ΑΓΚΥΡΑ.- Οι Τούρκοι στρατηγοί ακολούθησαν μια τακτική «έκθεσης» της κυβέρνησης των Αμπντουλάχ Γκιούλ και Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στη χτεσινή συνεδρίαση του Συμβουλίου Εθνικής Ασφαλείας (ΣΑΕ). Σιώπησαν σχετικά με το θέμα της διέλευσης στρατευμάτων των ΗΠΑ από την Τουρκία ενόψει της πιθανής αμερικανικής εισβολής στο Ιράκ, αφήνοντας την κυβέρνηση χωρίς τη στήριξή τους στην αναμενόμενη για σήμερα, Σάββατο, ψηφοφορία στη Βουλή για το θέμα.

Ουσιαστικά, οι στρατηγοί «ένιψαν τας χείρας τους» όσον αφορά στην επιβίωση της κυβέρνησης - αν οι Ερντογάν/Γκιούλ καταφέρουν να αποσπάσουν κοινοβουλευτική έγκριση για τη διέλευση των 62.000 Αμερικανών στρατιωτών καθώς και των αεροσκαφών και των ελικοπτέρων υποστήριξής τους, έχει καλώς, όμως αν δεν τα καταφέρουν, σενάριο που εν πολλοίς οδηγεί μαθηματικά στην διάλυση του κόμματος Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (ΑΚΡ), οι στρατηγοί θα παρέμβουν όπως αυτοί καταλαβαίνουν.

Είναι ενδεχομένως ειρωνική σύμπτωση ότι η χτεσινή συνεδρίαση του ΣΑΕ γίνεται 6 χρόνια μετά από εκείνη της 27ης Φεβρουαρίου 1997 στην οποία, ουσιαστικά, προδιεγράφη το «μεταμοντέρνο πραξικόπημα» που έκρινε την τύχη της κυβέρνησης Ερμπακάν-Τσιλέρ. Ωστόσο, η φρενιτιώδης προσπάθεια των κυβερνητικών να αποφύγουν τα χειρότερα,συνεχιζόταν και χτες στους κόλπους του ΑΚΡ, όπου οι «αντάρτες», κατά εκτιμήσεις περίπου 100 από τους 363 βουλευτές του, επιμένουν στη γραμμή αμφισβήτησης της «συμφωνίας» Ουάσιγκτον-ΗΠΑ για παροχή οικονομικής βοήθειας και στρατιωτικής καταστολής μιας προσπάθειας δημιουργίας κουρδικού αυτόνομου κράτους. Δηλώνοντας ανοιχτά τις προθέσεις τους, αντίθετα με τους στρατηγούς στο ΣΑΕ, οι βιομήχανοι, διά στόματος του Τουντσάι Οζιλχάν, προέδρου του συλλογικού τους οργάνου, του πανίσχυρου TUSIAD, προειδοποίησαν: «αν γίνει αυτός ο πόλεμος, θα γίνει είτε η Τουρκία δώσει είτε δε δώσει την έγκρισή της για την ανάπτυξη (των στρατευμάτων των ΗΠΑ)», είπε ο Οζιλχάν. «Για να προστατεύσει τα ίδια συμφέροντά της, η Τουρκία πρέπει να πάρει την απόφαση επί της κυβερνητικής πρότασης, ώστε να μη βαθύνει η κρίση».

Ο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν το έθεσε με κρυστάλλινη καθαρότητα: «το θέμα είναι ποιος θα πάρει την ευθύνη», είπε. «Θα υπάρξουν αρνητικές επιπτώσεις οποιαδήποτε απόφαση κι αν ληφθεί. Αλλά η κυβέρνηση κατέθεσε την πρότασή της στη Βουλή, κι αυτό σημαίνει ότι οι ανησυχίες μας έχουν κατ' ουσίαν υπερκεραστεί». Ο πρόεδρος της χώρας, Αχμέντ Νετζντέτ Σεζέρ, πρώην κορυφαίος δικαστικός λειτουργός, διαφωνεί: έχει πει ξεκάθαρα ότι πρέπει να υπάρχει «διεθνής νομιμοποίηση» για την ανάπτυξη ξένων στρατευμάτων στην Τουρκία, αλλά και για την ανάπτυξη τουρκικών στρατευμάτων στο Ιράκ, πράγμα που προβλέπει ρητώς το άρθρο 92 του τουρκικού Συντάγματος. Με αυτή του την τοποθέτηση, ο Πρόεδρος ρίχνει κι άλλο λάδι στη φωτιά που έχει πάρει η σύγκρουση στο εσωτερικό του κυβερνώντος κόμματος. Οι Δυτικοί διπλωμάτες στην Τουρκία καταλαβαίνουν πολύ καλά τους κινδύνους: «έχουμε μπει σε ένα νέο, και ίσως για τους Αμερικανούς ακόμη πιο ενοχλητικό (πολιτικό) πεδίο», δήλωσε ανωνύμως στον Ραλφ Μπούλτον του Ρόιτερς ένας διπλωμάτης.

