Copyright 2020 The Associated

Το Στεπανακέρτ, πρωτεύουσα του Ναγκόρνο Καραμπάχ, βομβαρδίζεται καθημερινά

Κλιμακώνονται καθημερινά οι ένοπλες συγκρούσεις μεταξύ Αζερμπαϊτζάν και Αρμενίας στον αποσχισθέντα θύλακα Ναγκόρνο Καραμπάχ, όπου ζουν κυρίως Αρμένιοι, με εκατοντάδες νεκρούς, ανάμεσά τους και πολλούς αμάχους. Πρωταγωνιστικό ρόλο στην αναζωπύρωση των εχθροπραξιών παίζει η Τουρκία, που σιγοντάρεται από ΗΠΑ και ΕΕ, η οποία - σε ανταγωνισμό με άλλες περιφερειακές δυνάμεις της περιοχής, Ρωσία και Ιράν - διεκδικεί αλλαγή του συσχετισμού δυνάμεων και ισχυρό μερίδιο στη «μοιρασιά» του Νότιου Καυκάσου, που τον διασχίζουν αγωγοί πετρελαίου και φυσικού αερίου.

Πρόκειται για τις πιο αιματηρές ένοπλες συγκρούσεις μετά τον πόλεμο της περιόδου 1992 - '94, που ξέσπασε μετά την ανατροπή του σοσιαλισμού στην ΕΣΣΔ, όπου για δεκαετίες Αζέροι και Αρμένιοι ζούσαν ειρηνικά.

Η Τουρκία στηρίζει ανοιχτά το Αζερμπαϊτζάν - και στρατιωτικά, όπως καταγγέλλουν οι Αρμένιοι - με τη Ρωσία, τη Γαλλία, το Ιράν και τη Συρία να αναφέρουν μεταφορά στο πεδίο της μάχης χιλιάδων μισθοφόρων και τρομοκρατών από τη Συρία και τη Λιβύη. Με τη στήριξη της Τουρκίας, που βλέπει την εμπλοκή της στη σύγκρουση ως ευκαιρία για τη θέση που της «αξίζει» στην «παγκόσμια τάξη», το Αζερμπαϊτζάν εντείνει την επιθετικότητά του διεκδικώντας τα «κατεχόμενα» από τους Αρμένιους εδάφη.

Από την πλευρά της, η Ρωσία, που συμπροεδρεύει με τη Γαλλία και τις ΗΠΑ στη διαπραγματευτική Ομάδα του Μινσκ του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ) για το Ναγκόρνο Καραμπάχ, κρατάει προσώρας πιο χαμηλούς τόνους και «ισορροπίες», καθώς διατηρεί σχέσεις και παζαρεύει τόσο με την Αρμενία όσο και με το Αζερμπαϊτζάν (πουλάει όπλα και στους δύο), ενώ παράλληλα ανησυχεί για τον αναβαθμισμένο ρόλο που διεκδικεί η Τουρκία στην παραδοσιακή «αυλή» της.

Παρά το γεγονός ότι η Ρωσία διατηρεί στρατιωτική βάση στην Αρμενία και αμφότερες συμμετέχουν στο αμυντικό σύμφωνο Οργανισμός Συνθήκης για τη Συλλογική Ασφάλεια (ΟΣΣΑ), η ρωσική κυβέρνηση έχει ξεκαθαρίσει πως δεσμεύεται από το αμυντικό Σύμφωνο να συνδράμει στρατιωτικά την Αρμενία μόνο σε περίπτωση που δεχτεί επίθεση στο έδαφός της, ενώ η μη αναγνωρισμένη αυτόνομη περιοχή του Ναγκόρνο Καραμπάχ δεν καλύπτεται από τους όρους του ΟΣΣΑ. Σύμφωνα με το Κρεμλίνο, αναφορές για εχθροπραξίες στην επικράτεια της Αρμενίας δεν έχουν επιβεβαιωθεί.

