Εναν απολογισμό της δεκαετίας, μια μουσική παράσταση παραδομένη στον ακουστικό, αλλά και ηλεκτρικό ήχο, ξετυλίγει ο Διονύσης Σαββόπουλος,από σήμερα (11μ.μ.), στις "Γραμμές" (Κωνσταντινουπόλεως 111). Ο γνωστός τραγουδοποιός, με αυτές τις παραστάσεις, που θα διαρκέσουν μέχρι τις 10 Ιανουαρίου, ολοκληρώνει τον κύκλο των ζωντανών εμφανίσεών του, καθώς στη συνέχεια θα φύγει για το Πήλιο, προκειμένου ν' ασχοληθεί αποκλειστικά με τη σύνθεση των νέων τραγουδιών του.

Στις παραστάσεις θα υπάρχουν και τα δύο μουσικά σχήματα, μια ηλεκτρική μπάντα και μια ακουστική. Στο πρώτο μέρος του τρίωρου προγράμματος θα τραγουδά μόνο με κιθάρες, ενώ στο δεύτερο στη σκηνή θ' ανεβαίνουν οι "δυνάμεις της φύσεως", οι μουσικοί του, με ηλεκτρικές διαδρομές. Στο πρόγραμμα συμμετέχουν τρεις νέες τραγουδίστριες, οι Δάφνη Καμένου, Νατάσα Φλουρή και Βασιλική Μάλτου. Παίζουν οι μουσικοί: Μάνος Αχαλινωτόπουλος (παραδοσιακά πνευστά), Κώστας Θεοδώρου (ακουστικό μπάσο), Γιώτης Κιουρτσόγλου (ηλεκτρικό μπάσο), Σταύρος Λάντσιας (κήμπορντς, ντραμς), Θανάσης Μπίκος (ακουστική κιθάρα), Σάτναμ Ραμγκότρα (ντραμς, κρουστά), Βασίλης Πιερρακέας (κιθάρα).

Μελωδικές διαδρομές σε μονοπάτια γνωστά και άγνωστα, ελληνικά και βαλκανικά παρουσιάζουν ο Γιώργος Νταλάρας και ο Γκόραν Μπρέγκοβιτς από αύριο μέχρι και τις 17 του Γενάρη, στην "Ιερά Οδό". Μαζί τους κι ένας καλλιτέχνης της νέας γενιάς, ο Γιάννης Βαρδής.Είναι η πρώτη φορά, που ο δημοφιλής Γιουγκοσλάβος καλλιτέχνης ανεβαίνει σε χειμερινή σκηνή για συνεχόμενες εμφανίσεις στην Ελλάδα. Δύο ορχήστρες, η ορχήστρα του Γ. Νταλάρα και η δωδεκαμελής "χάλκινη" του Γκ. Μπρέγκοβιτς θα συνοδέψουν τους καλλιτέχνες, σ' ένα πρόγραμμα που περιλαμβάνει προσωπικές τους στιγμές, αλλά και μέρη κοινά, όπως τα κομμάτια από το δίσκο τους "Θεσσαλονίκη - Γιάννενα με δυο παπούτσια πάνινα". Μια διαδρομή σε όλο του το ρεπερτόριο, που ξεκινά από την εποχή του "Δίχως την καρδούλα σου καρδούλα μου" και καταλήγει σε τραγούδια του, όπως το "Καράβια βγήκαν στη στεριά", θα παρουσιάζει ο Γ. Νταλάρας, ενώ στο πρόγραμμα, έχουν συμπεριληφθεί και αγαπημένα ελληνικά παραδοσιακά τραγούδια, όπως το "Σ' αγαπώ γιατί είσαι ωραία".

Ο Γ. Βαρδής θα παρουσιάζει τραγούδια από το δίσκο του "Αμα δεις τα παιδιά", κομμάτια άλλων τραγουδοποιών (Κατσιμίχα κ. ά.), ενώ σε κάποια τραγούδια θα σμίγει τραγουδιστικά με τον Γ. Νταλάρα. Η "Ιερά Οδός" από φέτος, τρίτο χρόνο λειτουργίας της, καθιερώνει κάθε Κυριακή απογευματινή παράσταση, στις 8.30μμ.

