Η πάλη με τους Γαλακτόπουλο, Καρυπίδη, Μοσχίδη, και ο στίβος με τον Χρήστο Παπανικολάου, επανέφεραν στα χείλη των Ελλήνων το χαμόγελο της αισιοδοξίας. Η αποστολή στο Μεξικό ήταν η πολυπληθέστερη που ταξίδευσε εκτός Ευρώπης. Σαράντα οχτώ άτομα. Τι κι αν από τους εννιά αθλητές του στίβου, μόνο ο Παπανικολάου είχε περάσει το όριο πρόκρισης; Η χούντα των συνταγματαρχών ήθελε να παρουσιάσει όγκο στην τελετή έναρξης και να διασκεδάσει τις εις βάρος της εντυπώσεις.

Στη χώρα της Κεντρικής Αμερικής ταξίδευσαν 3 πυγμάχοι, 8 ιστιοπλόοι, 9 αθλητές στίβου μεταξύ των οποίων οι Πιερράκος, Π. Νικολαϊδης και Γ. Λεμονής, 8 παλαιστές, 2 αρσιβαρίστες με πρώτο και καλύτερο τον σημερινό ομοσπονδιακό προπονητή Χρ. Ιακώβου, 7 σκοπευτές και η εθνική ομάδα του πόλο με ονόματα όπως οι Γαρύφαλλος, Ιωσηφίδης, Καρολόγος, Μίχαλος, Παληός κ.ά.Ο Πέτρος Γαλακτόπουλος ήταν ο μόνος αθλητής που πέτυχε να ανέβει στο χαμηλότερο σκαλοπάτι του βάθρου. Ο παλαιστής του Εθνικού Αθηνών, που σε ηλικία 17 χρόνων αναδείχτηκε πρωταθλητής Ελλάδας στην κατηγορία των 70κ. και στα δύο στιλ, από την Πόλη του Μεξικού ξεκίνησε μια λαμπρή διεθνή καριέρα. Νίκησε με πτώση τον Μεξικανό Γκονζάλες, τον Γερμανό Κλάους και τον Πολωνό Βαρκάτα. Στα σημεία τον Νοτιοκορεάτη Κίο και τον Σοβιετικό Σαπούνοφ. Στο κρίσιμο παιχνίδι για το χρυσό μετάλλιο ηττήθηκε με 4 - 5 σημεία από τον Ιάπωνα Μονεμούρα. Στη συνέχεια διεκδίκησε το ασημένιο από τον Γιουγκοσλάβο Χόρβατ. Το παιχνίδι τελείωσε ισόπαλο και ο Χόρβατ, που είχε έρθει ισόπαλος με τον Ιάπωνα, άφησε τον Γαλακτόπουλο στην τρίτη θέση. Ο Οθωνας Μοσχίδης κατατάχτηκε 4ος στα 57κ. της ελληνορωμαϊκής, επιτυχία που επανέλαβε στα 63κ. της ελευθέρας ο Νίκος Καρυπίδης της ΧΑΝΘ.

Μεγάλος άτυχος των αγώνων ήταν ο Χρ. Παπανικολάου. Ο αθλητής από τα Τρίκαλα με επίδοση 5.35μ. δεν μπόρεσε να ανέβει στο βάθρο. Και να σκεφθεί κανείς ότι ο χρυσός Ολυμπιονίκης του 1964 είχε πηδήξει 5.10 και του 1956 4.70. Με επίδοση 25 πόντους πάνω από το ολυμπιακό ρεκόρ και να μην ανεβαίνεις στο βάθρο, είναι κάτι το ασυνήθιστο στον αθλητισμό, όχι όμως για την Ολυμπιάδα του Μεξικού. Τι να πει και ο Ιταλός Τζεντίλε που έμεινε στην τρίτη θέση με παγκόσμια επίδοση στο τριπλούν. Ο Παπανικολάου πέρασε τα 4.80 με την πρώτη προσπάθεια, τα 4.90 με τη δεύτερη, τα 5.00, 5.15 και 5.20με την πρώτη, τα 5.25 και 5.30 με τη δεύτερη. Στο 5.35 κάνει ένα θαυμάσιο πρώτο άλμα και ήταν πολύ κοντά στο μετάλλιο, καθώς ο Δυτικογερμανός Σιπρόφσκι το πέρασε με τη δεύτερη και ο Αμερικανός Πένελ με την τρίτη. Η συνέχεια ήταν απογοητευτική. Ο Παπανικολάου που είχε πάει στο Μεξικό με ατομική επίδοση 5.30, κουρασμένος μετά τα οχτώ άλματα, δεν πέρασε το 5.40, κάτι που δε συνέβη με τον Αμερικανό Σίγκριν και τον Ανατολικογερμανό Νόρτβινγκ που είχαν αφήσει το 5.35. Το παράξενο είναι ότι το 5.40 πέρασε και ο Σιπρόφσκι που είχε πάει στο Μεξικό με ατομική επίδοση 5.18.

