Οσο υπήρχε κομμουνιστικό μπλοκ, οι ισχυρότερες καπιταλιστικές χώρες έδιναν μεγαλύτερη σημασία στην παραγωγική βάση και λιγότερη στη χρηματιστηριακή κερδοσκοπία. Αναγνώριζαν πολλά δικαιώματα στους εργαζομένους και το συνδικαλιστικό κίνημα, έδιναν κάποια σημασία στα συμφέροντα των χωρών του Τρίτου και του Τέταρτου Κόσμου. Μετά την ιστορική χρεοκοπία του κομμουνισμού η φράση στην οποία συνοψίζεται η διεθνής καπιταλιστική στρατηγική είναι "και σε όποιον αρέσει".
Η κατάργηση της καπιταλιστικής πειθαρχίας απελευθερώνει δυνάμεις της αγοράς, που δημιουργούν και συσσωρεύουν πλούτο, μπορεί όμως να βάλει το σύστημα σε πορεία αυτοκαταστροφής. Η απώλεια ελέγχου μπορεί να οδηγήσει στην καταστροφή της κοινωνίας, στην καταστροφή του περιβάλλοντος, σε μια φανατική και βίαιη αντίδραση των φτωχών και περιφρονημένων λαών...».
Οι παραπάνω εκτιμήσεις περιέχονται στο κύριο άρθρο του προχτεσινού «Ελεύθερου Τύπου» και υπογράφονται από τον διευθυντή της εφημερίδας, Γ. Κύρτσο. Κι έχουν, βέβαια, την ιδιαίτερη σημασία τους, αφού η αναγνώριση του θετικού και ευεργετικού ρόλου, που έπαιζε απλά και μόνο η ύπαρξη της Σοβιετικής Ενωσης και των άλλων σοσιαλιστικών χωρών της Ευρώπης, προέρχεται από έναν πολιτικό και ιδεολογικό αντίπαλο.
Σε δυο πράγματα, όμως, δεν έχει δίκιο ο κ. Κύρτσος. Πρώτον, στην εκτίμηση πως η ανατροπή των σοσιαλιστικών καθεστώτων είναι η αιτία της σύγχρονης εικόνας του βάρβαρου και απάνθρωπου καπιταλισμού. Αναμφισβήτητα, η σοβαρότατη αρνητική αλλαγή του διεθνούς συσχετισμού των δυνάμεων, που έγινε γύρω στο 1990-91, έδωσε γερή ώθηση στα βάρβαρα γνωρίσματα του σημερινού καπιταλισμού. Τα τελευταία, όμως, αποτελούν αναπόσπαστα και βασικά χαρακτηριστικά στοιχεία της σύγχρονης φάσης ανάπτυξης του καπιταλιστικού συστήματος και δεν οφείλονται στις ανατροπές των σοσιαλιστικών καθεστώτων. Και απόδειξη γι' αυτό αποτελεί το γεγονός πως οι διαβόητες νεοφιλελεύθερες πολιτικές, που σήμερα έχουν επεκταθεί σε όλο τον καπιταλιστικό κόσμο και αυτές του δίνουν - πρώτα και κύρια - τα απάνθρωπα χαρακτηριστικά, εφαρμόστηκαν στις ΗΠΑ του Ρ. Ρίγκαν και τη Μεγάλη Βρετανία της Μ. Θάτσερ, αρκετά πριν το 1990. Το ίδιο συμβαίνει και με μια σειρά άλλες πλευρές του σύγχρονου ιμπεριαλισμού, όπως το νέο δόγμα του ΝΑΤΟ, οι θεωρίες των επεμβάσεων για «ανθρωπιστικούς» σκοπούς κλπ. Οι επεξεργασίες τους, όπως και η επεξεργασία της λογικής του «και σε όποιον αρέσει» είχαν ξεκινήσει αρκετά πριν το 1990.
