Το όνομα Σαντάμ Χουσεϊν δεν είναι μυστικό ότι πληγώνει τη Δύση. Ομως ο άλλοτε εκλεκτός της αμερικανικής διπλωματίας στη Μέση Ανατολή και κατόπιν, υποτίθεται, μεγάλος ηττημένος του Πολέμου του Περσικού Κόλπου - ή, κατά τις... κακές γλώσσες, πολέμου του CNN - δεν αποκλείεται να επιστρέψει θεαματικά στην πολιτικοοικονομική διεθνή σκηνή, σε εύθετο χρόνο.

Τα τελευταία πέντε χρόνια, το Ιράκ βρίσκεται υπό ασφυκτική πίεση. Το εμπάργκο σε οικονομικό και η απομόνωση σε διπλωματικό επίπεδο παραμένει σε ισχύ, αλλά τον τελευταίο καιρό - εδώ και δύο χρόνια, για την ακρίβεια - πληθαίνουν οι φωνές διαμαρτυρίας για το κόστος που πληρώνουν οι απλοί πολίτες. Μεγάλο μέρος των 20 εκατομμυρίων ψυχών στο Ιράκ αντιμετωπίζει το φάσμα της πείνας, ενώ η αδυναμία εισαγωγής φαρμάκων στη χώρα μεταβάλει και τις πιο ασήμαντες ασθένειες σε φόβο και τρόμο. Η δημόσια υγεία είναι κάτι το οποίο αμφισβητείται έντονα...

Η ανθρώπινη καταστροφή που κατατρύχει το Ιράκ μπορεί, πάντως, να οδηγήσει τον Σαντάμ να καταγάγει περίτρανη νίκη. Στα τέλη του περασμένου Γενάρη, ο δικτάτορας του Ιράκ άφησε πλαγίως να εννοηθεί ότι εξετάζει σοβαρά να δεχτεί τη μόνη δίοδο εκφυγής από τον αποκλεισμό, που του έχει αφήσει το Συμβούλιο Ασφαλείας των Ηνωμένων Εθνών: να δεχτεί δηλ. το Ιράκ να πουλά πετρέλαιο αξίας 1 δισ. δολαρίων κάθε τρεις μήνες, υπό την επιτήρηση και τη μεσολάβηση των μηχανισμών ελέγχου του ΟΗΕ (ψήφισμα 986).

Τα χρήματα, θεωρητικά, θα πηγαίνουν σε ελεγχόμενο τραπεζικό λογαριασμό του ΟΗΕ και θα μπορούν να χρησιμοποιούνται από την κυβέρνηση του Ιράκ μόνο για "ανθρωπιστικούς" λόγους, όπως η αγορά αγαθών πρώτης ανάγκης - φαρμάκων και τροφίμων. 30% του ποσού, σύμφωνα με το ψήφισμα, θα πηγαίνει σε πολεμικές αποζημιώσεις, ενώ 130 - 150 εκατομμύρια δολάρια θα πρέπει να διατίθενται στους Κούρδους του Βόρειου Ιράκ.

Μέχρι πριν λίγο καιρό, ο Σαντάμ Χουσεϊναπέρριπτε κατηγορηματικά το προτεινόμενο σχέδιο, με το επιχείρημα ότι "παραβιάζει την κυριαρχία του Ιράκ".

Αλλά, όπως αναφέρει η αμερικανική εβδομαδιαία επιθεώρηση "Business Week"(26/2), υπάρχουν ενδείξεις περί πιθανής μεταστροφής του. Η αντιπροσωπεία του Ιράκ η οποία διαπραγματεύεται το θέμα με τα αρμόδια όργανα του ΟΗΕ δείχνει αρκούντως σοβαρή. Και, επιπροσθέτως, ο Σαντάμ δείχνει να θέλει να προετοιμάσει τους οπαδούς του για μια συμφωνία. Σε αρκετά άρθρα του φιλοκυβερνητικού ιρακινού τύπου τον τελευταίο καιρό απαντάται η άποψη ότι μια συμφωνία θα αποτελούσε περιφανή νίκη για τον Σαντάμ και ταπείνωση για τις Ηνωμένες Πολιτείες. Προεξοφλώντας την αλλαγή, Ιρακινοί γεμάτοι άγρια χαρά βγήκαν στους δρόμους πυροβολώντας, και οι διεθνείς χρηματαγορές είδαν το αδύναμο ιρακινό δηνάριο να βελτιώνει σημαντικά την ισοτιμία του με το δολάριο. Κατά την άποψη μιας οικονομολόγου η οποία έχει ασχοληθεί εκτενώς με το Ιράκ, η πώληση πετρελαίου θα μπορούσε να "σπάσει ένα ψυχολογικό φράγμα". Είναι ικανή μια τέτοια συμφωνία, να δώσει στον Σαντάμ παράταση ζωής...

