Χιλιάδες άνθρωποι, εργαζόμενοι, μαθητές, ασθενείς, επιβάτες βρίσκονται σε καθημερινό κίνδυνο από τις συνειδητές πολιτικές επιλογές που αντιμετωπίζουν την ασφάλεια και τη ζωή του λαού ως «κόστος». Η λογική του «κόστους - οφέλους» μετράει σε ευρώ την αξία της ανθρώπινης ζωής και αποφασίζει ότι δεν «συμφέρει» να επενδυθούν στη συντήρηση, στον έλεγχο, στην ασφάλεια των υποδομών που εξυπηρετούν τις λαϊκές ανάγκες.

Χαρακτηριστικά στοιχεία αναδεικνύονται στην Επίκαιρη Ερώτηση την οποία κατέθεσε το ΚΚΕ προς τον υπουργό Κλιματικής Κρίσης και Πολιτικής Προστασίας τη Δευτέρα 27 Οκτώβρη, με θέμα τον αντισεισμικό έλεγχο των σχολικών κτιρίων. Οπως σημειώνει το κείμενο της Ερώτησης, η κατάσταση στις σχολικές υποδομές είναι οξυμένη, σε μια χώρα μάλιστα που κατατάσσεται πρώτη στην Ευρώπη και έκτη παγκόσμια σε σεισμική δραστηριότητα.

Η κατάσταση αυτή είναι αποτέλεσμα της υποσυντήρησης, της απουσίας αντισεισμικής θωράκισης και εν γένει της παλαιότητας των κτιρίων, οι οποίες έχουν οδηγήσει το 26% των σχολικών κτιρίων να λειτουργούν χωρίς κανέναν αντισεισμικό έλεγχο, με το 33% να έχουν χτιστεί με βάση τον αναχρονιστικό αντισεισμικό κανονισμό του 1959 και μόλις το 13% με τον τελευταίο.

Ο πρωτοβάθμιος έλεγχος των δημόσιων κτιρίων βρίσκεται σε εξέλιξη και αναμένεται να ολοκληρωθεί στις 31/12/2025, ωστόσο αφορά έναν ορισμένο αριθμό κτιρίων. Με βάση τα χρήματα που διατέθηκαν, προβλέπεται μόνο η πρώτη φάση ελέγχου, αυτή του οπτικού.

Αποκαλυπτικά είναι και τα στοιχεία που περιλαμβάνονται στην απάντηση του Οργανισμού Αντισεισμικού Σχεδιασμού και Προστασίας (ΟΑΣΠ) στην αντίστοιχη Ερώτηση την οποία είχε καταθέσει το ΚΚΕ σχετικά με τα στοιχεία από την πορεία υλοποίησης του προγράμματος πρωτοβάθμιου αντισεισμικού ελέγχου. Συγκεκριμένα, στις σχολικές υποδομές, από τα καταχωρημένα σχολικά κτίρια (συνολικά 20.680 πρωτοβάθμια, δευτεροβάθμια και τριτοβάθμια) επελέγη για πρωτοβάθμιο έλεγχο το 76%, δηλαδή 15.700. Από αυτά έχει ελεγχθεί το 81%, δηλαδή 12.762. Από το σύνολο των ελεγμένων σχολικών κτιρίων το 20%, δηλαδή 4.873, έχουν χαρακτηριστεί Α προτεραιότητας για τη διενέργεια δευτεροβάθμιου ελέγχου, ενώ για το 0,5%, δηλαδή 117 σχολικά κτίρια, απαιτούνται επείγουσες κτιριακές παρεμβάσεις.

Οπως όμως επισημαίνει και ο ίδιος ο ΟΑΣΠ, ο πρωτοβάθμιος έλεγχος δεν αποτελεί έλεγχο στατικής - αντισεισμικής επάρκειας του κτιρίου, ούτε έλεγχο καταλληλότητας για χρήση. Αυτός ο ταχύς αρχικός έλεγχος αποτελεί εργαλείο βαθμονόμησης για να προτεραιοποιηθούν τα κτίρια, ώστε να διενεργηθεί ο δευτεροβάθμιος έλεγχος, που είναι αναλυτικότερος και πιο λεπτομερής, και από τον οποίο θα προκύψουν τα κτίρια που απαιτούν τριτοβάθμιο έλεγχο.

