Καταρχήν, αφήνουν τα ανάδοχα παιδιά επί της ουσίας χωρίς ασφάλιση, αφού έχουν μόνο βιβλιάριο Πρόνοιας. Η Κ. Π. είναι ασφαλισμένη στο Δημόσιο, αλλά το παιδί - επειδή είναι με αναδοχή - δεν έχει δικαίωμα να ασφαλιστεί στο δικό της φορέα, στον ΕΟΠΥΥ, και το βιβλιάριο Πρόνοιας δεν της καλύπτει θεραπείες και εκπαίδευση.

Οπως αναφέρει στην επιστολή της, «παρακολουθεί ειδικό αποκαταστασιακό πρόγραμμα σε κέντρο διημέρευσης - ημερήσιας φροντίδας, εξωσχολικές δραστηριότητες (θεραπευτική ιππασία, θεραπευτική κολύμβηση, πρόγραμμα ψυχοκινητικής και θεραπευτικής γυμναστικής), προγράμματα αποκατάστασης (εργοθεραπεία, λογοθεραπεία, art therapy, μουσικοθεραπεία).

Με μεγάλη ευχαρίστηση κάλυπτα τις δαπάνες για τις θεραπείες και την εκπαίδευση του παιδιού και ουδέποτε έκανα χρήση των προβλεπόμενων παροχών και διευκολύνσεων από το φορέα που εποπτεύει την αναδοχή, το Αναρρωτήριο Πεντέλης. Ομως το εισόδημά μου μειώθηκε δραματικά από το 2011 μέχρι σήμερα. Από το Αναρρωτήριο παίρνω επίδομα 450 ευρώ το μήνα και πάλι δεν δίνεται σταθερά. Μόνο για ψυχολόγο, το παιδί θέλει 320 ευρώ το μήνα. Υπολογίστε τις υπόλοιπες δραστηριότητες.

Για 20 χρόνια τα κάλυπτα όλα μόνη μου, δεν ζήτησα ποτέ τίποτα από το ίδρυμα. Τώρα ζητάω να πληρώνει το ίδρυμα για την πρωινή της εκπαίδευση, το Ειδικό Σχολείο, που κοστίζει 800 ευρώ το μήνα, και στο οποίο φοιτά με εξαιρετικά αποτελέσματα. Τα δημόσια Ειδικά Σχολεία δέχονται παιδιά μέχρι 16 ετών και η Αννα - Μαρία είναι 22 χρονών. Χρειάζεται όμως διά βίου εκπαίδευση και θεραπείες, διαφορετικά έχει δυσμενείς επιδράσεις στην ψυχική της κατάσταση, δεν αντέχει τις ματαιώσεις και την απόρριψη, έχει άγχος, απελπίζεται και παλινδρομεί», εξηγεί.

Το καλοκαίρι του 2013 ψηφίστηκε ο νόμος 4109/2013 περί συγχώνευσης του Δημοσίου και όλες οι Μονάδες Κοινωνικής Φροντίδας, όλα τα ιδρύματα ανά την Ελλάδα συγχωνεύτηκαν σε ένα φορέα. Οπως αναφέρεται σε έγγραφο του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Αττικής (ΚΚΠΠΑ), που είχε αποκαλύψει ο «Ρ» (1/3/2014), στον προϋπολογισμό του 2014 «θα πρέπει το σύνολο των δαπανών - συμπεριλαμβανομένων των απλήρωτων υποχρεώσεων προς τρίτους - να είναι μειωμένο κατά 64% σε σύγκριση με τις αντίστοιχες του 2013» και «οι δαπάνες σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να είναι συγκρατημένες και να γίνονται με ιδιαίτερη προσοχή».

Σύμφωνα με μαρτυρίες της Κ. Π., αλλά και του Σωματείου Εργαζομένων στο Κέντρο Προστασίας Παιδιού «Μητέρα», «από το Σεπτέμβρη του 2013 δεν έχουν πληρωθεί θεραπείες και εκπαιδευτικές δραστηριότητες τόσο για τα παιδιά που έχουν τοποθετηθεί σε ανάδοχες οικογένειες, όσο και για τα παιδιά που φιλοξενούνται στα ιδρύματα. Θα γίνει επαναξιολόγηση των παιδιών από το Μιχαλήνειο - που διοικείται από το ΚΚΠΠΑ - ώστε να εγκριθούν για ορισμένα θεραπείες και εκπαίδευση»!

Καθυστερούν να δοθούν τα επιδόματα στις ανάδοχες οικογένειες και η κατεύθυνση προς τους εργαζόμενους είναι να περιορίσουν πολύ το κόστος για τις εγκρινόμενες θεραπευτικές και άλλες δραστηριότητες. Επίσης, στο Αναρρωτήριο Πεντέλης από το 2014 για «δημοσιονομικούς λόγους» δύσκολα εγκρίνονται πλέον νέες δαπάνες για συνέχιση των θεραπειών των παιδιών που είναι σε ανάδοχες οικογένειες.

