Το ποίημα του Γιάννη Ρίτσου «Ορέστης» θα παρουσιάσει η Τομεακή Οργάνωση Ανατολικής Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ σε πολιτιστική εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί την Κυριακή 27 Ιούλη στην Περαία, στις 8.30 μ.μ. στο Πάρκο Κυκλοφοριακής Αγωγής (Φιλίππου & Ανθέων).

Στη διάρκεια της εκδήλωσης θα πραγματοποιηθεί ομιλία για τον «Ορέστη» του Ρίτσου, η οποία θα ιχνηλατεί τους βασικούς άξονες του ποιήματος, και στη συνέχεια οι παρευρισκόμενοι θα έχουν την ευκαιρία να απολαύσουν απαγγελία αποσπασμάτων του ποιήματος σε έναν χώρο που θα έχει διαμορφωθεί σκηνικά.

Θα ακολουθήσει μουσικό αφιέρωμα στο έντεχνο πολιτικό τραγούδι.

Η ΤΟ Ανατολικής Θεσσαλονίκης του ΚΚΕ προχωρά στη διοργάνωση αυτής της εκδήλωσης έχοντας κατά νου τον ρόλο της Τέχνης, του Πολιτισμού γενικότερα, έτσι όπως περιγράφεται και στις Θέσεις του 21ου Συνεδρίου του ΚΚΕ (Θέση 45), ως πολύτιμου εργαλείου για το ανέβασμα της ικανότητας των κομμουνιστών να κατανοούν και να επιδρούν στην πραγματικότητα, κατακτώντας έτσι ολοένα και καλύτερα τον ρόλο τους ως οργανωμένης πρωτοπορίας της εργατικής τάξης, αλλά και κατανοώντας τον Πολιτισμό ως άλλο ένα κρίσιμο πεδίο της ταξικής πάλης, που μπορεί να εκφράσει με τα δικά του αισθητικά μέσα την κομμουνιστική ιδεολογία.

Το ποίημα «Ορέστης» το βρίσκουμε ως αυτοτελές ποίημα της ποιητικής συλλογής «Τέταρτη Διάσταση» του Γιάννη Ρίτσου, η οποία γράφτηκε μεταξύ 1959 και 1975. Η συλλογή αυτή θεωρείται από τις κορυφαίες δημιουργίες του ποιητή, αλλά και ένα από τα σπουδαιότερα ποιητικά έργα στην Ιστορία της σύγχρονης ελληνικής ποίησης. Αποτελείται από 17 μακροσκελή ποιήματα, με τα περισσότερα από αυτά (13) να έχουν ήρωες παρμένους από τους αρχαίους μύθους: Ελένη, Περσεφόνη, Αίαντα, Φιλοκτήτη, Αγαμέμνονα, Ορέστη κ.ά.

Ο μύθος του Ορέστη διαπερνάει την Ιστορία από τα ομηρικά χρόνια, κατά τα οποία καταγράφεται για πρώτη φορά στην Οδύσσεια, περνά μέσα από τους αιώνες και φτάνει μέχρι την εποχή μας ορθώνοντας στην ανθρώπινη συνείδηση ζητήματα που με τον έναν ή τον άλλο τρόπο δεν έπαψαν ποτέ να την απασχολούν.

Στον «Ορέστη» του Ρίτσου αυτά τα ερωτήματα παίρνουν καινούργιες, μεγαλύτερες διαστάσεις. Εδώ ο ποιητής πραγματεύεται τις έννοιες της ατομικής ελευθερίας σε αντιδιαστολή με το κοινωνικό χρέος. Μάλιστα προχωρά ακόμα παραπέρα, δείχνοντας πως το κοινωνικό καθήκον δεν είναι πάντα αυτό που παρουσιάζεται. Δεν είναι πάντα αυτό που επιδιώκουν να μας επιβάλουν.

Ιχνηλατεί πού τελειώνει η ατομική ελευθερία για να αρχίσει η εκπλήρωση του κοινωνικού χρέους. Μα πιο πολύ ερευνά τις προϋποθέσεις για να μπορέσει κανείς να υπερβεί τα δεσμά της ατομικής ελευθερίας, τα δεσμά της ανεξαρτησίας, για να μπορέσει να θέσει τον εαυτό του στα όρια που απαιτεί η οργανωμένη δράση για έναν ανώτερο σκοπό. Δείχνοντας αυτήν ακριβώς τη στάση ζωής ως την ανώτερη μορφή ελευθερίας που μπορεί να κατακτήσει ο άνθρωπος.