«Επομένως, με τα μέχρι στιγμής δεδομένα, στο 20% των ελεγμένων κτιρίων έπρεπε ήδη να έχει υλοποιηθεί ο δευτεροβάθμιος έλεγχος, και προφανώς σε εύλογο χρονικό διάστημα πρέπει να προγραμματιστεί ο αντίστοιχος έλεγχος για το σύνολο των σχολικών μονάδων», σημειώνεται στην Ερώτηση του ΚΚΕ, που ζητά επίσης από την κυβέρνηση απαντήσεις στα εξής:

- Πότε θα ολοκληρωθεί ο πρωτοβάθμιος οπτικός έλεγχος για το σύνολο των σχολικών κτιρίων, πότε ο δευτεροβάθμιος για τα μέχρι στιγμής προτεραιοποιημένα σχολικά κτίρια και τι χρονοδιάγραμμα έχει προβλεφθεί από την κυβέρνηση και το υπουργείο ώστε να δρομολογηθεί ο αναγκαίος δευτεροβάθμιος έλεγχος - από τον οποίο θα προκύψει, εφόσον είναι αναγκαίο, και ο τριτοβάθμιος έλεγχος - για όλα τα σχολικά κτίρια;

-Τι ενέργειες έχουν γίνει από την πλευρά της κυβέρνησης ώστε να δοθεί έκτακτη χρηματοδότηση προς τους δήμους για να προχωρήσουν σε έκτακτες παρεμβάσεις στα σχολικά κτίρια όπου απαιτείται;

Σε ίδια και χειρότερη κατάσταση βρίσκονται οι υποδομές των δημόσιων νοσοκομείων, που αποτελούν κίνδυνο για την ασφάλεια υγειονομικών αλλά και ασθενών, παρά τα σοβατίσματα και τα βαψίματα που διαφημίζει η κυβέρνηση με τα λεφτά του Ταμείου Ανάκαμψης (σε ορισμένα μόνο νοσοκομεία), που δεν λύνουν το πρόβλημα, ούτε αποσοβούν τους κινδύνους να συμβεί κάτι πολύ σοβαρό στο μέλλον.

Μια ενδεικτική εικόνα για το πόσο επιβαρυμένα είναι τα κτίρια μεγάλων νοσοκομείων προκύπτει από το έτος κατασκευής της βασικής δομής, που για πολλά από αυτά είναι του περασμένου ή και του προπερασμένου αιώνα: Γενικό Νοσοκομείο Αθηνών «Ελπίς» 1842. Τζάνειο Νοσοκομείο Πειραιά 1873. Νοσοκομείο «Ανδρέας Συγγρός» 1910. Αιγινήτειο Νοσοκομείο 1905. Ασκληπιείο Βούλας 1921. Ναυτικό Νοσοκομείο Αθήνας 1955. Νοσοκομείο «Ερυθρός Σταυρός» 1930.

Τον τεράστιο κατάλογο του «πάμε κι όπου βγει» ανέδειξε ο «Ριζοσπάστης» με αναλυτικό ρεπορτάζ τον Αύγουστο, «Υποδομές στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας - Σε επικίνδυνη και οριακή κατάσταση πολλά νοσοκομεία» (Πέμπτη 21/8/2025). Ενδεικτικά υπενθυμίζονται ορισμένα από τα περιστατικά του τελευταίου διαστήματος που δείχνουν την κατάσταση των υποδομών στο δημόσιο σύστημα Υγείας: Στο ΓΝΑ «Γεννηματάς» κατά τη διάρκεια της γενικής εφημερίας ένα από τα ασανσέρ του κτιρίου 2 υποχώρησε αιφνιδίως από τον 3ο όροφο ενώ βρισκόταν σε λειτουργία. Αντίστοιχα περιστατικά έχουν συμβεί τόσο στον «Ερυθρό Σταυρό», όταν το ασανσέρ έκανε ελεύθερη πτώση από τον 2ο όροφο στο υπόγειο, όσο και στο Παίδων «Αγία Σοφία», με τον ανελκυστήρα να πέφτει από τον 7ο στον 4ο όροφο. Στο ίδιο νοσοκομείο έχουν υπάρξει πτώσεις ταβανιών σε δωμάτια και γραφεία, σπασμένοι σωλήνες και πλημμυρισμένοι θάλαμοι ασθενών, ακόμα και ατύχημα στον μαγνητικό τομογράφο.