Την περασμένη βδομάδα, εντάθηκαν οι «ανησυχίες» για διεθνοποίηση της σύγκρουσης στο Ναγκόρνο Καραμπάχ με άμεση στρατιωτική εμπλοκή των περιφερειακών ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Παράλληλα, η Τουρκία και το Αζερμπαϊτζάν απορρίπτουν σταθερά τις ανακοινώσεις της Ομάδας του Μινσκ για άμεση εκεχειρία και επιστροφή στον διάλογο. Ως όρος μπαίνει η Αρμενία να ορίσει σαφές χρονοδιάγραμμα αποστρατιωτικοποίησης του Ναγκόρνο Καραμπάχ, το οποίο έχει αυτοανακηρυχθεί αυτόνομη περιοχή, την οποία η Αρμενία τυπικά δεν αναγνωρίζει, στην ουσία την συντηρεί οικονομικά και στρατιωτικά.

Από την πλευρά του, ο Αρμένιος πρωθυπουργός, Νικόλ Πασινιάν, δεν απέκλεισε η Αρμενία να αναγνωρίσει τη Δημοκρατία του Ναγκόρνο Καραμπάχ εάν καταλήξει στο συμπέρασμα ότι αυτό θα βοηθούσε στον τερματισμό της ένοπλης σύγκρουσης με το Αζερμπαϊτζάν.

Ο Πασινιάν τονίζει πως η Τουρκία ενισχύοντας το Αζερμπαϊτζάν επιδιώκει να ανακατέψει την τράπουλα και να αλλάξει το «status quo» στον Νότιο Καύκασο, και «αυτό πρέπει να το δούμε στο ευρύτερο πλαίσιο της τουρκικής πολιτικής στην περιοχή της Μεσογείου», όπως είπε σε συνέντευξή του στο γερμανικό περιοδικό «Der Spiegel».

Ενδεικτική είναι και η δήλωση του Αζέρου Προέδρου, Ιλχάμ Αλίεφ, μετά την επίσκεψη του Τούρκου ΥΠΕΞ, Μεβλούτ Τσαβούσογλου, στο Μπακού την περασμένη βδομάδα: «Η περιφερειακή πολιτική της Τουρκίας, η οποία στοχεύει αποκλειστικά στην ειρήνη, έχει ήδη αποτελέσματα στη Μέση Ανατολή και τον Καύκασο». Πρόσθεσε πως η στάση της Τουρκίας απέναντι στην «επιθετικότητα της Αρμενίας» αποδεικνύει το «κύρος της στην περιοχή και στον κόσμο». Ο Αζέρος Πρόεδρος επισήμανε άλλωστε πως η Τουρκία θα πρέπει να συμμετάσχει στα παζάρια της ειρηνευτικής διαδικασίας, αφού επιτευχθεί κατάπαυση του πυρός.

Μετά από πρόσκληση του Ρώσου Προέδρου, Βλαντιμίρ Πούτιν, οι ΥΠΕΞ Αρμενίας και Αζερμπαϊτζάν, Ζογκράμπ Μνατσακανιάν και Τζεϊχούν Μπαϊράμοφ αντίστοιχα, αναμενόταν να συναντηθούν την Παρασκευή στη Μόσχα με τον Ρώσο ΥΠΕΞ, Σεργκέι Λαβρόφ.

Στο μεταξύ, η γαλλική προεδρία ανακοίνωσε την Παρασκευή ότι Αζερμπαϊτζάν και αυτονομιστές του Ναγκόρνο Καραμπάχ που υποστηρίζονται από την Αρμενία, προσανατολίζονται προς μια «εκεχειρία» τις επόμενες μέρες, όπως μετέδωσε το Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων. «Προσανατολιζόμαστε προς μια εκεχειρία απόψε ή αύριο, αλλά είναι ακόμη εύθραυστη», ανακοινώθηκε από το Προεδρικό Μέγαρο έπειτα από τηλεφωνικές επικοινωνίες του Προέδρου, Εμανουέλ Μακρόν, με τον Αρμένιο πρωθυπουργό, Ν. Πασινιάν και με τον Αζέρο Πρόεδρο, Ιλχάμ Αλίεφ.

