Η πολιτική που ήδη ακολουθεί και που με περισσότερη ένταση σκοπεύει να ακολουθήσει η κυβέρνηση σχετικά με τις εργασιακές σχέσεις, και όχι μόνο, αποτυπώνεται ξεκάθαρα στο κείμενο που κατέθεσε στην πρώτη συνάντηση του «κοινωνικού διαλόγου», δήθεν, για την απασχόληση. Το κείμενο αυτό αφορά στη διαχείριση του Γ΄ Κοινοτικού Πλαισίου Στήριξης (ΚΠΣ) και στις δαπάνες ύψους 2,138 τρισ. δρχ. ειδικά για την «απασχόληση». Μέσα από μια και μόνη ενότητα, από τις συνολικά εννιά που αποτελούν την «ατζέντα» της συζήτησης, η κυβέρνηση θέτει σε αμφισβήτηση βασικές εργασιακές κατακτήσεις. Ο τρόπος που η κυβέρνηση θα αξιοποιήσει το Γ΄ ΚΠΣ καταδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο ότι δεν πρόκειται να θέσει σε διαπραγμάτευση αυτή την πολιτική. Στην πράξη, για την κυβέρνηση μένει μόνο το νομοθετικό έργο και η διεξαγωγή μιας παράστασης για τον πολύ κόσμο, που σκοπό έχει να τον αποκοιμήσει και ξεγελάσει για το μέγεθος και τη σοβαρότητα των ανατροπών που ετοιμάζει για τη δουλιά και τη ζωή του.

Η ΓΣΕΕ, από την πλευρά της και με ευθύνη της πλειοψηφίας στη διοίκησή της, αγνοεί χαρακτηριστικά τις κυβερνητικές θέσεις και το δεδομένο χαρακτήρα τους, συμμετέχει ενεργητικά και συνειδητά στο παιχνίδι παραπλάνησης μέσω του «κοινωνικού διαλόγου». Πολύ περισσότερο, έχει συμφωνήσει σε πολλές απ' αυτές τις θέσεις, άλλες φορές ολοκληρωτικά, άλλοτε με επιμέρους διαφοροποιήσεις, που δεν αναιρούν τις συνέπειες των μέτρων που προωθούνται, και άλλες φορές με πλαστές αρνήσεις που έχουν να κάνουν είτε με δευτερεύουσας σημασίας ζητήματα ή μέτρα, τα οποία ακόμη κι αν δεν προχωρήσουν για ένα χρονικό διάστημα συγκαταλέγονται σε μεγαλύτερες ενότητες και βαθύτερες ρυθμίσεις, που θα ακολουθήσουν σε εύλογο χρόνο.

Σύμφωνα με τους ισχυρισμούς της κυβέρνησης, αλλά και της Ευρωπαϊκής Ενωσης βεβαίως, το Γ΄ ΚΠΣ έχει στόχο την τόνωση της... απασχόλησης. Το σκέλος που έχει να κάνει με τις «επενδύσεις στο ανθρώπινο δυναμικό», μια αόριστη διατύπωση με ισχυρές «εκσυγχρονιστικές» τάσεις, χωρά τα πάντα. Μια πρώτη ματιά στις επιδιώξεις που καταγράφονται, ώστε να καταστεί δυνατό αυτό που ονομάζεται «ποιοτικό άλμα για το ανθρώπινο δυναμικό», είναι αποκαλυπτική.

«Να πετύχουμε μείωση της ανεργίας και ιδιαίτερα των νέων, των γυναικών και των μακροχρόνια ανέργων κάθε ηλικίας». Αυτό είναι το θεμελιακό πρόσχημα της κυβέρνησης για την ανατροπή των εργασιακών κατακτήσεων. Αν λείψει αυτός ο ισχυρισμός, η φρίκη των αλλαγών που προωθούν δε θα μπορεί να γίνει ανεκτή από κανέναν εργαζόμενο. Ακόμη μεγαλύτερη σημασία έχει όμως το τι θα πράξει η κυβέρνηση για την επίτευξη, δήθεν, του παραπάνω στόχου. Ενα μεγάλο μέρος της πολιτικής της βασίζεται στα γνωστά προγράμματα που υλοποιεί τα τελευταία χρόνια, με την ανεργία να αυξάνεται σταθερά και να φτάνει το 13% περίπου. Ενα άλλο μέρος της πολιτικής της βασίζεται στο απευθείας χτύπημα των εργασιακών σχέσεων, του 8ωρου, της πλήρους απασχόλησης, των συλλογικών συμβάσεων εργασίας. Από τη μία εφαρμόζει, λοιπόν, μια πολιτική που αυξάνει την ανεργία, αλλά και την εκμετάλλευση των εργαζομένων, από την άλλη εντατικοποιεί την εφαρμογή της στο... όνομα των ανέργων και των εργαζομένων!