Ο «Ορέστης» του Ρίτσου αμφιταλαντεύεται μπροστά στην πράξη που πρέπει να τελέσει μέχρι την τελευταία στιγμή. Κερδίζει τη σιγουριά, κερδίζει την τελική του απόφαση, μέσα από μια επίπονη πορεία. Μέσα από αναμνήσεις, περισπασμούς και πειρασμούς, αισθήσεις, αλλά πρώτα και κύρια μέσα από την κατάκτηση της γνώσης του σκοπού της πράξης του. Φτάνει να ορίσει την πράξη του δίνοντάς της ένα νέο περιεχόμενο. Εναν νέο σκοπό. Δεν ορίζεται πια ούτε από το καθήκον της εκδίκησης για τον φόνο του πατέρα του, ούτε από καμία άλλη κοινωνική επιταγή. Υπερνικά το μίσος. Υπερνικά την τιμωρία.

Είναι χαρακτηριστικοί οι στίχοι του ποιητή:

«Κι αυτήν διαλέγω ο άπιστος εγώ (δε με διαλέγουν οι άλλοι),

γνωρίζοντας όμως εγώ. Διαλέγω

τη γνώση και την πράξη του θανάτου που τη ζωή ανεβάζει...».

Και λίγο παρακάτω:

«Ισως για τη συμπλήρωση ορισμένου χρόνου, για να μείνει ελεύθερος ο χρόνος...».

Εφυγε από τη ζωή το περασμένο Σάββατο, σε ηλικία 84 ετών, ο σκηνοθέτης Σταύρος Κωνστανταράκος.

Γεννήθηκε το 1941 στο Λάγιο Κροκεών στη Λακωνία. Ηταν γιος του Λεωνίδα Κωνστανταράκου, ενός από τους εννιά τελευταίους αντάρτες του Δημοκρατικού Στρατού της περιοχής του Ταΰγετου, ο οποίος καταδικάστηκε σε θάνατο από το στρατοδικείο Τρίπολης και εκτελέστηκε το 1948. Στα δύσκολα εκείνα χρόνια οι ταγματασφαλίτες σκότωσαν μπροστά στα μάτια του την έγκυο μητέρα του. Ο ίδιος φυγαδεύτηκε από τη Μάνη μέσα σε ένα καλάθι, ώστε να γλιτώσει το πογκρόμ της λευκής τρομοκρατίας, και μεγάλωσε με τους θείους του.

Σπούδασε φιλμολογία στη Σορβόνη και σκηνοθεσία στην IDHEC στο Παρίσι, μαζί με τους Λ. Λιαρόπουλο, Θ. Αγγελόπουλο, Τ. Μαρκετάκη και άλλους, τη γενιά των δημιουργών που διαμόρφωσαν τον Νέο Ελληνικό Κινηματογράφο. Εζησε τον Μάη του '68 στο Παρίσι, περιγράφοντας το κλίμα ως «πρόσκαιρο όνειρο που πέρασε».

Παντρεύτηκε την ζωγράφο και αγωνίστρια Αννα Παλιεράκη, με την οποία απέκτησαν έναν γιο, τον παραγωγό Λεωνίδα Κωνστανταράκο. Οταν γύρισε στην Ελλάδα πρωτοστάτησε στους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες και στην ίδρυση και λειτουργία της Οργάνωσης Κινηματογραφιστών του ΚΚΕ, ενώ ήταν και από τους ιδρυτές της νέας συνδικαλιστικής οργάνωσης, της τότε Εταιρείας Ελλήνων Σκηνοθετών.

Ο Σταύρος Κωνστανταράκος υπηρέτησε την κινηματογραφική τέχνη από πολλά πόστα, ως δημιουργός που έχαιρε μεγάλης εκτίμησης ανάμεσα στους συνάδελφους του και ως ιδιαίτερα αγαπητός δάσκαλος. Υπήρξε βοηθός σκηνοθέτη, διευθυντής παραγωγής, μοντέρ και συν-σεναριογράφος σε πάνω από 50 ελληνικές και διεθνείς παραγωγές, στον κινηματογράφο και στην τηλεόραση. Σκηνοθέτησε ταινίες ντοκιμαντέρ, μικρού μήκους, διαφημιστικές, τηλεοπτικές και τη μεγάλου μήκους ταινία «Εν Πλω», που βραβεύτηκε στο Φεστιβάλ Θεσσαλονίκης.

Δίδαξε για σχεδόν 30 χρόνια στη Σχολή Κινηματογράφου Τηλεόρασης Λ. Σταυράκου και έκανε σεμινάρια στο Πάντειο Πανεπιστήμιο, στην ΕΡΤ, στο υπ. Νέας Γενιάς κ.α. Διετέλεσε εκπρόσωπος σε ευρωπαϊκά και διεθνή κινηματογραφικά όργανα.

Σε πρόσφατη συνέντευξή του έλεγε: «Η ελπίδα για έναν δίκαιο κόσμο είναι διαχρονική»...

Σε ανακοίνωσή του για τον θάνατο του σκηνοθέτη Σταύρου Κωνστανταράκου το Γραφείο Τύπου της ΚΕ του ΚΚΕ τονίζει: «Αποχαιρετούμε με θλίψη τον σημαντικό σκηνοθέτη Σταύρο Κωνστανταράκο, που υπήρξε μαζί με τους Θόδωρο Αγγελόπουλο, Τώνια Μαρκετάκη και άλλους ένας από τους διαμορφωτές του Νέου Ελληνικού Κινηματογράφου.

