"Ας μου βρουν τοποθεσία, και εγώ θα υπογράψω την απόφαση για το εργοστάσιο καύσης στην Ανατολική Αττική"!

Η δήλωση αυτή ανήκει στον υπουργό ΠΕΧΩΔΕ, Κ. Λαλιώτη,και έγινε λίγες μέρες πριν την πρόταση του εισηγητή του Ε Τμήματος του Συμβουλίου της Επικρατείας (ΣτΕ) να γίνουν δεκτές οι προσφυγές των Δήμων Αυλώνα,Κερατέας και της Κοινότητας Γραμματικού κατά της απόφασης του υπουργού να κατασκευαστεί εγκατάσταση απορριμμάτων σε μία από αυτές τις περιοχές.

Αμέσως μετά την πρόταση του εισηγητή του ΣτΕ, πολλοί έσπευσαν να χρεώσουν το αδιέξοδο στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων στο Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο, ενώ πολλά δημοσιεύματα παρουσίασαν τη μέθοδο της καύσης ως "τη μοναδική λύση που μπορεί να βγάλει την Αττική απ' το αδιέξοδο"...

Η αλήθεια, όμως, είναι ότι η υπόθεση οδηγείται σε αδιέξοδο χάρη στις... άοκνες προσπάθειες της πολιτικής ηγεσίας του ΥΠΕΧΩΔΕ, που τα τελευταία χρόνια δεν έκανε τίποτε, άλλο παρά να ανατρέπει το σχεδιασμό του ΕΣΔΚΝΑ, έστω κι αν στα λόγια ο Κ. Λαλιώτης τον ενστερνίζεται πλήρως. Πώς αλλιώς μπορεί να εξηγηθεί η παρελκυστική τακτική του ΥΠΕΧΩΔΕ με τις διαδοχικές μελέτες και αντιμελέτες, οι οποίες συγκρούονταν, όχι μόνο με τα επιστημονικά δεδομένα, αλλά και με κάθε έννοια προστασίας του περιβάλλοντος (προβλέπουν χωροθετήσεις Ολοκληρωμένων Εγκαταστάσεων Διαχείρισης Απορριμμάτων σε εθνικούς δρυμούς και αρχαιολογικούς χώρους) και που προκάλεσαν τις αντιδράσεις των κατοίκων της Ανατολικής Αττικής; Πώς αλλιώς να εξηγηθεί η ανυπαρξία ενιαίου πανελλαδικού σχεδιασμού για τη διαχείριση των απορριμμάτων, που καταλόγισε στο ΥΠΕΧΩΔΕ ο εισηγητής του Ε Τμήματος του ΣτΕ;

Από εκεί και ύστερα, η πορεία ήταν προδιαγεγραμμένη: Ολα οδηγούν στην επικίνδυνη για τη δημόσια υγεία και το περιβάλλον μέθοδο της καύσης. Υπήρχαν, άλλωστε, και υπάρχουν αρκετά μεγάλα συμφέροντα, που προσδοκούν να αποκομίσουν τεράστια κέρδη από την κατασκευή και λειτουργία της μεθόδου αυτής.Είναι τα μονοπώλια της Ευρωπαϊκής Ενωσης, που θέλουν να πλασάρουν και στη χώρα μας την τεχνολογία αυτή, αν και στις ίδιες αυτές χώρες παραγωγής η μέθοδος φθίνει. Είναι διάφορες ελληνικές τεχνικές εταιρίες, που με το ενδεχόμενο προώθησης της καύσης "μυρίστηκαν ψητό", μη υπολογίζοντας, φυσικά, το κόστος στη δημόσια υγεία. Είναι και διάφοροι άλλοι ιδιώτες, οι οποίοι πιστεύουν ότι τα σκουπίδια - και, άρα, η λειτουργία μιας μονάδας καύσης - είναι κερδοφόρα υπόθεση.

