Ονομαζόταν Τζον Ρηντ. Ηταν μόλις 33 ετών, μα είχε ήδη προλάβει να καταγράψει, με την οξυδέρκεια του μάρτυρα και τη φλόγα του επαναστάτη, ένα γεγονός που άλλαξε τον 20ό αιώνα. Το έργο του, «Δέκα μέρες που συγκλόνισαν τον κόσμο», το 1919, δεν είναι απλώς δημοσιογραφία, είναι η ζώσα καρδιά της Ιστορίας.

Πριν απ' αυτό, όμως, το 1914 δημοσίευσε ένα άλλο βιβλίο, «Το Επαναστατημένο Μεξικό», υποστηρίζοντας τον επαναστατικό αγώνα του μεξικανικού λαού και καταδικάζοντας την ανάμειξη των ΗΠΑ στις εσωτερικές υποθέσεις της χώρας. Το 1916 δημοσίευσε το βιβλίο «Ο πόλεμος στην Ανατολική Ευρώπη», όπου αποκάλυψε τον ιμπεριαλιστικό χαρακτήρα του πολέμου. Ως πολεμικός ανταποκριτής τον Αύγουστο του 1917 πήγε στη Ρωσία, συναντήθηκε πολλές φορές με τον Λένιν, συνδέθηκε με τους μπολσεβίκους και χαιρέτισε θερμά την Οκτωβριανή Επανάσταση. Το βιβλίο του απέκτησε παγκόσμια φήμη και εκτιμήθηκε πολύ από τον Β. I. Λένιν, που του έγραψε και την εισαγωγή.

Ο Ρηντ δεν έγραψε ως παρατηρητής, αλλά ως μέτοχος. Ηταν παρών στις οδομαχίες της Πετρούπολης, στα Σοβιέτ, όταν η εξουσία άλλαζε χέρια, και στα εργοστάσια, όπου ο προλετάριος σήκωνε για πρώτη φορά το κεφάλι στην εξουσία.

Αυτό όμως που έκανε το βιβλίο του αθάνατο δεν ήταν μόνο η αντικειμενικότητα, η λεπτομερής περιγραφή των γεγονότων και η συλλογή ντοκουμέντων, αλλά η αφοσίωση στην αλήθεια της τάξης.

Ο Ρηντ πίστεψε βαθιά στην υπόθεση που περιέγραφε, γι' αυτό και μπόρεσε να την καταγράψει με τέτοια ακρίβεια, με γλαφυρότητα, πάθος και ρυθμό.

Οι «Δέκα μέρες» δεν είναι μια απλή ιστορική αφήγηση, είναι η εγγραφή εκείνης της μεγάλης στιγμής που ο λαός αποκτά συνείδηση του εαυτού του και του ρόλου του.

Ο Ρηντ δείχνει το πώς οι εργάτες και οι στρατιώτες, οι γυναίκες, οι ναύτες και οι αγρότες μετατράπηκαν από «μάζα» σε δραστικό ιστορικό υποκείμενο. Μέσα από την ταραχή, τις συγκρούσεις, τις αντιφάσεις, καταγράφει την ανάδυση μιας καθαρής αλλά μεγαλειώδους εικόνας: Της εικόνας του λαού που παίρνει στα χέρια του την εξουσία, ως δικαίωμα που κέρδισε με κόπο, αίμα, γενναιότητα και επίγνωση.

Η δύναμη του Ρηντ είναι η ανθρωπογραφία. Γράφει για ανθρώπους που μαθαίνουν να στέκονται όρθιοι. Ελεγε:

«Οι μπολσεβίκοι κατά τη γνώμη μου όχι μόνο δεν είναι δύναμη καταστροφής, αλλά το μοναδικό κόμμα στη Ρωσία που έχει δημιουργικό πρόγραμμα και αρκετή εξουσία για να το πραγματοποιήσει. Ο,τι και να σκέφτονται οι άλλοι για τον μπολσεβικισμό, η Ρωσική Επανάσταση είναι αναντίρρητα ένα από τα μεγαλειωδέστερα συμβάντα στην Ιστορία της ανθρωπότητας και η άνοδος των μπολσεβίκων στην εξουσία ένα γεγονός με παγκόσμια σημασία».

