Στην τύχη τους αφήνονται για άλλη μια χρονιά τα δάση της χώρας μας, αφού και ο φετινός αντιπυρικός σχεδιασμός δεν έρχεται να προσθέσει τίποτα το ουσιαστικό ή το καινούριο, που να εξασφαλίζει βάσιμα την προστασία τους από τις πυρκαγιές.

"Μια από τα ίδια" περιλαμβάνει και φέτος ο σχεδιασμός της κυβέρνησης για την αντιμετώπιση των δασικών πυρκαγιών, που ήδη έκαναν απειλητικά την εμφάνισή τους, τόσο στην Αττική όσο και σ' άλλες περιοχές της χώρας.

Η κυβέρνηση και το αρμόδιο υπουργείο Γεωργίας φαίνεται πως δεν πήραν κανένα δίδαγμα από τη μέχρι σήμερα αρνητική εμπειρία στο θέμα αυτό, έτσι η αντιπυρική προστασία για το καλοκαίρι του 1996 βασίζεται σε τετριμμένα σχέδια επί χάρτου, στα συνήθη ημίμετρα και στις γνωστές αποτυχημένες πρακτικές των τελευταίων χρόνων. Οι αρμόδιοι κυβερνητικοί παράγοντες θεώρησαν, φαίνεται, ότι πέρσι "κέρδισαν" τη μάχη κατά της πύρινης απειλής, με το σχεδιασμό που κατέστρωσαν, επειδή - έτυχε - να καούν 272.026 στρέμματα δασικών εκτάσεων, έναντι 579.081 στρεμμάτων το 1994 και 540.492 στρεμμάτων το 1993. Ομως, το γεγονός ότι πέρσι κάηκαν, για λόγους συγκυριακούς, λιγότερες εκτάσεις σε σχέση με τα προηγούμενα χρόνια, δε σημαίνει ότι και αυτό το καλοκαίρι θα συμβεί το ίδιο. Εκτός των άλλων, η φετινή χρονιά θεωρείται ιδιαίτερα δύσκολη λόγω των πολλών βροχών που έπεσαν, του έντονου προεκλογικού κλίματος που καλλιεργείται (περίοδος που ανεβάζει και το "θερμόμετρο" των πυρκαγιών), αλλά και του νομοσχεδίου για το ιδιοκτησιακό των δασών, που έδωσε πριν μερικές στη δημοσιότητα ο υπουργός Γεωργίας.

Στα πλαίσια αυτά, ο υποτιθέμενος, αντιπυρικός αγώνας της κυβέρνησης θα δοθεί πάλι στο επίπεδο της καταστολής και ελάχιστα σε αυτό της πρόληψης, χωρίς την απαιτούμενη χρηματοδότηση, προετοιμασία και οργάνωση, με τα ίδια απαρχαιωμένα και ανεπαρκή μηχανικά μέσα, με μεγάλες ελλείψεις σε μόνιμο εξειδικευμένο προσωπικό, το οποίο καλείται να αναπληρώσει ανεκπαίδευτο εποχικό προσωπικό, καθώς και με σοβαρές ελλείψεις στο θέμα της υποδομής (δασικοί δρόμοι, πυροφυλάκια, δεξαμενές κλπ.). Οσο για τους εμπλεκόμενους φορείς στην πυροπροστασία των δασών - Δασική Υπηρεσία, Πυροσβεστική, στρατός και Σώματα Ασφαλείας, καθώς και η Τοπική Αυτοδιοίκηση - το μεγάλο ερώτημα που παραμένει είναι ο συντονισμός τους, αφού και σ' αυτόν τον τομέα δεν έχει αλλάξει τίποτα προς το καλύτερο.