Εδώ και καιρό μάλιστα, λίγα χιλιόμετρα από την Αττική άρχισε να "μυρίζει" καύση... Η Νομαρχία Βοιωτίας ανέθεσε πριν λίγους μήνες μελέτη με θέμα: "Επιλογή κατάλληλης μεθόδου διαχείρισης και διάθεσης απορριμμάτων", την οποία χρηματοδοτεί μάλιστα το ΥΠΕΧΩΔΕ με το ποσό των 10 εκατομμυρίων δρχ. Και είναι γνωστή η θέση του νομάρχη Βοιωτίας Γ. Σταμούλη,ο οποίος δηλώνει ένθερμος υποστηρικτής της καύσης.

Το σίγουρο, πάντως, είναι ότι αν γίνει εργοστάσιο καύσης στη Βοιωτία σίγουρα δε θα είναι μόνο για τα σκουπίδια του νομού. Κι αυτό γιατί, ως γνωστόν, οι επιστήμονες λένε ότι για να λειτουργήσει μια μονάδα καύσης, φυσιολογικά, θα πρέπει να δέχεται κατά μέσο όρο 400 - 500 τόνους απορριμμάτων ημερησίως. Ομως, η Βοιωτία παράγει καθημερινά μόνο 140 τόνους. Τη διαφορά αυτή, λοιπόν, μπορεί να καλύψει, ας πούμε, η Ανατολική Αττική. Η περιοχή αυτή παρουσιάζει περίσσευμα, το οποίο σήμερα πετάγεται στις ανεξέλεγκτες χωματερές, με ευθύνη του ΥΠΕΧΩΔΕ, που απέρριψε τελικά όσα προβλέπει το πρόγραμμα του ΕΣΔΚΝΑ για την κατασκευή δύο εργοστασίων μηχανικής ανακύκλωσης και δύο χώρων υγειονομικής ταφής στην Ανατολική Αττική...

Επικίνδυνη για το περιβάλλον και τη δημόσια υγεία χαρακτηρίζουν οι ειδικοί την καύση των απορριμμάτων. Κύρια αιτία είναι η παραγωγή διοξινών, ουσίες που η τοξικότητά τους μπορεί να συγκριθεί μόνο με αυτή του πλουτωνίου!

Τα επιστημονικά στοιχεία για τις επιπτώσεις των διοξινών στους οργανισμούς είναι συγκλονιστικά. Ενα δισεκατομμυριοστό του γραμμαρίου είναι η ακριβής δόση που μπορεί να σκοτώσει ένα πειραματόζωο, ενώ λίγα τρισεκατομμυριοστά του γραμμαρίου είναι αρκετά για να προκαλέσουν καρκίνο στο αναπαραγωγικό και ανοσοποιητικό σύστημα του ανθρώπου. Στις παραπάνω επιπτώσεις έρχονται να προστεθούν παραμορφώσεις εμβρύων, αποβολές, παθήσεις του συκωτιού, των νεφρών και διαταραχές του νευρικού συστήματος.

Οι μετρήσεις έχουν δείξει ότι ένα εργοστάσιο καύσης απορριμμάτων με δυναμικότητα 80.000 τόνων το χρόνο παράγει ετησίως κατά μέσο όρο 14,7 γραμμάρια διοξινών!

Οι διοξίνες είναι οι τοξικότερες χημικές ενώσεις που έχουν ελεγχθεί σε πειραματόζωα και η τοξικότητά της συγκρίνεται μόνο με αυτήν του πλουτωνίου. Ανήκουν στην κατηγορία των χημικών ενώσεων που δεν μπορεί να αποβάλει ο οργανισμός και επομένως συσσωρεύονται αθροιστικά σε αυτόν. Οι κύριες πηγές διοξινών στο περιβάλλον είναι η καύση των απορριμμάτων ή των τοξικών αποβλήτων και η ταφή της παραγόμενης τέφρας. Οι διοξίνες σχηματίζονται όταν οργανικές ενώσεις (και τα σκουπίδια στη χώρα μας περιέχουν πολύ μεγάλες ποσότητες οργανικών στοιχείων, πολύ μεγαλύτερες από τις βόρειες χώρες λόγω διατροφής) αντιδρούν με χλώριο.