«Να πετύχουμε μείωση της ανεργίας στις περιοχές με ιδιαίτερα υψηλό επίπεδο ανεργίας, κινητοποιώντας τις τοπικές παραγωγικές δυνάμεις, δημιουργώντας συνθήκες αυξημένης κινητικότητας (του εργατικού δυναμικού) των εργαζομένων». Πρόκειται για παραπέρα αξιοποίηση του προσχήματος της μείωσης της ανεργίας, προσαρμοσμένου έτσι ώστε να μπορέσει να πετύχει χωρίς αντιδράσεις τον κύριο στόχο: Τη μεταφορά ανέργων από τη μια άκρη της χώρας στην άλλη, το χτύπημα των δεσμών μιας σημαντικής ομάδας εργαζομένων με τον τόπο τους, τη διάθεση ενός ικανού αριθμού «αντικαταστατών» στα χέρια του κεφαλαίου για την περίπτωση που σε μια περιοχή οι εργάτες αντιδράσουν στους εργοδοτικούς εξαναγκασμούς. Το ζήτημα έχει και άλλες προεκτάσεις, με περιοχές που μπορεί να αφεθούν στην εγκατάλειψη και την εικόνα που θα δίνεται για την ανεργία σε κάθε περιοχή, καθώς και τον περιορισμό αντιδράσεων.

«Να δοθεί πιο ισχυρό περιεχόμενο στην κατάρτιση, με ενδυνάμωση και συντονισμό των φορέων που την παρέχουν, με αναβάθμιση της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των προγραμμάτων, με ανάπτυξη ενός συστήματος διά βίου μάθησης, στο οποίο να έχει δυνατότητα πρόσβασης ο κάθε πολίτης». Το λαϊκό κίνημα και οι εργαζόμενοι, εκπαιδευτικοί και, φυσικά, μαθητές, σπουδαστές, φοιτητές, ζητούν αναβάθμιση της δημόσιας και δωρεάν εκπαίδευσης. Η Ευρωπαϊκή Ενωση και η κυβέρνηση προτιμούν να επιτρέψουν δαπάνες για τη «διά βίου μάθηση», δηλαδή για την αντικατάσταση της εκπαίδευσης με μικρά, «ευέλικτα», σεμινάρια πάνω σε μια ειδικότητα ή και πλευρές αυτής της ειδικότητας. Δεν πρόκειται δηλαδή για κάλυψη της ανάγκης να ενημερώνεται ο εργαζόμενος για τις καινούριες εξελίξεις σχετικά με τη δουλιά του, αλλά να εξαναγκάζεται να μάθει μια νέα δουλιά κι αυτή μισή, επειδή θα είναι υποχρεωμένος να αλλάξει εργοδότη, επάγγελμα, ακόμη και τόπο διαμονής στα πλαίσια της «απασχολησιμότητας» και για όσο χρόνο δε θα είναι άνεργος ή δε θα καταρτίζεται.

«Να προσανατολιστεί η εκπαίδευση και η κατάρτιση στις ανάγκες που πραγματικά χρειάζεται η αγορά και στις αναπτυξιακές προτεραιότητες της χώρας, ώστε να αυξηθούν οι δυνατότητες απασχόλησης». Πολλές φορές υπουργοί της κυβέρνησης και, μάλιστα, οι επικεφαλής του υπουργείου Εργασίας έχουν δηλώσει ότι οι άνεργοι δε βρίσκουν δουλιά γιατί δεν έχουν τα κατάλληλα προσόντα. Υπάρχει δηλαδή δουλιά, θέσεις εργασίας, αλλά δεν υπάρχει προσφορά κατάλληλα εξοπλισμένων εργαζομένων. Η ίδια η ζωή έχει καταδικάσει τέτοιες απόψεις. Η κυβέρνηση αντί να στηρίξει την ανάπτυξη κλάδων, που έχουν να προσφέρουν στον τόπο, επιθυμεί να «καταργήσει» τις αντίστοιχες ειδικεύσεις.

«Να παίξουν οι νέες τεχνολογίες, η γνώση και η πληροφόρηση πολύ πιο κρίσιμο ρόλο στις διαδικασίες εκπαίδευσης και κατάρτισης». Σήμερα η τεχνολογία χρησιμοποιείται από το κεφάλαιο για μεγαλύτερη παραγωγή, φτηνότερα και με λιγότερους εργάτες. Η πρακτική αυτή δεν εμποδίζεται, ούτε καν περιορίζεται με ένα προστατευτικό θεσμικό πλαίσιο, αντίθετα ενισχύεται από την πολιτική της κυβέρνησης και τέτοιου είδους διατυπώσεις υποκρύπτουν πρόσθετες χρηματοδοτήσεις.