ΜΠΙΣΚΕΚ.--

Αιματηρές διαδηλώσεις και πολιτική αναταραχή ξέσπασαν την περασμένη βδομάδα στο Κιργιστάν. Υποστηρικτές κομμάτων της αντιπολίτευσης τα οποία δεν κατάφεραν να μπουν στη Βουλή εισέβαλαν την Τρίτη σε κυβερνητικά κτίρια, στη διάρκεια διαδηλώσεων που ξέσπασαν μετά τις βουλευτικές εκλογές της 4ης Οκτώβρη, με τους διαδηλωτές να τις χαρακτηρίζουν νόθες. Ενας άνθρωπος σκοτώθηκε και εκατοντάδες τραυματίστηκαν από τα βίαια επεισόδια.

Η Εκλογική Επιτροπή της χώρας ανακοίνωσε ότι ακυρώνει το αποτέλεσμα των βουλευτικών εκλογών και ο Κιργίζιος Πρόεδρος, Σορονμπάι Ζεενμπέκοφ, που τυπικά παραμένει στην εξουσία, δήλωσε έτοιμος για διαπραγματεύσεις με κόμματα της αντιπολίτευσης και για διενέργεια νέων εκλογών.

Σύμφωνα με αναφορές σε διεθνή ΜΜΕ, η κατάσταση παραμένει έκρυθμη στην πρωτεύουσα, όπου έχουν στηθεί πολιτοφυλακές και υπάρχουν αναφορές για επιθέσεις αγνώστων και λεηλασίες. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, χαρακτήρισε την κατάσταση «χάος» και επιβεβαίωσε ότι ο επικεφαλής των Υπηρεσιών Πληροφοριών (FSB) της Ρωσίας βρίσκεται σε επαφή με τον νέο επικεφαλής των Υπηρεσιών Ασφαλείας του Κιργιστάν.

Το Κιργιστάν έκλεισε τα σύνορα και αυστηροποίησε τους συνοριακούς ελέγχους, για να διασφαλίσει ότι άτομα όπως αξιωματούχοι και πρώην αξιωματούχοι δεν θα φύγουν από τη χώρα.

Την Παρασκευή ο Ζεενμπέκοφ κήρυξε κατάσταση έκτακτης ανάγκης στο Μπισκέκ και έδωσε εντολή στο στρατό να αναπτυχθεί στους δρόμους της πρωτεύουσας. Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης, που περιλαμβάνει απαγόρευση της κυκλοφορίας και αυστηρά μέτρα ασφαλείας, θα βρίσκεται σε ισχύ από το βράδυ της Παρασκευής μέχρι τις 21 Οκτώβρη. Νωρίτερα ο Πρόεδρος είχε δηλώσει έτοιμος να παραιτηθεί μόλις διοριζόταν ένα νέο υπουργικό συμβούλιο.

Στο μεταξύ, αντιπαράθεση υπάρχει και μεταξύ των κομμάτων της αντιπολίτευσης, με καθεμιά από τις αντίπαλες πολιτικές ομάδες να αξιώνει την εξουσία μετά την παραίτηση της κυβέρνησης, και το Κοινοβούλιο δεν κατόρθωσε να έχει απαρτία. Τρεις αντιπολιτευόμενες ομάδες πρότειναν τον δικό τους υποψήφιο για υπηρεσιακό πρωθυπουργό, ο οποίος θα επιβλέψει τη διεξαγωγή επαναληπτικών εκλογών τους ερχόμενους μήνες, μετέδωσε ο ειδησεογραφικός ιστότοπος της χώρας «Akipress».

Η Ρωσία εξέφρασε ανησυχία για τις εξελίξεις και την ελπίδα ότι το ζήτημα θα επιλυθεί ειρηνικά, ενώ σημειώνει πως πρόκειται για εσωτερική υπόθεση της χώρας.