Αυτός είναι ένας λόγος που η επιστροφή του Ιράκ στις διεθνείς πετρελαιοαγορές - ακόμη και υπό όρους, και σε περιορισμένη έκταση - αποτελεί σημαντικό ρίσκο για τους αμερικανούς και τους συμμάχους τους στη διεθνή σκηνή. Τα συμφέροντα που παίζονται στην περιοχή, τόσο των ΗΠΑ όσο και άλλων κρατών με τεράστιο ρόλο στις διεθνείς αγορές του μαύρου χρυσού, όπως η Ιορδανία, το Κουβέιτ και η Σαουδική Αραβία, υποστηρίζουν απρόθυμα - στην πραγματικότητα, ελάχιστα - την πώληση πετρελαίου για "ανθρωπιστικούς" λόγους. Κυρίως επειδή η όλη διαδικασία πιθανότατα θα περιλάβει μια προσπάθεια των Ηνωμένων Εθνών να πραγματοποιηθεί μια επιχείρηση παρακολούθησης του εξοπλιστικού προγράμματος του Ιράκ. Προσπάθεια ιδιαίτερα ακριβή.

Αλλά, ασφαλώς, "ένα αδύναμο Ιράκ, ικανό να πουλάει λίγο πετρέλαιο", κατά την άποψη των Αμερικανών τουλάχιστον, είναι προτιμητέο σενάριο σε σχέση με ένα ανάλογο "τύπου Βοσνίας", που θα σήμαινε πλήρη διάλυση της χώρας που χρησιμοποιήθηκε επί μακρόν ως εξισορροπιστικός παράγων του Ιράν στην περιοχή.

Ενας ανασταλτικός παράγοντας για τις ΗΠΑ, όσον αφορά την πρόθεσή τους (;) να προκρίνουν την επανείσοδο στη διεθνή αγορά του Ιράκ είναι το ότι οι "περιορισμένες πωλήσεις" είναι κάτι δύσκολα προσδιορίσιμο. Η Γαλλία και η Ρωσία, χώρες των οποίων κολοσσιαίες εταιρίες επενδύουν πολλά στην πιθανή ολική επαναφορά του Ιράκ, πιέζουν σκληρά στην κατεύθυνση πώλησης μεγαλύτερων ποσοτήτων. Παράλληλα, αν πραγματοποιηθεί η συμφωνία, και κατόπιν ο Χουσεϊν "παρεκτραπεί", θα είναι δύσκολο να σταματήσει η ροή του πετρελαίου. Με τεράστια συμφέροντα να διακυβεύονται, ουδείς σώφρων πολιτικός θα διακινδύνευε να πάρει μια τέτοια απόφαση αψήφιστα...

Σε μια τέτοια περίπτωση, λ.χ. η Τουρκία, η οποία θα δει τα έσοδά της από το φόρο που θα επιβάλει για να επιτρέψει τη διαμετακομιδή του πετρελαίου να αυξάνονται δραματικά, θα αντισταθεί σθεναρά σε οποιαδήποτε προσπάθεια ακύρωσης της συμφωνίας. Το ίδιο και η Αίγυπτος, όπως και άλλες γειτονικές χώρες οι οποίες χάνουν έσοδα από τους περιοριστικούς όρους που έχουν επιβληθεί στο Ιράκ.