Η αντιπυρική "φιλοσοφία" του υπουργείου Γεωργίας, για λόγους περισσότερο εντυπωσιασμού, επικεντρώνεται και φέτος στη χρήση των πυροσβεστικών αεροπλάνων, καθώς και των ελικοπτέρων, τα οποία σε συνεργασία με το υπουργείο Εθνικής Αμυνας θα βρίσκονται διάσπαρτα, ανά την Ελλάδα, σε 21 βάσεις. Είναι αποδεδειγμένο όμως ότι τα εναέρια πυροσβεστικά μέσα δεν αποτελούν το κύριο όπλο για την αντιμετώπιση των πυρκαγιών, αφού ο ρόλος τους περιορίζεται στην καταστολή μιας πυρκαγιάς εν τη γενέσει της, ή στην περίπτωση που λάβει μεγάλη έκταση, να επιβραδύνουν όσο είναι δυνατόν την πορεία της μέχρι να φτάσουν οι επίγειες δυνάμεις για να τη σβήσουν. Στοιχεία που έχουμε στη διάθεσή μας, για το διάστημα 1977 - '86 δείχνουν πως το 89,2% των δασικών πυρκαγιών σβήστηκε από συνεργεία εδάφους και μόνο το 10,8% σε συνεργασία με τα πυροσβεστικά αεροσκάφη. Πέρα από αυτά δεν είναι λίγα τα προβλήματα που υπάρχουν, εξαιτίας της παλαιότητας των πυροσβεστικών αεροπλάνων (από τα 11 "Καναντέρ", που σηκώνουν το κύριο βάρος της κατάσβεσης, τα τρία - σύμφωνα με πληροφορίες - αντιμετωπίζουν σοβαρά τεχνικά προβλήματα και αδυνατούν να πετάξουν). Επίσης, τα 21 PZL Μ18, που καταμετρά στο στόλο των πυροσβεστικών αεροπλάνων η Δασική Υπηρεσία, δεν μπορούν να συνδράμουν αποτελεσματικά στη δασοπυρόσβεση, αφού χρησιμοποιούνται κυρίως για αεροψεκασμούς. Στα παραπάνω προστίθενται ακόμα 3 C - 130/MAFFS της Πολεμικής Αεροπορίας και 11 ελικόπτερα της Αεροπορίας Στρατού (4 CHINOOK και 7 UH - 1H HUEY)

Κι όμως, στο θέμα που πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη σημασία, δηλαδή στην οργάνωση, την ετοιμότητα και την επάρκεια των επίγειων δυνάμεων, υπάρχουν τα περισσότερα άλυτα προβλήματα. Το βασικότερο πρόβλημα είναι ότι οι κατά τόπους Δασικές Υπηρεσίες, για άλλη μια χρονιά, είναι στην ουσία αποδιοργανωμένες και οι ελλείψεις σε μόνιμο προσωπικό είναι κατά μέσο όρο 40%, ενώ σε κάποιες περιπτώσεις φτάνουν και το 70%! Μεγάλες είναι και οι ελλείψεις σε μηχανικό εξοπλισμό, που γίνονται πιο αισθητές στις ευαίσθητες περιοχές και - όπως εκτιμάται - απαιτείται ο τριπλασιασμός του αριθμού των επίγειων μέσων κατάσβεσης. Τα πυροσβεστικά οχήματα, πάντως, που διαθέτει η Δασική Υπηρεσία είναι 200 ελαφρού τύπου, 370 μεσαία και 45 "δότες". Ομως, και εδώ οι ελλείψεις σε μόνιμους οδηγούς και δασοπυροσβέστες είναι δραματικές, αφού ο αριθμός τους είναι μικρότερος από τον αριθμό των πυροσβεστικών οχημάτων.

Από την άλλη, όσον αφορά το εποχικό προσωπικό, που κάθε καλοκαίρι προσλαμβάνει η κυβέρνηση για τη δασοπυρόσβεση, τα πράγματα φέτος δείχνουν να είναι πολύ χειρότερα σε σχέση με τα παρελθόντα έτη. Η κυβέρνηση, στο όνομα της εξοικονόμησης πόρων, μείωσε τη χρονική διάρκεια απασχόλησης των εποχικών και, ενώ βρισκόμαστε στα μέσα του Ιούνη, οι προσλήψεις ξεκίνησαν δειλά δειλά μόλις τη βδομάδα που πέρασε και μαζί με αυτές άρχισαν και οι καταγγελίες για προσλήψεις με καθαρά ρουσφετολογικά κριτήρια. Γεγονός είναι ότι όσοι από τους εποχικούς προσληφθούν τελικά (5.240 ανακοίνωσε η κυβέρνηση), θα ριχτούν στις φλόγες, χωρίς να έχουν εκπαιδευτεί προηγουμένως. Εποχικοί, επίσης, είναι και οι 460 "δασοκομάντος", ενώ εποχικό προσωπικό συμπληρώνει τα κενά στο Συντονιστικό Κέντρο Δασοπροστασίας (ΣΚΔ).

Η εμμονή της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ να αντιμετωπίσει και φέτος τις, έτσι κι αλλιώς, αναμενόμενες δασικές πυρκαγιές με τα ίδια ανεπαρκέστατα μέτρα και τεχνικά μέσα και με περιορισμένο προσωπικό, που όλα τα προηγούμενα χρόνια δεν απέτρεψαν τις μεγάλες καταστροφές στα δάση και τις δασικές εκτάσεις, υπογραμμίζει, ακριβώς, και τον αντιδασικό προσανατολισμό της πολιτικής της. Πρόκειται για την ίδια "πολιτική της πυρκαγιάς", που έρχεται ως αποτέλεσμα και συνέχεια της γενικότερης πολιτικής που ακολουθείται όλα τα τελευταία χρόνια σε βάρος των δασών και των δασικών οικοσυστημάτων της χώρας, σε βάρος της προστασίας και ανάπτυξής τους. Μιας πολιτικής που διαπνέεται από τη φιλοσοφία της ένταξης της δασικής γης - εμπορεύματος στο χρηματιστήριο της κερδοσκοπίας του μεγάλου κεφαλαίου, είτε διαχειρίζεται τα δάση και τη δασική γη στη λογική των μικροκομματικών και ρουσφετολογικών - πελατειακών εξυπηρετήσεων από τα κόμματα του δικομματισμού που εναλλάσσονται στην κυβέρνηση...