Από τους υπόλοιπους αθλητές διακρίθηκε μόνο ο ιστιοπλόος Π. Κουλινγκάς που κατατάχτηκε 5ος στα φιν.

Ο Μπομπ Μπίμον πέταξε στα 8.90 μέτρα. Ενα φανταστικό ρεκόρ. Βελτίωση του παγκόσμιου μονομιάς κατά 55 πόντους. Μια επίδοση, που σύμφωνα με τους ειδικούς έπρεπε να πραγματοποιηθεί στις αρχές του 21ου αιώνα. Αμέσως μετά το διαστημικό άλμα, ο Βρετανός νικητής της Ολυμπιάδας του Τόκιο με 8.07, Λ. Ντέιβις, πλησίασε τον Μπίμον και του ψιθύρισε στ' αυτί: "Κατέστρεψες το αγώνισμα".

Το ρεκόρ του Μπίμον καταρρίφθηκε από τον συμπατριώτη του Μάικ Πάουελ το 1991. Ο Μπίμον ήταν όμως και παρέμεινε ο μύθος. Κανείς μέχρι σήμερα δεν επανέλαβε κάτι ανάλογο. Ούτε δόθηκε πειστική ανάλυση στο τέλειο άλμα. Κάποιοι υποστήριξαν ότι ο Μπίμον κέρδισε 10 πόντους από το ταρτάν που χρησιμοποιούνταν για πρώτη φορά. Δέκα από τον ευνοϊκό άνεμο που άγγιζε το επιτρεπτό όριο, δέκα από το τέλειο πάτημα και δέκα από το υψόμετρο. Στην πραγματικότητα η επανάσταση του Μπίμον έγινε μέσα του. "Εγώ πάντα ξεκινώ από το τίποτα. Αλλοι ξεκινούν από τα πάντα. Εγώ έκανα κάτι απίστευτο, αλλά δεν είμαι τέτοιος τύπος γενικότερα. Εγώ δεν είμαι του απίστευτου. Γι αυτό και έχω ροπή σε οτιδήποτε δημιουργεί το απίστευτο", δήλωσε πρόσφατα σε συνέντευξή του στον Θ. Λάλλα.

Το απίστευτο άλμα μόνο με το ένστικτο, τη σκέψη, την ψυχολογία μπορεί να πραγματοποιηθεί. Ο Μπίμον μέχρι τότε, αλλά και στη συνέχεια, δεν έκανε καμιά σπουδαία καριέρα. Δεν ήθελε να γίνει επαγγελματίας αθλητής. Απέρριψε προτάσεις που θα τον έκαναν από τους πλουσιότερους ανθρώπους στις ΗΠΑ. Εκανε ό,τι έκανε για το κέφι του. Σύμφωνα με κάποιες πληροφορίες είχε πάρει μέρος στην κίνηση των μαύρων αθλητών, για μποϊκοτάζ των Ολυμπιακών Αγώνων επειδή στις ΗΠΑ παραβιάζονταν τα ανθρώπινα δικαιώματα. Αυτό είχε στο μυαλό του όταν ετοιμαζόταν για το άλμα του αιώνα. Φοβόνταν ότι αν δεν κατάφερνε κάτι το εντυπωσιακό, μπορούσε να καταλήξει ακόμα και φυλακή. Η θέληση της ψυχής ήταν που έβαλε φτερά στα πόδια του και... κόντεψε να πετάξει εκτός σκάμματος. Η πρώτη του αντίδραση ήταν να φιλήσει τη γη που πατούσε. Κι όπως είπε, "ήταν αυτή που μου επέτρεψε να πετάξω για τόση ώρα στο διάστημα".

