Συζήτηση με τον Σπύρο Παπαδόπουλο
Η ματαιοδοξία της "πρωτιάς" τον βρίσκει αδιάφορο. Αντιστέκεται στις ευκολίες και αποζητά ρόλους που θα του αντισταθούν. Οι "στροφές" και τα μεγάλα λόγια δεν του ταιριάζουν. Με ειλικρίνεια που φαίνεται όχι από την κριτική, αλλά κυρίως από την αυτοκριτική, ο Σπύρος Παπαδόπουλος μιλάει για τα πολιτικά και κοινωνικά προβλήματα, για την ιδεολογία, την Αριστερά, τις παγίδες, τις καλλιτεχνικές αναζητήσεις, τις αγωνίες.Φέτος δεν το είδαμε στη σκηνή, αφού όπως λέει: "Δε με έπαιρνε φέτος με τα προγράμματά μου να κάνω θέατρο. Δε μου έτυχε βέβαια και κάτι καλό. Αισθάνθηκα σα να μπούκωσα ξαφνικά. Ενώ μου λείπει το θέατρο, αποφάσισα, αφού έχω και την πολυτέλεια, να κάνω μόνο πράγματα που θα μου αρέσουν πολύ, άσχετα αν πέσω έξω. Εγινα ξαφνικά πολύ δύσκολος. Δεν ήμουν ποτέ εύκολος, αλλά δύσκολος δεν ήμουν. Αν τύχει, όπως και έγινε φέτος δηλαδή, να μου πουν πάρε αυτή την κωμωδία, θα έρθουν ουρές, αν είναι απολύτως προβλεπόμενος ο ρόλος, δεν το κάνω, δε μ' ενδιαφέρει".
- Ισως επειδή έχετε χαρεί και τις ουρές στα θέατρα και τις παραστάσεις που παίζατε;
- "Δεν τίθεται έτσι το ζήτημα. Αν έχεις σαν στόχο σου αυτά, αν περιλαμβάνονται στο φάσμα των ματαιοδοξιών σου, δεν τελειώνουν ποτέ. Θέλεις κάθε χρόνο να είσαι πρώτος και να έχεις ουρές. Εγώ δεν είχα ποτέ τέτοια συμπλέγματα, ούτε θα αποκτήσω. Είμαι αρκετά τεμπέλης για να σκέφτομαι τέτοια πράγματα. Δε με ενδιαφέρει. Θέλει έναν αγώνα για να είσαι πρώτος και εγώ δεν κάνω πρωταθλητισμό".
Τι αναζητάτε δηλαδή από το θέατρο;
- "Οχι σπουδαία πράγματα. Δε λέω ελάτε να σας δείξω πώς είναι το θέατρο. Καθόλου. Ούτε στροφές και τέτοια. Γενικά αφήνω τα πράγματα να έρχονται γλυκά γλυκά και μόνα τους. Θέλω λίγο πιο δύσκολα πράγματα. Ρόλους που να μου αντισταθούν. Να μην είναι... ήρθαμε χαχανίσαμε... φύγαμε. Θέλω να έχει κάτι παραπάνω, κάτι πιο βαθύ και δεν είναι εύκολο να βρεις.Υπάρχουν βέβαια αρκετοί συγγραφείς, αρκετές απόπειρες, είτε στην κωμωδία, είτε στο δράμα. Υπάρχουν κάποια έργα που αφήνουν μια γεύση, ερεθίζουν κάπως και το μυαλό. Οχι μόνο να σκοτωθείς στο γέλιο και τελειώσαμε. Δεν είναι ευκαταφρόνητο το γέλιο... Κάθε άλλο. Ο κόσμος έχει ανάγκη την εκτόνωση. Αλλά θέλω, αν κάνω κωμωδία, από τη μια να μη σταματάει ο κόσμος να γελάει, αλλά να έχει και κάτι παραπάνω, να ευχαριστιέμαι κι εγώ λίγο. Θέλω κάτι να μου αντιστέκεται.Ο ρόλος του "Βολπόνε",που έπαιξα στο Εθνικό, ήταν τρομερά δύσκολος και τον πάλεψα πολύ. Είχα χρόνια να νιώσω έτσι. Να νιώσω μαθητής δηλαδή. Τα δύο τελευταία χρόνια, ομολογώ, δε λέω καλώς ή κακώς, αυτή είναι η αλήθεια, ότι "αλληθώρισα" περισσότερο προς το ταμείο, σκεφτόμενος περισσότερο τα λεφτά, γιατί έχω αναλάβει κάποιες αυξημένες υποχρεώσεις. Αλλο ένα χρόνο θα φροντίσω το οικονομικό και αν όλα πάνε καλά, θα χαλαρώσω και θα δώσω στον εαυτό μου την πολυτέλεια να σκεφτεί, να διαβάσω, να μπορέσω να κάνω κάτι καλό. Δεν έχω τίποτε σπουδαίες φιλοδοξίες, απλώς να κάνω πράγματα που είναι πιο κοντά μου, να διασκεδάζω περισσότερο με την καλή έννοια. Εχω την τύχη να κάνω μια δουλιά που την αγαπάω πολύ και πολλές φορές, αν είναι αυτό που θέλω, περνάω καταπληκτικά. Σε άλλη περίπτωση, όταν δουλεύεις για τα λεφτά και που δε θα το έκανες αν δε χρειαζόσουν κάποια χρήματα, επειδή έχω ένα φιλότιμο κνίτικο, ό,τι και να είναι ακόμη και να μη μου αρέσει το υπερασπίζομαι με πάθος, απλώς με κουράζει περισσότερο".