ΜΑΚΕΔΟΝΙΑ (Της απεσταλμένης μας ΔΗΜΗΤΡΑΣ ΜΥΡΙΛΛΑ).-

Η ζωγραφική στην πλάτη του θρόνου, που βρίσκεται στο λεγόμενο τάφο της Ευρυδίκης, πολύ κοντά στους βασιλικούς τάφους της Βεργίνας, διατηρείται ανέπαφη. Ο τάφος δεν είναι επισκέψιμος, δεν ξεσκεπάστηκε, για να καλυφθεί με μια νεότερη κατασκευή, δεν αφαιρέθηκε το χώμα που είχε γύρω του χιλιάδες χρόνια. Οι τοιχογραφίες στον τάφο του Λύσωνα και Καλλικλή στα Λευκάδια της Νάουσας είναι επίσης ανέπαφος. Κι αυτό το μνημείο δεν "αναδείχτηκε" με την τρέχουσα έννοια.

Αλλά η υπέροχη ζωγραφική στον τάφο της Περσεφόνης ίσως στο μέλλον παρουσιάσει προβλήματα, αφού κάτω από το στέγαστρο, το ίδιο που καλύπτει και τους βασιλικούς τάφους της Βεργίνας, υπάρχουν συνθήκες κατάλληλες για επισκέπτες, αλλά όχι για μνημεία.

Στο μεταξύ από την Πέλλα μέχρι τη Βεργίνα υπάρχουν μακεδονικοί τάφοι, ενώ το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, τη Δευτέρα επισκέφτηκε και τους 4 τάφους των στρατιωτικών στην Ασγόμενη Τούμπα Μπέλλα στη Βεργίνα. Στην άτυπη συνεδρίαση που ακολούθησε το θέμα της συζήτησης ήταν η προστασία των Μακεδονικών τάφων, με τρόπο που δε θα διαταράσσεται το περιβάλλον τους, δε θα αλλοιώνεται η μνημειατότητα, με αμφισβητήσιμες για την αποτελεσματικότητά τους κατασκευές, που κοστίζουν δισεκατομμύρια. Ηδη για την Τούμπα Μπέλλα υπάρχει μια μελέτη στεγάστρου, εγκεκριμένη από το ΚΑΣ και με χρηματοδότηση από το Β ΚΠΣ. Στόχος του προγράμματος είναι ν' ανοίξει το μνημείο στο κοινό, αλλά δεν έχει απαντηθεί, αν ο στόχος είναι προσαρμοσμένος στις ανάγκες των ευρημάτων.

Στο μεταξύ η αποσυναρμολόγηση και επανατοποθέτηση των δομών στον πολυπαθή τάφο της Κρίσσης στα Λευκάδια της Νάουσας (το έργο εκτέλεσε συνεργείο της Ακρόπολης, υπό την επίβλεψη που αρχιτέκτονα Κ. Ζούμπα) ολοκληρώθηκε. Αυτό σημαίνει ότι έχει πλέον αποκατασταθεί η στατική επάρκεια του ετοιμόρροπου μνημείου και το επόμενο στάδιο αφορά στη συντήρηση των τοιχογραφιών. Αλλά τη φάση των εργασιών συντήρησης δεν ξεκίνησε λόγω έλλειψης πιστώσεων και το εργαστήριο, που επρόκειτο να γίνει το 1998 δεν έγινε. Και ο χειμώνας που μεσολαβεί μπορεί να αφήσει τα σημάδια του στη ζωγραφική. Ωστόσο, και οι τέσσερις σημαντικοί τάφοι στην περιοχή των Λευκαδίων πλήττονται από τον υδροφόρο ορίζοντα, πρόβλημα που δεν έχει ακόμα αντιμετωπιστεί.

Αξίζει, ωστόσο, να σημειωθεί η συνεργασία ανάμεσα στη Διεύθυνση Συντήρησης Αρχαιοτήτων και του Τμήματος Γεωλογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών στον τάφο των Λύσωνα και Καλλικλή, ως το πλέον αντιπροσωπευτικό παράδειγμα καλής κατάστασης διατήρησης. Η Διεύθυνση καταγράφει με ειδικές μετρήσεις τις τιμές υγρασίας και θερμοκρασίας, οι οποίες θα συνεκτιμηθούν με τα στοιχεία που δίνει ο περιβάλλων χώρος (έδαφος, κλίμα, υδροφόρος ορίζοντας) με σκοπό να προκύψει μια πρόταση προστασίας τέτοιων μνημείων, χωρίς να διαταράσσονται, όσο είναι δυνατόν οι συνθήκες που υπήρχαν πριν αποκαλυφθούν.

Κατά τ' άλλα στις συσκέψεις με τους φορείς της Βέροιας και της Εδεσσας, ο γενικός γραμματέας του ΥΠΠΟ εξακολούθησε να παραπέμπει στο Γ Κοινοτικό Πλαίσιο Στήριξης, λόγω έλλειψης πιστώσεων του ΥΠΠΟ.