Ο Μπίμον γεννήθηκε στις 29 Αυγούστου 1946 στη Ν. Υόρκη. Τρεις μήνες μετά πέθανε ο πατέρας του. Ενα χρόνο αργότερα είδε έκπληκτος τη μητέρα του να παρασύρετε από αυτοκίνητο. Μεγάλωσε με τη γιαγιά του μέσα στη φτώχεια. Βρέθηκε ουσιαστικά στο δρόμο, γι' αυτό και δόθηκε σε ειδικό σχολείο για... δύσκολα παιδιά, όπου φοίτησε με άριστα. Αδύναμος και με ύψος 1.91 ασχολήθηκε με το μπάσκετ. Κλήθηκε μάλιστα στη μεικτή της Ν. Υόρκης και δέχτηκε πολλές προτάσεις να υπογράψει επαγγελματικό συμβόλαιο. Αρνήθηκε. Δεν ήθελε να βγάλει χρήματα από τον αθλητισμό. Σταμάτησε το μπάσκετ και ασχολήθηκε με το μήκος. Αρχικά τα άλματά του δεν ήταν τίποτα το εξαιρετικό. Το 1967 με άλμα 8.30 χτύπησε την πόρτα της Εθνικής ομάδας.

Οταν επέστρεψε από το Μεξικό δεκάδες σύλλογοι θέλησαν να τον εντάξουν στη δύναμή τους. Του πρότειναν να ασχοληθεί με το μπάσκετ, το μπέισμπολ, το αμερικάνικο ποδόσφαιρο, με λίγα χρόνια να κάνει χρήματα. Δεν τους ενδιέφεραν οι επιδόσεις του, αλλά το όνομά του για διαφήμιση. Δεν ενέδωσε στον πειρασμό. Προτίμησε να ασχοληθεί με το μήκος μέχρι που τον... πρόδωσε το πόδι του. Στη συνέχεια ασχολήθηκε με την επιστήμη του, διδάσκοντας αθλητισμό σε παιδιά με ειδικές ανάγκες στο Σαν Ντιέγκο.

"Δε με αφήνουν στην ησυχία μου - έλεγε ο Μπίμον. Δεν μπορείς ατιμώρητα να πηδήξεις 8.90. Αναθεματίζω την ώρα που έκανα αυτό το άλμα".

Από τη στιγμή που το 1963 η Πόλη του Μεξικού νίκησε το Μπουένος Αϊρες, το Ντιτρόιτ και τη Λιόν, στην κούρσα διεκδίκησης των 19ων Ολυμπιακών Αγώνων, άρχισαν οι διαφωνίες και οι συζητήσεις. Προπονητές και γιατροί έκρουαν τον κώδωνα του κινδύνου. Φοβούνταν και δεν το έκρυβαν, ότι το υψόμετρο των 2.250 μέτρων και η επίμονη φυσική προσπάθεια μπορούσαν να αποδειχτούν επικίνδυνα για τον ανθρώπινο οργανισμό που έχει συνηθίσει να ζει στο επίπεδο της θάλασσας. Οι Μεξικάνοι αντέδρασαν. Με θανατηφόρα ειρωνεία απαντούσαν ότι για το υψόμετρο μιλάνε όλοι εκείνοι που εκ των προτέρων αναζητούν δικαιολογίες για την ήττα τους.