Μιλάτε κυρίως για κωμωδία. Εχετε αποφασίσει ότι είναι αυτό που σας πάει;
- "Οχι εγώ. Η "αγορά" έχει αποφασίσει. Νομίζω ότι μπορώ να παίξω και δράμα εξίσου καλά. Δεν ξέρω πόσο καλά παίζω κωμωδία, αλλά εξίσου μπορώ να παίξω και δράμα. Το καλύτερο πράγμα που έχω κάνει από τότε που βγήκα στο θέατρο είναι ένας δραματικός ρόλος, στο έργο "Εξαίρεση και κανόνας" του Μπρεχτ.Απλώς, έτυχε να ξεκινήσω με κάτι κωμικό και είπαν "καλός είναι στην κωμωδία". Ετσι σου κολλάει. Πλέον, είμαι σε θέση νομίζω να το αναστρέψω, αν θέλω. Αλλά ψάχνω την ευκαιρία. Για παράδειγμα, το "Αθήνα Θεσσαλονίκη", στην ΕΤ1, για πολλούς ήταν έκπληξη. Επειδή δεν ήταν κωμωδία και ήταν ένα ερωτικό κοινωνικό δράμα. Πήγε πολύ καλά, άρεσε. Νομίζω ότι τα κατάφερα".
Πώς βλέπετε τη νέα κατάσταση που έχει δημιουργηθεί με τις δραματικές σχολές, που κοντεύουν να γίνουν όσες και τα θέατρα;
- "Εμπόριο σαρκός. Με κάλεσαν σε διάφορα ΙΕΚ που κάνουν, να αναλάβω τη διεύθυνση. Οχι μόνο δεν πήγα, τους έβρισα κιόλας. Κάνετε εμπόριο τους είπα. Αφού ξέρω ότι σε ένα παιδί που δεν κάνει δε θα του πείτε μην το κάνεις. Γιατί πρέπει να του πάρετε τα δίδακτρα. Θα σπουδάσει πληρώνοντας τρία χρόνια και θα του πουν άλλοι ότι δεν κάνει".
Οι αγωνίες σε ό,τι αφορά στην πολιτική κατάσταση ποιες είναι;
- "Φοβάμαι ότι έχουμε πέσει σε μια μεγάλη παγίδα. Αισθάνομαι μερικές φορές ότι είμαστε όλοι παγιδευμένοι.Ακούω όλο και περισσότερους ανθρώπους να λένε αυτό που κοντεύει πια να γίνει τετριμμένο. "Ρε παιδιά μονόδρομος είναι τα πράγματα δεν υπάρχουν πολλές επιλογές. Μια είναι η επιλογή. Ουσιαστικά ο ένας ή ο άλλος είναι διαχειριστής της πολυκατοικίας. Το θέμα είναι πώς θα τα διαχειριστεί και το πώς να μην κλέψει". Αυτό σημαίνει άσχημη τροπή. Μια χαρά βολεύει αυτό την απουσία ιδεολογίας. Σε πολλά διαφωνώ, σε άλλα συμφωνώ. Αλλά, διαφωνώ με όλο το πλαίσιο τελείως, όταν εντοπίζω δηλαδή ότι είμαστε σαν αφηρημένοι, σαν να μας έπιασαν αφηρημένους. Και αν σου πει κάποιος, "κάτσε ρε, ιδεολογία δεν υπάρχει; Πιστεύουμε πουθενά; Εντάξει το εξωτερικό χρέος, το νόμισμα, το γιούρο... Δεν υπάρχει τίποτε άλλο"; Και είναι σαν να ξυπνάς και λες "ναι ρε, υπάρχει μια ιδεολογία. Τι γίνεται, πού είμαστε;" Υπάρχει μια συρρίκνωση αυτού που λέμε σκέφτομαι, ευαισθητοποιούμε για τον άλλο. Χονδρικά παίζουν σε δύο άξονες. Οικονομικά, που είναι δεδομένα και εξωτερικά, που κι αυτό λίγο πολύ είναι δεδομένο. Είναι μια πολιτική. Αν τη δεχτείς δεν έχουν άδικο. Το θέμα είναι να μην ξεχνάς ότι υπάρχουν οι δυναμικές αναμετρήσεις, αντιδράσεις, αιτήματα οικονομικά, πολιτιστικά, κοινωνικά, τα οποία έχουν μπει στο περιθώριο. Είναι σαν όλοι να έχουν σιωπηρά συμφωνήσει ότι "τι να κάνουμε ρε παιδιά"".