«Να αναπτυχθούν πολιτικές που εξασφαλίζουν στον άνεργο εργασιακή εμπειρία και του κάνουν πιο εύκολη την πρόσβαση στην απασχόληση». Πρόκειται για μια ακόμη διατύπωση που κρύβει καθοριστικές αρνητικές αλλαγές για τους εργαζόμενους. Βασικά είναι θέμα ερμηνείας. Ενας νέος που δεν έχει ξαναδουλέψει, μπορεί να υποθέσει ότι είναι καλό να εργαστεί για ένα διάστημα και με ένα βοήθημα για να μπορέσει στη συνέχεια να διεκδικήσει εργασία με καλύτερους όρους. Η πραγματικότητα όμως των κυβερνητικών προθέσεων για το πώς θα γίνει αυτό προκύπτει από ό,τι εφαρμόζει ήδη. Τα προγράμματα απόκτησης εργασιακής εμπειρίας προσφέρουν συνήθως προσωπικό με μηδενικό κόστος σε διάφορες επιχειρήσεις ή με μεγάλη επιδότηση. Για αρκετούς μήνες οι άνεργοι δουλεύουν σε μια επιχείρηση χωρίς ένσημα και με συμβολικό μισθό. Είναι από απίθανο έως αμφίβολο αν κάποιος από αυτούς θα συνεχίσει να εργάζεται στην επιχείρηση μετά τη λήξη του προγράμματος.

«Να αναπτυχθεί η επιχειρηματικότητα, ιδιαίτερα των νέων». Οι μεγάλες λίστες της ανεργίας μπορούν να μικρύνουν τεχνητά, αν οι άνεργοι πειστούν - με το κατάλληλο κίνητρο - να ξεκινήσουν μια μικρή, προσωπική επιχείρηση. Η πραγματικότητα, και παρά τις αντίθετες δηλώσεις των κυβερνητικών στελεχών, είναι πως οι μικρομεσαίες επιχειρήσεις κλείνουν κατά εκατοντάδες, εξαιτίας της δράσης των πολυεθνικών και των μεγαλεμπόρων, που βοηθιούνται προκλητικά από την κυβερνητική πολιτική.

«Να υποστηριχτούν τοπικές πρωτοβουλίες και Τοπικά Σύμφωνα Απασχόλησης». Το σημείο αυτό δεν το αναλύει περισσότερο η κυβέρνηση, είναι όμως χαρακτηριστικό. Στα πλαίσια των Τοπικών Συμφώνων Απασχόλησης (ΤΣΑ) έχουν καταργηθεί διά νόμου οι κλαδικές συλλογικές συμβάσεις. Δίνεται η δυνατότητα να δημιουργηθούν επιχειρήσεις που βασίζουν τη λειτουργία τους στην αδρά επιδοτούμενη εργασία, στις νέες «εργασιακές σχέσεις», στην παροχή υπηρεσιών που μέχρι τώρα ανήκαν στην ευθύνη της πολιτείας. Ακόμη περισσότερο, οι δραστηριότητες αυτές δεν έχουν αναπτυξιακά κριτήρια, έχουν ημερομηνία λήξης, αλλά ταυτόχρονα υπονομεύουν και μελλοντικά τις εργασιακές σχέσεις.

«Να βελτιωθούν και να αναπτυχθούν οι υπηρεσίες φροντίδας ιδιαίτερα για την παιδική ηλικία και να αναπτυχθούν ευρύτερα πολιτικές που να εναρμονίζουν την προσωπική και οικογενειακή ζωή με την επαγγελματική ζωή των πολιτών». Η κυβέρνηση ακολουθεί μια συνδυαστική πολιτική. Αυτό όχι μόνο το παραδέχεται αλλά και το διατυμπανίζει - τώρα πια - με κάθε ευκαιρία. Στα «Εθνικά Σχέδια Δράσης για την Απασχόληση» δεν περιλαμβάνονται μονάχα πολιτικές που έχουν να κάνουν στενά με το εργατικό δυναμικό. Οι «υπηρεσίες φροντίδας» είναι όλες εκείνες που οφείλει να προσφέρει το κράτος στα πλαίσια της προνοιακής πολιτικής του. Επιλογή της κυβέρνησης είναι να αναλάβουν αυτό το έργο οι ιδιώτες και σε ορισμένες περιπτώσεις οι δήμοι. Παράλληλα, άνεργοι προσανατολίζονται σε τέτοιες εργασίες (μέσω και των ΤΣΑ) με μερική απασχόληση, λειψή ασφάλιση, ελαστικό ωράριο εργασίας και ελάχιστες προοπτικές.

Υπάρχουν πολλές ακόμη αποκαλυπτικές και ενδεικτικές, για την πορεία της κυβερνητικής πολιτικής, αναφορές στο συγκεκριμένο κείμενο και σε άλλα. Ολα αυτά είναι γνωστά. Αυτό που μένει είναι να καταληχθεί η αντιμετώπιση αυτής της πολιτικής από τους εργαζόμενους και όλο το λαό που πλήττεται. Οι ταξικές δυνάμεις στο συνδικαλιστικό κίνημα, το ΠΑΜΕ, έχουν ήδη χαράξει ένα αγωνιστικό μονοπάτι, το οποίο καλούνται να ακολουθήσουν όλοι οι εργαζόμενοι.