Το δεύτερο, στο οποίο δεν έχει δίκιο ο κ. Κύρτσος είναι η εκτίμηση, για «ιστορική χρεοκοπία του κομμουνισμού». Δε θα πασχίσουμε να τον πείσουμε ότι ο σοσιαλισμός απέδειξε την ανωτερότητά του, παρά τα όσα έγιναν. Κάτι τέτοιο, μάλλον, θα ήταν μάταιος κόπος. Αρκούμαστε να σημειώσουμε απλά και μόνο δυο πράγματα: Δεν καταλαβαίνει ότι τουλάχιστον βιάζεται πολύ, όταν μιλάει για «ιστορική χρεοκοπία» ενός κοινωνικού συστήματος, που εμφανίστηκε μόλις πριν 80 χρόνια, όταν ο καπιταλισμός έκανε ορισμένους αιώνες να κυριαρχήσει πάνω στη φεουδαρχία, στο προηγούμενο απ' αυτόν κοινωνικό σύστημα; Αλλωστε, η αγωνία του για την αναζήτηση μιας ανύπαρκτης «καπιταλιστικής πειθαρχίας», που θα μπορούσε - υποτίθεται - να ελέγξει τις αξεπέραστες και συνεχώς εντεινόμενες αντιθέσεις και αντιφάσεις του σύγχρονου καπιταλισμού είναι ιδιαίτερα εύγλωττη...
Ετσι είναι αυτά τα πράγματα. Οταν το «μήλον της Εριδος» αποτελείται από 60.000 ανθρώπους, στη συντριπτική τους πλειοψηφία νέους στην ηλικία, με τους οποίους θα «νταραβερίζεσαι» για δύο και παραπάνω χρόνια και μια «προίκα» 15 δισεκατομμυρίων δραχμών, τότε πολλοί ερίζουν για την απόκτησή του. Ο λόγος γίνεται για το σχετικό με την Ολυμπιάδα 2004 πρόγραμμα εθελοντισμού. Τα υπουργεία Πολιτισμού, Παιδείας και Εσωτερικών έχουν εκδηλώσει από καιρό και με διάφορους τρόπους την επιθυμία τους να πάρουν στη δική του το καθένα σκέπη τον τομέα αυτό. Βλέπετε, η «μετάφραση» των 60.000 εθελοντών - μαζί με τα 15 δισ. - σε ψήφους δίνει περισσότερα κι από υπολογίσιμα νούμερα. Από την άλλη, η κ. Δασκαλάκη - Αγγελοπούλου έχει τους δικούς της στόχους, βλέψεις και επιδιώξεις. Κι όποιος προλάβει...
Για την ώρα, πάντως, η πρόεδρος του «Αθήνα 2004» φαίνεται πως προηγείται των υπολοίπων, καθώς, εντελώς ξαφνικά, διόρισε προχθές την κ. Γιάννα Δεσποτοπούλου διευθύντρια του Τομέα Εθελοντισμού στον Οργανισμό. Κι απ' ό,τι λένε οι κακές γλώσσες ο διορισμός έγινε ερήμην των συναρμοδίων και ενδιαφερομένων υπουργείων.
Είπαμε, έτσι είναι αυτά τα πράγματα...
Ο φετινός χρόνος, που σε λίγες μέρες θα περάσει και αυτός στην ιστορία, ήταν γεμάτος με μεγάλα γεγονότα για ολόκληρη την ανθρωπότητα. Για άλλη μια χρονιά, σε πολλές γωνιές του πλανήτη οι λαοί δοκιμάστηκαν, γνώρισαν το πιο στυγνό πρόσωπο της Νέας Ιμπεριαλιστικής Τάξης Πραγμάτων. Οι ισχυροί της Γης, προκλητικά, αποφασίζουν για τις τύχες των λαών με βάση τα συμφέροντα του κεφαλαίου. Επεμβαίνουν στρατιωτικά όπου κρίνουν... σκόπιμο. Καταδικάζουν στην ανεργία, τη φτώχεια και τη δυστυχία και πολλές φορές στο θάνατο εκατομμύρια ανθρώπους, προκειμένου να εξασφαλίσουν περισσότερα κέρδη για τα μεγάλα αφεντικά τους. Και εν κατακλείδι συγκροτούν μισθοφορικούς στρατούς, οι οποίοι θα υπερασπιστούν αυτές τους τις επιλογές...
Δε θέλω
διόλου να σκεφτώ
για τη χρονιά
που λήγει,
θα 'ρθουν στο νου μου
χίλια δυο
και θα με πιάσουν
ρίγη!
*
Η «ζώνη» ήταν
πιο σφιχτή
και πιο γερή
η «κούρα»
και την ΟΝΕ
μου έβαλαν
επάνω
στην καμπούρα.
Νόμους επίσης
ψήφισαν
σε βάρος μου
φαρμάκι
και «αύξηση»
μου δώσανε
απάτη
και φενάκη.
*
Ασε, λοιπόν,
ας μη σκεφτώ
τι τράβηξα
ένα χρόνο
και μέρα που 'ναι
σήμερα
αρχίσω
να μουντζώνω!