Ακόμη και οι περιορισμένες πωλήσεις πετρελαίου από το Ιράκ, εκτιμούν οικονομικοί αναλυτές, θα αναστατώσουν για τα καλά την παγκόσμια πετρελαιοαγορά. Ο πρόεδρος του Ιδρύματος Πετρελαϊκών Ερευνών της Νέας Υόρκης το αιτιολογεί περίπου ως εξής:

1. Τα 700 ως 800 χιλιάδες βαρέλια του ιρακινού πετρελαίου που ξαφνικά θα διατεθούν στην αγορά μπορεί να προκαλέσουν μια σημαντική απόκλιση των τιμών, από 2 ως 3 δολάρια το βαρέλι (στα 16 ή ακόμα και τα 15 δολάρια). Και ενδεχόμενη πτώση των τιμών θα αποτελούσε τη χειρότερη δυνατή εξέλιξη για τη Σαουδική Αραβία, που επιχειρεί να "κλείσει" μια τρύπα στο δημόσιο χρέος της, της τάξης των 100 εκατομμυρίων δολαρίων. Ο πραγματικός φόβος των Σαουδαράβων και άλλων κυβερνήσεων της περιφέρειας είναι μήπως το Ιράκ βρει τρόπο να επανέλθει στην προ του πολέμου του Κόλπου παραγωγή του (3 εκατομμύρια βαρέλια ανά ημέρα).

2. Η Ρωσία έχει σοβαρούς λόγους να θέλει τη λήξη του οικονομικού εμπάργκο προς το Ιράκ, ασφαλέστατα οικονομικούς - κι ο νέος υπουργός Εξωτερικών της Ρωσίας, Γεβγένι Πριμακόφ, μάλλον θα επιτείνει τις πιέσεις για να επιτευχθεί η άρση του. Το Ιράκ χρωστάει στη Ρωσία περί τα 7 δισ. δολάρια, χρηματικό ποσό ικανό να δώσει εξαιρετική ώθηση στις ρωσικές βιομηχανίες όπλων και ενέργειας.

3. Τεράστιες εταιρίες της Ρωσίας, προεξάρχουσας της "Lukoil", εμπλέκονται στην αναδόμηση της μερικώς κατεστραμμένης πετρελαιοβιομηχανίας του Ιράκ, ύψους 10 δισ. δολαρίων - και πρόκειται μόνο για την αρχή της διείσδυσης της στον Περσικό Κόλπο. Τη... σειρά τους περιμένουν οι γαλλικές "Total" και "Elf Aquitaine".

Υπάρχει και η πολιτική διάσταση. Η Ρωσία και οι ΗΠΑ διαφωνούν στον τρόπο που θα πρέπει να αντιμετωπιστεί το Ιρακινό, ενώ η καθεμιά πλευρά το συνδέει στις συζητήσεις με άλλα διαπραγματευτικά ζητούμενα. Η Ρωσία, για παράδειγμα, δεν αποκλείει αν υπάρξει επέκταση του ΝΑΤΟ προς Ανατολάς να "σπάσει" μονομερώς το εμπάργκο. Πιθανόν, λοιπόν, το ζήτημα του Ιράκ να επαναφέρει στο προσκήνιο έναν - περιορισμένης, φυσικά, έκτασης - "Ψυχρό Πόλεμο".

Στην αναμπουμπούλα, ο... Σαντάμ χαίρεται: η εξουσία του, όπως κι αν εξελιχθούν τα πράγματα, θα ενδυναμωθεί. Ου μην αλλά και τα έσοδα της κυβέρνησής του...

Μπ. Γ.

Σε λίγα 24ωρα, η προεκλογική εκστρατεία στην Αυστραλία τερματίζεται και το ενδιαφέρον όλων εστιάζεται σ' αυτά που θα κυοφορήσουν οι κάλπες του ερχόμενου Σαββάτου.

Οπως και στο παρελθόν, έτσι και στις εκλογές της 2ης Μάρτη, όλα αναμένεται να κυλήσουν ήρεμα και οι ψηφοφόροι να επιλέξουν την παράταξη της προτίμησής του με τη γνωστή νηφαλιότητα και "ψυχραιμία". Ετσι, σε μία χώρα όπου τα προβλήματα σπάνια νεφελώνουν τον οικονομικό της ορίζοντα και οι σημαντικές πολιτικές διαφορές ανάμεσα στους δύο μεγάλους κομματικούς μηχανισμούς θεωρούνται το μεγάλο ζητούμενο ακόμη και για ενημερωμένους ψηφοφόρους αμφοτέρων των παρατάξεων, η μάχη των εντυπώσεων, ίσως, τελικά να κρίνει καθοριστικά τη σύνθεση της νέας κυβέρνησης που μέλλει να οδηγήσει τη χώρα μέχρι τη σημαδιακή χρονιά του 2000, χρονιά πραγματοποίησης των Ολυμπιακών Αγώνων στο Σίδνεϊ.