Πολλαπλές πυρκαγιές έχουν ξεσπάσει σε μια σειρά νοσοκομεία. Στο Γενικό Νοσοκομείο «Αγιος Ανδρέας», το οποίο δεν διέθετε καν πιστοποιητικό πυρασφάλειας, στο Γενικό Νοσοκομείο Νίκαιας, στο Τζάνειο και στο «Σωτηρία» μετά από έκρηξη στο Παθολογοανατομικό Εργαστήριο, που λαμπάδιασε τον όροφο.

Πτώσεις σοβάδων, οροφών, έως και ολόκληρων πλακών, περιλαμβάνει η καθημερινότητα σε πολλά νοσοκομεία. Στο ΚΑΤ, στο Ιπποκράτειο Θεσσαλονίκης, στο Νοσοκομείο Κιλκίς, το οποίο είναι κατασκευής του 1937. Σοβαρός τραυματισμός εργαζόμενου σημειώθηκε στο Κέντρο Ψυχικής Υγείας Χανίων μετά από πτώση σοβάδων από την οροφή του κτιρίου. Τμήμα της οροφής κατέρρευσε σε θάλαμο στο Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ρίου. Γιατρός τραυματίστηκε ελαφρά στο «Αγιος Δημήτριος» στη Θεσσαλονίκη, μετά την κατάρρευση τμήματος της οροφής του κτιρίου.

Σε εξαιρετικά επικίνδυνη κατάσταση βρίσκονται οι γέφυρες της χώρας. Σύμφωνα με έρευνα που δημοσιεύτηκε το 2019, στην Ελλάδα υπάρχουν πάνω από 3.000 γέφυρες στο παλιό εθνικό και επαρχιακό δίκτυο, οι περισσότερες άνω των 40 ετών, για τις οποίες δεν υπάρχει μέριμνα ελέγχου και συντήρησής τους. «Τα συνήθη προβλήματα αυτών των γεφυρών οφείλονται στους ξεπερασμένους - πλέον - κανονισμούς που χρησιμοποιήθηκαν για την κατασκευή τους και στην πολυετή έκθεσή τους σε δυσμενείς συνθήκες», αναφέρει μεταξύ άλλων η έρευνα.

Θυμίζουμε ότι για 79 μέρες είχε διακοπεί εντελώς η κυκλοφορία στην υψηλή γέφυρα Σερβίων, τη δεύτερη μεγαλύτερη της χώρας, το 2023, όταν είχε διαπιστωθεί τεράστιο πρόβλημα στατικότητας. Σύμφωνα με δηλώσεις αρμοδίων, στα πάνω από 50 χρόνια λειτουργίας της γέφυρας δεν είχαν γίνει ποτέ εργασίες συντήρησης! Στην Ανατολική Μακεδονία και στη Θράκη, το 2017 και το 2018 είχαν καταρρεύσει δύο γέφυρες! Η πρώτη στον Ιασμο Ροδόπης, στον ποταμό Κομψάτο. Η δεύτερη κατάρρευση έγινε μέρα μεσημέρι μέσα στην πόλη της Καβάλας, σε ένα από τα κεντρικότερα σημεία του οδικού δικτύου της πόλης.

Σε αντίστοιχη κατάσταση βρίσκονται και οι πεζογέφυρες του ΗΣΑΠ στην Αθήνα, με πολλές από αυτές να έχουν κατασκευαστεί τη δεκαετία του 1960, ενώ ορισμένες έχουν να ελεγχθούν πάνω από 20 χρόνια.

