Απο παλιότερη φοιτητική κινητοποίηση |
Τα προβλήματα της λεγόμενης τριτοβάθμιας εκπαίδευσης δεν είναι ούτε λίγα, ούτε ευκαταφρόνητα. Ξεκινώντας από τα ζητήματα υλικοτεχνικής υποδομής και τα προβληματικά προγράμματα σπουδών και φτάνοντας μέχρι το ίδιο το οικοδόμημα των ΤΕΙ, την προώθηση της ευρωπαϊκής οδηγίας 89/48 και τις αλλαγές που φαίνεται ότι θα προωθηθούν το επόμενο διάστημα, οι φοιτητές και οι σπουδαστές καλούνται με την ψήφο τους να πάρουν θέση.
Ενα από τα θέματα που έκανε γνωστό ιδιαίτερα η Πανσπουδαστική Κίνηση Συνεργασίας στις σχολές και συζητιέται ανάμεσα στους φοιτητές, καθώς είναι ενδεικτικό των αλλαγών που έρχονται, είναι αυτό των μεταπτυχιακών. Θυμίζουμε ότι στα μέσα του προηγούμενου μήνα, με την αποχώρησή του από το υπουργείο Παιδείας ο Γερ. Αρσένης έδωσε στη δημοσιότητα μια σειρά από νομοσχέδια ανάμεσα στα οποία κι αυτό«για την αναμόρφωση του θεσμικού πλαισίου των μεταπτυχιακών σπουδών και της πανεπιστημιακής έρευνας».
Αν και από την πλευρά της νέας ηγεσίας του υπουργείου το θέμα της αναμόρφωσης των μεταπτυχιακών δεν έχει ακόμα θιγεί και παραμένει άγνωστο πότε θα πάει το νομοσχέδιο στη Βουλή, η ΠΚΣ ενημερώνει καθημερινά τους φοιτητές για το «τι έρχεται» στα ΑΕΙ και ποιες θα είναι οι συνέπειες από την εφαρμογή του νομοσχεδίου. Ταυτόχρονα καλεί στο δρόμο του αγώνα για την αλλαγή των συσχετισμών στο φοιτητικό κίνημα, το ζωντάνεμα των συλλόγων και των οργάνων του, ώστε να μπορεί να βάζει φρένο σ' αυτή την αντιεκπαιδευτική πολίτική και να διεκδικεί μαχητικά τα δικαιώματα των φοιτητών.
Το νομοσχέδιο ορίζει ότι τα μεταπτυχιακά προγράμματα διακρίνονται σ' αυτά που χορηγούν δίπλωμα ειδίκευσης, σ' αυτά που χορηγούν δίπλωμα ειδίκευσης και διδακτορικό και σ' αυτά που δίνουν μόνο διδακτορικό, αλλά για την παρακολούθηση των τελευταίων είναι απαραίτητη η κατοχή μεταπτυχιακού διπλώματος ειδίκευσης. Στη συνέχεια ορίζει τις προϋποθέσεις έγκρισης μεταπτυχιακών προγραμμάτων (ΠΜΣ), που έχουν να κάνουν με «τους στόχους, τη σκοπιμότητα, την ακαδημαϊκή πληρότητα και την οικονομική βιωσιμότητα του ΠΜΣ» καθώς και το πρόγραμμα μαθημάτων και τον εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας του. Τέλος, το νομοσχέδιο κατοχυρώνει τη δυνατότητα οργάνωσης διατμηματικών και διαπανεπιστημιακών ΠΜΣ.