Παρά τις όποιες αντιδράσεις, η Ολυμπιάδα του Μεξικού έγινε το σημαντικότερο γεγονός στην ιστορία του αθλητισμού. Στην Πόλη του Μεξικού έφτασαν 6.059 αθλητές (781 γυναίκες), από 112 χώρες. Τα δύο πρώτα ρεκόρ ήταν ήδη γεγονός. Για πρώτη φορά έκαναν την εμφάνισή τους αθλητές από τα νησιά Μπαρμπάντος, την Ονδούρα, το Βελγικό Κογκό, το Κουβέιτ, τη Νικαράγουα, την Παραγουάη, το Σαλβαδόρ, το Σαν Μαρίνο, τις Νήσους Βερμούδες, τη Σιέρα Λεόνε, την Κεντροαφρικανική Δημοκρατία και το Τσαντ.

Οι Ολυμπιακοί Αγώνες της Πόλης του Μεξικού χαρακτηρίστηκαν από τις αντιθέσεις τους στον αγωνιστικό και κοινωνικό τομέα. Αρχικά η ΔΟΕ επέτρεψε τη συμμετοχή της ρατσιστικής Ν. Αφρικής, αλλά κάτω από την πίεση της προοδευτικής κοινότητας έκανε πίσω. Στη διάρκεια διαδήλωσης για τα τεράστια έξοδα των αγώνων, η Αστυνομία χτύπησε εν ψυχρώ το λαό του Μεξικού, με αποτέλεσμα τα πρώτα θύματα των Ολυμπιακών Αγώνων. Οι μαύροι αθλητές αρχικά θέλησαν να μποϊκοτάρουν τους αγώνες σε ένδειξη διαμαρτυρίας για την καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στις ΗΠΑ. Ο Τόμι Σμιθ και ο Ρόναλντ Φρίμαν, πρώτος και τρίτος νικητής στα 200μ. υποδέχτηκαν με σκυμμένα κεφάλια και υψωμένες γροθιές την αμερικανική σημαία. Οι Αμερικανοί αθλητές είχαν φτάσει στο Μεξικό με ετικέτα δίπλα στους πέντε κύκλους με το σύνθημα: "Ολυμπιακός νόμος για τα δικαιώματα του ανθρώπου". Δίπλα δίπλα για πρώτη φορά οι αραβικές και η ισραηλινή σημαία, αλλά και οι αθλητές της Δυτικής και Ανατολικής Γερμανίας.

Απαντώντας στις αντιδράσεις των ειδικών, η ΔΟΕ φιλοξένησε τους αθλητές στην Πόλη του Μεξικού δεκαπέντε μέρες πριν την έναρξη των αγώνων. Από τη μια το υψόμετρο κι από την άλλη ο νέος αγωνιστικός τάπητας, γνωστός ως ταρτάν, έφεραν εκπληκτικά αποτελέσματα. Δημιουργήθηκαν 84 ολυμπιακά ρεκόρ εκ των οποίων τα 27 παγκόσμια. Στο στίβο είχαμε 14 παγκόσμια και 27 ολυμπιακά ρεκόρ. Τρεις Αμερικανοί έγραψαν ιστορία. Ο Μπομ Μπίμον με το 8.90 στο μήκος, ο Ντικ Φόσμπερι με τον ειδικό παλμό στο ύψος και ο Λι Εβανς με το εκπληκτικό 43,8 στα 400 μέτρα. Το πέρασμα του πήχη από τον Φόσμπερι με την πλάτη προκάλεσε τις αντιδράσεις ειδικών και γιατρών. Οι πρώτοι υποστήριζαν ότι το άλμα είναι άκυρο, επειδή ο αθλητής απογειώνεται με τα δύο πόδια. Οι δεύτεροι διέγνωσαν ότι ο αθλητής κινδύνευε σοβαρά να σπάσει τη μέση του. Η ζωή όχι μόνο δεν τους δικαίωσε, αλλά σήμερα δεν υπάρχει αθλητής που να χρησιμοποιεί το κλασικό άλμα. Στο τριπλούν ο Β. Σανέεφ χρειάστηκε να πηδήσει 17.39 για να κατακτήσει το χρυσό μετάλλιο, αφήνοντας πίσω του τον Προυντένσιο από τις Βερμούδες και τον Τζεντίλε από την Ιταλία, που επίσης είχαν πετύχει επίδοση πάνω από το παγκόσμιο ρεκόρ. Ο Ερτερ κατακτούσε το τέταρτο συνεχόμενο χρυσό μετάλλιο στη δισκοβολία και ο Τζιμ Χάινς κατέβαζε το ολυμπιακό ρεκόρ στα 100μ. στο 9.9 δευτερόλεπτα.