Το «παζλ» της επικινδυνότητας στην οποία εκτίθεται η ζωή του λαού συμπληρώνεται από τη διαλυτική κατάσταση που επικρατεί στις αστικές συγκοινωνίες. Συχνό φαινόμενο αποτελούν στην Αθήνα και στη Θεσσαλονίκη οι φωτιές στα λεωφορεία εν κινήσει, λόγω του πανάρχαιου και κακοσυντηρημένου στόλου οχημάτων. Τον Απρίλη ένα λεωφορείο κάηκε ολοσχερώς λόγω μηχανικής βλάβης στην οδό Λιοσίων. Ιδια κατάληξη είχε φωτιά σε λεωφορείο στη λεωφόρο Ποσειδώνος τον Αύγουστο του 2024, ενώ τον Μάρτη αστικό λεωφορείο πήρε φωτιά ενώ κινούνταν στη Νέα Πεντέλη, με τον οδηγό να διακομίζεται στο νοσοκομείο. Τον ίδιο μήνα αστικό λεωφορείο πήρε φωτιά και στη Θεσσαλονίκη, στην Εγνατία Οδό.

Πολλά είναι και τα περιστατικά ατυχημάτων, όπως η σύγκρουση ανάμεσα σε δύο λεωφορεία στην παραλιακή στη Βούλα τον Ιούλη, που είχε ως αποτέλεσμα 48 τραυματίες, ή οι εικόνες ντροπής από τον συνωστισμό στους σταθμούς του Μετρό, η ανυπόφορη ταλαιπωρία με βαγόνια τρένων και αποβάθρες «σάουνες» εν μέσω καύσωνα, χωρίς κλιματισμό.

Η κατάσταση των υποδομών συνολικά δείχνει ότι δεν πρόκειται για «τυχαία γεγονότα». Είναι το αποτέλεσμα διαχρονικών πολιτικών επιλογών όλων των κυβερνήσεων που υπηρετούν την κερδοφορία των επιχειρηματικών ομίλων, θυσιάζοντας την ασφάλεια του λαού. Είναι η ίδια πολιτική που οδήγησε στο έγκλημα των Τεμπών και συνεχίζει ακάθεκτη να βάζει στο «ζύγι» της κερδοφορίας τη ζωή, την ασφάλεια, την περιουσία του λαού. Τα ευρωπαϊκά και εθνικά προγράμματα που διαφημίζονται, τα κονδύλια που δίνονται με το σταγονόμετρο για «ανακαινίσεις» και «αναβαθμίσεις» - με βάση και τους «κόφτες» που θεωρούν «μη επιλέξιμα» τα έργα για τις ανάγκες του λαού - ούτε το πρόβλημα λύνουν, ούτε τους κινδύνους αποσοβούν. Αντίθετα, καλύπτουν το πραγματικό έγκλημα, τη μετατροπή κάθε λαϊκής ανάγκης σε πεδίο κερδοφορίας.

Οι ανάγκες του λαού για σύγχρονες υποδομές που να εξυπηρετούν πραγματικά τις δικές του ανάγκες, με ολοκληρωμένο σχεδιασμό, κρατική χρηματοδότηση, μόνιμο προσωπικό, πλήρη συντήρηση και έλεγχο, έρχονται σε πλήρη αντίθεση με τις προτεραιότητες που ορίζουν τα συμφέροντα του κεφαλαίου, προτεραιότητες που κατευθύνουν εκατοντάδες εκατομμύρια για την αναβάθμιση ενεργειακών υποδομών ή άλλων όπως τα αεροδρόμια, που είναι κομβικά για τη «βιομηχανία» του Τουρισμού, για πρότζεκτ όπως αυτό της ανάπλασης του Ελληνικού, που αποτελούν χρυσωρυχεία για τα κέρδη του κεφαλαίου.

Να γιατί ο αγώνας για σύγχρονες υποδομές, για αντισεισμική, αντιπυρική, αντιπλημμυρική προστασία όλων των δημόσιων κτιρίων και υποδομών χρειάζεται να στοχεύσει στο «κέντρο» αυτής της πολιτικής, στον πραγματικό ένοχο: Το καπιταλιστικό κέρδος, τις κυβερνήσεις και τα κόμματα που το υπηρετούν. Και να γιατί μόνο μια κοινωνία απαλλαγμένη από τον βραχνά του κέρδους, με την εξουσία και την οικονομία στα χέρια των εργαζομένων, ο σοσιαλισμός, μπορεί να διασφαλίσει ότι όλες οι σύγχρονες δυνατότητες θα αξιοποιούνται σχεδιασμένα προς όφελος των λαϊκών αναγκών, με προστασία της υγείας και της ασφάλειας του λαού.