Στον τομέα της έρευνας διατηρεί τα Ερευνητικά Πανεπιστημιακά Ινστιτούτα (ΕΠΙ), που είναι νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου υπό την εποπτεία του υπουργού Παιδείας. Επίσης, ορίζει ότι η πανεπιστημιακή έρευνα μπορεί να διεξάγεται από τα εργαστήρια και τις κλινικές, ενώ δίνει τη δυνατότητα ίδρυσης κάποιων «κέντρων», που θα διεξάγουν κι εκείνα έρευνα συνδεόμενη με την προπτυχιακή και μεταπτυχιακή δραστηριότητα και θα είναι λειτουργικές μονάδες των ΑΕΙ, χωρίς νομική προσωπικότητα. Τέλος, με το νομοσχέδιο ιδρύεται Ινστιτούτο Πανεπιστημιακής Ερευνας και Μεταπτυχιακών Σπουδών, που θα «λειτουργεί ως αποκεντρωμένη διοικητική υπηρεσία» του υπουργείου Παιδείας και θα έχει σημαντικότατες αρμοδιότητες για την έγκριση και αξιολόγηση προγραμμάτων μεταπτυχιακών σπουδών και έρευνας.
Το Παγκόσμιο Συνέδριο Ειρήνης, που διεξάγεται φέτος στη χώρα μας, και το παγκόσμιο φιλειρηνικό αντιιμπεριαλιστικό κίνημα υποδέχονται οι Πανσπουδαστικές Κινήσεις Συνεργασίας των ΑΕΙ της Αθήνας, διοργανώνοντας σειρά εκδηλώσεων. Οι εκδηλώσεις που θα πραγματοποιηθούν αύριο και μεθαύριο και είναι αφιερωμένες στην ειρήνη είναι οι εξής:
Αύριο Τετάρτη:
- Στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, στη 1 μ.μ. Θα χαιρετίσει ο Θ. Παφίλης, γραμματέας της ΕΕΔΥΕ, και εκπρόσωποι των φιλειρηνικών κινημάτων από Τουρκία, Κούβα, Ινδία, ΗΠΑ.
- Στη Νομική, στη 1 μ.μ. Θα χαιρετίσει εκπρόσωπος της ΕΕΔΥΕ και εκπρόσωποι των κινημάτων ειρήνης από Ιταλία, Κολομβία.
- Στο Γεωργικό Πανεπιστήμιο, στη 1 μ.μ. Θα χαιρετίσει εκπρόσωπος της ΕΕΔΥΕ και εκπρόσωποι των κινημάτων ειρήνης από Κορέα, Μεξικό.
Την Πέμπτη:
- Στη Φυσικομαθηματική Σχολή, στις 12 μ. Θα χαιρετίσει εκπρόσωπος της ΕΕΔΥΕ και εκπρόσωποι των κινημάτων ειρήνης από Κούβα, Καναδά.
- Η ΠΚΣ Θεσσαλονίκης διοργανώνει στις 12 μ. αντιπολεμική συναυλία, στον υπαίθριο χώρο της Φιλοσοφικής, με τους Μίλτο Πασχαλίδη και Παντελή Θαλασσινό.
Αλλες εκδηλώσεις που θα γίνουν τις επόμενες μέρες:
Αύριο Τετάρτη:
-Στο ΤΕΦΑΑ στις 12 μ., με θέμα τον αθλητικό νόμο. Ομιλητές είναι οι καθηγητές του ΤΕΦΑΑ Κ. Μπουντόλος και Κ. Γελαδάς.
- Στο Πανεπιστήμιο Πειραιά, στις 12 μ., με θέμα την τέχνη. Ομιλητές είναι οι Ελ. Γερασιμίδου, ηθοποιός, Ε. Μελά, πρόεδρος του Εικαστικού Επιμελητηρίου. και Γ. Σκαρπερός, ζωγράφος.
Την Πέμπτη:
- Στο ΕΜΠ, στην Πολυτεχνειούπολη Ζωγράφου, στη 1 μ.μ. με θέμα την έρευνα και τις επιπτώσεις της στη φυσιογνωμία των ΑΕΙ. Ομιλητές θα είναι ο Θ. Ξανθόπουλος, πρύτανης ΕΜΠ, Παναγόπουλος, αντιπρύτανης ΕΜΠ, οι καθηγητές του ΕΜΠ Σπ. Τζαφέστα και Παπακωνσταντίνου, και ο Παν. Γεωργιάδης, μέλος Συγκλήτου ΕΜΠ.