Δεν είναι λοιπόν τυχαίο ότι όλο το νομοθετικό - νομικό πλαίσιο που δημιουργήθηκε και συμπληρώνεται τις τελευταίες δεκαετίες, για να περιοριστούμε στη μεταπολιτευτική μόνον περίοδο, προβλέπει και μεθοδεύει την "αποδέσμευση" όλο και περισσότερων δασικών εκτάσεων από την προστασία των δασικών νόμων, αντίθετα και με τη συνταγματική επιταγή! Είναι γνωστό πως με το βασικό νόμο 998/79 "περί προστασίας των δασών και των δασικών εν γένει εκτάσεων της χώρας", που ψήφισε η τότε κυβέρνηση της ΝΔ, πέραν των άλλων, πρόβλεψε την "αποδέσμευση" δεκάδων εκατομμυρίων στρεμμάτων δασικών εκτάσεων, τις οποίες "βάφτισε" χορτολιβαδικές εκτάσεις από τις ρυθμίσεις, την προστασία ουσιαστικά, των δασικών νόμων. Μ' αυτόν τον τρόπο μεγάλες δασικές εκτάσεις του δημοσίου, ιδιαίτερα σε νησιωτικές - τουριστικές περιοχές έχουν οικοπεδοποιηθεί και χτιστεί από επιτήδειους καταπατητές...

Το νόμο 998/79, που το ΠΑΣΟΚ διαβεβαίωνε ότι θα καταργήσει, εξακολουθεί να εφαρμόζει 20 χρόνια μετά η κυβέρνησή του και, μάλιστα, επί το αντιδασικότερον, με ερμηνευτικές εγκυκλίους (του τότε υφυπουργού Γεωργίας του ΠΑΣΟΚ Στ. Γιώτα) που αναγνωρίζουν "έννομο συμφέρον" σε όλους αδιακρίτως που θα ήθελαν να διεκδικήσουν καταπατημένες δασικές εκτάσεις... Αποκορύφωμα της αντιδασικής πολιτικής του ΠΑΣΟΚ αποτέλεσε ο γνωστός νόμος 1734/87 "περί βοσκότοπων", ο οποίος, μάλιστα, κρίθηκε και αντισυνταγματικός σε βασικές διατάξεις του. Μ' αυτόν το νόμο η κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έβγαλε από την όποια προστασία των δασικών νόμων εκατομμύρια, ακόμα, δασικές εκτάσεις, τις οποίες "βάφτισε" βοσκότοπους, όπως έκανε η ΝΔ με τις δασικές εκτάσεις που ονόμασε ...χορτολιβαδικές.

Πέραν αυτών, σ' όλον το δασικό χώρο και τις δασικές εκτάσεις, σκόπιμα αφήνεται να διεκδικούνται εκατοντάδες και εκατομμύρια στρέμματα σαν ιδιωτικές ιδιοκτησίες από μεγαλόσχημους και κάθε λογής καταπατητές. Κι αυτή η κατάσταση συμβαδίζει με άλλα μέτρα και πολιτικές, που όχι μόνο διευκολύνουν την καταπάτηση, κατάτμηση και οικοπεδοποίηση δασικών εκτάσεων, αλλά και νομιμοποιούν παράνομες καταπατήσεις δασικών εκτάσεων - και με την ένταξη τέτοιων εκτάσεων σε πολεοδομικά σχέδια (του γνωστού Κατσιγιάννη της ΝΔ). Πρόκειται για μέτρα που ανοίγουν την όρεξη μεγαλοκαταπατητών, που, φυσικά, με τις πυρκαγιές διευκολύνονται στην αλλαγή του χαρακτήρα των δασικών εκτάσεων.