Μνημεία της Βέροιας, που χρήζουν αποκατάστασης και που είχαν την ευκαιρία να επισκεφθούν τα μέλη του ΚΑΣ, όπως η Παλαιά Μητρόπολη (11ος αιώνας μ. Χ.) πρέπει να αναζητήσουν την τύχη τους στην Κοινότητα. Οσο για τον αρχαιολογικό χώρο της Πέλλας το ΚΑΣ έχει εγκρίνει το πρόγραμμα ανάδειξης και της κατασκευής Νέου Μουσείου.

Τον περασμένο Ιούλιο χάθηκε πρόωρα, στα 55 του χρόνια, ο διακεκριμένος με το μετάλλιο "Γκαίτε" και το βραβείο "Χούμπολντ", μαρξιστής ιστορικός και στοχαστής, διδάκτορας της Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο της Χαϊδελβέργης Παναγιώτης Κονδύλης,χωρίς να προλάβει να δει τυπωμένο το τελευταίο του βιβλίο, το δέκατο που εκδόθηκε στα ελληνικά. Πρόκειται για ένα βιβλίο - συλλογή άρθρων του, με τίτλο "Από τον 20ό στον 21ο αιώνα (Τομές στην πλανητική πολιτική περί το 2000)",το οποίο εκδόθηκε από το "Θεμέλιο" και παρουσιάστηκε αρκετά αναλυτικά - ως οφειλή στο ογκώδες επιστημονικό έργο του Π. Κονδύλη - από τον ιστορικό Σπύρο Ασδραχά,τον καθηγητή Πανεπιστημίου Γεράσιμο Βώκο και τον ιστορικό Φίλιππο Ηλιού.

Τα κείμενα του βιβλίου προεκτείνουν και βαθαίνουν τις θεματικές και τις απόψεις που είχε επεξεργαστεί ο Π. Κονδύλης σε προηγούμενα έργα του. Λ. χ. στα "Η παρακμή του αστικού πολιτισμού", "Πλανητική πολιτική μετά τον ψυχρό πόλεμο", "Η ηδονή, η ισχύς, η ουτοπία" και "Θεωρία του Πολέμου" (ένα βιβλίο βασισμένο στις θέσεις του Μαρξ και του Λένιν για το πρόβλημα του πολέμου). Διακεκριμένος και αναγνωρισμένος στην Ευρώπη στοχαστής, ο συγγραφέας του δίτομου έργου "Ευρωπαϊκός Διαφωτισμός" Π. Κονδύλης, με τα άρθρα του σ' αυτό το βιβλίο εξετάζει την ιστορικοπολιτική πορεία του 20ού αιώνα μέσα από τη μαρξιστική θεωρία, το κομμουνιστικό κίνημα, τη "μαζική δημοκρατία του αστικού φιλελευθερισμού", αλλά και την επίδραση του μαρξισμού "σε όλες τις μορφές του αστικού πολιτισμού". Ο Π. Κονδύλης θεωρούσε το μαρξιστικό έργο "την τελευταία λέξη που δημιούργησε ο αστικός πολιτισμός" και "εργαλείο" για τις κοινωνίες στο μέλλον.

Δύο ακροάσεις για το μπαλέτο "Μπαγιαντέρα", που θα παρουσιαστεί ολόκληρο στη διάρκεια της φετινής καλλιτεχνικής περιόδου, πραγματοποιεί η Λυρική Σκηνή, την ερχόμενη Δευτέρα (7/12), στο στούντιο του Μπαλέτου (Πειραιώς 199 και Αλκμήνης 68). Η πρώτη θα γίνει στις 2μμ και αφορά στην επιλογή χορευτών και χορευτριών. Η δεύτερη θα γίνει στις 4.30μμ και αφορά στην επιλογή παιδιών ηλικίας 9 - 12. Οι ενδιαφερόμενοι για έντυπα αιτήσεων και πληροφορίες μπορούν ν' απευθύνονται στη Γραμματεία της ΕΛΣ (Χαρ. Τρικούπη 18α, 5ος ορ., τηλ. 3612.496), μέχρι και την Παρασκευή το μεσημέρι.

Τοιχογραφία από τους βασιλικούς τάφους της Βεργίνας

Γκ. Μπρέγκοβιτς, Γ. Νταλάρας, και Γ. Βαρδής στην "Ιερά Οδό"