Συνεχίζοντας τις συζητήσεις με πρωτοπόρους εργάτες και εργάτριες, νέους και νέες με καταγωγή από την Αλβανία, μιλήσαμε με τον Λάμπι Αρμάντο, συνδικαλιστή, μέλος της Διοίκησης του Συνδικάτου Οικοδόμων Ιωαννίνων, που μας μεταφέρει τις δυσκολίες που αντιμετώπισε, αλλά και την επαφή του με το ταξικό εργατικό κίνημα.

- Πες μας για τις συνθήκες που αντιμετώπισαν οι Αλβανοί μετανάστες όταν ήρθαν, ποια είναι η κατάσταση σήμερα.

- Ηρθα στην Ελλάδα πρώτη φορά ανήλικος το 1999, προφανώς από το βουνό, περπατώντας νύχτα, μέρα με άλλα 4 παιδιά. Μας έπιασαν στο Καλπάκι και με έστειλαν πάλι πίσω. Αυτό έγινε ακόμη μια φορά, γιατί δεν είχα χαρτιά. Δεν τα παράτησα. Την τρίτη, έφτασα στην Αρτα. Εκεί δούλεψα στις ελιές 14 μεροκάματα, και αντί να πληρωθώ με έδωσαν σε έναν συνοριοφύλακα και με έστειλαν για τρίτη φορά πίσω στην Αλβανία. Γύρισα το 2002, δούλεψα στα πορτοκάλια με συμφωνία να εργαστώ 10 μέρες χωρίς λεφτά για να μου δώσουν ασφάλεια ΟΓΑ, ώστε να βγάλω «χαρτιά» και να είμαι νόμιμα στη χώρα. Η εκμετάλλευση τότε ήταν πολύ μεγάλη. Χαμηλά μεροκάματα, τζάμπα δουλειά για να βγάλεις «χαρτιά», να πληρώσεις τα παράβολα. Ζούσαμε σε μία παράγκα, 30 - 40 εργάτες μαζί, δεν το έλεγες σπίτι, δωμάτια σαν φυλακή. Και πού να έβρισκες, δεν ήξερες τη γλώσσα. Γίνονταν έλεγχοι καθημερινά, ενώ είχες «χαρτιά», σε πήγαιναν στο αστυνομικό τμήμα έτσι για σπάσιμο, ειδικά αν είχες αλβανικό όνομα, και μετά σε άφηναν ελεύθερο.

25 χρόνια μετά, μας λένε ότι δικαιούμαστε ελληνική ιθαγένεια επειδή ζούμε στην Ελλάδα πολλά χρόνια. Το να κάνεις όμως αυτά τα «χαρτιά» είναι μία απάτη. Χώρια τα παράβολα για την αίτηση, μας βάζουν να πληρώνουμε εκατοντάδες ευρώ για να δώσουμε εξετάσεις και αν περάσεις πρέπει να έχεις τα τελευταία 12 χρόνια εισόδημα πάνω από 12 χιλιάδες ευρώ. Πού να τα βρω εγώ αυτά τα λεφτά με την ανεργία στην οικοδομή τα προηγούμενα χρόνια; Ελάχιστοι τα έχουν καταφέρει. Από κει και πέρα Αλβανοί και Ελληνες σήμερα έχουν κοινά προβλήματα. Για παράδειγμα η ακρίβεια, η κλοπή των ενσήμων. Ολο και περισσότερο οικοδόμοι Ελληνες και Αλβανοί εργάζονται σε προχωρημένη ηλικία, ακόμη και αυτοί που έχουν βγει στη σύνταξη. Ομως ο Αλβανός μετανάστης δεν μπορεί να βγει στη σύνταξη γιατί δεν υπάρχει διακρατική συμφωνία. Για παράδειγμα, ο πατέρας μου έχει ένσημα του ΟΓΑ από το 1999 μέχρι το 2013. Τώρα βγήκε στη σύνταξη στην Αλβανία με μόλις 180 ευρώ, όμως αυτά τα χρόνια που δούλεψε στην Ελλάδα δεν αναγνωρίζονται. Επιπλέον, όσοι οικοδόμοι καταφέρουν να συμπληρώσουν 30 χρόνια εργασίας και αιτηθούν να πάρουν σήμερα σύνταξη από την Ελλάδα, πρέπει να ζουν εδώ, δεν μπορούν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.

