δυνάμεις τους για την υπεράσπιση των παλαιστινιακών δικαίων και της παλαιστινιακής γης.

Πάντως, χτες, έγκυρες συριακές διπλωματικές πηγές εξέφραζαν τη βαθιά απογοήτευση και δυσαρέσκεια της Δαμασκού για τις δηλώσεις του νεοεκλεγέντα Ισραηλινού πρωθυπουργού περί παραμονής των ισραηλινών στρατευμάτων στα υψώματα του Γκολάν. Η συριακή ηγεσία φέρεται να εκτιμά ως "ρητορικές" και "οπισθοδρομικές" τις θέσεις του Νετανάχιου για επίτευξη επιμέρους συμφωνιών ανάμεσα στο Ισραήλ και στη Συρία, οι οποίες δε θα προϋποθέτουν την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από το Γκολάν, αμετάκλητη απαίτηση της Δαμασκού.

Η αναστάτωση που έχει προκαλέσει στον αραβικό κόσμο η εκλογή του Νετανάχιου, όμως, μοιάζει να είναι απόλυτα δικαιολογημένη, ιδιαίτερα μετά τη χτεσινή δημοσίευση των βασικών θέσεων της νέας ισραηλινής κυβέρνησης στον τομέα της εξωτερικής πολιτικής. Η, μεγάλης κυκλοφορίας, ισραηλινή εφημερίδα"Μααρίβ", επικαλούμενη ανώτατα στελέχη του Λικούντ και στενούς συνεργάτες του Νετανάχιου, δημοσίευσε, χτες, τους άξονες πάνω στους οποίους προτίθεται να κινηθεί ο νέος Ισραηλινός πρωθυπουργός. Σύμφωνα με αυτό το δημοσίευμα, λοιπόν, ο Μπέντζαμιν Νετανάχιου έχει δεσμευτεί να επεκτείνει τους εβραϊκούς οικισμούς στη Δυτική Οχθη και στη Λωρίδα της Γάζας και αποκλείει το ενδεχόμενο ίδρυσης ανεξάρτητου παλαιστινιακού κράτους, τη διχοτόμηση της Ιερουσαλήμ και την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τα υψώματα του Γκολάν. Στο δημοσίευμα αναφέρεται, επίσης, ότι ο νέος πρωθυπουργός σκοπεύει να σχηματίσει ένα νέο συμβούλιο Εθνικής Ασφάλειας και να απομακρύνει την ευθύνη του κρατικού προϋπολογισμού από το υπουργείο Εθνικής Οικονομίας.

ΣΑΡΑΓΕΒΟ.-

Για παράταση της ημερομηνίας παραμονής των ΝΑΤΟικών στρατευμάτων στη Βοσνία, μιλά τώρα ο διοικητής του Βορειοατλαντικού Συμφώνου στο Σαράγεβο, ναύαρχος, Λέιτον Σμιθ. "Η αποστολή των στρατευμάτων θα συνεχιστεί και πέραν της 20ής Δεκέμβρη. Δε θα αποσυρθούν όλες οι δυνάμεις από την περιοχή", σημείωσε χτες ο Αμερικανός διοικητής των πολυεθνικών δυνάμεων, ο οποίος, σύμφωνα με όλες τις ενδείξεις, θα έχει - το πολύ μέχρι το τέλος του καλοκαιριού - απομακρυνθεί από τα καθήκοντά του και θα αντικατασταθεί από τον αντιναύαρχο Τζόζεφ Λόπες.

Οι χτεσινές δηλώσεις του Αμερικανού ναυάρχου είναι οι πρώτες που επιβεβαιώνουν τα φημολογούμενα σχέδια για παράταση του χρονοδιαγράμματος της αποστολής των ΝΑΤΟικών δυνάμεων στη Βοσνία - Ερζεγοβίνη, καθώς η εκεί κατάσταση παραμένει - αν και υπό σχετικό έλεγχο - τεταμένη. Ο Λέιτον Σμιθ πρότεινε - κατά τα λεγόμενά του - στο Αμερικανικό Πεντάγωνο την αντικατάσταση των σημερινών πολυεθνικών στρατευμάτων από μια άλλη δύναμη, που θα συγκροτείται από λιγότερους άνδρες, αλλά θα είναι πιο ευέλικτη και με πιο ελαφρύ οπλισμό. "Θεωρώ ότι αυτό που χρειαζόμαστε στη διάρκεια των (προγραμματισμένων για το Σεπτέμβρη) γενικών εκλογών στη Βοσνία είναι μία δύναμη με νέο σχήμα και δομή", κατέληξε ο Αμερικανός ναύαρχος.

Την ίδια στιγμή, η Συνθήκη του Ντέιτον δέχτηκε ένα ακόμη πλήγμα από την αδυναμία των εκπροσώπων της Βοσνίας, της Κροατίας, της Σερβοβοσνιακής Δημοκρατίας και της Νέας Γιουγκοσλαβίας να επιτύχουν συμφωνία σε όλα τα σημεία του Συμφώνου για τον έλεγχο των εξοπλισμών. Σε δηλώσεις που έκανε, χτες στη Βιέννη, ο Κροάτης υπουργός Εξωτερικών, Ιβάν Σιμόνοβιτς, "οι ενδιαφερόμενες πλευρές κατέληξαν σε συμφωνία για τη μείωση των εξοπλισμών, της οποίας το κείμενο δε μονογράφησαν, επειδή δεν υπάρχει ομογνωμία για το καθεστώς των μερών"... Σ' αυτό το αποτέλεσμα, συνέτεινε η ανακοίνωση της βοσνιακής κυβέρνησης, η οποία θεωρεί ότι τα μόνα τρία κράτη που αναγνωρίζονται στο κείμενο της Συνθήκης του Ντέιτον είναι η Κροατία, η Βοσνία - Ερζεγοβίνη και η Ομοσπονδιακή Δημοκρατία της Γιουγκοσλαβίας και ότι η περιοχή των Σερβοβόσνιων είναι αναγνωρισμένη ως "οντότητα" και όχι ως κράτος. Να σημειωθεί ότι η Συμφωνία του Ντέιτον, που υπογράφτηκε τον περασμένο Δεκέμβρη, προέβλεπε πως οι διαπραγματεύσεις για τον έλεγχο των εξοπλισμών έπρεπε να είχαν ολοκληρωθεί μέχρι τις 6 Ιούνη με την τελετή της μονογραφής από τις αντιπροσωπείες. Διπλωματικές πηγές θεωρούν ότι η συμφωνία προβλέπεται να υπογραφεί από τους αρμόδιους υπουργούς Αμυνας ή Εξωτερικών στο Οσλο, στις 11 του μήνα.

• Ο υπουργός Αμυνας των ΗΠΑ, Ουίλιαμ Πέρι, ανακοίνωσε πως το αεροπορικό δυστύχημα της 3ης Απρίλη στη Βοσνία, που προκάλεσε το θάνατο του Αμερικανού υπουργού Εμπορίου, Ρον Μπράουν, και άλλων 34 ατόμων, οφείλεται σε ένα "συνδυασμό ανθρώπινων λαθών και προβλημάτων στο σύστημα πλοήγησης".

Ο Ν. Ερμπακάν πήρε από χτες την κυβερνητική εντολή