Απλοποίηση αποτελεί η προσπάθεια να αποδοθεί η νεανική παραβατικότητα μόνο στην οικογένεια. Πρωτίστως, πρόκειται για ένα κοινωνικό φαινόμενο, αφού ο ανήλικος, και γενικότερα το άτομο, δέχεται εξωοικογενειακές επιρροές, οι οποίες είναι μάλιστα περισσότερο ισχυρές. Η κοινωνιολόγος - εγκληματολόγος, Χριστίνα Νόβα,σημειώνει τους παράγοντες που ευθύνονται για τη νεανική παραβατικότητα.

"Δεν είναι απλό, αν δεν είναι και αυθαίρετο να απαριθμήσει κανείς παράγοντες που οδηγούν στην εκδήλωση παραβατικής συμπεριφοράς. Με μεγάλη δόση γενικότητας, θα μπορούσε κανείς να ορίσει την παραβατική ή εγκληματική συμπεριφορά ως την έκφανση ενός "διαλόγου" του ατόμου με μια κατάσταση με την οποία έρχεται αντιμέτωπο. Δηλαδή, το έγκλημα δεν είναι παρά η λύση ενός προβλήματος με την ευρεία έννοια του όρου. Τόσο το πρόβλημα, όσο και τα μέσα που επιλέγονται για τη λύση του εξαρτώνται από μια σειρά παραγόντων ατομικών, κοινωνικών ή ακόμα κι από τη συγκυρία. Εντούτοις, συνηθίζουμε ν' αναφέρουμε με εκπληκτική ευκολία σχεδόν ως τη μοναδική αιτία της παρέκκλισης των ανηλίκων την οικογένεια. Και μάλιστα, τη "διαλυμένη". Πρόκειται για πραγματική απλοποίηση. Είναι, βέβαια, αλήθεια πως η οικογένεια αποτελεί σημαντικό παράγοντα στη συγκρότηση της προσωπικότητας του παιδιού. Δεν είναι, όμως, η μόνη που προσδιορίζει τη μοίρα του και συνεπώς και την εκδήλωση της παραβατικής συμπεριφοράς. Καμιά φορά οι επιρροές εκτός οικογένειας είναι πολύ πιο ισχυρές από τις οικογενειακές. Με την εμμονή μας, όμως, αυτή να επιρρίπτουμε κάθε ευθύνη στην οικογένεια, είναι σαν να μετατρέπουμε ένα φαινόμενο κοινωνικό σε οικογενειακό".

Παρά τη μακρόχρονη λειτουργία των Ιδρυμάτων Αγωγής Ανηλίκων, καμία επιστημονική έρευνα, που θα βοηθούσε στην εξαγωγή συγκεκριμένων συμπερασμάτων, δεν έχει διεξαχθεί. Ενώ οι διαφορές στον τρόπο με τον οποίο τα αγόρια εκδηλώνουν την παραβατικότητά τους, σε σχέση με τα κορίτσια, είναι όχι μόνο ποσοτικές, αλλά και ποιοτικές. Η Χριστίνα Νόβα μας λέει σχετικά:

"Στην Ελλάδα δεν έχει διεξαχθεί μέχρι τώρα καμία έρευνα που αναφέρεται στο θέμα αυτό. Επομένως, δε γνωρίζουμε βάσει συγκεκριμένων στοιχείων την αποτελεσματικότητα ή μη των Ιδρυμάτων αυτών. Η εμπειρία, όμως, που ο καθένας μας έχει από την επαφή του με τα Ιδρύματα οδηγεί στο συμπέρασμα, πως αυτά όχι μόνο στην ομαλή επανένταξη του ανηλίκου δεν μπορούν να συμβάλλουν, αλλά αντίθετα, δεν είναι ούτε σε θέση να τον προστατέψουν από τη διάπραξη νέων παραβατικών πράξεων στο διάστημα που είναι ήδη τρόφιμος αυτών των Ιδρυμάτων.Τα κορίτσια, και ειδικότερα η γυναίκα, έχουν ένα μικρό ποσοστό εκπροσώπησης στο σύνολο της εγκληματικότητας. Κυμαίνεται μεταξύ 7 - 10%. Οι σημαντικές διαφορές που παρατηρούνται μεταξύ των δύο φύλων δεν είναι μόνο ποσοτικές αλλά και ποιοτικές. Δηλαδή και τα αδικήματα που διαπράττουν τα κορίτσια είναι διαφορετικά από κείνα των αγοριών. Είναι, δηλαδή, λιγότερο βίαια. Πρόκειται για διαφοροποίηση που δεν μπορεί ν' αποδοθεί σε βιολογικές αιτίες, αλλά στο διαφορετικό τρόπο κοινωνικοποίησης αγοριών και κοριτσιών, καθώς και σε άλλους κοινωνικούς παράγοντες".