- Πώς εσύ έκανες το βήμα της επαφής με το οργανωμένο κίνημα και τους κομμουνιστές;

- Οταν αργότερα πήγα και δούλεψα στην οικοδομή, εδώ τα πράγματα ήταν διαφορετικά. Ελληνες και Αλβανοί δουλεύανε μαζί, ο κλάδος ήταν πιο «ζεστός», υπήρχε μία αγκαλιά για τους μετανάστες. Υπήρχε για όλους το συνδικάτο. Ηταν μικρό το μεροκάματο; Ναι, ήταν όμως για όλους. Ελεγε ο συνάδελφος, «βάζεις ένσημα στο παιδί;». Επαιρνε ο Ελληνας δωρόσημο, έπαιρνε και ο Αλβανός. Μου βρήκαν σπίτι. Τότε ήρθαν και μου είπαν να μπω στο συνδικάτο, γιατί είτε Ελληνες, είτε Αλβανοί όλοι μας εργάτες είμαστε. Μετά από ένα - δύο χρόνια μπήκα και στη διοίκηση του Συνδικάτου.

Ετσι γνώρισα και τους κομμουνιστές. Τσακώνονταν για όλα καθημερινά και εγώ παρά τη δυσκολία της γλώσσας έπαιρνα το μέρος τους. Αργότερα οργανώθηκα στο Κόμμα. Γιατί; Δεν ήταν μόνο η ζεστασιά του Συνδικάτου. Τα βιώματα της οικογένειας, πέντε πράγματα που είχα διαβάσει, καταλάβαινα πως δεν είχα εχθρό τον απέναντί μου, που μαζί δουλεύουμε στην οικοδομή. Το σύστημα και την εκμετάλλευση τα έχω ζήσει. Στα 13 μου βρέθηκα σε μια βάρκα χωρίς συνοδεία έξω από το Πρίντεζι. Μία εικόνα χίλιες λέξεις... Μετανάστες, παιδιά... Εζησα την αγριότητα. Ξέρω τον καπιταλισμό, τι σημαίνει στην πράξη. Δεν αλλάζει, μόνο ανατρέπεται. Καταλάβαινα ότι κάτι πρέπει να κάνουμε συλλογικά.

- Μπροστά και στις εκλογές στην ιδιαίτερη πατρίδα σας, τι κουβεντιάζετε με τους συντοπίτες σου; Ξέρουμε ότι στην Αλβανία υπάρχουν δύο βασικά κόμματα της αστικής τάξης που διαγκωνίζονται πώς θα χειραγωγήσουν τα λαϊκά στρώματα. Ποια είναι η κατάσταση; Τι πιστεύεις ότι πρέπει να κάνουν οι συμπατριώτες σου;

- Μας λένε πως μπαίνει τάξη λόγω της ΕΕ. Ομως εμείς έχουμε πείρα πλέον τι σημαίνει ΕΕ και καπιταλισμός. Οι περισσότεροι θα ψήφιζαν Ράμα γιατί τον προβάλλουν ως το λιγότερο κακό. Υποκριτικά σήμερα μας υπερασπίζεται μιλώντας για την εκμετάλλευση του ελληνικού κράτους προς τους Αλβανούς. Ομως όποιος πάει να ζήσει 2 μήνες μέσα στην Αλβανία, θα δει ότι είναι τα ίδια και χειρότερα. Το είδαν οι οικοδόμοι που γύρισαν στην κρίση επί κυβέρνησης Ράμα και επέστρεψαν σήμερα εδώ. Στον καπιταλισμό, δικαιοσύνη για τον εργάτη δεν μπορεί να υπάρξει. Τους λέω δείτε, ούτε συνδικάτα δεν έχει στην Αλβανία. Και τα δύο κόμματα δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα του λαού. Είναι απέναντί μας. Ολοι εμείς που είμαστε εδώ έχουμε κόμμα, το ΚΚΕ. Στην οικογένειά μου τους λέω μην πάτε να ψηφίσετε. Δεν έχουμε ανάγκη από τέτοια κόμματα. Εχουμε ανάγκη να δυναμώσει η προσπάθεια για οργάνωση των εργατών στα συνδικάτα και να δημιουργηθεί Κομμουνιστικό Κόμμα και στην Αλβανία.