Στα ζητήματα της καθημερινής ατζέντας του κεφαλαίου είναι και οι συζητήσεις και οι σχεδιασμοί γύρω από το μείγμα της αντιλαϊκής πολιτικής που θα εφαρμοστεί στην επόμενη φάση του οικονομικού κύκλου, για την τόνωση της ανταγωνιστικότητας των μονοπωλίων και των επιχειρηματικών κερδών.

Η συγκυβέρνηση έχει ήδη παρουσιάσει τους κεντρικούς άξονες του αποκαλούμενου «νέου εθνικού αναπτυξιακού προτύπου». Παρά τις όποιες διαφορές, ο ΣΥΡΙΖΑ συμπλέει και μάλιστα σε στρατηγική κατεύθυνση με τη συγκυβέρνηση. Παράλληλα, οι δύο πλευρές ολοένα και περισσότερο συγκλίνουν μεταξύ τους ακόμη και στο επίπεδο των τακτικών στόχων, των επιμέρους ζητημάτων που θέτει η σημερινή οικονομική συγκυρία.

Και στη μια και στην άλλη περίπτωση η πολιτική ενίσχυσης της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου περνά «διά πυρός και σιδήρου» τα λαϊκά στρώματα, αυξάνει το βαθμό εκμετάλλευσης των εργαζομένων, απαιτεί αλλεπάλληλα αντιλαϊκά μέτρα ενίσχυσης των ντόπιων μονοπωλίων στη διαπάλη διαρκείας για την ανάκτηση, απόσπαση και κατοχύρωση «πόντων ανταγωνιστικότητας» τόσο στο εσωτερικό της χώρας, όσο και στις αγορές του εξωτερικού.

Σε αυτό το πλαίσιο, κάθε άλλο παρά τυχαία ο ΣΕΒ διεκδικεί και ήδη έχει αποσπάσει σημαίνοντα ρόλο σε ό,τι αφορά τη διαμόρφωση του μείγματος της αντιλαϊκής πολιτικής για τη λεγόμενη παραγωγική ανασυγκρότηση. Επιπλέον, και με τη συγκατάθεση του πολιτικού συστήματος και των κάθε είδους διαχειριστών παίζει και το ρόλο του καταλύτη των εξελίξεων, έχοντας αναλάβει και το ρόλο του γεφυροποιού, της σύνθεσης και ανασύνθεσης των απόψεων που ρίχνουν στο τραπέζι τα κόμματα που υπηρετούν την καπιταλιστική ανάπτυξη και τον ευρωμονόδρομο του κεφαλαίου.

Σαρωτικές πολυεπίπεδες αναδιαρθρώσεις για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του κεφαλαίου φέρνει το λεγόμενο «νέο εθνικό αναπτυξιακό πρότυπο», το οποίο σχεδίασε η κυβέρνηση, παίρνοντας υπόψη τις προτάσεις και τις μελέτες του ΙΟΒΕ, της εταιρείας «McKinsey» και του ΚΕΠΕ. Το συγκεκριμένο μοντέλο περιλαμβάνει «οριζόντιες παρεμβάσεις», διαμορφώνοντας το γενικό πλαίσιο ενίσχυσης της «επιχειρηματικότητας», καθώς και επιμέρους εξειδικεύσεις, που αφορούν στην ενίσχυση επιλεγμένων κλάδων και τομέων της οικονομίας και της παραγωγής, οι οποίοι αναμένεται να «πάρουν κεφάλι» όποτε γίνει το πέρασμα στην επόμενη φάση, στην ανάκαμψη των επιχειρηματικών κερδών.

Στόχος είναι η καπιταλιστική ανάπτυξη με επενδύσεις στους τομείς της οικονομίας τους οποίους προκρίνει η κυβέρνηση στηριζόμενη στη γραμμή του «συγκριτικού πλεονεκτήματος». Το σχέδιο κάνει λόγο για «παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών», δηλαδή παραγωγή εμπορευμάτων και υπηρεσιών, που, με όρους ανταγωνιστικότητας, θα προσβλέπουν στις διεθνείς αγορές. Επομένως, δεν πρόκειται για ανάπτυξη που θα ικανοποιεί λαϊκές ανάγκες, αλλά την όσο γίνεται μεγαλύτερη κερδοφορία του κεφαλαίου. Ταυτόχρονα, δεν πρόκειται να συμβάλει σε θετικές αλλαγές υπέρ των εργασιακών δικαιωμάτων, αφού αυτό αντίκειται στην αύξηση της κερδοφορίας.

