Οι φτωχές λαϊκές μάζες ήταν εκείνες που τροφοδότησαν τον ΔΣΕ στη δική του εποποιία με έμψυχο δυναμικό, αλλά και με κάθε είδους αναγκαία για τη δράση του βοήθεια, όπως τροφή και ρουχισμό, βοήθησαν στην κατασκευή οχυρωματικών έργων, στη συγκέντρωση πληροφοριών, συνέβαλαν στην οργάνωση της Λαϊκής Πολιτοφυλακής. Πρωταγωνιστικό ρόλο σε όλη αυτή την προσπάθεια είχαν και οι γυναίκες κάθε ηλικίας, κυρίως από την ύπαιθρο.

Δεν είναι λίγες οι συγκινητικές εικόνες που «όταν κατέβαιναν οι αντάρτες στα χωριά, ιδίως ύστερα από τη μάχη, ο λαός τους καλοδεχόταν, τους φιλοξενούσε, έβγαζαν οι κοπέλες τις προίκες τους, για να τους στρώσουν να κοιμηθούν! Ακόμα οι ίδιες φύλαγαν σκοπιά όλη τη νύχτα για να ξεκουραστούν εκείνοι».

Οι αγρότισσες από τις περιοχές της Ελεύθερης Ελλάδας είχαν αναλάβει τις μεταφορές του στρατού, μια δουλειά κουραστική και ριψοκίνδυνη. Μετέφεραν πολεμοφόδια, τρόφιμα και άλλα εφόδια του στρατού, άλλοτε στην πλάτη και άλλοτε με το ζώο ή το κάρο, για μεγάλες αποστάσεις, από δύσβατους δρόμους και μονοπάτια, πολλές φορές ξυπόλυτες μέσα στα χιόνια και τις λάσπες.

Τα οχυρωματικά έργα φτιάχτηκαν και από γυναίκες των απελευθερωμένων από τον ΔΣΕ χωριών. Η δουλειά αυτή γινόταν στην πρώτη γραμμή του μετώπου. «Για πρώτη φορά έπαιρναν σε αυτή μέρος γυναίκες. Κι όμως ούτε στιγμή δεν παρουσιάστηκαν ταλαντεύσεις. Στις συνελεύσεις που γίνονταν στα χωριά για να οριστούν αυτοί που θα πήγαιναν, οι γυναίκες έλεγαν: "Πρέπει να πάμε γιατί είναι για τα παιδιά μας. Πρέπει να τα προφυλάξουμε, να τους κάνουμε γερά πολυβολεία. Πρέπει να βοηθήσουμε κι εμείς"...».

Σε κάθε περιοχή υπήρξαν τέτοια παραδείγματα γυναικών που εξέφρασαν με πολύμορφο τρόπο την αλληλεγγύη τους στον αγώνα του ΔΣΕ, με ανιδιοτέλεια. Χαρακτηριστική είναι η παρακάτω δήλωση ηλικιωμένων γυναικών που δημοσιεύτηκε στην εφημερίδα «Εξόρμηση», όργανο του ΔΣΕ, τον Αύγουστο του 1948:

«Εμείς οι γριές ενός μαχητικού τμήματος σοδειάς διαβάσαμε την Προκήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ και υποσχόμαστε ότι θα πολεμήσουμε με το δρεπάνι στο χέρι δίπλα στους μαχητές του Γράμμου. Κάθε γεροντίστικη δρεπανιά ας γίνει φωτιά στα κεφάλια των μπουραντάδων.

Η επιτροπή: Ζωή Τσιλήμπεη, 70 χρονών, Λεμονιά Τεριζίνα, 63 χρονών, Χαραυγή Φοντάκου, 65 χρονών, Ασημίνα Μομοτίνα, 80 χρονών».

Στη Θράκη, 260 γυναίκες δούλεψαν εθελοντικά στη μάχη της σοδειάς. Στην περιοχή της Ξάνθης, γυναίκες έκαναν δύο ώρες δρόμο για να πάρουν μέρος στο πλύσιμο και το γνέσιμο του μαλλιού για το ρουχισμό των μαχητών.

Ομως και οι ίδιες οι μαχήτριες αναδείκνυαν την πολύτιμη βοήθεια που έπαιρναν από τα χωριά, κυρίως από το γυναικείο πληθυσμό, όπως αναφέρεται στην ακόλουθη ανταπόκριση προς τον ραδιοφωνικό σταθμό «Ελεύθερη Ελλάδα» από τρεις μαχήτριες της ομάδας Πτολεμαΐδας του ΔΣΕ.

«Οι μαχήτριες Σίμα Νικολαΐδου, Θεοδώρα Παπαδοπούλου (20 χρονών από το Μεσόβουνο) και Ευτυχία Δημητριάδου (20 χρονών από το Πεντάβρυσο) ανήκαν στην ομάδα Πτολεμαΐδας του ΔΣΕ. Είχαν το αμπρί τους κοντά στο ποτάμι, χωρίς να βρέχεται, σε ακάλυπτο μέρος και όμως κανείς δεν μπορούσε να το φανταστεί ότι ήταν εκεί φτιαγμένο. Εκεί είχαν αρκετό αλεύρι, που το είχαν κρύψει για το χειμώνα και πέρασαν το φθινόπωρο με καρύδια και κάστανα. Είχαν επαφή με 5-6 χωριά, που τους τροφοδοτούσαν με πληροφορίες. Εβγαζαν τετρασέλιδη εφημερίδα με τη γραφομηχανή που είχαν στο αμπρί με τίτλο "Πάντα Εμπρός". Εμειναν εκεί μέχρι το Φλεβάρη του 1949.