Στην κολύμβηση δημιουργήθηκαν 6 παγκόσμια και 23 ολυμπιακά ρεκόρ, με τους Αμερικανούς να κατακτούν 20 χρυσά μετάλλια. Στην άρση βαρών τα ολυμπιακά ρεκόρ έφτασαν τα 18 (3 παγκόσμια), ενώ η Τσεχοσλοβάκα Κασλάφσκα κατέκτησε τέσσερα χρυσά μετάλλια στη γυμναστική. Οι αθλητές της Λαϊκής Δημοκρατίας της Γερμανίας με 9 χρυσά, 9 ασημένια και 7 χάλκινα μετάλλια, έδειξαν ότι γεννιέται μια νέα μεγάλη αθλητική δύναμη. Στο μπάσκετ Οι ΗΠΑ νίκησαν στον τελικό με 65 - 50 τη Γιουγκοσλαβία. Στο ποδόσφαιρο η Ουγγαρία με 4 - 1 τη Βουλγαρία, στο βόλεϊ η ΕΣΣΔ την Ιαπωνία με 3 - 1 σετ και στο πόλο η Γιουγκοσλαβία μετά από παράταση την ΕΣΣΔ με 13 - 11.

Εντυπωσιακή εμφάνιση έκαναν και οι αθλητές της Αφρικής. Οι δρομείς από την Κένυα, την Τυνησία και την Αιθιοπία κατέκτησαν 5 χρυσά μετάλλια, αν και στις προηγούμενες Ολυμπιάδες είχαν κατακτήσει μόνο τέσσερα.

Στο Μεξικό έγινε πιο φανερή η κατεύθυνση στην οποία αναπτυσσόταν ο σύγχρονος αθλητισμός. Αν μέχρι τότε τα φαβορί κέρδιζαν με σχετική ευκολία, από το 1968 τα πράγματα άλλαξαν. Οχι τυχαία, πολλοί Ολυμπιονίκες χρειάστηκε να κάνουν ολυμπιακό ή παγκόσμιο ρεκόρ για να ανέβουν στο ψηλότερο σκαλοπάτι του βάθρου.