Οι «οριζόντιες παρεμβάσεις» της επόμενης περιόδου αφορούν στη σταδιακή μείωση της φορολογίας των επιχειρηματικών κερδών, σε σύνδεση με το βαθμό που έρχεται οικονομική ανάκαμψη, στη δημιουργία «ευνοϊκού κλίματος για επενδύσεις και διευκόλυνση της επιχειρηματικής δραστηριότητας», στις ιδιωτικοποιήσεις, στη συνεχή βελτίωση των δημοσιονομικών συνθηκών.

Σε αυτό το πλαίσιο, η καπιταλιστική ανάπτυξη συνεπάγεται τη μονιμοποίηση των αντεργατικών μέτρων που ήδη έχουν παρθεί στη φάση της καπιταλιστικής κρίσης και πιθανόν την επέκτασή τους, γιατί μόνο έτσι μπορεί να ενισχυθεί και να διατηρηθεί η ανταγωνιστικότητα του κεφαλαίου στη διαρκή διαπάλη για την απόσπαση κομματιών της επιχειρηματικής πίτας και των κερδών.

Ειδικότερα:

-- «Παραγωγή διεθνώς εμπορεύσιμων αγαθών και υπηρεσιών»: Η έμφαση αυτή εστιάζει τόσο στο σκέλος των εξαγωγών - για κλάδους και επιχειρήσεις που μπορούν να σταθούν ανταγωνιστικά στο διεθνές πεδίο - όσο και στις υποδομές στο εσωτερικό της χώρας, όπως διαμετακομιστικά κέντρα, δίκτυα Ενέργειας, λιμάνια, αεροδρόμια, οδικά δίκτυα και άλλες παρεχόμενες υπηρεσίες στο πλαίσιο του διεθνούς καταμερισμού. Πρόκειται για διεργασίες στις οποίες θα πρωτοστατήσουν ντόπια και ξένα μονοπώλια και ισχυροί επιχειρηματικοί όμιλοι, ενώ είναι φανερό το γεγονός ότι διαμορφώνεται το πλαίσιο για ακόμη μεγαλύτερα επιχειρηματικά σχήματα μέσω συγχωνεύσεων, συμπράξεων και συνεργιών.

-- Φορολογική πολιτική: Πρόκειται για συνδυασμό μέτρων που στοχεύουν στις μειώσεις των φορολογικών συντελεστών στα επιχειρηματικά κέρδη, των ασφαλιστικών εισφορών που πληρώνουν οι εργοδότες και σε άλλες παρεμβάσεις μείωσης του κόστους για την εργοδοσία. Μετά και τη μεγάλη περικοπή των εισφορών Κοινωνικής Ασφάλισης, που ήδη εφαρμόζεται, εξετάζονται τα περιθώρια περαιτέρω περικοπών. Παραπέρα, θα επιδιωχθεί η μείωση της φορολογίας σε παραγωγικούς συντελεστές, όπως στην Ενέργεια που καταναλώνει η βιομηχανία και ακόμη στοχευμένες δράσεις «ελάφρυνσης» σε οικονομικές δραστηριότητες, όπως η Ερευνα και η Καινοτομία.

-- «Ευελιξία στην αγορά εργασίας»: Απόλυτα δεδομένη είναι η μoνιμοποίηση των αντεργατικών ανατροπών της προηγούμενης φάσης. Σημειώνουν ότι το επόμενο διάστημα θα συνεχιστούν οι προσπάθειες με στόχο την προώθηση της «ευελιξίας» και της «ασφάλειας» (της περιβόητης «ευελφάλειας»), δηλαδή της πολιτικής κατεδάφισης των εργατικών δικαιωμάτων που εφαρμόζεται στο πλαίσιο της ΕΕ.

