ΟΥΑΣΙΓΚΤΟΝ.-

Καθώς η... συνταγογράφηση "λύσεων" για την άρση της παγκόσμιας οικονομικής (και όχι μόνο χρηματιστηριακής: το κατάλαβαν οι "εγκέφαλοι" - προβλέποντάς την) κρίσης αποδεικνύεται δύσκολη υπόθεση στη σύνοδο του Διεθνούς Οικονομικού Ταμείου, ο άνθρωπος, "από τα χείλη του οποίου κρέμονται" τουλάχιστον οι Αμερικανοί επενδυτές, ο πρόεδρος της αμερικανικής κεντρικής τράπεζας, Αλαν Γκρίνσπαν, διαπιστώνει πως "η συνολική εικόνα της αμερικανικής οικονομίας έχει εξασθενήσει σημαντικά". Ο κώδων του κινδύνου κρούει πλέον εκκωφαντικά...

Ο "μίστερ Φεντ" υπογράμμισε χτες πως οι πιστωτές είναι απρόθυμοι να προσφέρουν ακόμη και σχετικά χαμηλών κινδύνων δάνεια, συμπεραίνοντας πως "ήρθε η ώρα να ενεργοποιηθεί πλήρως η νομισματική πολιτική".

"Είναι προφανές ότι η εικόνα για το 1999 της αμερικανικής οικονομίας έχει εξασθενήσει σημαντικά μετά τη ρωσική υποτίμηση και το μορατόριουμ του χρέους... Η έννοια της σταθερότητας στις διεθνείς αγορές έχει υπονομευτεί, καθώς διαψεύστηκε η πεποίθηση ότι ο ασιατικός ιός θα υποχωρούσε. Το αποτέλεσμα αυτού, όπως πιστεύω ότι γνωρίζετε όλοι σας, ήταν μια πολύ δραματική αλλαγή του "προφίλ" των κινδύνων του κόσμου".

Ο Γκρίνσπαν έκανε την εκτίμηση ότι "αντιμετωπίζουμε σαφώς μια σειρά δυνάμεων, οι οποίες θα αποθαρρύνουν τη ζήτηση σε ανεξέλεγκτο βαθμό...", προτείνοντας "να ενεργοποιηθεί πλήρως η νομισματική πολιτική".

Σημαίνει αυτό νέα μείωση των επιτοκίων; Οι χρηματαγορές την περιμένουν πριν το τέλος του έτους, για να "αναχαιτιστούν" οι "επιπτώσεις της παγκόσμιας οικονομικής αναταραχής" στην αμερικανική οικονομία.

Ο Γκρίνσπαν είπε ενώπιον του αμερικανικού Εθνικού Συνδέσμου Οικονομολόγων, ότι "η σημαντική στροφή που παρατηρήθηκε στην ψυχολογία των επενδυτών, οι οποίοι απομακρύνονται από το ρίσκο και προσανατολίζονται στη ρευστοποίηση και την ασφάλεια, έχει μεγεθύνει τα προβλήματα στις ξένες αγορές, όπου οι δυνάμεις "αποθέρμανσης" της οικονομίας παραμένουν ισχυρές και έχουν επεκταθεί στις χρηματαγορές των ΗΠΑ". Η αμερικανική οικονομία, κατέληξε, δεν αντιμετωπίζει ακόμη πρόβλημα πιστώσεων, αλλά "είναι εξαιρετικά δύσκολο για τις εταιρίες να βρουν νέα κεφάλαια, καθώς οι δανειστές είναι όλο και πιο απρόθυμοι να αναλάβουν τον κίνδυνο".

Στην Ευρώπη, ο κεντρικός τραπεζίτης της Γερμανίας, Χανς Τιτμάγιερ, δήλωσε ότι δε θα υπάρξει πτώση των επιτοκίων, περίπου καλώντας τον υπόλοιπο αναπτυγμένο κόσμο να φτάσει στα επίπεδα της Βόννης - και μετά "βλέπουμε".

Κατά τα άλλα, οι Γερμανοί Σοσιαλδημοκράτες και Οικολόγοι συμφώνησαν χτες στις βασικές γραμμές οικονομικής πολιτικής της νέας κυβέρνησης. Αξονάς της: Ο αγώνας κατά της ανεργίας (έπεα πτερόεντα...).

Στον "αγώνα εναντίον της ανεργίας", το "βασικό όργανο" θα είναι μια "συμφωνία για την εργασία" ανάμεσα "στην κυβέρνηση, τους εργοδότες και τα συνδικάτα", δήλωσε ο νέος καγκελάριος της Γερμανίας, Γκέρχαρντ Σρέντερ. (Σημειώστε το...).

