ΝΕΑ ΥΟΡΚΗ

(Του ανταποκριτή μας, Χρ. ΝΙΚΟΛΟΠΟΥΛΟΥ). -

Η τραγική κατάσταση των Αμερικανών άστεγων ολοένα χειροτερεύει. Ομως, τόσο οι ομοσπονδιακές, όσο και οι τοπικές αρχές - με ελάχιστες εξαιρέσεις - εξακολουθούν να αδιαφορούν. Παράδειγμα: Μέσα στα τελευταία δύο χρόνια, στον Αγιο Φραγκίσκο της Καλιφόρνιας, όπου οι άστεγοι υπολογίζονται σε 12.000 ως 17.000, κατεδαφίστηκαν 4.000 μονάδες δημόσιας στέγης. Μέσα στο ίδιο διάστημα, 1.700 ένοικοι έχασαν τα επιδόματα αναπηρίας τους, ενώ ταυτόχρονα τα νοίκια σημείωσαν κατακόρυφη άνοδο. Ετσι, κάθε βράδυ, χιλιάδες άστεγοι βρίσκονται στους δρόμους του Αγίου Φραγκίσκου. Το ποσοστό αυτό είναι πολύ μεγαλύτερο από το μέγεθος αυτής της πόλης, που σε πληθυσμό είναι η δέκατη τρίτη κατά σειρά αμερικανική πόλη. Μόνο η Νέα Υόρκη και το Λος Αντζελες έχουν μεγαλύτερα ποσοστά αστέγων, κατά το Συνασπισμό Αστέγων της ίδιας πόλης.

Ανάλογα προβλήματα υπάρχουν σε όλη τη χώρα, δεδομένου ότι το 14% των Αμερικανών ζουν κάτω από το επίπεδο φτώχειας, που είναι 16.700 δολάρια ετήσιο εισόδημα για μία τετραμελή οικογένεια.

Ειδικότερα, η ομογενής Μαρία Φοσκαρίνη, ιδρύτρια και διευθύντρια του Εθνικού Νομικού Κέντρου Για τους Αστεγους Και τη Φτώχεια, ενός μη κερδοσκοπικού οργανισμού, σε άρθρο της στην εφημερίδα "Christian Science Monitor" (26/7/97) επισήμαινε ότι: "Η έλλειψη στέγης συνεχίζει να αυξάνεται. Σήμερα, οποιαδήποτε νύχτα, πάνω από 700.000 άνδρες, γυναίκες και παιδιά είναι άστεγοι. Στην πορεία ενός χρόνου, 2.000.000 έως 3.000.000 Αμερικανοί είναι άστεγοι. Το 27% είναι παιδιά".

Στη Ν. Υόρκη, ο Συνασπισμός για τους Αστεγους υπολογίζει ότι 10.000 άστεγοι υπάρχουν στους δρόμους της πόλης, προσθέτει, όμως, πως ο δήμος έχει δηλώσει ότι δεν μπορεί να επιβεβαιώσει οποιονδήποτε αριθμό, γιατί είναι αδύνατο να κάμει σχετική απογραφή. Και είναι σωστό αυτό. Πάμπολλοι άστεγοι, φοβούμενοι να επισημανθούν, καταφεύγουν σε διάφορους κρυψώνες: Στα πάρκα, σε σκοτεινούς χώρους του υπόγειου σιδηροδρόμου και αλλού.

Πάντως, ένα είναι γνωστό: Ο ρεπουμπλικανός δήμαρχος της Ν. Υόρκης, Ρούντολφ Τζιουλιάνι, έχει διαγράψει από τους καταλόγους επιδόματος απορίας 400.000 άτομα, ισχυριζόμενος ότι έχουν βρει δουλιά ή, εν πάση περιπτώσει, δε χρειάζονται το επίδομα αυτό.

Τον διαψεύδει, όμως, η άτεγκτη πραγματικότητα. Οπως παρατηρούσε σε επιστολή της στην ακροδεξιά εφημερίδα "ΝΙΟΥ ΓΙΟΡΚ ΠΟΣΤ" η αναγνώστρια Geneviene Cristy από το Μπρούκλιν: "Μπορεί αυτό να αληθεύει ίσως για μερικούς, αλλά αυτό που βλέπω εγώ στους δρόμους δίνει μία πολύ διαφορετική εικόνα: Περισσότεροι άστεγοι, μακρότερες ουρές στις κουζίνες παροχής δωρεάν σούπας, πολλά άτομα, με την κούπα στο χέρι, στους υπόγειους σιδηροδρόμους". Κάτι παρόμοιο γίνεται και στο Σικάγο. Σε συγκέντρωση του Συνασπισμού για τους Αστεγους, που έγινε στην πόλη αυτή, ο διευθυντής του, Τζον Ντόναχιου, τόνισε: "Παρά τα όσα λέγονται για μία ζωντανή και ακμάζουσα οικονομία, υποβάλλονται ακόμα 222 αιτήσεις για κάθε δουλιά που ανοίγει στην πολιτεία του Ιλινόις. Πάνω από τους μισούς άστεγους του Σικάγου έχουν δουλιά, αλλά δεν κερδίζουν αρκετά για να πληρώσουν για ένα διαμέρισμα".