Η χώρα που γέννησε τα ολυμπιακά ιδεώδη και βοήθησε τα μέγιστα στην αναβίωση των σύγχρονων Ολυμπιακών Αγώνων, απέτυχε να παίξει πρωταγωνιστικό ρόλο στους αθλητικούς στίβους. Δεκαέξι χρυσά μετάλλια σε 22 Ολυμπιάδες, από τα οποία τα 10 στους πρώτους Ολυμπιακούς Αγώνες που φιλοξενήθηκαν το 1896 στην Αθήνα, δεν είναι η καλύτερη δυνατή συγκομιδή. Πολύ περισσότερο που σε εννέα Ολυμπιάδες, η χώρα μας δεν ανέβασε Ολυμπιονίκη στο βάθρο του νικητή. Η μικρή Ελλάδα των 10 εκατομμυρίων ανθρώπων, δεν μπορούσε να συναγωνιστεί τα 200 εκατομμύρια των Αμερικανών και τα 250 εκατομμύρια των Σοβιετικών. Στην ποσότητα μπορούσε όμως να αντιπαραθέσει την ποιότητα, όπως έκανε η Κούβα, η Ανατολική Γερμανία, η Βουλγαρία, η Φινλανδία. Αιτίες μπορούν να αναζητηθούν πολλές, στον τομέα της πολιτικής και της οικονομίας. Οι παράγοντες που ηγήθηκαν του ελληνικού αθλητισμού δε στάθηκαν στο ύψος των περιστάσεων. Στερούνταν ακόμα κι αυτού του ελάχιστου εγωισμού που ήταν απαραίτητος για να αναβιώσει το μεγαλείο της αρχαιότητας. Το αθλητικό οικοδόμημα ακολούθησε κατά γράμμα το μοντέλο ανάπτυξης της ελληνικής κοινωνίας. Καμία οργάνωση. Πρόσκαιρα αποτελέσματα και θριαμβολογίες. Εξάρτηση από τα εκάστοτε κυβερνητικά κόμματα και αδυναμία χάραξης πολιτικής με προοπτική. Οι λύσεις αναζητούνταν στο εξωτερικό, στο πρόσωπο κάποιου προπονητή που θα ομόρφυνε τη βιτρίνα των 5 - 10 πρωταθλητών. Ο αθλητισμός έμεινε εκτός εκπαιδευτικού προγράμματος. Οι αλάνες έγιναν οικόπεδα. Η ανάπτυξη της αθλητικής επιστήμης καθυστέρησε και μόλις το 1974, επί προεδρίας στην ΕΟΑ του Απόστολου Νικολαϊδη, δημιουργήθηκε επιτροπή ολυμπιακής προετοιμασίας.

Το ταλέντο πάντοτε περίσσευε. Απουσίαζε όμως η ορθή αξιολόγηση στον κατάλληλο χρόνο και η ανάδειξη μέσα από επιστημονικά προγράμματα και σε σύγχρονα γυμναστήρια. Οι αθλητές που ήθελαν να κάνουν καριέρα, αναγκαστικά έπαιρναν το δρόμο της ξενιτιάς. Ο Γ. Ρουμπάνης έφτασε στο χάλκινο μετάλλιο στο επί κοντώ το 1956, έχοντας κάνει προετοιμασία στις ΗΠΑ. Ο Χρ. Παπανικολάου δε θα ανέβαζε το ατομικό του ρεκόρ από 4.92 το 1966, σε 5.20 το 1967, αν δεν είχε προετοιμαστεί για δύο χρόνια στο Πανεπιστήμιο Σαν Χοσέ των ΗΠΑ. "Βρήκα όλες τις ανέσεις, όλα τα μέσα, ό,τι γενικά χρειάζεται για τη συστηματική προπόνηση" διηγείται ο ίδιος.

Η Ελλάδα στον αιώνα που πέρασε, αναζήτησε ένα ρόλο εγγυητικής δύναμης για την καθαρότητα του ολυμπιακού κινήματος. Χωρίς λόγο στους αγωνιστικούς χώρους και αυτόνομη φωνή στις συνεδριάσεις της ΔΟΕ, παρακολούθησε εκ μακρόθεν τα δρώμενα. Η πολιτική της ΕΟΑ εξαντλήθηκε στην οργάνωση της τελετής για την αφή της ολυμπιακής φλόγας και την ετήσια εκδήλωση της Ολυμπιακής Ακαδημίας. Επώνυμοι και ανώνυμοι περνούν από την Αρχαία Ολυμπία, εκφράζουν το θαυμασμό τους για το μεγαλείο της ψυχής και του νου των προγόνων μας, αλλά για τους περισσότερους εξ αυτών, την ώρα της κρίσεως, η Ελλάδα είναι η χώρα του νέφους, της πολιτικής αστάθειας, των οικονομικών προβλημάτων, της μιζέριας και του ωχαδελφισμού. "Η πάντοτε ευκολόπιστη και πάντα προδομένη" όπως θα 'λεγε και ο ποιητής.

Το "πέταγμα" του Μπίμον

Ο Β. Σανέεφ νικητής στο τριπλούν με παγκόσμιο ρεκόρ

Η διαμαρτυρία των Τόμι Σμιθ και Τζον Κάρλος για την καταπάτηση των δικαιωμάτων των μαύρων στις ΗΠΑ