1. Την προσπάθεια υποβάθμισης των βασικών προπτυχιακών σπουδών στο όνομα της ενίσχυσης των μεταπτυχιακών.
Στη Σύνοδο υπουργών Παιδείας, που πραγματοποιήθηκε πέρσι τον Ιούνη στην πόλη Μπολόνια της Ιταλίας, συμφωνήθηκε (και με την υπογραφή του Ελληνα ΥΠΕΠΘ) η σταδιακή σύγκλιση των συστημάτων τριτοβάθμιας εκπαίδευσης στις χώρες της ΕΕ, σε μια δομή σπουδών που θα είναι διαχωρισμένη σε πολλούς κύκλους. Σαφέστατη θέληση είναι η αποδυνάμωση από πλευράς παρεχόμενων γνώσεων του βασικού προπτυχιακού κύκλου σπουδών και το ξεδιάλεγμα των «εκλεκτών» στους μεταπτυχιακούς κύκλους. Ετσι η σχετική μαζικοποίηση των προπτυχιακών σπουδών συνοδεύεται με την υποβάθμισή τους και τη μετατροπή τους σε ένα άλλο λύκειο. Οι ουσιαστικές πανεπιστημιακές γνώσεις θα παρέχονται στα μεταπτυχιακά για λίγους. Χαρακτηριστικά, στην εισηγητική έκθεση του νομοσχεδίου αναφέρεται: «Οι μεταπτυχιακές σπουδές δεν είναι δυνατό να ακολουθήσουν τις τάσεις μαζικοποίησης και ανοιχτής πρόσβασης που χαρακτηρίζουν πλέον διεθνώς τις προπτυχιακές σπουδές».
Η υποβάθμιση των προπτυχιακών σπουδών φαίνεται καθαρά και από το εδάφιο 2 του άρθρου 1 του νομοσχεδίου, όπου σαν σκοπός των μεταπτυχιακών σπουδών καθορίζεται: «Η προαγωγή και εξειδίκευση της επιστημονικής γνώσης, η διεύρυνση των ικανοτήτων των νέων επιστημόνων και η ανάπτυξη του επιστημονικού και ερευνητικού δυναμικού». Τα παραπάνω όμως χαρακτηριστικά των μεταπτυχιακών σπουδών, κατά την άποψή μας, είναι θεμελιώδη χαρακτηριστικά της προπτυχιακής πανεπιστημιακής εκπαίδευσης. Τα μεταπτυχιακά πιστεύουμε ότι έχουν βασικό τους σκοπό την υψηλού επιπέδου αναπαραγωγή της γνώσης και του επιστημονικού δυναμικού που θα κληθεί να στελεχώσει την ίδια την πανεπιστημιακή εκπαίδευση. Συνεπώς παρατηρούμε ότι στις μεταπτυχιακές σπουδές αναθέτει η κυβέρνηση ρόλο που, κατά τη γνώμη μας, έχουν οι προπτυχιακές, υποβαθμίζοντας τις τελευταίες.
Εξάλλου, καθώς το νομοσχέδιο στο άρθρο 2 κάνει ουσιαστικά υποχρεωτική την ύπαρξη μιας βαθμίδας ανάμεσα στις προπτυχιακές σπουδές και στο διδακτορικό (είτε με τη μορφή των μεταπτυχιακών ειδίκευσης, είτε των προδιδακτορικών), αποδυναμώνει το πτυχίο των ΑΕΙ. Μια σειρά από γνώσεις που σήμερα παρέχονται στις προπτυχιακές σπουδές και που καθιστούν ικανό τον απόφοιτο του ΑΕΙ να προχωρήσει, αν το επιθυμεί, σε εκπόνηση διδακτορικής εργασίας, πλέον θα μεταβιβαστούν στη βαθμίδα ανάμεσα στις προπτυχιακές σπουδές και στο διδακτορικό. Είναι χαρακτηριστικό ότι ακόμα και σε σχολές 5ετούς ή 6ετούς φοίτησης, δε θα υπάρχει πλέον η δυνατότητα να προχωρήσει ο απόφοιτος σε διδακτορικές σπουδές.