Στο σημείο αυτό, πρέπει να αναφέρουμε ότι στα εκατομμύρια των άτυχων αυτών ανθρώπων συγκαταλέγονται, σε εθνική κλίμακα, και 250.000 απόμαχοι, που είχαν πάρει μέρος στον Α και Β Παγκόσμιο Πόλεμο, στους πολέμους στην Κορέα και στο Βιετνάμ και στην επιδρομή το 1991 κατά του Ιράκ. Πολλοί έδωσαν την ίδια τη ζωή τους και άλλοι που επέζησαν κοιμούνται τώρα στους δρόμους και στα υπόγεια ή στοιβάζονται σε κάποια πανάθλια δημόσια καταλύματα.

Το χειμώνα, η κατάσταση των αστέγων γίνεται δραματικότερη. Εκατοντάδες απ' αυτούς πεθαίνουν από το ψύχος κάθε χρόνο την περίοδο αυτή, όπως έχει κάνει γνωστό το υπουργείο Οικισμού και Αστικής Ανάπτυξης. Το ίδιο υπουργείο ανακοίνωσε, επίσης, ότι έχει καθιερώσει μία τηλεφωνική γραμμή, που μπορούν να χρησιμοποιούν δωρεάν όσοι άστεγοι παραμένουν απροστάτευτοι στους δρόμους, για να ζητήσουν κατάλυμα.

Η Μαρία Φοσκαρίνη, που αναφέραμε πιο πάνω, χαιρέτισε τη χειρονομία αυτή του υπουργείου, αλλά, όπως και άλλοι παράγοντες που εργάζονται για την αντιμετώπιση του επείγοντος αυτού προβλήματος, υπογράμμισε ότι θεωρεί πιο σημαντικό να λυθούν τα οικονομικά προβλήματα, που οδηγούν ανθρώπους στους δρόμους.

Ο ερχόμενος χειμώνας αναμένεται να είναι, όπως προανήγγειλε η Εθνική Μετεωρολογική Υπηρεσία, ο ψυχρότερος μέσα στα τελευταία τρία χρόνια, οπότε και οι κίνδυνοι των αστέγων θα είναι μεγαλύτεροι.

Το πρόβλημα, όμως, δεν περιορίζεται μόνο εδώ. Οι απροστάτευτοι άστεγοι, πολύ συχνά, πέφτουν θύματα ανάλγητων κακοποιών ή παραφρόνων στοιχείων. Θα δώσουμε εδώ ένα τέτοιο περιστατικό, που δείχνει με τον πιο φοβερό τρόπο τι γίνεται.

Στις 10/11, η Αστυνομία του Αγίου Φραγκίσκου συνέλαβε ένα νέο 21 ετών, ονόματι Τζόσουα Ρούντιγκερ, που κατέκοψε το λαιμό ενός αστέγου, ο οποίος κοιμόταν σε ένα δρομάκι της κινεζικής περιοχής αυτής της πόλης. Το θύμα επέζησε και υπέδειξε στους αστυνομικούς τον δράστη. Αυτός ανενόχλητος είπε στους αστυνομικούς ότι είναι ένας βρικόλακας ηλικίας 2.000 ετών, που ζει ρουφώντας το αίμα των θυμάτων του! Εξακριβώθηκε ότι ο ίδιος είχε κατασφαγιάσει το λαιμό τουλάχιστον άλλων τριών αστέγων. Ανάμεσά τους ήταν μια γυναίκα, που βρέθηκε νεκρή στην ίδια περιοχή στις 29/10 με άγρια μαχαιρωμένο το λαιμό.

Τα φρικιαστικά αυτά συμβάντα έχουν κατατρομάξει το μεγάλο πλήθος των αστέγων στην πόλη αυτή.

Ας σημειωθεί ότι ο δήμαρχός της είχε διακηρύξει τον περασμένο μήνα ότι θα απάλλασσε τους δημόσιους χώρους από τους άστεγους. Τέτοια εχθρική στάση κρατούν και οι δήμαρχοι άλλων πόλεων. Εκπρόσωποι του Συνασπισμού Αστέγων στον Αγιο Φραγκίσκο απάντησαν ότι ο δήμος αυτής της πόλης πρέπει, επιτέλους, να κατανοήσει πως οι άστεγοι χρειάζονται υγειονομική περίθαλψη, δουλιά και στέγαση, όχι πέταγμα από τους δρόμους και φυλακίσεις.