Νωπά είναι ακόμη στη μνήμη του καθενός τα "ρεπορτάζ" που γράφτηκαν στις εφημερίδες ή γέμισαν τους αιθέρες μέσω των ραδιοτηλεοπτικών σταθμών, για τη 16χρονη Γεωργία που με εντολή του δικαστηρίου "κλείστηκε" στο Ιδρυμα Αγωγής Ανήλικων Θηλέων Παπάγου. Οπως συμβαίνει κάθε φορά, όλοι έσπευσαν να εκμεταλλευτούν το θέμα που "πούλαγε". Ολοι εξανέστησαν με τη φοβερή είδηση. Βοηθούντος και του Τύπου που όπως συνήθως στάθηκε στην εντύπωση και όχι στην ουσία, οπότε η παραπληροφόρηση έπαιξε και αυτή το ρόλο της. Σε σημείο μάλιστα που ακόμη και ο πρόεδρος των δικαστών να τοποθετείται επί του θέματος με βάση τα μεταδιδόμενα από τα ΜΜΕ και την επομένη να παραδέχεται ότι η πραγματικότητα ήταν διαφορετική. Αρχικά ή "είδηση" ήταν ότι ένα δικαστήριο ανηλίκων καταδίκασε τη Γωγώ δύο χρόνια εγκλεισμό σε αναμορφωτήριο, για φθορά δημόσιας περιουσίας, στη διάρκεια της κατάληψης του σχολείου της. Η πραγματικότητα όμως ήταν διαφορετική. Η Γωγώ δεν καταδικάστηκε. Αλλωστε δεν είχε κάνει και τίποτα για να έχει τέτοια τύχη. Βέβαια, παρ όλα αυτά, πάντα υπήρχε ο κίνδυνος, με βάση το "πνεύμα Τζανακάκη" και έχοντας απέναντί της έναν "υπηρεσιακό" - τουλάχιστον - δικαστή, να φορτωθεί στην πλάτη της μια καταδίκη, αφού από τα τρυφερά της χρόνια δεν συμβιβάστηκε, αλλά τόλμησε να αγωνιστεί, με τον τρόπο της έστω, για ένα καλύτερο αύριο. Αυτή ήταν η αφορμή για να βρεθεί κατηγορούμενη. Ομως, αυτό που φαίνεται έπαιξε καθοριστικό ρόλο στην υπόθεσή της ήταν η οικογενειακή της κατάσταση και όχι αυτή καθαυτή η κατηγορία. Ισως, η συγκεκριμένη δικαστικός να την αντιμετώπισε μάλιστα και με ευαισθησία και ο "Ρ" δεν έχει κανένα πρόβλημα να το πει.

Αλλά και όταν έκατσε ο κουρνιαχτός, τα αδηφάγα ΜΜΕ έγιναν οι "δικαστές" και στο όνομα της ψευδεπίγραφης υπεράσπισης της 16χρονης κοπέλας, την καταδίκασε κυριολεκτικά. Κάτι οι κάμερες, που αδιάκριτα εισέβαλαν στο σπίτι και στη ζωή της, κάτι τα μικρόφωνα που στήθηκαν μπροστά στη 12χρονη αδελφή της, ζητώντας απάντηση στο ερώτημα "χτυπούσε η μαμά σου τη Γωγώ;", κάτι οι φωτογραφίες στις εφημερίδες που τυχαία (;) έδειχναν τη 16χρονη να κρατά τσιγάρο ή να είναι αγκαλιά με αγόρια - φίλους της, τσαλαπάτησαν και το τελευταίο ίχνος αξιοπρέπειας αυτής και της οιγένειάς της.

Με αφορμή την ιστορία της Γωγώς και χωρίς η ίδια να έχει καμία σχέση με έγκλημα η παράβαση, ήρθε στην επιφάνεια το μεγάλο πρόβλημα της νεανικής εγκληματικότητας ή παραβατικότητας. Κάθε χρόνο, χιλιάδες ανήλικοι αντιμετωπίζουν τα δικαστήρια ανηλίκων, με διάφορες κατηγορίες. Μάλιστα, τα τελευταία χρόνια, αυτού του είδους τα δικαστήρια αντιμετωπίζουν μεγάλο φόρτο εργασίας. Γιατί όμως, ολοένα και περισσότερα μικρά παιδιά βρίσκονται σε αυτή τη θέση; Ποιός έχει την πρώτη και κύρια ευθύνη; Πόσο φταίει η Πολιτεία και πόσο η οικογένεια; Τι πρέπει να γίνεται γι' αυτά τα παιδιά; Τι είδους Ιδρύματα πρέπει να υπάρχουν και πώς πρέπει να λειτουργούν; Και ακόμη περισσότερο: Πώς ο οποιοσδήποτε εισαγγελέας μπορεί και πρέπει να αντιμετωπίζει τέτοια προβλήματα; Ο "Ρ" επιχειρεί σήμερα να ανοίξει αυτό το μεγάλο θέμα, χωρίς να φιλοδοξεί να το εξαντλήσει στις σελίδες που ακολουθούν.