Τις δύο τελευταίες δεκαετίες συνολικά έξι εργοστάσια έκλεισαν λόγω αυξημένης εκπομπής διοξινών, ενώ υπήρξαν και σημαντικές οικολογικές καταστροφές, εξαιτίας της λειτουργίας εργοστασίων καύσης.

Συγκεκριμένα:

1980 - Νέα Υόρκη.Εκλεισε μονάδα καύσης λόγω εκπομπών διοξίνης και βαρέων μετάλλων.

1982 - Δανία.Διαρροή 2.800 λίτρων τοξικών διαλυτών από μονάδα καύσης. 1985 - Σκοτία.Εργοστάσιο κλείνει μετά από κατηγορίες για ρύπανση από διοξίνες.

1986 - Βρυξέλλες.Αγελάδες δίπλα σε εργοστάσιο καύσης βρέθηκαν να παράγουν γάλα με υψηλή συγκέντρωση διοξινών. Η Ολλανδία απαγόρευσε προσωρινά τις εισαγωγές γάλακτος από το Βέλγιο.

1987 - Μασαχουσέτη.Εκλεισε εργοστάσιο για 5 μήνες λόγω εκπομπής διοξίνης.

1978 - '88: Ο Ιρλανδός αγρότης Τζον Χάνραχαν δικαιώθηκε μετά από 10 χρόνια δικαστικών αγώνων για το θάνατο των ζώων του, που προήλθε από διοξίνες, οι οποίες εκπέμπονταν από το γειτονικό εργοστάσιο καύσης.

1986 - '88: Το σκάνδαλο του πλοίου "Κίαν Σι" είναι από τα πιο χαρακτηριστικά στην ιστορία του εμπορίου τοξικών. Το πλοίο αυτό ξεκίνησε από τις ΗΠΑ φορτωμένο με 13.500 τόνους τοξικής τέφρας από το εργοστάσιο καύσης απορριμμάτων της Φιλαδέλφειας. Το τοξικό φορτίο θάφτηκε αρχικά στην Αϊτή. Μετά από την αποκάλυψη του σκανδάλου, όμως, το μεγαλύτερο μέρος των αποβλήτων αυτών ξαναφορτώθηκε στο πλοίο και αφού διέσχισε τον Ατλαντικό, τη Μεσόγειο και τον Ινδικό σε μια προσπάθεια να βρεθεί χώρα για να δεχτεί τα απόβλητα, απορρίφθηκαν τελικά παράνομα στον Ινδικό Ωκεανό.

1989 - Ρότερνταμ.Τον Ιούλη του 1989 η ολλανδική κυβέρνηση κυκλοφόρησε μια έκθεση όπου ανέφερε ότι τα επίπεδα διοξινών και φουρανίων στο γάλα και το κρέας των αγελάδων κοντά στο εργοστάσιο καύσης σκουπιδιών "AVR" ήταν τρεις φορές πάνω από τα επίπεδα άλλων περιοχών. Η κυβέρνηση απαγόρευσε την πώληση γάλακτος και κρέατος από φάρμες της περιοχής. Το γάλα από τις φάρμες αυτές συγκεντρώνεται και καίγεται στο εργοστάσιο ως τοξικό απόβλητο. Η Ιταλία απαγορεύει προσωρινά τις εισαγωγές ολλανδικού γάλακτος.

1989 - Ιταλία.Η ιταλική εταιρία "Ντε Μπαρτολομέις" προσπάθησε να εξαγάγει για ταφή 1.000 τόνους νοσοκομειακών απορριμμάτων στην Πολωνία παρ' όλο που κατά τα λεγόμενά της διαθέτει τους "καλύτερους" καυστήρες στον κόσμο. Η εταιρία αυτή είχε προκριθεί για την κατασκευή εργοστασίου στο Σχηματάρι!

1990 - Ντιτρόιτ.Προσωρινό κλείσιμο εργοστασίου λόγω εκπομπών υδραργύρου.

1991 - Σικάγο.Εκρηξη αποβλήτων στον καυστήρα εργοστασίου καύσης και έκλυση μεγάλων ποσοτήτων τοξικών αερίων στην ατμόσφαιρα. Σύμφωνα με την υπηρεσία Περιβάλλοντος των ΗΠΑ επρόκειτο για το "ασφαλέστερο" εργοστάσιο καύσης στις ΗΠΑ!