Το βιβλίο του αυτό πρέπει να διαβαστεί - ξανά και ξανά - από τους εργάτες όλων των χωρών, από όλους μας. Γιατί μέσα στις σελίδες του δεν θα συναντάει κανείς μια «ουτοπία», αλλά την πραγματική διαδικασία της χειραφέτησης.

Βλέπει πώς η προλεταριακή επανάσταση δεν γεννήθηκε από τη βία, αλλά από την αναγκαιότητα. Δεν ήταν πραξικόπημα, αλλά ιστορική νομοτέλεια.

Καταλαβαίνει ότι η Ιστορία δεν γράφεται από «ηγέτες», αλλά από τάξεις που συνειδητοποιούν τη δύναμή τους.

Σε μια εποχή όπως η δική μας, που η ενημέρωση έχει μετατραπεί σε θόρυβο, ο Τζον Ρηντ θυμίζει τι σημαίνει δημοσιογραφία ως πράξη ευθύνης.

Δεν «κάλυψε» την επανάσταση, την έζησε με το σώμα του.

Δεν υπέγραψε ανταποκρίσεις, υπέγραψε τη μαρτυρία του με την ίδια του τη ζωή.

Οι σημερινοί «πολυθεματικοί» δημοσιογράφοι, των τηλεπαραθύρων και των αλγορίθμων, μοιάζουν φτωχοί συγγενείς μπροστά σε εκείνον, που πήρε το ρίσκο να σταθεί απέναντι στην Ιστορία όχι ως θεατής, αλλά ως συμμέτοχος.

Το σημαντικό έργο του αποκτά νέα επικαιρότητα σε μια εποχή πολέμων, φτώχειας και κοινωνικής αποσύνθεσης, όπου ο εργαζόμενος ξαναγίνεται αριθμός και η αλήθεια αντικαθίσταται από την «εξίσωση απόψεων».

Ο Ρηντ αν ζούσε σήμερα δεν θα επέλεγε να γράψει για «γεγονότα», αλλά κυρίως για αιτίες.

Ο Ρηντ δεν ήταν απλώς ένας καλός ρεπόρτερ, ήταν ποιητής της πράξης.

Ενας γεμάτος πάθος επαναστάτης, ένας κομμουνιστής, που καταλάβαινε το νόημα των γεγονότων και του μεγάλου αγώνα.

Γι' αυτό και ανήκει στην ίδια κατηγορία με όσους πίστεψαν ότι η δημοσιογραφία μπορεί να είναι μορφή επανάστασης.

Αφηγούμενος μάλιστα την ιστορία εκείνων των μεγάλων ημερών, έλεγε το 1919: «Προσπάθησα να εκθέσω τα γεγονότα με το μάτι του ευσυνείδητου χρονικογράφου, που ενδιαφέρεται ν' αποδώσει την αλήθεια».

Η φράση του Λένιν, που χαρακτήρισε το βιβλίο του «πιστή και λαμπρή απεικόνιση των γεγονότων», δεν ήταν φιλοφρόνηση. Ηταν αναγνώριση της ιστορικής ευθύνης της γραφής.

Για τους εργάτες όλου του κόσμου, η ανάγνωση του έργου του «κόκκινου» Ρηντ είναι μάθημα ταξικής μνήμης.

Για τους νέους δημοσιογράφους είναι υπόμνηση ήθους, ότι δηλαδή ο λόγος έχει νόημα μόνο όταν υπηρετεί το αληθινό.

Και για όλους εμάς, το έπος που έγραψε είναι υπενθύμιση πως ο άδικος κόσμος αλλάζει όχι με αυτά που γράφονται γι' αυτόν, αλλά όταν αυτά γράφονται από εκείνους που αποφασίζουν να τον αλλάξουν.