Δημιουργός της πολιτικής ταινίας "Εν Πλω", που προσεγγίζει με ιδιαίτερο τρόπο τον ταξικό αγώνα του ΔΣΕ, ο Σ. Κωνστανταράκος διέτρεξε επίσης όλη την γκάμα της κινηματογραφικής παραγωγής. Σπουδαίος άνθρωπος, με ενεργό συμμετοχή στους πολιτικούς και κοινωνικούς αγώνες, πίστευε ακράδαντα πως "το εμείς είναι η φύση και του κινηματογράφου".

Το ΚΚΕ εκφράζει τα θερμά του συλλυπητήρια στην οικογένεια και στους οικείους του».

Πραγματοποιήθηκαν τα εγκαίνια του Δημοτικού Μουσείου Γιάννη Ρίτσου, στην καστροπολιτεία της Μονεμβασίας.

Τα εγκαίνια έγιναν παρουσία της υπουργού Πολιτισμού Λ. Μενδώνη, η οποία απηύθυνε και χαιρετισμό.

Η μετατροπή της ιστορικής οικίας του Γιάννη Ρίτσου σε μουσείο, μετά την εξαγορά της από τον δήμο από την οικογένεια του ποιητή, υλοποιήθηκε με χρηματοδότηση του υπουργείου Πολιτισμού μέσω Προγραμματικής Σύμβασης Πολιτισμικής Ανάπτυξης με τον δήμο Μονεμβασίας και την Περιφέρεια Πελοποννήσου. Σημαντική ήταν και η προσφορά της κόρης του ποιητή, Ερης, η οποία προίκισε το σπίτι με προσωπικά αντικείμενα του ποιητή.

Το έργο περιλάμβανε εργασίες έρευνας, καταγραφής και μουσειολογικής τεκμηρίωσης, τη μελέτη και τον σχεδιασμό της χωροθέτησης των εκθεσιακών χώρων, την οργάνωση και παραγωγή των εκθεσιακών μέσων, καθώς και την κατασκευή των τελικών υποστηρικτικών υποδομών. Μέσα από σύγχρονα εκθεσιακά μέσα, ψηφιακές εφαρμογές και διαδραστικές εμπειρίες, παρουσιάζονται το πολυσχιδές έργο, η προσωπικότητα και η ακατάλυτη σχέση του ποιητή με τη γενέτειρά του.

Η Ερη Ρίτσου παρευρέθηκε στα εγκαίνια, ενώ με ανάρτησή της στο Facebook ένωσε τη φωνή της με τους κατοίκους οι οποίοι αντιδρούν στην εγκατάσταση τελεφερίκ για την Ανω Πόλη. Οπως ανάφερε μεταξύ άλλων:

«Τελικά το ζουμί της υπόθεσης είναι η αύξηση του τουρισμού, νέτα σκέτα. Η διαπίστωση είναι πως ένα μικρό ποσοστό των ανθρώπων που επισκέπτονται το Κάστρο ανεβαίνουν στον Γουλά. Και λογικό. Αλλοι βαριούνται το περπάτημα κι άλλοι ξέρουν πως εκτός απ' τη θέα, τα τείχη και την Αγιά Σοφιά δεν έχει κάτι άλλο να δουν, οπότε πίνουν τα καφεδάκια τους με θέα τη θάλασσα στην Κάτω Πόλη. Πώς αντιμετωπίζεται αυτό; Πώς θα διπλασιάσουμε τον τουρισμό; Απλό. Θα φτιάξουμε κτίσματα στο Γουλά. Θα "αναστηλώσουμε". Για να γίνει όμως αυτό, χρειάζονται οικοδομικά υλικά. Πώς θα ανέβουν τα οικοδομικά υλικά; Με μουλάρια; Ανέφικτο. Αρα χρειαζόμαστε τελεφερίκ για να τα κουβαλήσουμε, το οποίο στη συνέχεια και όταν χτιστούν τα ανάλογα αναψυκτήρια, τουαλέτες, και το "Παλάτι των Παλαιολόγων", θα ανεβάζει και τους τουρίστες που βαριούνται να περπατήσουν. Κι έτσι μου λύθηκε η απορία γιατί τόση επιμονή να καταστρέψει κανείς ένα μοναδικό ζωντανό βυζαντινό μνημείο, με την τοποθέτηση του τερατουργήματος με δυο καμπίνες των 15 ατόμων η κάθε μια στα 150 μέτρα απ' την Πύλη του Κάστρου, με εκβραχισμούς που πρέπει να γίνουν για να στηριχτούν οι πυλώνες του τελεφερίκ (το οποίο αποκαλούν και "αναβατόριο" για να ρίχνουν στάχτη στα μάτια)».