1991 - Ιρλανδία.Η πολυεθνική χημική βιομηχανία "Ντου Πον" ανακοινώνει τη ματαίωση του προγραμματιζόμενου εργοστασίου καύσης αποβλήτων στην περιοχή Ντέρι, μετά από αντιδράσεις κατοίκων και οικολογικών οργανώσεων.

1992 - Γαλλία.Το Δημοτικό Συμβούλιο της πόλης Θίονβιλ απέρριψε - παρά την αντίθετη άποψη του δημάρχου - την πρόταση για δημιουργία εργοστασίου καύσης τοξικών στην περιοχή, μετά από κινητοποιήσεις κατοίκων και οργανώσεων.

Το οικονομικό κόστος ενός εργοστασίου καύσης ισοδυναμεί με την κατασκευή έντεκα εργοστασίων μηχανικής ανακύκλωσης και έντεκα χώρων υγειονομικής ταφής των υπολειμμάτων τους! Η οικονομική διαφορά που υπάρχει μεταξύ μιας μονάδας καύσης και μιας "Ολοκληρωμένης Εγκατάστασης Διαχείρισης Απορριμμάτων" (ΟΕΔΑ), δηλαδή εργοστάσιο μηχανικής ανακύκλωσης και χώρος υγειονομικής ταφής, αγγίζει τα 195 δισ. δραχμές. Μια μονάδα καύσης κοστίζει 215 δισ. δραχμές, ενώ μία ΟΕΔΑ 20 δισ. δραχμές περίπου.

Το πρόγραμμα του ΕΣΔΚΝΑ που κάνει λόγο για κατασκευή τριών ΟΕΔΑ κοστολογείται σε 60 δισ. δραχμές (τιμές 1995), από τα οποία τα 35 δισ. δραχμές αναφέρονται στα 3 εργοστάσια μηχανικής ανακύκλωσης και τα 25 δισ. δραχμές στους 3 χώρους υγειονομικής ταφής των υπολειμμάτων τους.

Το αντίστοιχο όμως κόστος με τη μέθοδο της καύσης, προϋπολογίζεται αναλυτικά, ως εξής:

- Μονάδα αφαίρεσης του οργανικού κλάσματος και καύσης των υπολοίπων (περίπου 2.200 τόνοι): 180 δισ. δραχμές

- Μονάδα βιοσταθεροποίησης του διαχωριζόμενου οργανικού κλάσματος (1.300 τόνοι): 10 δισ. δραχμές.

- Χώρος Υγειονομικής Ταφής Απορριμμάτων για τη διάθεση των σκωρίων (αποκαϊδια) της μονάδας καύσης (550 τόνοι) και των υπολειμμάτων της μονάδας βιοσταθεροποίησης (150 τόνοι): 20 δισ. δραχμές.

- Εγκατάσταση επεξεργασίας των τοξικών αποβλήτων που παράγονται από τη μονάδα καύσης: 5 δισ. δραχμές.

Κείμενα: Κώστας ΠΑΣΑΚΥΡΙΑΚΟΣ

Το αδιέξοδο στο θέμα της διαχείρισης των απορριμμάτων στην Αττική ίσως οδηγήσει στην επικίνδυνη καύση

Οπως φαίνεται στον πίνακα, υπάρχει σημαντική μείωση της καύσης στις περισσότερες χώρες της Ευρώπης, μεταξύ της περιόδου 1985 - 1992.Σύμφωνα ακόμα με στοιχεία του ΕΣΔΚΝΑ, στις ΗΠΑ υπάρχει τάση μείωσης της καύσης από 15,7% που ήταν το 1990 σε 14,7% μέχρι το 2000.Παράλληλα, αύξηση παρουσιάζει η μηχανική ανακύκλωση - ανάκτηση, από 18,4% το 1990 σε 31,9% το 2000 και τέλος μείωση της ταφής άνευ επεξεργασίας, από 65,9% το 1990 σε 53,4% το 2000.