Το μεγάλο παιχνίδι της μάχης των εντυπώσεων πρόκειται, μεταξύ άλλων, να παιχτεί στις οθόνες της τηλεόρασης. Ηδη, όμως, η πρώτη τηλεοπτική αναμέτρηση των δύο "μονομάχων" δεν κατάφερε να ανεβάσει σε σημαντικό βαθμό το πολιτικό θερμόμετρο. Οι πρώτες προεκλογικές ανταλλαγές "πυρών" ανάμεσα στον σημερινό πρωθυπουργό και ηγέτη του Εργατικού Κόμματος, Πολ Κίτινγκ, και τον κύριο αντίπαλό του, Τζον Χάουαρντ, που ηγείται του αντιπολιτευόμενου μετώπου που έχει συγκροτήσει η πρόσφατη συμμαχία ανάμεσα στην παράταξή του (Φιλελεύθερο Κόμμα) και το Εθνικό Κόμμα περιορίστηκαν σε δύο, κυρίως, θέματα: Στο εάν θα αλλάξει η σημαία ή ο αρχηγός του αυστραλιανού κράτους, που μέχρι σήμερα είναι η βασίλισσα της Βρετανίας, Ελισάβετ. Βέβαια, το παραπάνω ζήτημα ανέκυψε μετά τις δηλώσεις του Πολ Κίτινγκ ότι εάν κερδίσει σ' αυτές τις εκλογές, τότε θα προτείνει τη διεξαγωγή δημοψηφίσματος με ερώτημα εάν θα πρέπει να είναι Αυστραλός ο αρχηγός του κράτους.

Πέρα από αυτά τα προεκλογικά "πυροτεχνήματα", δύο παράγοντες που αναμένεται να παίξουν βαρύνουσα σημασία στις επιλογές των ψηφοφόρων είναι η κατάσταση της οικονομίας, ορισμένες προτάσεις των δύο παρατάξεων για καίρια ζητήματα και, τέλος, η επιβλητικότητα της προσωπικότητας του κάθε υποψηφίου. Ορισμένες από τις κεντρικές προεκλογικές προτάσεις που προβάλλει το - εδώ και 13 χρόνια στην εξουσία - Εργατικό Κόμμα του Πολ Κίτινγκ επικεντρώνονται στην ενίσχυση της πολυ-πολιτισμικής ταυτότητας της σημερινής Αυστραλίας, στον εκσυγχρονισμό του δημόσιου εκπαιδευτικού συστήματος (π.χ., υποσχέσεις για τη χορήγηση 300.000.000 αυστραλιανών δολαρίων για την αγορά και τοποθέτηση ηλεκτρονικών υπολογιστών στα σχολεία), οικονομικά επιδόματα και προγράμματα για τη βελτίωση της ζωής των Αυστραλών άνω των 45 χρόνων...

Αντίθετα, ο ηγέτης των Φιλελεύθερων, Τζον Χάουαρντ (και ακόμη περισσότερο ορισμένοι από τους υποψήφιους βουλευτές του κόμματός του) επιχειρούν να κάνουν τη "διαφορά" και να αποσπάσουν το ενδιαφέρον του εκλογικού σώματος με άκρως συντηρητικές προτάσεις, που σχετίζονται, τόσο με τη συνέχιση... "της βρετανικής κληρονομιάς" στην αυστραλιανή ήπειρο, με το ξεπούλημα του ενός τρίτου των μετοχών της κρατικής εταιρίας τηλεπικοινωνιών "ΤΕΛΕΣΤΡΑ", με προτάσεις που στοχεύουν στην αποδυνάμωση της δύναμης των συνδικάτων και των σωματείων της χώρας. Δεν έχουν περάσει πολλές μέρες από τότε που ο Μπομπ Κάτερ, υποψήφιος των Φιλελεύθερων στην πολιτεία του Κουίνσλαντ, είχε προκαλέσει αίσθηση με δηλώσεις του τύπου: "Δε χρειάζονται περισσότερες γυναίκες στο Κοινοβούλιο, γιατί οι αληθινοί άνδρες της Αυστραλίας νοιάζονται για τις γυναίκες τους"!!!

