Copyright 2018 The Associated

Ο λαός της Συρίας μετράει τις πληγές του από την ιμπεριαλιστική επέμβαση που έχει υποστεί για τη γεωστρατηγική θέση της χώρας και τον πλούτο της

Το γεγονός πως το Ισραήλ επέλεξε να πραγματοποιήσει αεροπορική επιδρομή σε στόχους στη Λαττάκεια της Συρίας το βράδυ της 17ης Σεπτέμβρη, ελάχιστες ώρες μετά την επίτευξη συμφωνίας - συμβιβασμού στο Σότσι για τη βορειοδυτική επαρχία Ιντλίμπ ανάμεσα στους Προέδρους Ρωσίας και Τουρκίας, δεν είναι τυχαίο. Αποκαλυπτική είναι και η πολύωρη καθυστέρηση αντιδράσεων από τη μεριά των ΗΠΑ και της ΕΕ, που έως τότε καμώνονταν πως ανησυχούσαν για τις παράπλευρες απώλειες μιας μαζικής επίθεσης του συριακού και ρωσικού στρατού κατά τζιχαντιστών στους αμάχους στο Ιντλίμπ. Ταυτόχρονα, ΗΠΑ, Βρετανία, Γαλλία, Γερμανία κ.ά. έχουν ήδη αναπτύξει δεκάδες πολεμικά πλοία, υποβρύχια και άλλες δυνάμεις στην ευρύτερη περιοχή της Ανατ. Μεσογείου.

Οπως είναι γνωστό, οι Αμερικανοί και Ευρωενωσιακοί ιμπεριαλιστές εξέφραζαν φόβους τις προηγούμενες μέρες για «πιθανές επιθέσεις με χημικά όπλα» από το συριακό στρατό στο Ιντλίμπ. Οταν τα σχέδια ΗΠΑ και ΕΕ για το στήσιμο προβοκάτσιας με χημικά όπλα σε βάρος αμάχων στο Ιντλίμπ (με τη βοήθεια των μισθοφόρων της οργάνωσης «Λευκά Κράνη») αποκαλύφθηκαν από το ρωσικό υπουργείο Αμυνας, οι αξιωματούχοι δυτικών ιμπεριαλιστικών χωρών άρχισαν «να ανησυχούν» για τα πιθανά πλήγματα σε βάρος αμάχων από μία ρωσο-συριακή επιχείρηση μαζικής κλίμακας για ανάκτηση της μοναδικής επαρχίας που παραμένει στα χέρια τζιχαντιστών και άλλων αντικαθεστωτικών. Οταν ανακοινώθηκε η συμφωνία Πούτιν - Ερντογάν στο Σότσι για την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη στο Ιντλίμπ, τα προσχήματα αυτά υποχώρησαν.

Και τότε συνέβη η επίθεση του Ισραήλ, που φαίνεται ότι λειτούργησε παράλληλα και σαν το «μακρύ χέρι» των ΗΠΑ στην περιοχή. Η επίθεση στη Λαττάκεια είχε αρκετό ρίσκο καθώς το λιμάνι της πόλης είναι βάση για πολεμικά πλοία της Ρωσίας, με την οποία η ισραηλινή κυβέρνηση διατηρεί καλές σχέσεις. Επίσης, στην περιοχή υπάρχει η ρωσική αεροπορική βάση Χμέιμιμ, που παίζει νευραλγικό ρόλο στη διεκπεραίωση σημαντικών στρατιωτικών επιχειρήσεων στη Συρία.