-- Διαχείριση της φτώχειας: Διαπιστώνουν ότι θα απαιτηθεί σημαντικό χρονικό διάστημα μέχρις ότου η επίσημη ανεργία αποκατασταθεί σε «φυσιολογικά επίπεδα». Σε αυτό το πλαίσιο, θα γίνει προσπάθεια για ανακατανομή πόρων σε «ευάλωτες ομάδες», με τη διαμόρφωση «συστήματος ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος», που θα προχωρά παράλληλα με τη συμπίεση προς τα κάτω των συνθηκών διαβίωσης στο σύνολο των εργαζομένων και των λαϊκών στρωμάτων.

Οι προς ενίσχυση κλάδοι είναι αποκλειστικά αυτοί που εμφανίζουν «συγκριτικά πλεονεκτήματα» σε διεθνές επίπεδο. Κριτήριο επιλογής των κλάδων προτεραιότητας είναι η μάζα κερδών που προσδοκούν τα μονοπώλια, σε αντιδιαστολή με τις λαϊκές ανάγκες.

Στους επιλεγμένους κλάδους, καταγράφονται ενδεικτικά οι παρακάτω:

-- Τουρισμός

-- Μεταποιητική βιομηχανία αγροτικών προϊόντων

-- Ιχθυοκαλλιέργειες

-- Ενέργεια και περιβάλλον

-- Logistics και συνδυασμένες μεταφορές

-- Φαρμακευτική βιομηχανία

-- Βιομηχανία μετάλλων και δομικών υλικών

-- Σειρά δραστηριοτήτων που συνδέονται με τη ναυτιλία

Eπιπρόσθετα, μεγάλα περιθώρια επέκτασης εμφανίζονται στις αλυσίδες του λιανεμπορίου και σε δραστηριότητες του χρηματοπιστωτικού τομέα.

Ειδική έμφαση δίνεται στην επίτευξη επιχειρηματικών συνεργιών ανάμεσα στους προς ενίσχυση επιλεγμένους κλάδους (για παράδειγμα, η βιομηχανία μετάλλων και δομικών υλικών συνδυάζεται με τις μεταφορές, την έρευνα, τις κατασκευές), έτσι ώστε να πολλαπλασιάζονται τα ανταγωνιστικά πλεονεκτήματα των μονοπωλίων που δραστηριοποιούνται στους εν λόγω τομείς.

Επίσης, σύμφωνα με το «νέο αναπτυξιακό μοντέλο», η ηγετική θέση του ντόπιου εφοπλιστικού κεφαλαίου μπορεί να συνδυαστεί με την ανάπτυξη δραστήριου ναυτιλιακού κέντρου στη χώρα με την «παροχή κατάλληλων κινήτρων» κ.ά.

Ολα τα παραπάνω σηματοδοτούν τη σφοδρότητα της αντιλαϊκής επίθεσης που θα κλιμακωθεί και στη φάση ανάκαμψης των καπιταλιστικών κερδών. Σε κάθε περίπτωση ο σκληρός πυρήνας των αντιλαϊκών μέτρων και των αναδιαρθρώσεων που πρωτοεφαρμόστηκαν στη φάση της οικονομικής κρίσης θα συνεχίζει όχι απλά και μόνο να υπάρχει αλλά και να διευρύνεται, γιατί μόνο έτσι μπορεί να τονωθεί η ανταγωνιστικότητα και η κερδοφορία του κεφαλαίου.

Αποκαλυπτικές και απόλυτα συνδεδεμένες με τις επερχόμενες εξελίξεις και τα νέα αντιλαϊκά μέτρα είναι οι προτάσεις που έχει ρίξει στο τραπέζι ο ΣΕΒ, προκειμένου να εμπεδωθεί η ανάπτυξη της κερδοφορίας των καπιταλιστών.