Η «διεθνής νομιμότητα» όπως την εννοεί ο Σεζέρ θα μπορούσε να προέλθει από δεύτερο ψήφισμα του Συμβουλίου Ασφαλείας. Αλλά η κυβέρνηση Ερντογάν δεν έχει χρόνο ως τις αρχές - ή τα μέσα, κατ' άλλες εκτιμήσεις - Μαρτίου, όταν θα γίνει η ψηφοφορία στη Νέα Υόρκη: οι Αμερικανοί θέλουν απάντηση αμέσως. Και ο πρεσβευτής της Τουρκίας στις ΗΠΑ, Φαρούκ Λογογλού, είπε μεν στο Φοξ Νιους ότι «ελπίζει να ληφθεί η σωστή απόφαση», αλλά γνωρίζει και ο ίδιος, όπως είπε προχτές στην Ουάσιγκτον Ποστ, ότι η κατάσταση μπορεί μια χαρά να μην εξελιχθεί έτσι όπως τα θέλει η αμερικανική κυβέρνηση.

Το γεγονός ότι η Γερμανία χτες διά του υπουργού Αμύνης Πέτερ Στρουκ ξεκαθάρισε πως «δε θα υπάρξει άλλη βοήθεια» προς την Τουρκία, διότι το Βερολίνο «έκανε ήδη αρκετά για την Τουρκία» στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ, ήρθε να προσθέσει κι άλλους πονοκεφάλους στην κυβέρνηση: η στάση της στο θέμα του πολέμου στο Ιράκ ενδεχομένως θα κρίνει και την πορεία της (αν υπάρχει τέτοια) προς την ένταξη στην ΕΕ...

ΣΑΡΜ ΕΛ ΣΕΪΧ, ΚΑΪΡΟ και ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ.--

Απέρριψε χτες ο Αραβικός Σύνδεσμος την πρόταση «εξορίας του Σαντάμ Χουσεΐν» που επανέφερε ο Αμερικανός ΥπΕξ, Κόλιν Πάουελ. Ο αναπληρωτής γενικός γραμματέας του, Σαΐντ Κάμαλ, απάντησε πως «μόνον ο ιρακινός λαός μπορεί να αποφασίσει για το θέμα», σχολιάζοντας ότι η αμερικανική πρόταση αποτελεί «επικίνδυνο προηγούμενο για τις διεθνείς σχέσεις, κατάφωρη παραβίαση της χάρτας του ΟΗΕ και του Αραβικού Συνδέσμου».

Ο Πάουελ τόνισε σε τηλεφώνημά του στον Αιγύπτιο ΥπΕξ Αμρ Μούσα ότι «θα ήταν προς το συμφέρον του Σαντάμ Χουσεΐν να αποχωρήσει για να αφήσει ελεύθερο το δρόμο σε μία υπεύθυνη ηγεσία [... και] ελπίζω ότι αυτό θα είναι ένα από τα μηνύματα που θα απευθύνει η αραβική διάσκεψη κορυφής», το Σαββατοκύριακο. Στις προετοιμασίες της Συνόδου του Αραβικού Συνδέσμου καταγράφονται ήδη μεγάλες αποκλίσεις απόψεων...

Στον αραβικό κόσμο αντηχεί μια κυνική και σαρκαστική αντιμετώπιση του «οράματος Μπους», περί «δημοκρατικού μέλλοντος στη Μέση Ανατολή». Η λιβανέζικη εφημερίδα Ντέιλι Σταρ έκανε λόγο για αποικιοκρατικό απωθημένο, η Αλ-Ράια του Κατάρ έκανε λόγο για φτηνό τέχνασμα για απόσπαση αραβικής υποστήριξης, ενώ ο Ναμπίλ Σαάτ, αξιωματούχος της Παλαιστινιακής Αρχής για διεθνείς υποθέσεις, είπε σχετικά με τη δέσμευση Μπους σε ένα «ανεξάρτητο παλαιστινιακό κράτος» ότι «αυτό που μετράει δεν είναι τα λόγια, αλλά οι πράξεις»...