Η επιχείρηση τεσσάρων ισραηλινών «F-16» σε εργοστάσιο της συριακής στρατιωτικής βιομηχανίας που ...αιτιολογήθηκε με το ότι εκεί υπήρχαν «φονικά όπλα ακριβείας που επρόκειτο, εκ μέρους της (σ.σ. λιβανέζικης οργάνωσης) "Χεζμπολάχ", να μεταφερθούν στον Λίβανο», αρχικά προκάλεσε την ισοπέδωση της εγκατάστασης, το θάνατο δύο Σύρων στρατιωτικών και τον τραυματισμό άλλων 10. Ομως, δεν ήταν το μόνο αποτέλεσμα... Ο εκπρόσωπος του ρωσικού υπουργείου Αμυνας, Ιγκόρ Κονασένκοφ, είπε πως στη διάρκεια της επιχείρησης οι Ισραηλινοί πιλότοι χρησιμοποίησαν ως «ασπίδα - κάλυμμα» το (μεγαλύτερο σε μέγεθος) ρωσικό αναγνωριστικό «Il-20», που επέστρεφε στη βάση του. Αποτέλεσμα ήταν ένας από τους πυραύλους της συριακής αεράμυνας του ρωσικού συστήματος «S-200», να χτυπήσει και να καταρρίψει το ρωσικό αεροσκάφος προκαλώντας τη συντριβή του στη θάλασσα, περίπου 27 χλμ. δυτικά της πόλης Μπανίγιας. Οι Ισραηλινοί ισχυρίστηκαν ότι τα αεροσκάφη τους έφυγαν πριν από τη συντριβή του «Il-20». Γεγονός όμως είναι ότι το τέχνασμα των ισραηλινών μαχητικών είχε ως παράπλευρη απώλεια, με την κατάρριψη του αεροσκάφους, να σκοτωθούν 15 Ρώσοι στρατιωτικοί, προκαλώντας οργή στον Ρώσο υπουργό Αμυνας, Σεργκέι Σόιγκου, ο οποίος επικοινώνησε άμεσα με τον Ισραηλινό ομόλογό του, Αβιγκντορ Λίμπερμαν, απαιτώντας να μάθει γιατί ο ρωσικός στρατός ενημερώθηκε για την επιχείρηση των ισραηλινών δυνάμεων στην περιοχή ένα λεπτό πριν από την επίθεση! Ο Σόιγκου θεώρησε, χωρίς περιστροφές, το Ισραήλ «πλήρως υπεύθυνο» για την κατάρριψη και απείλησε με «πιθανά αντίποινα».

Ο Ρώσος Πρόεδρος, Βλαντιμίρ Πούτιν, στη συνέχεια μίλησε για «αλυσίδα τραγικών και τυχαίων περιστατικών». Προειδοποίησε εντούτοις πως θα ληφθούν μέτρα θωράκισης της ρωσικής στρατιωτικής παρουσίας στη Συρία, τονίζοντας πως πρόκειται «για βήματα που όλοι θα προσέξουν»...

Σε πρώτη φάση, οι Ρώσοι εξέδωσαν την Τετάρτη 15 Notam και 7 Navtex με ημερομηνία ισχύος έως τις 26/9. Με αυτές τις εντολές «δεσμεύονται» εκτενείς θαλάσσιες περιοχές και εναέριος χώρος σε ύψος έως και τα 19.000 πόδια, επιδιώκοντας έστω και πρόσκαιρα να περιορίσουν τις κινήσεις της Πολεμικής Αεροπορίας και του Πολεμικού Ναυτικού του Ισραήλ και όχι μόνο. Στη συνέχεια ανακοινώθηκε πως θα εγκατασταθεί ρωσικό «νέο σύστημα ασφαλείας» στο Ιντλίμπ, προτού καν δημιουργηθεί η σχεδιαζόμενη «αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη».

Επίσης, την Πέμπτη, στη Μόσχα μετέβη υψηλόβαθμη αποστολή της ισραηλινής Πολεμικής Αεροπορίας και των μυστικών υπηρεσιών του στρατού, με επικεφαλής τον στρατηγό Αμικάμ Νόρκιν, σε μία προσπάθεια να κατευνάσει τις έντονες ρωσικές αντιδράσεις μετά τη συντριβή του αναγνωριστικού αεροσκάφους «Il-20». Την ίδια ώρα, ο Ισραηλινός υπουργός Αμυνας, Αβιγκντορ Λίμπερμαν, δήλωσε ότι δεν θα σταματήσει τις επιθέσεις στη Συρία, επικαλούμενος τάχα το «δικαίωμα προστασίας της ασφάλειας των Ισραηλινών πολιτών». Πρόσθεσε ωστόσο πως η ισραηλινή πλευρά θα κάνει περισσότερα για να αποφευχθούν συγκρούσεις με τις ρωσικές δυνάμεις. Ενώ ο Ισραηλινός πρωθυπουργός, Μπέντζαμιν Νετανιάχου, σήκωσε τους τόνους των απειλών κατά της «Χεζμπολάχ».

Την επίθεση του Ισραήλ καταδίκασε η συριακή κυβέρνηση, ο δε εκπρόσωπός της στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ, Μπασάρ Αλ Τζαφάρι, ζήτησε από το Συμβούλιο να αναλάβει τις ευθύνες του και «να πάρει άμεσα μέτρα για να υποστεί κυρώσεις το Ισραήλ για την τρομοκρατία και τα εγκλήματα που διαπράττει παραβιάζοντας κατάφωρα τη Χάρτα του ΟΗΕ και το διεθνές δίκαιο».