Το Ιδρυμα Οικονομικών και Βιομηχανικών Ερευνών (ΙΟΒΕ, ερευνητικό όργανο του ΣΕΒ), σε πρόσφατη μελέτη και συνεισφέροντας στους αντιλαϊκούς σχεδιασμούς γύρω από το «αναπτυξιακό πρότυπο» έχει υποβάλει και τις παρακάτω «προτάσεις»:

• Ασφαλιστικό σύστημα:«Πλέον, χρειάζονται μεταρρυθμίσεις σε βασικά διαρθρωτικά χαρακτηριστικά του Ασφαλιστικού για να είναι βιώσιμο και δίκαιο, με προσθήκη ανταποδοτικού σκέλους στον πρώτο, δημόσιο και συλλογικό πυλώνα του και προώθηση του δεύτερου και τρίτου πυλώνα του», υποστηρίζουν οι βιομήχανοι. Σε αυτό το πλαίσιο, σχεδιάζονται μέτρα υποχρεωτικής ιδιωτικής ασφαλιστικής κάλυψης, μέσω των λεγόμενων «Ταμείων Επαγγελματικής Ασφάλισης» (ΤΕΑ, του λεγόμενου δεύτερου πυλώνα) με την ταυτόχρονη κατάργηση των επικουρικών ταμείων της Κοινωνικής Ασφάλισης.

Η «ανταποδοτικότητα» του ασφαλιστικού συστήματος, για την οποία κάνει λόγο ο ΣΕΒ, σημαίνει:

-- Την «προσθήκη ανταποδοτικού σκέλους» στην Κοινωνική Ασφάλιση, προκειμένου «να συνδεθούν οι εισφορές των ασφαλισμένων με τις παροχές στις οποίες έχουν πρόσβαση».

-- Τη γενίκευση των Επαγγελματικών Ταμείων, με τη «βελτίωση» του ν. 3029/2002 με τον οποίο θεσμοθετήθηκαν. Εν προκειμένω σημειώνουν ότι ο ισχύων νόμος αποκλείει τη δημιουργία τους σε «πολύ μικρές και μικρές επιχειρήσεις» (κάτω από 100 άτομα), οι οποίες «είναι οι περισσότερες στην Ελλάδα και με μεγαλύτερη αναλογία στο σύνολο απ' ό,τι διεθνώς».

-- Χωρίς περιστροφές σημειώνουν ότι «η υφιστάμενη επικουρική ασφάλιση μπορεί να μετασχηματιστεί σε επαγγελματική, με ανοικτές επιλογές ως προς το βαθμό της υποχρεωτικής συμμετοχής».

-- Να εξεταστεί «η κρατική συμμετοχή στα Ταμεία Επαγγελματικής Ασφάλισης, με επιδότηση ασφαλιστικών εισφορών», ιδίως στα χαμηλά εισοδήματα, όπως γίνεται σε Γερμανία, Τσεχία και αλλού.

-- Να δοθεί η δυνατότητα δημιουργίας Επαγγελματικών Ταμείων από πολλούς εργοδότες, η οποία δεν περιλαμβάνεται στο σημερινό πλαίσιο.

-- Οι ιδιωτικές ασφαλιστικές εταιρείες να έχουν «πλήρη ελευθερία συμμετοχής στα σχήματα του δεύτερου πυλώνα». Σημειώνουν ότι η βασική προϋπόθεση για υψηλή συμμετοχή των εργαζομένων στο δεύτερο και τρίτο πυλώνα είναι «ο περιορισμός του επενδυτικού κινδύνου που δυνητικά ενέχουν τέτοια επενδυτικά - συνταξιοδοτικά σχήματα». Ετσι, και για την προσέλκυση πελατείας εστιάζουν στη συνταγή «εκσυχρονισμού του ρυθμιστικού πλαισίου και του ρόλου των εποπτικών αρχών».

-- Σε ό,τι αφορά τον «τρίτο πυλώνα», δηλαδή την απευθείας ασφάλιση στις ιδιωτικές επιχειρήσεις, διευκρινίζουν ότι θα πρέπει «να παραμείνει προαιρετικός». Παράλληλα, εκτοξεύουν βολές στην κατάργηση των φοροαπαλλαγών για τις δαπάνες ιδιωτικής ασφάλισης που έγινε στο πλαίσιο των μέτρων δημοσιονομικής προσαρμογής, και η οποία, σύμφωνα με το ΣΕΒ, είναι «αμφίβολης αποτελεσματικότητας».