Η παραμέληση αυτή έχει και άλλες φοβερές συνέπειες. Τα ξημερώματα της 6/12/97, στο Μπρούκλιν, ένα φορτηγό αυτοκίνητο του δήμου, καθώς καθάριζε με το δίκρανό του έναν ανοιχτό χώρο, όπου ρίχνονταν, παράνομα, απορρίμματα, συνέθλιψε έναν άστεγο. Ηταν ο Τεντ Λοβάσκα, 47 ετών, που κοιμόταν μέσα σε ένα μεγάλο χαρτονένιο κιβώτιο, μαζί με την Καταζίνα Λοβάσκα, 68 ετών. Αυτή, που είχε τραυματιστεί, πετάχτηκε από το κιβώτιο και άρχισε να κραυγάζει. Κάτοικοι της γειτονιάς αυτής είπαν ότι η Λοβάσκα ήταν η μητέρα του νεκρού.Στον ίδιο χώρο βρίσκονταν σκόρπια παλιά λάστιχα αυτοκινήτου, παλιόρουχα, άλλα σκουπίδια και δύο στρώματα κρεβατιού. Κατά τους γείτονες, οι δύο Λοβάσκας και ένας άλλος άνδρας, που πίστευαν ότι ήταν πατέρας του Τεντ, κοιμούνταν πάνω σ' αυτά τα στρώματα. Τους τρεις προηγούμενους μήνες, σκεπάζονταν με κουβέρτες, χαλιά και ένα μεγάλο πλαστικό, για να προστατεύονται από τον αέρα και τη βροχή. Ορισμένοι είπαν ότι η οικογένεια αυτή ζούσε προηγούμενα σε ένα κοντινό πάρκο, όταν αστυνομικοί τους είπαν να πάνε αλλού.

Και υπάρχει σωρεία παρόμοιων περιπτώσεων. Οπως έγραψαν (28/1/98) οι "Τάιμς της Νέας Υόρκης", ένας άνδρας, ο ΤζοΚράτσο, που είναι 51 ετών, επί 35 χρόνια κοιμάται πότε στους δρόμους του Μανχάταν - της κεντρικής περιοχής της Ν. Υόρκης - πότε σε εγκαταλειμμένες κατασκότεινες σιδηρογραμμές του υπόγειου τρένου και πότε στις εισόδους κτιρίων.

Ορισμένοι υποστηρίζουν πως οι άστεγοι προέρχονται αποκλειστικά από το κοινωνικό υπόστρωμα της χώρας. Είναι γεγονός, βέβαια, ότι στη μεγάλη πλειονότητά τους είναι οι ταπεινοί και καταφρονημένοι. Δεν είναι, όμως, λίγες οι περιπτώσεις ανθρώπων από άλλες τάξεις. Ας δώσουμε εδώ ένα πειστικό παράδειγμα.

Ο Τζενς Νάιγκαρντ, σήμερα 66 ετών, που σπούδασε μουσική στη Σχολή Τζούλιαρντ της Ν. Υόρκης, ήθελε να γίνει διευθυντής ορχήστρας, αλλά δεν μπορούσε να βρει δουλιά. "Κανένας δε με ήθελε", δήλωσε στους "Νιου Γιορκ Τάιμς" (4/3). Το 1959 υπέστη ένα διανοητικό κλονισμό και πέρασε αρκετούς μήνες σε ένα "κρατικό ίδρυμα". Ξαναγυρίζοντας στη Νέα Υόρκη, βρέθηκε κυριολεκτικά άστεγος, περνώντας τις νύχτες του στο παγκάκι ενός μικρού πάρκου, απέναντι από τη σχολή Τζούλιαρντ, ονειρευόμενος τον Μότσαρτ, όπως αφηγήθηκε στη συνέντευξή του.

Στη συνέχεια, για ένα διάστημα έζησε στο Διεθνή Οίκο, όπου στεγάζονται σπουδαστές, διευθύνοντας τις μουσικές δραστηριότητες αυτού του ιδρύματος, έναντι της παροχής ενός δωματίου για να διαμένει. Ακριβώς τότε, γνώρισε τον Δημήτρη Μητρόπουλο, διευθυντή της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Ν. Υόρκης. "Μου είπε ότι μια μέρα θα γίνω διευθυντής ορχήστρας, και του είμαι ευγνώμων από τότε", είπε βαθιά συγκινημένος ο Νάιγκαρντ.

Το 1979, ίδρυσε την ορχήστρα Τζούπιτερ Σύμφονι, εμπνεόμενος από την ομώνυμη σύνθεση του Μότσαρτ, τον οποίο ονειρευόταν στα ταραγμένα νιάτα του, ξαπλωμένος στο παγκάκι του πάρκου απέναντι από τη Σχολή Τζούλιαρντ.

Η ορχήστρα αυτή έχει δεχτεί εγκωμιαστικά σχόλια από πολλά έγκυρα έντυπα, για την εξαίρετη ποιότητά της. Ο ίδιος ο Νάιγκαρντ, που είναι δανέζικης καταγωγής, γεννημένος στις ΗΠΑ, πιστεύει πως η μουσική πρέπει ν' αποτελεί "ένα κοινωνικό όργανο".

Και τηρεί στο ακέραιο αυτή την ιδέα του, παρέχοντας τουλάχιστον το ένα τρίτο από τις εισπράξεις των συναυλιών της ορχήστρας του στους τυφλούς, στους φτωχούς και στους άστεγους. Μπράβο του!