Ετσι, δεν είναι τυχαίο που δεν πάρθηκαν μέτρα προστασίας των δασών και δασικών εκτάσεων και ότι διαιωνίζεται το πρόβλημα με τις διεκδικούμενες δασικές εκτάσεις, ενώ δεν προχώρησε καθόλου το Δασικό Κτηματολόγιο. Το χειρότερο είναι ότι είναι οι ίδιες οι κυβερνήσεις, που δημιουργούν σε ευρύτατα στρώματα ψυχολογία καταπατητή δασικών εκτάσεων! Ενώ το ιδιοκτησιακό χρησιμοποιείται για ρουσφετολογική - προεκλογική εκμετάλλευση σε βάρος πλατύτατων στρωμάτων του λαού. Την ίδια ακριβώς πολιτική εκμετάλλευση επιχειρεί και η κυβέρνηση Σημίτη. Με το νομοσχέδιο που έδωσε πρόσφατα στη δημοσιότητα ο υπουργός Γεωργίας Στέφανος Τζουμάκας, προβλέπεται η παραχώρηση δασικών εκτάσεων σε όλους τους μεγαλοκαταπατητές που κατέχουν παράνομα δασικές εκτάσεις του δημοσίου, ενώ νομιμοποιούνται και τα παράνομα στα δάση, εκτός των άλλων καταστροφικών που προβλέπονται.. Μάλιστα όλα αυτά προωθούνται στο όνομα της αντιμετώπισης υπαρκτών κοινωνικών προβλημάτων, όπως π. χ. με τους δασωμένους αγρούς κλπ.

Η κυβέρνηση, πέραν της λειψής προετοιμασίας για την αντιπυρική προστασία των δασών και φέτος, αναλαμβάνει τεράστιες ευθύνες και γιατί με το νέο νομοσχέδιο που παρουσιάζει "ντάλα καλοκαίρι" ανοίγει την όρεξη των καταπατητών και των εμπρηστών...

Εκατομμύρια στρέμματα καμένων δασικών εκτάσεων κόστισε μέχρι σήμερα η πολιτική αδιαφορίας που ακολουθήθηκε, στο θέμα της πυροπροστασίας των δασών, από όλες τις ελληνικές κυβερνήσεις.

Σύμφωνα με στοιχεία του υπουργείου Γεωργίας, από το 1955 μέχρι και πέρσι κάηκαν σε ολόκληρη τη χώρα περισσότερα από 11.500.000 στρέμματα! Επίσης, στοιχεία του υπουργείου Γεωργίας για το διάστημα 1980-1995 δείχνουν πως ο μεγαλύτερος αριθμός των πυρκαγιών οφείλεται σε εμπρησμούς. Με βάση πάντα τα στοιχεία αυτά, το θλιβερό "ρεκόρ" σημειώθηκε το 1988, όταν αποτεφρώθηκαν 1.105.503 στρέμματα δασικών εκτάσεων. Ακολουθούν το 1985 με 1.054.503 στρέμματα, το 1981 με 814.173,το 1994 με 579.081 και το 1993 με 540.492.Ο μεγαλύτερος αριθμός πυρκαγιών σημειώθηκε το 1993 και ήταν 2.406,ενώ πέρσι είχαμε 1.438.Οσον αφορά τα αίτια, τα στοιχεία του υπουργείου Γεωργίας για το διάστημα 1980-1995 δείχνουν ότι ο μεγαλύτερος αριθμός πυρκαγιών έχει άγνωστη αιτία, ενώ ένα μεγάλο μέρος τους οφείλεται σε πρόθεση ή αμέλεια.

Από το γενικό κανόνα δεν εξαιρείται ούτε η Αττική,το τοπίο της οποίας φαίνεται ότι ασκεί μια ιδιαίτερη "έλξη" στους εμπρηστές. Στο διάστημα 1994-1995 κάηκαν συνολικά 846.324 στρέμματα δασικών εκτάσεων και οι πιο καταστροφικές πυρκαγιές σημειώθηκαν το 1985 με 188.662 και το 1992 103.627.Η τρίτη πιο καταστροφική χρονιά για την Αττική ήταν η περσινή, όπου έγιναν στάχτη 80.275,από τα οποία τα 68.500 στρέμματα κάηκαν στη μεγάλη πυρκαγιά της Πεντέλης.

Η "προτίμηση" όμως των εμπρηστών σε περιοχές που παρουσιάζουν ιδιαίτερο τουριστικό και εποικιστικό ενδιαφέρον είναι δυστυχώς πανελλαδικό φαινόμενο. Στους πιο πυρόπληκτους νομούς, εκτός της Αττικής, περιλαμβάνονται οι Νομοί Θεσσαλονίκης, Χαλκιδικής, Εύβοιας, Φθιώτιδας, Μαγνησίας, Καβάλας και, πλην των Κυκλάδων, το σύνολο των νησιών του Αιγαίου με τραγικά παραδείγματα την Ικαρία, τη Σάμο και τη Ρόδο. Πέρα από αυτές τις περιοχές, το υπουργείο Γεωργίας έχει κατατάξει στην πρώτη κατηγορία βαθμού επικινδυνότητας το μεγαλύτερο τμήμα της Πελοποννήσου, τα Επτάνησα και τα Χανιά της Κρήτης.