Την ίδια ώρα ο υπουργός Θησαυροφυλακίου του Μπιλ Κλίντον, ο Ρόμπερτ Ρούμπιν, πρότεινε το... ρηξικέλευθο: Ο ΟΗΕ να αναλάβει "ενεργότερο ρόλο" (ποιον;) στην επίλυση των οικονομικών κρίσεων και "αναποτελεσματικοτήτων". Την πρόταση ανακοίνωσε μετά από 45λεπτη συνάντησή του με τον Γενικό Γραμματέα του Οργανισμού, Κόφι Ανάν, στη Νέα Υόρκη - χωρίς να προχωρήσει σε λεπτομέρειες.

Ενώ το σενάριο ανάληψης ρόλου οικονομικού φορέα από τον ΟΗΕ μοιάζει αρκετά απίθανο, στο ΔΝΤ οφείλονται "πακτωλοί" από τις χώρες (που υποτίθεται πως είναι) στυλοβάτες του - μόνο οι Ηνωμένες Πολιτείες του οφείλουν 18 δισ. δολάρια, και μόνο για φέτος. Γεγονός που αποδυναμώνει το φορέα, ο οποίος ήδη δεχόταν τα πυρά από τους Φρίντμαν, Σόρος, και άλλους...

Το "σκοτσέζικο ντους" στις χρηματαγορές έδωσε τη θέση του χτες σε μια οριακή αλλά σταθερή άνοδο στις αγορές ΗΠΑ (ο "Ντάου Τζόουνς" κέρδιζε το απόγευμα μόλις 6 μονάδες) και Ευρώπης (Λονδίνο). Ενώ στην Ασία η εικόνα ήταν "μεικτή": ο Nikkei στο Τόκιο είδε μια "καταπληκτική" άνοδο 6,2%, που αποδόθηκε στην ανακοίνωση της κυβέρνησης Ομπούτσι για τη "βοήθεια" προς τις παραπαίουσες τράπεζες της χώρας. Πτώση είχε το χρηματιστήριο της Νότιας Κορέας.

Ετσι ανακύπτει το ερώτημα: τι συμβαίνει;

Κατ' αρχήν πίσω από τα φαινόμενα αυτά υπάρχει μια κλασική κρίση υπερπαραγωγής υπερσυσσώρευσης κεφαλαίου στις χώρες της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ασίας. Οι προβλέψεις το μήνα Φλεβάρη του 1998 για την ανάπτυξη του Ακαθάριστου Εθνικού Προϊόντος ήταν:

Χώρες19971998

Ιαπωνία 1,9% - 1,7%

Ν. Κορέα5,9% 1,0%

Ινδονησία 5,5% - 4,0%

Ταϊλάνδη0,5% - 3,5%

Μαλαισία7,4% 3,2%

Σιγκαπούρη7,6% 3,5%

Φιλιππίνες4,7% 2,2%

(Πηγή: "Μιραβάγια Εκονόμικα ι Μεζντουναρόντνιε Ατνασένια", τευχ. 8 σελ. 121 - 147 Μόσχα, "Economist" 3 - 9/10/1998, σελ. 134).

Οι αστοί βέβαια οικονομολόγοι έχουν δώσει διάφορες επιφανειακές ερμηνείες για τις κρίσεις που φτάνουν πολλές φορές μέχρι τη γελοιότητα, όπως η άποψη ότι οι κρίσεις οφείλονται στις κηλίδες του ήλιου...

Η τελευταία κρίση έχει γελοιοποιήσει και τους αστούς ιδεολόγους του νεοφιλελευθερισμού, που υποστηρίζουν ότι οι ιδιωτικοποιήσεις, η κατάργηση των ελέγχων στην οικονομία και η ενίσχυση της προσφοράς θα οδηγήσουν σε σταθερή ανάπτυξη.

Οι μαρξιστές απαντούν πως το κοινωνικοπολιτικό σύστημα που ονομάζεται καπιταλισμός έχει ως αναπόφευκτο φαινόμενο τις κρίσεις και ότι δεν μπορείς να καταργήσεις τις κρίσεις αν δεν καταργήσεις τον ίδιο τον καπιταλισμό. Δηλαδή οι κρίσεις είναι σύμφυτες με τον καπιταλισμό.