Τα χωριά τους φρόντιζαν με αγάπη. Σε κάποιο χωριό έβγαλαν κάτοικοι τις φανέλες τους και τους τις έδωσαν για να προστατευθούν από τη βαρυχειμωνιά. Οταν είχαν λιώσει τα παντελόνια τους, είχαν ειδοποιήσει ένα κεφαλοχώρι της περιοχής για αυτή την ανάγκη τους. Οι γυναίκες του χωριού κατάφεραν και αγόρασαν χακί παντελόνια από τον αστικό στρατό, που είχε βάση στο κεφαλοχώρι. Τα φόρεσαν κάτω από τα φουστάνια τους οι πιο γριές και ήσυχα - ήσυχα βγήκαν στο δάσος για ξύλα». Με αυτό τον τρόπο εξασφάλισαν το ρουχισμό των μαχητριών. Και η ανταπόκριση των μαχητριών συνεχίζει: «Οι γυναίκες στα χωριά βοηθούσαν εξαιρετικά και στη συλλογή πληροφοριών. Οι νεότερες μάζευαν πληροφορίες από τους ΜΑΥδες και από το στρατό και οι μανάδες τους φρόντιζαν να φτάσουν στην ομάδα».

Σε κάποια από τα χωριά που είχαν ως σύνδεσμο οι μαχήτριες της ομάδας Πτολεμαΐδας, παρά τη βία και τους διωγμούς από τον αστικό στρατό και τους ΜΑΥδες, οι γυναίκες είχαν την έννοια της τροφοδοσίας των μαχητριών. Παρά το γεγονός ότι το μέρος ήταν περιφραγμένο με συρματοπλέγματα και μόνο με άδεια επιτρεπόταν η έξοδος τη μέρα, εφεύρισκαν χίλιους τρόπους για να βγάλουν ψωμί για τις ανάγκες των μαχητριών και των μαχητών. Ακόμα και τη δική τους μισή οκά δεν την έτρωγαν και την άφηναν για τις ανάγκες της ομάδας.

Το ενδιαφέρον των χωριών για την επιβίωση των μαχητριών έδινε κουράγιο, τόνωνε το ηθικό των μαχητριών. Ετσι, τελειώνοντας την πολυσέλιδη ανταπόκρισή τους, οι μαχήτριες έγραψαν: «...Για τέτοιο λαό πώς να μην αγωνίζεσαι με όλη σου την ψυχή!».

Αυτούς τους δεσμούς του ΔΣΕ με το λαό είχαν υπόψη τους οι δυνάμεις του αστικού κράτους. Γι' αυτό επεδίωξαν την απομόνωση των δυνάμεων του ΔΣΕ με την αναγκαστική μετακίνηση εκατοντάδων χιλιάδων αγροτικού πληθυσμού από τα χωριά περιοχών δράσης του ΔΣΕ στις πόλεις.

Στόχος ήταν να στερήσουν τον ΔΣΕ από πηγές εφεδρειών, τροφοδοσίας, καθώς και από πηγές πληροφόρησης. Χιλιάδες οικογένειες πετάχτηκαν στο δρόμο, χωρίς καμιά βοήθεια. Τους στοίβαξαν σε παράγκες σε άθλιες συνθήκες διαβίωσης, στο έλεος της φτώχειας, των συλλήψεων, της τρομοκρατίας.

Διαχρονικά, σε όλη την πορεία του επαναστατικού, εργατικού κινήματος, αναδεικνύεται η ανάγκη ανάπτυξης στέρεων αγωνιστικών, ιδεολογικών και πολιτικών δεσμών των κομμουνιστών με το λαό, ιδιαίτερα με τις γυναίκες της εργατικής τάξης, του λαού.

Η κριτική φράση της Ρούλας Κουκούλου σε άρθρο της τον Ιούνη του 1949 στο περιοδικό «Δημοκρατικός Στρατός» με θέμα «Συμπεράσματα απ' τη δουλειά μας στις μαχήτριες των τμημάτων Βίτσι και Γράμμου» είναι και σήμερα επίκαιρη: «...Τις κομμουνίστριες δεν τις χρησιμοποιούμε όπως χρειάζεται στη βάση. Τα μέλη του Κόμματος πρέπει να 'ναι ο μοχλός που να κινάει όλες τις μαχήτριες...».

ΠΗΓΕΣ:

1. Η Γυναίκα της Ελλάδας στον Αγώνα LA FEMME GRECQUE AU COMBAT, σελ. 46, Ανατύπωση.

2. ΑΡΧΕΙΟ ΚΚΕ, έγγραφο 251177, εφημερίδα «Εξόρμηση», Φ. 32 /15.8.48, Εποποιία στο Γράμμο και στα μετόπισθεν, Η μάχη του θερισμού.

3. ΑΡΧΕΙΟ ΚΚΕ, έγγραφο 345586, Ρ/Σ «ΕΕ» 1949 - Χρονικό από τις μαχήτριες Σίμα Νικολαΐδου, Θεοδώρα Παπαδοπούλου, Ευτυχία Δημητριάδου.

4. Ρούλα Ζαχαριάδη - Κουκούλου, «Συμπεράσματα απ' τη δουλειά μας στις μαχήτριες των τμημάτων Βίτσι και Γράμμου», Δημοκρατικός Στρατός: Φωτογραφική αναπαραγωγή από τα πρωτότυπα τεύχη του περιοδικού «Δημοκρατικός Στρατός», τόμος Β΄/1949, τ.6, σελ. 427-430, εκδ. «Ριζοσπάστης», Αθήνα, 1996.