2. Την προσπάθεια λειτουργίας των μεταπτυχιακών με τη λογική της ανταποδοτικότητας. Σε πολλά σημεία τόσο της εισηγητικής έκθεσης όσο και σε άρθρα του σχεδίου, αναφέρεται ότι προϋπόθεση δημιουργίας προγράμματος μεταπτυχιακών σπουδών αποτελεί η μελέτη της οικονομικής του βιωσιμότητας. Η κυβέρνηση με αυτόν τον τρόπο κάνει φανερό ότι δεν αναλαμβάνει η ίδια την ευθύνη της «βιωσιμότητας» των μεταπτυχιακών. Ζητά από τα ΑΕΙ να βρούνε «πηγές εσόδων» και να καθορίσουν «το ύψος της χρηματοδότησης από την κάθε πηγή». Φυσικά, δεν είναι δύσκολο να κατανοήσει κάποιος ότι εκτός του κράτους, οι υπόλοιπες «πηγές εσόδων» είναι συγκεκριμένες: τα δίδακτρα και τα έσοδα «ενοικίασης» των υποδομών και του έργου των μεταπτυχιακών φοιτητών σε κάποια επιχείρηση.
3. Η ευθύνη για τις μεταπτυχιακές σπουδές ανατίθεται σε ολιγομελή όργανα, από τα οποία απουσιάζει η οποιαδήποτε συμμετοχή τόσο του φοιτητικού κινήματος, όσο και των εργαζομένων. Δυσκολεύει δηλαδή τόσο η δυνατότητα ελέγχου, όσο και η δυνατότητα καθοριστικού επηρεασμού των αποφάσεων, από την πλευρά του φοιτητικού κινήματος και των εργαζομένων. Παρόλο που οι μεταπτυχιακές σπουδές είναι συστατικό στοιχείο για κάθε ίδρυμα και επηρεάζουν με πολλούς τρόπους τις ίδιες τις προπτυχιακές σπουδές.
4. Η προσπάθεια για παραπέρα στεγανοποίηση της έρευνας. Το καθεστώς των ΕΠΙ έχει αποδειχτεί ότι διευκολύνει την υποταγή των πανεπιστημίων στις επιχειρήσεις. Οτι διευκολύνει την εξαγορά συνειδήσεων. Οτι συμβάλλει στην εξάπλωση εκφυλιστικών φαινομένων και «κλειστών κυκλωμάτων». Οτι απομακρύνει την έρευνα από το ίδιο το πανεπιστήμιο και από τις ανάγκες του ελληνικού λαού.
Η κυβέρνηση παίρνοντας υπόψη της την αρνητική εμπειρία των ΕΠΙ, όχι μόνο δεν τα καταργεί, αλλά προχωρά παραπέρα τη στεγανοποίηση της έρευνας, καθώς ακόμα και την έρευνα που γίνεται στα τμήματα έξω από τα ΕΠΙ, την περνάει μέσα στα «κέντρα», που δημιουργεί με το σχέδιο νόμου. Σε αυτά τα «κέντρα» είναι αδύνατη η πρόσβαση στο φοιτητικό κίνημα, στους εργαζόμενους, ακόμα και σε άλλα μέλη της ακαδημαϊκής κοινότητας. Το μοντέλο δηλαδή των ΕΠΙ γενικεύεται και απλώνεται μέχρι και το τελευταίο κομμάτι του ερευνητικού έργου που γίνεται στα ΑΕΙ.