Οι εξελίξεις αυτές φανερώνουν διάθεση για μεγαλύτερη κλιμάκωση των στρατιωτικών επιχειρήσεων, ενώ συνεχίζονται και τα παζάρια στη διπλωματική σκακιέρα. Την επόμενη βδομάδα στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Ν. Υόρκη οι διαβουλεύσεις Δυτικών, Ρώσων και άλλων αξιωματούχων αναμένεται να ενταθούν καθώς προετοιμάζεται σιγά σιγά (παράλληλα με τις εξελίξεις στα πεδία ένοπλων συγκρούσεων) το έδαφος για τη λεγόμενη «εξεύρεση πολιτικής λύσης» μέσω της συγκρότησης μίας συριακής συνταγματικής επιτροπής, στην οποία θα εκπροσωπούνται ισοδύναμα κυβέρνηση, αντιπολίτευση και ένοπλες οργανώσεις. Το σκηνικό παραμένει ρευστό, στο έδαφος της ιμπεριαλιστικής αντιπαράθεσης που κλιμακώνεται.

Η συμφωνία - συμβιβασμός αφήνει πολλά περιθώρια ερμηνειών από την κάθε πλευρά και άρα κάθε ενδεχόμενο είναι πιθανό, πολύ περισσότερο που η δράση και άλλων δυνάμεων στην ευρύτερη περιοχή είναι δεδομένη, για παράδειγμα ο συντονισμός Αμερικανών σε μεγάλο τμήμα της Βόρειας Συρίας με κουρδικές δυνάμεις. Ας δούμε τι προβλέπει ο συμβιβασμός στον οποίο κατέληξαν στο Σότσι Πούτιν και Ερντογάν:

• Δημιουργία αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης με διατήρηση και ενίσχυση των 15 τουρκικών παρατηρητηρίων στη ζώνη αποκλιμάκωσης συγκρούσεων στο Ιντλίμπ.
• Να αναλάβει η Ρωσία όλα τα «απαραίτητα μέτρα», προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι οι στρατιωτικές επιχειρήσεις στο Ιντλίμπ «θα αποφευχθούν», ώστε να διατηρηθεί το υπάρχον στάτους κβο (καθεστώς).
• Θα δημιουργηθεί αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη σε βάθος 15 - 20 χλμ.
• Οι ακριβείς γραμμές (όρια) της ζώνης θα καθοριστούν με περαιτέρω διαβουλεύσεις.
• Ολες οι «ριζοσπαστικές τρομοκρατικές ομάδες» θα απομακρυνθούν από την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη έως τις 15 Οκτώβρη.
• Ολα τα άρματα μάχης, εκτοξευτήρες ρουκετών και όλμων, βαρύ πυροβολικό κ.ά. που ανήκουν σε ένοπλες ομάδες δηλώνεται ότι θα αποσυρθούν από την αποστρατιωτικοποιημένη ζώνη έως τις 10 Οκτώβρη.
• Ο τουρκικός στρατός και η ρωσική στρατιωτική αστυνομία θα κάνουν «συντονισμένες περιπολίες» και θα ελέγχουν με μη επανδρωμένα αεροσκάφη την περιοχή κατά μήκος.
• Θα αποκατασταθεί έως το τέλος του 2018 η κυκλοφορία στους οδικούς άξονες Μ4 (Χαλέπι - Λαττάκεια) και Μ5 (Χαλέπι - Χάμα).
• Θα ληφθούν αποτελεσματικά μέτρα για την εξασφάλιση βιώσιμης εκεχειρίας και θα ενισχυθεί το Συντονιστικό Κέντρο Ιράν, Ρωσίας, Τουρκίας.
• Τέλος, οι δύο πλευρές επιβεβαιώνουν την αποφασιστικότητά τους για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στη Συρία σε όλες τις μορφές και εκφάνσεις.

Οι δυσκολίες εφαρμογής αυτής της συμφωνίας είναι προφανείς. Πρώτα από όλα είναι αβέβαιο μέχρι ποιο βαθμό μπορεί η Τουρκία να πετύχει τον αφοπλισμό και την αποχώρηση (άγνωστο πού...) ενός κυκεώνα ένοπλων οργανώσεων, μεταξύ των οποίων είναι οι τζιχαντιστές της «αλ Κάιντα» και του «Ισλαμικού Κράτους», και ας τις εξέθρεψε στο παρελθόν μαζί με τις ΗΠΑ, την ΕΕ, τις πετρελαιομοναρχίες του Κόλπου, το Ισραήλ. «Στενά» είναι επίσης τα χρονικά περιθώρια που τίθενται καθώς ουσιαστικά δρομολογούνται η απόσυρση και η θέσπιση της αποστρατιωτικοποιημένης ζώνης περίπου σε ένα μήνα και η αποκατάσταση νευραλγικών οδικών αρτηριών (που χρειάζεται η συριακή κυβέρνηση, ώστε να επιτύχει την αποκατάσταση της εξουσίας της στην περιοχή) σε ένα τρίμηνο.