Υπάρχουν δεδομένα για το λαό;
- "Υπάρχουν. Σίγουρα, δεν πρέπει να υπάρχουν. Για να γίνει, όμως, αυτό πρέπει να τα αμφισβητήσει μια πολύ σοβαρή δύναμη, η οποία αυτή τη στιγμή δεν είναι όσο ισχυρή θα έπρεπε. Η Αριστερά, που είναι και ο χώρος μου, έχει χάσει τρομερά τη δύναμή της. Οχι τις ιδέες της, βέβαια. Αυτές παραμένουν. Σαν "σώμα" έχει χάσει από τη δύναμή της και παίζει μόνη της στο γήπεδο πια.Οχι πως ήμασταν κανένα μεγάλο αντίπαλο δέος, αλλά υπήρχε μια φωνή ισχυρή. Δε φτάνει εμείς και κάποιοι άνθρωποι που πιστεύουμε ή κάποιοι που εξακολουθούν να αγωνίζονται. Ελπίζω μόνο να μη συρρικνωθούμε εντελώς. Ας παραμείνει τουλάχιστον ως έχει και ελπίζω ότι απλώς βρίσκεται σε μια στάση αναμονής. Κάποια ζύμωση θα λάβει χώρα και κάποια στιγμή θα αλλάξουν τα πράγματα. Ελπίζω ότι ελπίζω σωστά. Βλέπω ανθρώπους που εκτιμώ, οι οποίοι έχουν την ψυχή και το μυαλό, την ευαισθησία και τη διάθεση να αγωνιστούν γι' αυτό που θα θέλαμε και τους βλέπω στη γωνία. Και είναι σαν να περιμένουν κάτι. Είναι ο καιρός τέτοιος. Θα το περάσουμε κι αυτό. Θα αλλάξουν τα πράγματα. Δεν ξέρω αν θα υπάρχουμε εμείς τότε ή κάποιοι άλλοι. Θα γυρίσει ο τροχός. Διότι η ιστορία κύκλους κάνει. Πάλι θα ορθωθεί η Αριστερά. Πέσαμε πάνω στην αλλαγή, η οποία μας πόνεσε πολύ, μας ξένισε, μας άφησε αμήχανους, με πολλά ερωτήματα. Πιο πολύ, όμως, σκέφτομαι τους σημερινούς γέροντες που πολέμησαν, αγωνίστηκαν και βλέπουν το σήμερα".
Εχοντας κοινό πολλούς τέτοιους ανθρώπους στην εκδήλωση που έγινε, στο πλαίσιο του γιορτασμού των 80 χρόνων του ΚΚΕ, με την Ορχήστρα Σύγχρονης Μουσικής της ΕΡΤ,στην Αίθουσα Συνεδρίων της ΚΕ του ΚΚΕ, πώς αισθανθήκατε;
- "Επειδή την ίδια συναυλία την παρουσιάσαμε και στο "Παλλάς", όλοι συμφωνήσαμε και το συζητήσαμε προχθες, πως δεν είχε καμιά σχέση. Αλλο κοινό το ένα, άλλο το άλλο. Υπήρχε μια ζεστασιά! Ηταν πολύ δυνατό αυτό που νιώσαμε. Υπήρχε ένα αίσθημα".
Σοφία ΑΔΑΜΙΔΟΥ
Από την εκδήλωση όπου ο Σπύρος Παπαδόπουλος ήταν αφηγητής του μουσικού παραμυθιού του Προκόβιεφ "Ο Πέτρος και ο Λύκος" (22-5-98)