Μιλώντας σε ρωσικά ΜΜΕ, ο πρόεδρος της Επιτροπής Εξωτερικών Υποθέσεων του Συμβουλίου Ρωσικής Ομοσπονδίας, Κοσταντίν Κοσατσόφ, ανέφερε ότι «δεν υπάρχουν λόγοι να ισχυριστούμε ότι η Δημοκρατία της Κεντρικής Ασίας θα μπορούσε να αποξενωθεί από τη Ρωσία εξαιτίας των διαδηλώσεων». Το Κιργιστάν «κατανοεί ότι η Ρωσία είναι σημαντικός εμπορικός και οικονομικός εταίρος και η συμμετοχή του στην Ευρασιατική Οικονομική Ενωση έχει πλεονεκτήματα που κανείς δεν θέλει να χαθούν», είπε και πρόσθεσε πως δεν βλέπει «απειλή για τις διμερείς σχέσεις, εάν κάποιος τρίτος δεν τις εμποδίσει. Ωστόσο, δυστυχώς, παρατηρούμε τέτοιες προσπάθειες τώρα».

Το Κιργιστάν, όπως δείχνουν και οι εξελίξεις σε μια σειρά από χώρες της πρώην ΕΣΣΔ (Ουκρανία, Αρμενία, Αζερμπαϊτζάν, Λευκορωσία), βρίσκεται εν μέσω σφοδρού ανταγωνισμού αστικών τάξεων και ιμπεριαλιστικών κέντρων, όπως η ΕΕ, το ΝΑΤΟ, οι ΗΠΑ και η Ρωσία, που επεμβαίνουν για τον έλεγχο φυσικών πόρων, δρόμων μεταφοράς τους, αγορών και γεωστρατηγικών σφαιρών επιρροής. Η Ρωσία ακόμα διατηρεί στρατιωτικές βάσεις, ενώ έως το 2014 βάση είχαν και οι ΗΠΑ, στο Μανάς, ωστόσο ο τότε Πρόεδρος της χώρας Αλμαζμπέκ Αταμπάγιεφ δεν ανανέωσε τη συμφωνία. Επίσης, η αστική τάξη της χώρας την έχει εντάξει στην Οργάνωση Συνεργασίας της Σαγκάης, όπου συμμετέχει και η Κίνα, καθώς επίσης στην Οργάνωση για την Οικονομική Συνεργασία (Economic Cooperation Organization - ECO) με την Τουρκία, το Ιράν, το Πακιστάν και άλλες χώρες της Κεντρικής Ασίας.

Ταυτόχρονα, όμως, και η Ιστορία αυτής της χώρας αποδεικνύει ότι ο λαός της και οι λαοί της περιοχής την περίοδο της σοσιαλιστικής οικοδόμησης, και παρά τις αδυναμίες που υπήρχαν, ζούσαν αδελφωμένοι και βελτίωναν το βιωτικό τους επίπεδο, με σεβασμό από το σοσιαλιστικό κράτος στα έθιμα και τις παραδόσεις τους. Ειδικά το Κιργιστάν, από ορεινή αγροτική περιοχή ουσιαστικά νομάδων, μετά τη σοσιαλιστική επανάσταση γνώρισε μια πρωτόγνωρη ανάπτυξη σε όλους τους τομείς. Απέκτησε υποδομές και στο πλαίσιο του πανενωσιακού κεντρικού σχεδιασμού κάλυπτε τις ανάγκες του λαού του. Επαιρνε, για παράδειγμα, Ενέργεια από άλλες Σοβιετικές Δημοκρατίες και έδινε νερό, που διαθέτει άφθονο λόγω του γεωγραφικού ανάγλυφου της χώρας. Η καπιταλιστική παλινόρθωση έφερε τις συγκρούσεις για τα συμφέροντα των εκμεταλλευτών των λαών.