Τις περικοπές επιβεβαιώνει και η πρόεδρος του ΔΣ του ΚΚΠΠΑ, η οποία αναφέρει σε σχετικό έγγραφο πως η συμμετοχή της Αννας - Μαρίας στο Ειδικό Σχολείο εγκρινόταν κάθε μήνα, ώσπου έπαψε να εγκρίνεται μετά από δυο μήνες! Επίσης αναφέρει πως το «ΚΚΠΠ Αττικής είναι ΝΠΔΔ και οι δαπάνες γίνονται σύμφωνα με τις διατάξεις του Δημοσίου Λογιστικού», ενώ σημειώνει πως «το ποσόν των 800 ευρώ μηνιαία κρίνεται υπερβολικό».

Επίσης εγκαλεί την ανάδοχη μητέρα ότι δεν ακολούθησε τις νόμιμες διαδικασίες έγκρισης των δαπανών για θεραπείες, τη στιγμή που «στο Μιχαλήνειο δεν δέχονται παιδιά άνω των 18 ετώνγια αξιολόγηση και έγκριση δαπανών» σημειώνει η Κ. Π. Επομένως, στην πράξη, έχει ήδη μπει το ηλικιακό όριο στήριξης της ανάδοχης οικογένειας...

Είναι φανερό ότι το ΔΣ του ΚΚΠΠΑ επανεξετάζει συνολικά το θέμα των παροχών στα παιδιά που μεγαλώνουν σε ιδρύματα ή σε ανάδοχες οικογένειες και συγκεκριμένα:

-- Κατά πόσο χρειάζονται όλα τα παιδιά θεραπείες και εκπαίδευση, για ποιο χρονικό διάστημα.

- Για πόσα χρόνια πρέπει να διαρκεί η στήριξη του ιδρύματος στις ανάδοχες οικογένειες.

Οπως καταγγέλλει στην επιστολή της η Κ.Π. «ομόφωνα το ΔΣ προτείνει τη λήξη της αναδοχής των παιδιών με αναπηρία στο 18ο έτος της ηλικίας τους, όπως και για τα παιδιά τυπικής ανάπτυξης. Μετά το 18ο έτος το παιδί θα παραμένει στο σπίτι μόνο αν η ανάδοχη οικογένεια αναλάβει να καλύπτει οικονομικά τις ιδιαίτερα αυξημένες ανάγκες του. Διαφορετικά θα γίνεται η εισαγωγή του σε ίδρυμα ασυλικού τύπου, για να μη δαπανά το κράτος τόσα χρήματα για θεραπείες και εκπαιδευτικές δραστηριότητες»! Εδώ βέβαια τίθεται το ερώτημα τι στάση κρατά για όλα αυτά ο εκπρόσωπος της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Συλλόγων Γονέων - Κηδεμόνων ΑμεΑ στο ΔΣ του ΚΚΠΠΑ...

Σε υπόμνημά του προς τον υπουργό Εργασίας, την πρόεδρο και το ΔΣ του Κέντρου Κοινωνικής Πρόνοιας Περιφέρειας Αττικής, το Σωματείο Εργαζομένων «Μητέρα» και Παιδοπόλεις αναφέρει ανάμεσα σε άλλα: «Η εξειδικευμένη φροντίδα που πρέπει να λαμβάνουν τα παιδιά, παρ' όλη την προσπάθεια των λιγοστών εργαζομένων, δεν επαρκεί και οι επιπτώσεις στην ψυχική τους υγεία είναι εμφανείς. Αναδεικνύεται πως η υποβάθμιση των δημόσιων υπηρεσιών πρόνοιας αποβαίνει επικίνδυνη για τα παιδιά, για τους εργαζόμενους, για τις οικογένειές τους.

Οι συγχωνεύσεις δεν έγιναν για να βελτιωθούν οι υπηρεσίες ή να γίνει καλύτερη αξιοποίηση του προσωπικού. Αντίθετα, έγιναν και γίνονται για να εξασφαλιστεί η μείωση των δημόσιων κοινωνικών δαπανών και η συρρίκνωση των δημόσιων υπηρεσιών Πρόνοιας, να μειωθεί το υπάρχον ανεπαρκέστατο προσωπικό ακόμη και με διαθεσιμότητα και απολύσεις. Αυτές είναι οι ανάγκες του κεφαλαίου, αυτές είναι οι απαιτήσεις της ΕΕ.