Ο αντίκτυπος των διαφορών ανάμεσα στους δύο "μονομάχους" πάνω στο εκλογικό σώμα θα φανεί, ούτως ή άλλως, από τα όσα βγάλουν οι κάλπες του Μάρτη. Ομως, και σ' αυτή την περίπτωση, οι εταιρίες δημοσκοπήσεων και τα μεγάλα μέσα μαζικής ενημέρωσης επιχειρούν να παίξουν το δικό τους ρόλο και σ' αυτή την αναμέτρηση. Οι τελευταίες σφυγμομετρήσεις της κοινής γνώμης αναδεικνύουν ως πρώτο στις προτιμήσεις των Αυστραλών τον Τζον Χάουαρντ, με ποσοστό 53% και δεύτερο τον Πολ Κίτινγκ με 47%. Αυτή τη φορά, τα "αποτελέσματα" των"σφυγμομετρήσεων" της κοινής γνώμης φαίνεται να είναι πιο προσεκτικά, σε σχέση με τα ανάλογα που είχαν δει το φως της δημοσιότητας λίγα 24ωρα πριν τις προηγούμενες γενικές εκλογές του 1993, όπου ο ηγέτης των Φιλελεύθερων φερόταν ως ο αδιαφιλονίκητος νικητής της τότε εκλογικής μάχης. Τότε, εκτός από τον τότε ηγέτη των Φιλελεύθερων, οι εταιρίες των δημοσκοπήσεων ήταν αυτές που ηττήθηκαν οικτρά από τα αποτελέσματα των προηγούμενων εκλογών!

Δέσπ. ΟΡΦΑΝΑΚΗ

Το Λίβερπουλ είναι μία πόλη γεμάτη με φτωχούς. Η, μάλλον, κυρίως φτωχά είναι τα παιδία που πηγαίνουν στα δημόσια σχολεία. Στη Μεγάλη Βρετανία κάθε μαθητής που προέρχεται από οικογένεια με χαμηλό εισόδημα έχει δικαίωμα για ένα δωρεάν γεύμα. Η δημοτική αρχή της πόλης, πονοκεφαλιάζοντας με τις συνηθισμένες δυσκολίες του προϋπολογισμού, σκέφτηκε να κάνει οικονομία ακριβώς σ' αυτά τα γεύματα των μαθητών. Πώς; Περικόπτοντας τις μερίδες στο ελάχιστο. Με αυτόν τον τρόπο, σκέφτηκε η δημοτική αρχή, θα υπάρξει μια σημαντική μείωση των εξόδων, αφού τα παιδιά που δικαιούνται τα δωρεάν γεύματα στο Λίβερπουλ είναι το 63% των παιδιών των δημόσιων σχολίων. Τα υπόλοιπα παιδιά πληρώνουν για κάθε γεύμα 85 πένες, περίπου 300 δρχ. Μειώνοντας στο 10% τις μερίδες των φτωχών παιδιών και αυξάνοντας κατά 15 πένες το "κουπόνι" για τα υπόλοιπα παιδιά, η δημοτική αρχή ευελπιστεί να εξοικονομήσει 246 εκατομμύρια λίρες το χρόνο, περίπου 90 δισ. δραχμές.