Επιπλέον, ο ΣΕΒ μέσω των παρεμβάσεων του προέδρου του, Θ. Φέσσα, βάζει ως ζητήματα αιχμής και τα παρακάτω:

• Φορολογικό πλαίσιο: Στόχος, όπως τονίζουν, είναι «να καταστεί ελκυστικό για την πραγματοποίηση επενδύσεων», για την «ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της εξωστρέφειας της οικονομίας». Σε αυτό το πλαίσιο καλούν την κυβέρνηση να «δραστηριοποιηθεί άμεσα», έτσι ώστε «να ενδυναμωθεί η σταθερότητα των φορολογικών διατάξεων και ταυτόχρονα να καθιερωθεί διεθνώς ελκυστικό / ανταγωνιστικό φορολογικό πλαίσιο για επιχειρήσεις και επενδύσεις για διάστημα τουλάχιστον 10 ετών, με νόμο αυξημένης τυπικής ισχύος». Ρίχνουν γέφυρες στα «δεξιά» και στα «αριστερά» του πολιτικού προσωπικού τονίζοντας ότι πρέπει «οι όποιες αλλαγές να απαιτούν ενισχυμένη κοινοβουλευτική πλειοψηφία για την νομοθέτησή τους, περιορίζοντας το ενδεχόμενο αλλαγών από τις επόμενες κυβερνήσεις». Για την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, ο ΣΕΒ προτείνει τη «σταδιακή μείωση του φορολογικού συντελεστή νομικών και φυσικών προσώπων», πρόταση που ήδη προβάλλεται και από τη συγκυβέρνηση στο πλαίσιο του νέου μείγματος της αντιλαϊκής πολιτικής.
• Για το «εθνικό αναπτυξιακό σχέδιο»: Επισημαίνουν ότι «αποτελεί σημαντικό και συνεκτικό πλαίσιο για την ανάπτυξη» και ότι «προτάσσει τις διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις ως βασική προϋπόθεση επιτυχίας». Παράλληλα, βάζουν στο τραπέζι και τις προτάσεις τους για τη «βελτίωση» του σχεδίου, προκειμένου να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση «στη σημασία της μεταποίησης και των κατασκευών». Σε αυτό το πλαίσιο επισημαίνουν ότι οι «υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης» απαιτούν αύξηση κυρίως των βιομηχανικών εξαγωγών και ακόμη ότι η Ελλάδα έχει τη μικρότερη μεταποιητική παραγωγή, περίπου 9,5% του ΑΕΠ, έναντι 15,5% στην ΕΕ, η οποία έχει βάλει στόχο το 20% του ΑΕΠ μέχρι το 2020.
• Για τη «μείωση του μη μισθολογικού κόστους». Προτάσσουν τη μείωση των εργοδοτικών ασφαλιστικών εισφορών και στη συνέχεια τη μείωση της φορολογίας στις επιχειρήσεις. Αξιώνουν επίσης την «άρση των αντικινήτρων» και στο κόστος της Ενέργειας στη βιομηχανία.
• Για τη συγκέντρωση της επιχειρηματικής πίτας: Σύμφωνα με τον ΣΕΒ, «η σημερινή πραγματικότητα επιβάλλει συνεργασίες και συγχωνεύσεις, ενοποιήσεις, δικτυώσεις, επενδύσεις μεγαλύτερης κλίμακας και εξωστρέφεια».
• Για την τραπεζική χρηματοδότηση: Τονίζουν ότι «απαιτείται συντονισμένη δράση ώστε η αύξηση της ρευστότητας των ελληνικών τραπεζών να οδηγήσει κεφάλαια στη χρηματοδότηση της πραγματικής οικονομίας και να υπάρξει αποτελεσματική διαχείριση των προβληματικών δανείων».

Να όμως και ορισμένες από τις θέσεις που υπέβαλε ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ, Αλ. Τσίπρας, στη φετινή Γενική Συνέλευση του ΣΕΒ (Μάης 2014), στο πλαίσιο της οποίας ο νέος πρόεδρος του ΣΕΒ, Θ. Φέσσας, είχε προτείνει τους άξονες για την κατεδάφιση της Κοινωνικής Ασφάλισης, σε συνδυασμό με το νέο μείγμα της αντιλαϊκής πολιτικής.

Λέει ο πρόεδρος του ΣΥΡΙΖΑ:

-- Δημιουργούμε «σταθερό, διαφανές και δίκαιο πλαίσιο φορολογικών υποχρεώσεων για τις επιχειρήσεις», που επιτρέπει το μακροπρόθεσμο επιχειρησιακό σχεδιασμό. Φορολογούμε τα κέρδη και όχι τους συντελεστές παραγωγής.