Γι' αυτό, ενώ δεν χρηματοδοτούνται από τον κρατικό προϋπολογισμό τα δημόσια ιδρύματα, χρηματοδοτούνται οι διάφορες ΜΚΟ. Γι' αυτό μένουν παιδιά στα νοσοκομεία, τα παιδιά που είναι σε ανάδοχες οικογένειες δεν στηρίζονται, ενώ την ελάχιστη οικονομική στήριξη, που δικαιούνται οι ανάδοχες οικογένειες, κάνουν μήνες να την πάρουν».

Η αναδοχή είναι μια υποκατάστατη μορφή της φυσικής οικογένειας για παιδιά που στερούνται οικογένειας ή για διάφορους λόγους αδυνατεί ή είναι ακατάλληλη να τα φροντίσει. Οι ανάδοχες οικογένειες αξιολογούνται και επιλέγονται για το συγκεκριμένο κοινωνικό έργο από τις αρμόδιες κοινωνικές υπηρεσίες. Στις ανάδοχες οικογένειες προσφέρονται συμβουλευτική στήριξη, παροχές και διευκολύνσεις, σύμφωνα με τις εξατομικευμένες ανάγκες των παιδιών που φροντίζουν.

Το παιδί δεν «ανήκει» νομικά στους ανάδοχους γονείς. Την τελική ευθύνη για την προστασία του έχει ο φορέας της αναδοχής. Το κράτος παρέχει για κάθε παιδί που φιλοξενείται από ανάδοχη οικογένεια: Μηνιαίο κλιμακούμενο επίδομα, πλήρη ιατροφαρμακευτική και νοσηλευτική κάλυψη, ιματισμό και είδη εγκατάστασης του παιδιού στην οικογένεια. Επίσης, καλύπτει κάθε άλλη δαπάνη (για εκπαίδευση, ειδική αγωγή κλπ.) που είναι απαραίτητη για την ομαλή ψυχοκοινωνική ανάπτυξη του παιδιού.

Τα παραπάνω προβλέπονται - τουλάχιστον θεωρητικά - για το θεσμό της αναδοχής, θεσμό ιδιαίτερα σημαντικό, καθώς προσφέρει ένα σπίτι, αγάπη, τη ζεστασιά της οικογένειας σε παιδιά που μεγαλώνουν σε ιδρύματα, όπως το Κέντρο Προστασίας Παιδιού «Μητέρα», το Αναρρωτήριο Πεντέλης, το πρώην ΠΙΚΠΑ Βούλας κ.ά. Τα προγράμματα της αναδοχής πρέπει να επεκταθούν, να δίνονται κίνητρα στις οικογένειες ή σε μεμονωμένα άτομα να προσφέρουν φροντίδα σε ένα παιδί, που για διάφορους λόγους στερείται την οικογένειά του.

Να σημειωθεί πως συχνά τα παιδιά που τοποθετούνται σε ανάδοχη οικογένεια, είναι παιδιά με πρόσθετα κοινωνικά ή αναπτυξιακά προβλήματα, επομένως χρειάζονται ιδιαίτερη παρακολούθηση από το ίδρυμα - και ως ενήλικες. Η πλήρης ασφαλιστική κάλυψη, οι δωρεάν υπηρεσίες Υγείας και Πρόνοιας είναι το Α και το Ω, το στοιχειώδες, κι όμως δεν ισχύει. Πολύ περισσότερο όταν πρόκειται για άτομο με αναπηρία, οπότε η δωρεάν ιατροφαρμακευτική κάλυψη, η δημιουργική απασχόληση, η εκπαίδευσή του πρέπει να συνεχίζονται και με την ενηλικίωσή του.

Για παράδειγμα, ανάδοχοι γονείς που είναι πλέον ηλικιωμένοι και δυσκολεύονται και οι ίδιοι να φροντίσουν ένα άτομο με προβλήματα υγείας, με αναπηρίες. Δεν μπορεί αυτά τα άτομα και οι ανάδοχες οικογένειες να αφήνονται στη μοίρα τους ή να κλείνονται σε ιδρύματα. Είναι πολύ κρίσιμο ο φορέας της αναδοχής να παρακολουθεί τις ανάδοχες οικογένειες, ώστε να ελέγχεται ανά διαστήματα αν το άτομο ζει σε κατάλληλο περιβάλλον, αν καλύπτονται οι ανάγκες του, ακόμη κι αν κινδυνεύει. Χρειάζεται οι δημόσιοι φορείς να στελεχωθούν με το απαραίτητο μόνιμο προσωπικό, ενώ σήμερα οι κοινωνικοί λειτουργοί στα ιδρύματα είναι ελάχιστοι και δεν υπάρχει αυτή η δυνατότητα.

Για όλους αυτούς τους λόγους το πρόγραμμα της αναδοχής πρέπει να είναι ενταγμένο στα πλαίσια ενός δημόσιου φορέα Προστασίας του Παιδιού χωρίς Οικογένεια.