Η πρόταση αυτή, φυσικά, δεν άργησε να προκαλέσει εντονότατες αντιδράσεις. Πολλοί ήσαν εκείνοι που, προς στιγμή, αισθάνθηκαν να ζούνε σε μια από τις σκηνές που περιγράφονται στο γνωστό μυθιστόρημα "Ολιβερ Τουίστ" ή στο επίσης γνωστό "Τζέιν Εϊρ". Αλλοι, πάλι, σκέφτηκαν ότι αναβιώνει η Θατσερική σιδηρά γροθιά. Ωστόσο, το Λίβερπουλ δε διοικείται από ομάδα συντηρητικών. Η δημοτική αρχή βρίσκεται στα χέρια των Εργατικών. Ισως, ο Τόνι Μπλερ, ηγέτης του Εργατικού Κόμματος, να μην είναι ενημερωμένος για την παραπάνω πρωτοβουλία, η οποία αν επεκταθεί και σε άλλους δήμους, που βρίσκονται στα χέρια των Εργατικών, θα μπορούσε να φέρει σε πολύ δύσκολη θέση το φαβορί κόμμα για τις επόμενες εκλογές του 1997.

Το σχέδιο "Ολιβερ Τουίστ", όπως το χαρακτήρισε ένας σύμβουλος της αντιπολίτευσης, θα συζητηθεί στο Δημοτικό Συμβούλιο τις επόμενες βδομάδες. "Το γεύμα που συνήθως παίρνουν τα παιδιά στο σχολείο είναι το κύριο γεύμα της ημέρας, συνεπώς η μείωση των μερίδων είναι μια σκέψη απαράδεκτη. Θα αντισταθούμε με νύχια και με δόντια", διαβεβαίωσε ο φιλελεύθερος δημοκράτης Πολ Κλέιν. Η διοίκηση των Εργατικών αμύνεται, λέγοντας ότι φταίει η κυβέρνηση που συνεχίζει να περικόπτει τα δημοτικά κονδύλια.

Τα τελευταία δεκαπέντε χρόνια η Αγγλία πέρασε μια περίοδο σοβαρών κοινωνικών περικοπών. Πρώτα η Μάργκαρετ Θάτσερ και μετά ο Τζον Μέιτζορ προχώρησαν σε ιδιωτικοποιήσεις του δημοσίου τομέα με τον πλέον άγριο τρόπο. Κραυγαλέα η περίπτωση της δημόσιας υγείας. Σε πολλά νοσοκομεία μειώθηκαν οι δαπάνες στο ελάχιστο και συχνά οι νοσοκομειακοί γιατροί αρνούνται να περιθάλψουν άτομα με λίγες πιθανότητες επιβίωσης. Ενα φοβερό παράδειγμα είναι αυτό που είχε συμβεί σε δημόσιο νοσοκομείο του Λονδίνου, πριν από ένα χρόνο, σε ένα πεντάχρονο κοριτσάκι που έπασχε από λευχαιμία και έπρεπε να υποβληθεί σε χημειοθεραπεία, την οποία αρνήθηκαν να της παρέχουν, με τη δικαιολογία ότι η μικρή είχε ελάχιστες πιθανότητες να τα καταφέρει. Οι γονείς κατέφυγαν στο Ανώτατο Δικαστήριο, το οποίο, όμως, αποφάσισε ότι το νοσοκομείο σωστά έπραξε! Τελικά, ένας ευεργέτης προσφέρθηκε να πληρώσει τα έξοδα της χημειοθεραπείας και το μικρό κοριτσάκι έκανε θεαματικές προόδους. Αν, όμως, δε βρισκόταν αυτός ο καλός άνθρωπος, το κοριτσάκι, φυσικά, ήταν καταδικασμένο και νομικώς (!) σε θάνατο. Ομορφος κόσμος ηθικός, αγγελικά πλασμένος...

Γ. ΚΑΡΑΓΕΩΡΓΗ

Ο Σαντάμ Χουσεϊν δεν αποκλείεται να δεχτεί να πουλά πετρέλαιο αξίας 1 δισ. δολαρίων κάθε τρεις μήνες, υπό την επιτήρηση και τη μεσολάβηση των μηχανισμών ελέγχου του ΟΗΕ, προκειμένου ν' αντιμετωπίσει τα τεράστια οικονομικά προβλήματα που αντιμετωπίζει το Ιράκ, ιδιαίτερα μετά τον πόλεμο και το συνεχιζόμενο εμπάργκο

Τραγική είναι η κατάσταση στα νοσοκομεία της Βαγδάτης, όπου η έλλειψη φαρμάκων προκαλεί φόβο και τρόμο ακόμα και για τις πιο ασήμαντες ασθένειες