Κατ' αρχήν όλες οι κυκλικές κρίσεις ήταν πάντοτε διεθνείς όπως π. χ. του 1929- 1933 που αγκάλιασε όλες σχεδόν τις καπιταλιστικές χώρες. Αυτό ισχύει πολύ περισσότερο σήμερα, που έχουμε ανεξέλεγκτη κίνηση κεφαλαίων με... ταχύτητα φωτός από χώρα σε χώρα. Ενδεικτικό γι' αυτό είναι το γεγονός ότι η πτώση των τιμών στα χρηματιστήρια δεν περιορίστηκε στις χώρες της Ανατολικής και Νοτιοανατολικής Ασίας, αλλά επεκτάθηκε στις χώρες όλου του κόσμου. Κατά συνέπεια πρέπει να περιμένουμε επέκταση και βάθεμα της κρίσης. Αυτό οπωσδήποτε θα έχει ως συνέπεια κοινωνικές εκρήξεις, όπως είχαμε στην Ινδονησία, τη Ν. Κορέα κλπ.

Το ζήτημα είναι ποιος πληρώνει τις συνέπειες της κρίσης. Οποιαδήποτε μέτρα παίρνουν ή σκέπτονται να πάρουν έχουν στόχο να ρίξουν τα βάρη της κρίσης στις πλάτες των εργαζομένων. Γι' αυτό ακριβώς το επαναστατικό κίνημα πρέπει να οργανώσει και να αναπτύξει την ταξική πάλη, ώστε να μην πέσουν τα βάρη της κρίσης στις πλάτες των εργαζομένων. Προς αυτήν την κατεύθυνση έχουμε χρέος όλοι οι προοδευτικοί άνθρωποι να συμβάλλουμε.

Κώστας ΚΑΠΠΟΣ

ΙΕΡΟΥΣΑΛΗΜ.-

Ιδιαίτερα αισιόδοξη και ικανοποιημένη από τα αποτελέσματα των συνομιλιών της με Ισραηλινούς και Παλαιστίνιος αξιωματούχους εμφανίστηκε η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών Μαντλίν Ολμπράιτ, η οποία επρόκειτο να ολοκληρώσει την επίσκεψή της στην περιοχή αργά χτες το βράδυ.

Η Ολμπράιτ, που είχε ξεχωριστές συναντήσεις με τους Γιάσερ Αραφάτ και Μπέντζαμιν Νετανιάχου, συναντήθηκε και με τους δύο ηγέτες ταυτοχρόνως, χθες το μεσημέρι, για περισσότερο από δύο ώρες, στο μεθοριακό φυλάκιο του Ερέτζ στα σύνορα του Ισραήλ με τη Λωρίδα της Γάζας. Οπως δήλωσε η Αμερικανίδα υπουργός Εξωτερικών οι δύο ηγέτες συμφώνησαν να συναντηθούν στις 15 του τρέχοντος μήνα στην Ουάσινγκτον προκειμένου να επεξεργαστούν από κοινού μαζί με τον Αμερικανό Πρόεδρο Μπιλ Κλίντον τα επιμέρους σημεία μιας οριστικής συμφωνίας για την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Δυτική Οχθη. Η Αμερικανίδα υπουργός συμπλήρωσε τις ανάλογες δηλώσεις του Μπιλ Κλίντον υπογραμμίζοντας ότι δεν έχει ακόμη αποφασιστεί πόσες μέρες θα διαρκέσει η συνάντηση στην Ουάσινγκτον, καθώς "υπάρχουν ακόμη πολλά θέματα προς επίλυση".

Παρά τη θερμή χειραψία με την Μαντλίν Ολμπράιτ, τόσο ο Παλαιστίνιος ηγέτης όσο και ο Ισραηλινός πρωθυπουργός απέφυγαν να κάνουν δηλώσεις. Πάντως, όπως έγινε γνωστό, στόχος της Αμερικανίδας υπουργού είναι να επιτευχθεί συμφωνία ανάμεσα στις δύο πλευρές, τουλάχιστον όσον αφορά το θέμα της ασφάλειας και της καταπολέμησης της ισλαμιστικής δράσης, πριν οι δύο ηγέτες μεταβούν στην Ουάσινγκτον. Για το λόγο αυτό, μετά την αναχώρηση της Ολμπράιτ, στην περιοχή θα παραμείνουν ο Αμερικανός διαμεσολαβητής Ντένις Ρος και ο αναπληρωτής υπουργός Εξωτερικών των ΗΠΑ Μάρτιν Ιντικ, οι οποίοι θα έχουν σειρά επαφών με Ισραηλινούς και Παλαιστίνιους αξιωματούχους.