-- Μειώνουμε κατά κλάδους το ενεργειακό κόστος βιομηχανίας. Αποτελεί ευθύνη της κυβέρνησης η μείωση του ενεργειακού κόστους και αυτό μπορεί να γίνει μόνο με πολιτική απόφαση στο σκέλος που αφορά στο 70% του κόστους και το οποίο δεν ελέγχεται από τη ΔΕΗ. Η αναγκαία στήριξη της βιομηχανίας είναι υποχρέωση του κράτους και όχι της ΔΕΗ, η οποία δεν μπορεί να πουλάει Ενέργεια κάτω του κόστους.

-- Ανοίγουμε τις αγορές από τα καρτέλ της διαπλοκής, με σύγχρονη αντιολιγοπωλιακή νομοθεσία και με μια πραγματικά ανεξάρτητη, ακηδεμόνευτη, πλήρως λειτουργική και θεσμικά ενισχυμένη Επιτροπή Ανταγωνισμού. Και αυτό γιατί στην Ελλάδα την ιδιωτική πρωτοβουλία δεν την εκτοπίζει το κράτος και η δημόσια παρέμβαση, αλλά το καρτέλ της διαπλοκής.

-- Εισάγουμε στοχευμένες πολιτικές χρηματοδότησης επιχειρήσεων από αναπτυξιακό δημόσιο φορέα ειδικού σκοπού, έτσι ώστε να αντιμετωπισθεί η παρατεταμένη έλλειψη ρευστότητας στην πραγματική οικονομία.

Αυτή είναι η ανάπτυξη του κεφαλαίου, για την οποία κόπτεται προτείνοντας το δικό της μείγμα πολιτικής και η πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ. Στους βασικούς άξονες των προγραμματικών θέσεων της κυβερνητικής πολιτικής για τις «μικρομεσαίες επιχειρήσεις και την επιχειρηματικότητα», ομολογεί επιπλέον ότι «επιδιώκει να δημιουργήσει μια νέα οπτική προσέγγιση για την επιχειρηματικότητα, το κέρδος και την ανταγωνιστικότητα» (...).

Ετσι, πάντα σύμφωνα με τον ΣΥΡΙΖΑ, οι... «έννοιες της επιχειρηματικότητας, της ανταγωνιστικότητας και του κέρδους επανατοποθετούνται σε μια νέα, κοινωνικά επωφελή διάσταση» και έτσι «οικοδομείται μια νέα προωθητική και δημιουργική σχέση της Αριστεράς με τον κόσμο της Εργασίας και των Επιχειρήσεων».

Στους άξονες των μέτρων που προτείνουν περιλαμβάνεται επίσης η «εξυγίανση και ανασυγκρότηση των υφιστάμενων υπερχρεωμένων επιχειρήσεων με την παράλληλη στήριξη δυναμικών και παραγωγικά καινοτόμων, καθώς και η ενθάρρυνση για τη δημιουργία νέων, συνεργατικού κύρια χαρακτήρα». Εν προκειμένω, συμπλέουν τόσο με τη συγκυβέρνηση όσο και με τον ΣΕΒ και γύρω από τη «διαχείριση» («κούρεμα») των τραπεζικών δανείων σε επιλεγμένους επιχειρηματικούς ομίλους και κλάδους της οικονομικής δραστηριότητας, που εκτιμάται ότι θα πάρουν κεφάλι στη νέα κούρσα της ανταγωνιστικότητας και των καπιταλιστικών κερδών.

Για το λαό υπάρχει μόνο ο άλλος δρόμος ανάπτυξης. Χωρίς τους καπιταλιστές και τα μονοπώλια, με εργατική - λαϊκή εξουσία, με κεντρικό σχεδιασμό, για την αξιοποίηση όλων των πλουτοπαραγωγικών πηγών της χώρας και το λαό ιδιοκτήτη του πλούτου που παράγει, αποδεσμευμένο από την ΕΕ και όλους τους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, με κοινωνικοποίηση των μέσων παραγωγής και μονομερή διαγραφή του χρέους.